Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3314 przypisów.
Hiob (bibl.) — człowiek doświadczony przez Boga nieszczęściami w celu wypróbowania jego wiary, główny bohater Księgi Hioba. [przypis edytorski]
Hiob (bibl.) — główny bohater biblijnej Księgi Hioba, dla wypróbowania jego wiary doświadczony przez Boga nieszczęściami, m.in. trądem. [przypis edytorski]
Hiob (bibl.) — główny bohater biblijnej Księgi Hioba, doświadczony przez Boga dla wypróbowania jego wiary. [przypis edytorski]
Hiob — bohater biblijnej Księgi Hioba, ciężko doświadczony na skutek zakładu między Bogiem a diabłem zawartego w celu wypróbowania jego wiary. Skutkiem zakładu było zesłanie na Hioba trądu, śmierć jego rodziny i pozbawienie go bogactwa. Mimo namów przyjaciół, nie zwątpił w Boga, za co został nagrodzony późniejszym zdrowiem, nowymi dziećmi i ponownym bogactwem. [przypis edytorski]
Hiob — bohater biblijnej Księgi Hioba, ciężko doświadczony przez los na skutek zakładu między Bogiem a diabłem zawartego w celu wypróbowania jego wiary. [przypis edytorski]
Hiob — bohater biblijnej Księgi Hioba, ciężko doświadczony przez los na skutek zakładu między Bogiem a diabłem zawartego w celu wypróbowania jego wiary. [przypis edytorski]
Hiob — bohater biblijnej Księgi Hioba, ciężko doświadczony przez los na skutek zakładu między Bogiem a diabłem, zawartego w celu wypróbowania jego wiary. [przypis edytorski]
hiobowe wieści (fraz.) — zła, przerażająca wiadomość. [przypis edytorski]
hiobowe wieści (fraz.) — złe, przerażające wiadomości o tragedii, nieszczęściu; od imienia bohatera biblijnej Księgi Hioba, doświadczonego przez Boga nieszczęściami w celu wypróbowania jego wiary. [przypis edytorski]
Hiob — postać biblijna, bohater starotestamentowej Księgi Hioba powstałej ok. V wieku p.n.e. [przypis edytorski]
Hiob — postać biblijna, bohater starotestamentowej Księgi Hioba. [przypis edytorski]
Hiob — postać występująca w Księdze Hioba; pochodził z kraju Us. Bóg i szatan założyli się o jego wiarę, konsekwencją zakładu było zesłanie na Hioba trądu, śmierć jego rodziny i pozbawienie go bogactwa (Hi 1,14–22; Hi 2,7). Hiob, mimo namów przyjaciół, nie zwątpił w Boga za co został nagrodzony późniejszym zdrowiem, nowymi dziećmi i ponownym bogactwem (Hi 42,10–17). [przypis edytorski]
Hiob z kraju Oe — postać różna od Hioba z ziemi Us, znanego z biblijnej Księgi Hioba. [przypis edytorski]
Hipalka — córka mamki Bradamanty. [przypis redakcyjny]
hiparion, Hipparion (biol.) — wymarły rodzaj zwierząt z rodziny koniowatych, żyjący ok. 23 mln do 780 tys. lat temu. [przypis edytorski]
Hiparion (z gr.) — dosł.: konik; wymarły rodzaj nieparzystokopytnych z rodziny koniowatych, żyjący od miocenu do plejstocenu, zasiedlający Amerykę Północną, Eurazję i Afrykę. [przypis edytorski]
hiperbola (lit.) — przesada. [przypis edytorski]
hiperbola (lit.) — zamierzona przesada. [przypis edytorski]
hiperbola — tu: krzywa geometryczna o dwóch szybko oddalających się ramionach. [przypis edytorski]
hiperboliczny — tu: przesadny. [przypis edytorski]
Hiperborej a. Hiperborejczyk (z gr.) — członek ludu mieszkającego na północy [przypis edytorski]
Hiperborejczycy (mit. gr.) — mieszkańcy Hyperborei, krainy daleko na północy, położonej za siedzibą Boreasza, boga wiatru północnego. [przypis edytorski]
Hiperborejczycy (mit. gr.) — mieszkańcy legendarnej Hyperborei, krainy daleko na północy, położonej za siedzibą Boreasza, boga wiatru północnego. [przypis edytorski]
Hiperborejczycy (z gr.) — lud mieszkający na północy; autor określa tak Rosjan, w sposób zawoalowany ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
Hiperborejczyk (z gr.) — członek ludu mieszkającego na północy, autor najprawdopodobniej określa tak Rosjan, w sposób zawoalowany ze względu na cenzurę carską. [przypis redakcyjny]
Hiperboreje a. Hiperborejczycy (z gr.) — mityczny lud mieszkający na północy. [przypis edytorski]
Hiperboreje (z gr.) — mieszkańcy północy; tu omowne określenie Rosjan, o wojnie z którymi w 1886 r. Sienkiewicz nie mógł pisać otwarcie ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
Hiperborejska (…) Scytya — północna. Hiperboreowie, naród bajeczny, mieszkający na dalekiej północy. [przypis redakcyjny]
hiperborejski (mit. gr.) — przym. od: Hiperborea, legendarna kraina, znajdująca się na północy, uznawana za krainę wiecznego szczęścia. [przypis edytorski]
hiperborejski (z gr.) — północny; tu: zawoalowane określenie Rosjan, o wojnie z którymi Sienkiewicz, publikując Potop w 1886 r. w zaborze rosyjskim, nie mógł pisać wprost ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
hiperboreowie (z mit. gr.) — mieszkańcy dalekej północy; omowne określenie Rosjan, o wojnie z którymi Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
Hiperbor — legendarna Hyperborea, w mit. gr. kraina położona daleko na północy, za siedzibą Boreasza, boga wiatru północnego. [przypis edytorski]
Hiperborskie — północne. [przypis redakcyjny]
Hipereja — źródło w Tesalii. [przypis edytorski]
hiperestezja (gr., med.) — przeczulica, nadmierna wrażliwość na bodźce zmysłowe. [przypis edytorski]
hiperestezja (gr., med.) — przeczulica, nadmierna wrażliwość powierzchni ciała na bodźce zmysłowe. [przypis edytorski]
hiperfetacja — nadmierna celebracja. [przypis edytorski]
hiperionowy — od imienia jednego z tytanów z mit. gr., Hyperiona, boga niebios i obserwacji astronomicznych, syna Gai (Ziemi) i Uranosa (Nieba), który ze swą siostrą Teją spłodził Heliosa (Słońce), Selene (Księżyc) i Eos (Świt); Hyperion symbolizował jeden z czterech, wschodni, filar podtrzymujący wszechświat. [przypis edytorski]
Hiperion — Słońce. [przypis redakcyjny]
Hipermnestra — jedna z 50 Danaid, tj. córek Danaosa, króla Argos, sama jedna nie targnęła się na życie swego małżonka, Linceusza, podczas gdy wszystkie jej siostry pomordowały na rozkaz ojcowski swych mężów w noc poślubną. [przypis redakcyjny]
hipertrofia — przerost. [przypis edytorski]
hipiczny — związany z hipiką (hippiką), sztuką jeździecką, sportem konnym. [przypis edytorski]
hipika — jeździectwo; sztuka jazdy konno. [przypis edytorski]
hipnąwszy (gw.) — skoczywszy. [przypis edytorski]
hipnotyzm — właśc. hipnoza, wywoływany za pomocą sugestii stan częściowego wyłączenia świadomości, także i dziś stosowany w psychoterapii. [przypis edytorski]
hipocentaur — inne określenie centaura, mitologicznej istoty o końskich nogach i tułowiu z ludzkim korpusem i głową. [przypis edytorski]
hipocentaur (mit., z gr.) — inne określenie centaura, mitologicznej istoty o końskich nogach i tułowiu z ludzkim korpusem i głową. [przypis edytorski]
hipocentaur (mit., z gr.) — istota mityczna, pół człowiek, pół koń; centaur. [przypis edytorski]
hipochondria — nadmierne zaabsorbowanie stanem własnego zdrowia, powiązane z ciągłym lękiem przed chorobą a. doszukiwaniem się u siebie objawów różnych chorób. [przypis edytorski]
hipochondria — zaburzenie nerwicowe przejawiające się poczuciem nieuzasadnionego lęku o zdrowie lub równie bezpodstawnym przekonaniem, że cierpi się na poważną chorobę; powoduje to nadmierne skupienie na własnym ciele. Tu mamy do czynienia ze zniekształconą formą: hipokondria. [przypis edytorski]
hipochondryczny — nadmierne zaabsorbowany stanem własnego zdrowia, co jest powiązane z ciągłym lękiem przed chorobą a. doszukiwaniem się u siebie objawów różnych chorób. [przypis edytorski]
hipochondryk — człowiek chorobliwie, przesadnie obawiający się o swoje zdrowie, często także przypisujący sobie różne schorzenia. [przypis edytorski]
hipodrom (z gr.) — tor wyścigów konnych i wyścigów rydwanów. [przypis edytorski]
hipodrom (z gr.) — tor wyścigów konnych i wyścigów rydwanów wraz z trybunami dla widowni wzdłuż dłuższych boków. [przypis edytorski]
hipodrom (z gr.) — tor wyścigów konnych. [przypis edytorski]
hipogryf — stworzenie fantastyczne; połączenie gryfa (pół orła, pół lwa) i klaczy. [przypis edytorski]
hipogryf — stworzenie fantastyczne, połączenie gryfa (pół orła, pół lwa) i konia; pojawia się w poemacie Orland szalony Ariosta. [przypis edytorski]
hipogryf — wymyślone przez Ariosta uskrzydlone zwierzę z tułowiem konia i głową gryfa. [przypis redakcyjny]
hipogryf (z gr.) — legendarne zwierzę. Przednia część była gryfa (mityczne zwierzę; lew o głowie, przednich łapach i skrzydłach orła) a tylna konia. [przypis edytorski]
hipogryf — zwierz bajeczny: pół gryfa a pół konia. [przypis redakcyjny]
hipokondria — dziś: hipochondria. [przypis edytorski]
hipokondria — dziś popr. pisownia: hipochondria. [przypis edytorski]
hipokras — korzenne aromatyczne wino. [przypis tłumacza]
hipokras — słodkie wino z korzeniami. [przypis tłumacza]
hipokras — z łac. vinum Hippocraticum: wino Hipokratesa; podgrzane wino z dodatkiem przypraw (np. cynamonu) i osłodzone miodem, uważane za napój leczniczy oraz afrodyzjak; inaczej: pimen. [przypis edytorski]
Hipokrates i Herofilus mieszczą ją w komorze mózgu — Sekstus Empiryk, Przeciw uczonym. [przypis tłumacza]
Hipokrates (ok. 460 p.n.e.–ok. 370 p.n.e.) — gr. lekarz, prekursor współczesnej medycyny. [przypis edytorski]
Hipokrates z Kos (ok. 460–ok. 370 p.n.e.) — lekarz grecki, jeden z pionierów medycyny naukowej. [przypis edytorski]
Hipokrat — Hipokrates (ok. 460–ok. 380 p.n.e.), najwybitniejszy lekarz starożytnej Grecji, twórca medycyny naukowej, wiedzę lekarską opierał na doświadczeniu i obserwacji. [przypis edytorski]
Hipokrat — Hipokrates (ok. 460–ok. 380 r. p.n.e.), najwybitniejszy lekarz starożytnej Grecji, twórca medycyny naukowej, wiedzę lekarską opierał na doświadczeniu i obserwacji; „wódz lekarzów […]. Księgi jego dotąd są ozdobą i prawidłem lekarskiej nauki” — pisał Krasicki w Zbiorze potrzebnych wiadomości. [przypis redakcyjny]
Hipokrat odtrącający dary Artakserksesa — obraz Anne-Louis Girodeta (1767–1824) z roku 1792, ukazujący odrzucenie darów i zaproszenia perskiego króla przez słynnego lekarza greckiego, który nie chciał pomagać wrogom; w 1816 Jean Massard wykonał miedziorytową reprodukcję obrazu Girodeta. [przypis edytorski]
hipokreńska bania — w mit. gr. na wzgórzu Muz, gdy Pegaz uderzył kopytem w skałę, wypłynęło źródło Hippokrene. Pić z hipokreńskiej bani lub z źródła hipokreńskiego to doświadczać natchnienia poetyckiego. [przypis edytorski]
Hipokrena (mit. gr.) — właśc. Hippokrene, źródło w Gaju Muz na Helikonie, symbol natchnienia poetyckiego. [przypis edytorski]
Hipokren (gr.) — właśc. Hipokrene, źródło w Gaju Muz na Helikonie, symbol natchnienia poetyckiego. [przypis edytorski]
Hipokreny — tu: pieśni (metafora pochodząca od źródła Pegaza). [przypis redakcyjny]
hipokryta — człowiek, którego postępowanie cechuje hipokryzja, czyli udawanie, obłuda, fałsz, dwulicowość: głośne (czasem ostentacyjne) przyznawanie słuszności pewnym zasadom postępowania i normom moralnym przy jednoczesnym niestosowaniu się do tych zasad i norm w działaniu; niespójność taka w przypadku hipokryty jest zamierzona i obliczona na konkretne korzyści (materialne, społeczne, polityczne itp.). [przypis edytorski]
hipokryta — człowiek, którego postępowanie cechuje hipokryzja, czyli udawanie, obłuda, fałsz, dwulicowość: głośne, obliczone na pokaz przyznawanie słuszności pewnym zasadom postępowania i normom moralnym przy jednoczesnym niestosowaniu się do nich w działaniu; niespójność taka w przypadku hipokryty jest zamierzona i obliczona na konkretne korzyści. [przypis edytorski]
hipokryta — obłudnik. [przypis redakcyjny]
hipokryt — dziś popr. hipokryta. [przypis redakcyjny]
hipokryzja (z gr. hypokrisis: udawanie) — obłuda, fałsz, dwulicowość: głośne (czasem ostentacyjne) przyznawanie słuszności pewnym zasadom postępowania i normom moralnym przy jednoczesnym niestosowaniu się do tych zasad i norm w działaniu; niespójność taka w przypadku hipokryty jest zamierzona i obliczona na konkretne korzyści (materialne, społeczne, polityczne itp.). [przypis edytorski]
Hipolita — królowa Amazonek, mieszkających nad rzeką Termodon w Kapadocji (w Małej Azji). [przypis redakcyjny]
Hipolit i Bellerofon (mit. gr.) — bohaterowie fałszywie oskarżeni o próbę gwałtu przez kobiety, których zaloty odrzucili: Hipolit, oskarżony przez swoją macochę Fedrę, przeklęty przez ojca, zginął pod kołami rydwanu, gdy jego konie przestraszył potwór wysłany przez władcę mórz Posejdona; Bellerofon, oskarżony przez żonę swego gospodarza, Steneboję, został przez niego wysłany z listem do króla Licji, by ten kazał zabić młodzieńca. [przypis edytorski]
Hipolit — kardynał Hipolit d'Este, statysta, wojownik, niepospolity matematyk, mecenas Ariosta. [przypis redakcyjny]
Hipolit — kardynał Hipolit Este, statysta, wojownik, niepospolity matematyk, mecenas Ariosta. [przypis redakcyjny]
Hipolit Medyceusz, wł. Ippolito de' Medici (151–1535) — nieślubny, jedyny syn Juliana Medyceusza, wcześnie osierocony, wychowany przez swego wuja, papieża Leona X; kardynał (1529), pierwszy arcybiskup Awinionu; był przyjacielem Giulii Gonzaga. [przypis edytorski]
Hipolit (mit. gr.) — heros, syn Tezeusza, niesłusznie oskarżony o gwałt przez Fedrę; przeklęty przez ojca, zginął pod kołami rydwanu, gdy jego konie przestraszył potwór wysłany przez władcę mórz Posejdona (w mit. rzym.: Neptuna). [przypis edytorski]
Hipolit (mit. gr.) — heros, syn Tezeusza, oskarżony o gwałt przez Fedrę. [przypis edytorski]
Hipolit — syn Alfonsa I d'Este, synowiec kardynała Hipolita. [przypis redakcyjny]
Hipolit — syn Juliana Medici, mecenas literatów i sam literat. [przypis redakcyjny]
Hipolit — syn Tezeusza, został wygnany z Aten za to, że nie chciał się godzić na występny zapał swojej macochy Fedry odpowiedzieć; a Fedra, mszcząc się obrazy miłości własnej, oskarżyła go przed swoim mężem, jakoby na jej cześć niewieścią nastawał. [przypis redakcyjny]
Hipolit (z Esteńskimi Herkulami) — kardynał Hipolit Este, statysta, wojownik, niepospolity matematyk, mecenas Ariosta. [przypis redakcyjny]
hipopotaurus, mastodont — nazwa dawno wymarłych zwierząt, tu przenośnie: człowiek niewspółczesny, zacofany. [przypis redakcyjny]
hipostaza (filoz.) — pojęcie abstrakcyjne traktowane jak konkretny, jednostkowy byt. [przypis edytorski]
hipostaza (filoz.) — uprzedmiotowienie, traktowanie bytu abstrakcyjnego jak konkretu. [przypis edytorski]
hipostaza (filoz.) — uprzedmiotowienie, traktowanie pojęcia abstrakcyjnego jak rzeczywistego bytu. [przypis edytorski]
hipostaza — pojęcie abstrakcyjne traktowane jako byt rzeczywisty. [przypis edytorski]
hipostaza — przypisywanie pojęciom abstrakcyjnym rzeczywistego bytu. [przypis edytorski]
hipostaza (z gr. hypóstasis: podstawa) — uprzedmiotowienie (nadanie realnego kształtu) pojęcia abstrakcyjnego; usamodzielniony aspekt Boga; w chrześcijaństwie każda z osób boskich Trójcy Świętej. [przypis edytorski]
hipostaza (z gr.) — uprzedmiotowienie (nadanie realnego kształtu) pojęcia abstrakcyjnego. [przypis edytorski]
hipostazować — od: hipostaza: przypisywanie pojęciom abstrakcyjnym rzeczywistego bytu. [przypis edytorski]
