Przypisy

hawelok — popularny na przełomie XIX i XX w. płaszcz męski bez rękawów, z pelerynką, pod którą umieszczone były otwory na ręce. [przypis edytorski]

hawelok (z ang.) — rodzaj płaszcza męskiego. [przypis edytorski]

haw (gw.) — tu. [przypis edytorski]

Haw (gw.) — tu. [przypis edytorski]

haw (gw.) — tu, tutaj. [przypis edytorski]

Hawkins, John (1532–1595) — angielski żeglarz, jeden z pierwszych angielskich handlarzy niewolników; od 1577 skarbnik floty angielskiej, uczestnik bitwy z hiszpańską Armadą (1588). [przypis edytorski]

hawok a. haw (gw.) — tutaj, tu; w tym miejscu najwyraźniej zamiast haniok: tam, daleko. [przypis edytorski]

Haworth — historyczna miejscowość w hrabstwie West Yorkshire w Anglii. [przypis edytorski]

Hawrań — nazwa szczytu, znajdującego się w Tatrach po stronie słowackiej. [przypis edytorski]

Hawr — francuskie miasto nadmorskie w regionie Normandia. [przypis edytorski]

Hawr — miejscowość w Normandii, znajduje się w niej największy port we Francji. [przypis edytorski]

Haycraft, John Berry (1859–1922) — brytyjski fizjolog. [przypis edytorski]

Haydn, Franz Joseph (1732–1809) — austriacki kompozytor, przedstawiciel klasycyzmu. [przypis edytorski]

Haydn, Franz Joseph (1732–1809) — austr. kompozytor, przedstawiciel klasycyzmu. [przypis edytorski]

Hayes, Roland (1887–1977) — amerykański śpiewak tenorowy; koncertował w Europie, jako jeden z pierwszych Afroamerykanów nagrał płytę z repertuarem klasycznym (1939). [przypis edytorski]

Hayes, Rutherford (1822–1893) — amerykański polityk i prawnik, dziewiętnasty prezydent USA (1877–1881). [przypis edytorski]

Hayman, popr.: Hauman, Filip (1754–1829) — pułkownik, dowódca 12 regimentu pieszego w czasie wojny polsko-rosyjskiej (1792), kawaler Orderu Virtuti Militari; w 1793 mianowany przez króla dowódcą 10 regimentu pieszego; wyznaczony przez Kościuszkę na dowódcę powstania warszawskiego, zmuszony przez króla do wierności, uchylił się od dowodzenia i opuścił regiment, dając wolną rękę swoim oficerom; awansowany przez Kościuszkę na generała majora. [przypis edytorski]

Haymarket — teatr w Londynie, zbudowany w 1720. [przypis edytorski]

Hayreddin, z ar. Hayr ad-Din, zw. w źródłach zach. Barbarossa (wł.: rudobrody) (1478–1546) — syn tureckiego muzułmanina i prawosławnej greckiej matki, korsarz, następnie admirał w służbie Imperium Osmańskiego; zdobył Algier, razem z bratem, Arudżem Barbarossą, zbudował w Afryce Płn. potężne państwo muzułmańskie, które na jego prośbę zostało oficjalnie przyłączone do państwa osmańskiego jako na wpół niezależna prowincja; przekształcił Algier w kwitnący ośrodek korsarski; dzięki jego morskim zwycięstwom Imperium Osmańskie uzyskało dominację na Morzu Śródziemnym w poł. XVI w. [przypis edytorski]

Hayreddin, zwany w źródłach zach. Barbarossa (1478–1546) — turecki korsarz, od 1533 admirał floty Imperium Osmańskiego. [przypis edytorski]

hazard a. azard — tu daw.: ryzyko, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — niebezpieczeństwo; puszczać się na hazardy: narażać się na niebezpieczeństwa. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — niebezpieczeństwo, ryzyko. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — przypadek, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — ryzyko; niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — ryzyko. [przypis edytorski]

hazard (daw.) — traf, przypadek, los. [przypis edytorski]

hazardowny (daw.) — ryzykowny; hazardowy. [przypis edytorski]

hazardowny (daw.) — ryzykowny. [przypis edytorski]

hazardowny — dziś: hazardowy. [przypis edytorski]

hazardowny — dziś popr.: hazardowy. [przypis edytorski]

hazard — tu: niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

hazard — tu: przypadek. [przypis edytorski]

hazard — tu: ryzykanctwo, brawura. [przypis edytorski]

hazard — tu: ryzyko. [przypis edytorski]

hazard — tu: skłonność do ryzyka, brawura. [przypis edytorski]

hazardy — niebezpieczeństwa. [przypis edytorski]

haza (starop.) — aby. [przypis edytorski]

Hazebon — właśc. Cheszbon, dawna stolica ludu Amorytów; porównanie oczu do tamtejszych sadzawek pochodzi z PnP 7,5. [przypis edytorski]

hazer (chazir) — świnia. [przypis edytorski]

Hazlitt, Wiliam (1778–1830) — angielski pisarz, krytyk literacki i eseista. [przypis edytorski]

hde ne hlanesz (z ukr.) — gdzie nie spojrzysz. [przypis edytorski]

Hdzie? (białorus.) — gdzie? [przypis edytorski]

Hébert, Ernest (1817–1908) — francuski malarz, tworzący sceny biblijne i portrety w stylu romantycznym. [przypis edytorski]

Hébert, Marcel (1851–1916) — filozof francuski, zajmujący się zagadnieniem religii. [przypis edytorski]

Héger, Constantin (1809–1896) i Héger, Claire Zoé Parent (1814–91) — małżonkowie, którzy prowadzili szkołę prywatną w Brukseli. [przypis edytorski]

hélas! (fr.) — niestety. [przypis edytorski]

hélas (fr.) — niestety. [przypis edytorski]

hēmicrania (z gr.) — migrena. [przypis edytorski]

héroïque (fr.) — heroiczny. [przypis edytorski]

Hearn, Lafcadio (1850–1904) — właśc. Patricio (Patrick) Lafcadio Tessima Carlos Hearn, pisarz tworzący w języku angielskim i japońskim. [przypis edytorski]

Hearst, William (1863–1951) — twórca największego koncernu prasowego w USA. [przypis edytorski]

Hearst, William Randolph (1863–1951) — amerykański magnat prasowy, jeden z największych w historii prasy: w szczytowym okresie swojej potęgi posiadał 20 gazet codziennych, 13 magazynów, dwie wytwórnie filmowe, 8 rozgłośni radiowych oraz liczne posiadłości ziemskie. [przypis edytorski]

Heathcliff — postać fikcyjna, główny bohater powieści Emily Brontë Wichrowe wzgórza. [przypis edytorski]

Heautontimoroumenos — właśc. Heauton timorumenos (w tłumaczeniu z łac.: Sam siebie karzący, względnie: Samoudręk), tytuł komedii Terencjusza (ok. 195 p.n.e.– po 159 p.n.e.), z której pochodzi słynne hasło humanistów renesansowych: „Człowiekiem jestem; nic co ludzkie nie jest mi obce” (w. 77: Homo sum, humani nil a me alienum puto). [przypis edytorski]

Heaven (ang.) — tu: wielkie nieba. [przypis edytorski]

Hebamme (niem.) — akuszerka. [przypis edytorski]

heban — cenne drewno egzotyczne o czarnej barwie. [przypis edytorski]

heban — cenne drewno egzotyczne o naturalnym czarnym kolorze, bardzo twarde i ciężkie. [przypis edytorski]

heban — kosztowne drewno pozyskiwane różnych gatunków drzew rosnących w tropikalnych częściach Azji, w Afryce itp. [przypis edytorski]

hebanowiec — rodzaj drzewa liściastego. [przypis edytorski]

hebanowy — z czarnego drewna egzotycznego. [przypis edytorski]

heban — rodzaj czarnego lub ciemno zabarwionego, cennego drewna. [przypis edytorski]

Hebbel, Christian Friedrich (1813–1863) — niemiecki dramatopisarz, propagatorem jego twórczości w Polsce był Karol Irzykowski. Dzieła: Judyta, Maria Magdalena. [przypis edytorski]

Hebbel, Friedrich (1813–1863) — niemiecki dramaturg i poeta. [przypis edytorski]

Hebbel, Friedrich (1813–1863) — niemiecki poeta i dramaturg, autor m. in. dramatu Judyta. [przypis edytorski]

Hebbell, Friedrich (1813–1863) — niemiecki poeta i dramaturg. [przypis edytorski]

hebd — dziki bez, wykorzystywany w lecznictwie, zastosowanie zewnętrzne; u ludzi jego spożycie grozi zatruciem. [przypis edytorski]

hebel — narzędzie do strugania drewna, nadające mu płaski kształt i gładką powierzchnię. [przypis edytorski]

hebel — narzędzie stolarskie służące do wyrównywania i wygładzania powierzchni drewna. [przypis edytorski]

hebel — strug, narzędzie stolarskie służące do wyrównywania i wygładzania powierzchni drewna. [przypis edytorski]

Hebe (mit. gr.) — bogini młodości. [przypis edytorski]

Hebe (mit. gr.) — córka Zeusa i Hery, personifikacja młodości; pełniła funkcje szafarki na Olimpie: nalewała bogom nektar i roznosiła ambrozję. [przypis edytorski]

Hebe (mit. gr.) — córka Zeusa i Hery, personifikacja młodości. [przypis edytorski]

Hebe (mit. gr.) — córka Zeusa i Hery, personifikująca młodość. [przypis edytorski]

hebertyści — grupa działaczy politycznych i urzędników skupionych woków Jacquesa Héberta. Hébert redagował pismo pt. Le Père Duchesne (fr. Ojczulek Duchesne), które w l. 1793–1794 reprezentowało radykalne poglądy wyrażane językiem ludowym, zyskując w ten sposób spore zainteresowanie sankiulotów. W pierwszym okresie skupione było na zwalczaniu będących wówczas u władzy żyrondystów, co poskutkowało aresztowaniem Héberta w maju 1793 r. W odpowiedzi sankiuloci zagrozili przemocą członkom Konwentu, otoczyli obrady, domagając się m.in. uwolnienia lidera i usunięcia żyrondystów z obrad. Do sankiulotów przyłączyła się gwardia narodowa, co zapewniło uwolnienie Héberta, usunięcie części posłów prawicy a w efekcie przyczyniło się do politycznego zmarginalizowania żyrondystów. Hebertyści domagali się zaostrzenia polityki dechrystianizacyjnej (co szczególnie nie podobało się Robespierre'owi), większej regulacji rynku, rekwizycji upraw. Byli też zwolennikami stosowania terroru jako narzędzie walki z nadużyciami i wrogami republiki. Po sukcesie w zwalczaniu żyrondystów, ostrze publicystyki Héberta skierowało się przeciw jakobinom, co doprowadziło do wysunięcia oskarżeń przeciw dziennikarzowi i jego współpracownikom o spisek przeciw republice. Rolę w zwalczaniu hebertystów odegrali m.in. Fabre d'Églantine i Camille Desmoulins, który na łamach swojej gazety „Le Vieux Cordelier” oskarżał ich o niszczenie reputacji młodej republiki. Mimo zabiegów Héberta nie udało się mu ponownie zmobilizować ludowej insurekcji przeciw mniej radykalnie nastawionej części Konwentu. W marcu 1794 r. czołowi przedstawiciele grupy zostali aresztowani i skazani na śmierć w trzydniowym procesie. [przypis edytorski]

hebes (daw.) — tępak, głupiec. [przypis edytorski]

hebes (łac.) — tępy, głupi. [przypis edytorski]

hebes (łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis edytorski]

hebes (łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis edytorski]

hebes (z łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis edytorski]

heblowiny — wióry. [przypis edytorski]

heblownica — deska do heblowania, część warsztatu stolarskiego. [przypis edytorski]

Hebrajczycy — biblijny lud semicki, wywodzący się od patriarchy Izraela (Jakuba). [przypis edytorski]