Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6472 przypisów.
Olgierd Giedyminowicz (ok. 1300–1377) — wielki książę litewski, syn Giedymina, ojciec m.in. Jagiełły. [przypis edytorski]
Olgierdów — Olgierda, Olgierdowicz. [przypis edytorski]
Olgierd (ok. 1296–1377) — syn Giedymina, wielki książę litewski, ojciec Władysława Jagiełły; wspólnie ze swoim bratem Kiejstutem zbudował potęgę Wielkiego Księstwa Litewskiego, poszerzając jego terytoria, kosztem państwa moskiewskiego i Złotej Ordy, daleko na wschód i południe. [przypis edytorski]
Olgierd (ok. 1296–1377) — wielki książę litewski, ojciec Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]
Olgierd (ok. 1296 lub ok. 1304–1377) — lit. Algirdas, wielki książę litewski, syn Giedymina; po śmierci ojca w 1341, otrzymał w spadku Auksztotę, czyli górną Litwę, rządził wspólnie z Kiejstutem, który otrzymał Żmudź. [przypis edytorski]
Olgierd (ok. 1300–1377) — wielki książę litewski (od 1345), syn Giedymina, ojciec Władysława II Jagiełły; poszerzył granice państwa litewskiego kosztem ziem ruskich; wspólnie ze swym bratem Kiejstutem stworzył rozległe państwo sięgające od Bałtyku na północy po Morze Czarne na południu, od Królestwa Polskiego na zachodzie po okolice Moskwy na wschodzie. [przypis edytorski]
Olgierdow — dziś: Olgierdowy a. Olgierda. [przypis edytorski]
Olgierdowo — dziś popr. forma M. lp r.n.: Olgierdowe. [przypis edytorski]
Olgierdow synie — dziś popr.: synu Olgierda. [przypis edytorski]
Olgierd — wielki książę litewski, panował w latach 1345–1377. [przypis edytorski]
Olgierd (zm. 1377) — wielki książę litewski, ojciec Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]
Olgierd (zm. 1377) — wielki książę litewski, syn Giedymina. [przypis edytorski]
Oliba i Aoliba, popr.: Ohola i Oholiba (bibl.) — rozpustne, nierządne kobiety symbolizujące królestwa Judy i Izraela w Księdze Ezechiela (Ez 23). [przypis edytorski]
oliban a. olibanum — żywica drzew kadzidłowych, używana jako główny składnik kadzidła, także jako dodatek do świec i trociczek. [przypis edytorski]
Olibrius — legendarny okrutny namiestnik rzymski, więził, torturował i nakazał ściąć piękną św. Małgorzatę z Antiochii, która nie chciała go poślubić. [przypis edytorski]
oligarchia — forma rządów polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielką grupę ludzi. Najczęściej ludzie ci wywodzili się z arystokracji lub warstwy bogatych. [przypis edytorski]
oligarchia — forma rządów polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielką grupę ludzi, najczęściej wywodzących się z arystokracji lub warstwy bogatych; także: grupa osób sprawująca rządy w państwie o takim ustroju. [przypis edytorski]
oligarchia — „rządy niewielu”, forma ustroju państwowego wprost przeciwna demokracji. Władza trzydziestu tyranów jest oligarchią. [przypis tłumacza]
oligarchia — rządy niewielu, wypaczona forma arystokracji, np. trzydziestu tyranów w Atenach w 404 r. przed Chr. [przypis tłumacza]
oligarchia trzydziestu — tzw. trzydziestu tyranów, oligarchiczna komisja narzucona przez Spartę Atenom po ich klęsce w wojnie peloponeskiej w 404 p.n.e.; wprowadziła rządy terroru, po 8 miesiącach została obalona przez oddziały złożone z prodemokratycznych wygnańców. [przypis edytorski]
oligarchia (z gr.) — panowanie nielicznych; forma rządów cechująca się przywłaszczeniem suwerennej roli w państwie przez dość wąską, zamkniętą grupę ludzi, najczęściej wywodzących się z arystokracji lub warstwy bogatych, zbliżona rządów dyktatorskich. [przypis edytorski]
oligocen, miocen, pliocen — kolejne epoki geologiczne w tzw. okresie trzeciorzędowym. [przypis redakcyjny]
Olimp — góra w Grecji, tradycyjnie uważana za siedzibę bogów. [przypis edytorski]
Olimp — góra w Grecji, uważana za siedzibę bogów. [przypis edytorski]
Olimp — góra w Grecji, uważana za siedzibę bogów. [przypis edytorski]
Olimp — góra w Grecji, uznawana za siedzibę bogów. [przypis edytorski]
Olimp — góra w Grecji, w mitologii greckiej siedziba bogów. [przypis edytorski]
Olimp — góra w Grecji, w mitologii uznawana za siedzibę bogów. [przypis edytorski]
Olimpia, Aleksandra Wielkiego matka (…) powiedała, iż: „się ten tylko oczyma ożenił, ale by się był inszych zmysłów radził, podobno by mu były tego nie dopuściły — Plutarch, Zalecenia małżeńskie 22. [przypis edytorski]
Olimpia — bohaterka noweli. [przypis redakcyjny]
Olimpias (ok. 375–316 p.n.e.) — królowa Macedonii, żona Filipa II, króla Macedonii, matka Aleksandra III Macedońskiego. [przypis edytorski]
Olimpias (ok. 375–316 p.n.e.) — żona króla Macedonii Filipa II, matka Aleksandra III Macedońskiego. [przypis edytorski]
Olimpia — w Elidzie na Peloponezie, na równinie rzeki Alfejosu, znajdowała się Świątynia Dzeusa Olimpijskiego. Tam to co 5 lat odbywały się pięciodniowe igrzyska. Bieg, mocowanie, boksowanie, wyścigi na rydwanach i pięciobój składały się na program zapasów. Pierwsza zapisana uroczystość odbyła się w r. 776; od niej począwszy liczyli Grecy czas wedle Olimpiad, tj. 4-letnich okresów. [przypis tłumacza]
Olimpiejon — świątynia Zeusa Olimpijskiego; tu: Olimpiejon w Atenach, ok. 500 m na płd.-wsch. od Akropolu, największa spośród świątyń starożytnej Grecji, posadowiona na podstawie liczącej ok. 40×110 m, otoczona po ukończeniu rzędami łącznie ponad 100 kolumn, mierzących po 17 m wysokości i 2 m średnicy. [przypis edytorski]
Olimpijczyk — określenie Goethego jako wybitnego artysty, górującego ponad innymi; od góry Olimp, gdzie zamieszkiwali bogowie greccy. [przypis edytorski]
Olimpijczyk — przen.: wybitny artysta; od góry Olimp, gdzie zamieszkiwali bogowie greccy. [przypis edytorski]
olimpijska — tu: piękna jak boginie greckie, zamieszkujące górę Olimp. [przypis edytorski]
„olimpijski” Goethe — funkcjonujące w epoce określenie Goethego jako wybitnego artysty, górującego ponad innymi; od góry Olimp, gdzie zamieszkiwali bogowie greccy. [przypis edytorski]
Olimpiodor i Focjusz — Olimpiodor Młodszy (ok. 500–ok. 570): filozof neoplatoński ze szkoły aleksandryjskiej, komentator Arystotelesa; Focjusz (ok. 820–891): patriarcha Konstantynopola, autor dzieła Biblioteka, zawierającego omówienia 279 prac z różnych dziedzin, z których większość nie zachowała się do naszych czasów. [przypis edytorski]
Olimp (mit. gr.) — góra Olimp była siedzibą najważniejszych greckich bogów. [przypis edytorski]
Olimp (mit. gr.) — siedziba najważniejszych bogów. [przypis edytorski]
Olimp (mit. gr.) — szczyt utożsamiany z siedzibą bogów greckich. [przypis edytorski]
Olimp — na górze Olimp mieściła się siedziba najważniejszych bogów greckich. [przypis edytorski]
Olimp — najwyższe pasmo górskie w Grecji; w greckiej mitologii siedziba bogów. [przypis redakcyjny]
Olimp — najwyższy masyw górski w Grecji (szczyt Mitikas 2918 m n.p.m.), położony w płn.-wsch. części kraju, Tesalię od Macedonii; w mit. gr. siedziba bogów. [przypis edytorski]
Olimp — najwyższy masyw górski w Grecji, usytuowany na granicy między Tesalią a Macedonią, którego najwyższy szczyt Mitikas ma wysokość 2918 m n.p.m.; swą nazwę, oznaczającą tyle co „lśniący”, zawdzięcza Olimp długo utrzymującej się pokrywie śnieżnej; w staroż. mitologii uważany był za siedzibę bogów. [przypis edytorski]
Olimp — najwyższy masyw górski w Grecji; w mit. gr. siedziba najważniejszych bogów. [przypis edytorski]
Olimpos (mit. gr.) — syn lub wychowanek Marsjasza, jeden z trzech mitycznych muzyków z Myzji i Frygii (w Azji Mniejszej): mistrzów gry na aulosie, wiązanych z wynalezieniem tego instrumentu oraz muzycznej skali frygijskiej; to samo imię nosił muzyk z Frygii z VII w. p.n.e., który wg autorów staroż. wprowadził ten rodzaj muzyki do Grecji, gdzie wcześniej używano instrumentów strunowych oraz bębenków, kołatek itp. [przypis edytorski]
Olimpu bogi (mit. gr.) — najważniejsi bogowie starożytnej Grecji mieszkali na górze Olimp. [przypis edytorski]
Olim (…) quam viae — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, LXXVII. [przypis tłumacza]
Olind — kochanek Sofronii. [przypis redakcyjny]
Olint, Metona, Apollonia — miasta na Półwyspie Chalkidyjskim. [przypis tłumacza]
Olint — staroż. miasto greckie na Płw. Chalcydyckim. [przypis edytorski]
Olint — staroż. miasto, najważniejsza kolonia grecka na Półwyspie Chalcydyckim. [przypis edytorski]
olio et fare (łac.) — oliwą i mąką. [przypis redakcyjny]
Oliveira, Candido de, właśc. Cândido Luís Maria de Oliveira (1845–1919) — brazylijski polityk, minister wojny w latach 1878–1886. [przypis edytorski]
Oliver i Krzysztof — w powieści Jan Krzysztof poeta Olivier Jeannin był przyjacielem muzyka Jana Krzysztofa Kraffta. [przypis edytorski]
Oliverotto z Fermo, właśc. Oliverotto Euffreducci (1475–1502) — wł. kondotier, władca Fermy. [przypis edytorski]
Olivier Maillard (1430–1502) — głośny i popularny kaznodzieja, który wplatał do swych kazań ustępy wesołe i rubaszne. [przypis redakcyjny]
oliwą — u Cylkowa: 'olejem'; uzasadnienie korekty: uniknięcie śmieszności. [przypis edytorski]
Oliwa — klasztor i opactwo cystersów, wówczas o milę na północ od Gdańska; dziś dzielnica Gdańska. [przypis redakcyjny]
Oliweta — Góra Oliwna w Jerozolimie. [przypis redakcyjny]
Oliwet — gaj oliwny, góra Oliwna. [przypis redakcyjny]
Oliwier — margrabia Burgundii, ojciec Gryfona i Akwilanta. [przypis redakcyjny]
oliwka — guzik w kształcie owocu oliwki. [przypis edytorski]
oliwnik — gaj oliwny. [przypis edytorski]
oliwny — tu: z drewna oliwki. [przypis edytorski]
oliwy — tu: gaj oliwny, w którym, według Biblii, Chrystus modlił się przed ukrzyżowaniem. [przypis edytorski]
oliwy — tu: oliwki. [przypis edytorski]
Olizar, Jan — podsędek, nastepnie podkomorzy kijowski. [przypis redakcyjny]
Olizarowski, Tomasz August (1811–1879) — dramatopisarz; uczestnik powstania listopadowego. [przypis edytorski]
olla podrida (hiszp. dosł.: zgniły garnek) — hiszpańska potrawa jednogarnkowa, gotowana z resztek różnego typu mięs i wędlin oraz warzyw (przede wszystkim fasoli). [przypis edytorski]
Ollendorff, Heinrich Gottfried (1803–1865) — niemiecki gramatyk, autor popularnych w XIX w. książek propagujących pierwszą nowoczesną metodę nauki języków obcych, kładącą nacisk na umiejętności praktyczne, nabywane przez dialog, zamiast na znajomość abstrakcyjnych reguł i zapamiętywanie zestawów słów. [przypis edytorski]
Ollendorff, Heinrich Gottfried (1803–1865) — niemiecki gramatyk, autor popularnych w XIX w. książek propagujących pierwszą nowoczesną metodę nauki języków obcych, kładącą nacisk na umiejętności praktyczne, nabywane przez dialog, zamiast na znajomość abstrakcyjnych reguł i zapamiętywanie zestawów słów; z rozmówek zawartych w samouczkach Ollendorffa Sienkiewicz kpił we wcześniejszych Listach z podróży do Ameryki. [przypis edytorski]
Ollendry (daw.) — Holendrzy. [przypis edytorski]
Ollivier, Émile (1825–1913) — francuski polityk i historyk; premier (1869–1870). [przypis edytorski]
olophagus właśc. holophagus (z gr. hólos: cały, phagus: pożeracz) — całożerca, tj. pożerający zdobycz w całości. [przypis edytorski]
olśnąć — być oślepionym przez światło. [przypis edytorski]
olśnąć (daw.) — oślepnąć. [przypis redakcyjny]
olśnia — dziś popr.: olśniewa. [przypis edytorski]
Olsen, Regine — wieloletnia narzeczona Kierkegaarda, z którą rozstał się w dość burzliwych okolicznościach. [przypis edytorski]
olsnąć (daw.) — oślepnąć. [przypis edytorski]
olstro — pudełko na pistolet, wykonane ze skóry, przymocywawane do siodła. [przypis edytorski]
olstro — skórzany futerał na pistolet, przytraczany do siodła. [przypis edytorski]
olstro — skórzany futerał na pistolety, podwieszany przy siodle. [przypis edytorski]
olstro — skórzany futerał na pistolety, podwieszany przy siodle. [przypis edytorski]
olstrowe pistolety — pistolety używane w kawalerii, umieszczone przy siodle, w olstrach. [przypis edytorski]
olstro (z niem.) — futerał na pistolety. [przypis redakcyjny]
olstro (z niem.) — skórzany futerał na pistolet, przytroczony do siodła. [przypis edytorski]
olstro (z niem.) — skórzany futerał na pistolet, przytroczony do siodła. [przypis edytorski]
olstro (z niem.) — skórzany futerał na pistolety przy siodle. [przypis edytorski]
Olszewski, Franciszek — redaktor „Kuriera Warszawskiego” w latach 1887–1896. [przypis edytorski]
olszniak (daw.) — zagajnik olchowy. [przypis edytorski]
olszniak — olszynowy lasek; zagajnik olch. [przypis edytorski]
Olszówka — wieś pod Wodzisławiem należąca do ordynacji Myszkowskich. [przypis redakcyjny]
Olszowa — majątek Lewińskich. Siostra Żmichowskiej, Wiktoria, wyszła za Lewińskiego. [przypis redakcyjny]
Olszowski, Andrzej (1621–1677) — biskup chełmiński i podkanclerzy koronny (1666), od 1674 r. arcybiskup gnieźnieński, autor broszury: Censura candidatorum, w której wykazuje korzyści panowania Piasta i zwraca uwagę na Michała Wiśniowieckiego. [przypis redakcyjny]
olszyna — lasek olchowy. [przypis edytorski]
olszyna — zagajnik a. mały las, w którym wśród drzew przeważają olchy. [przypis edytorski]
olszyniec — zagajnik olchowy. [przypis edytorski]
