Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6666 przypisów.
transcendentalny — tu: wychodzący poza granice doświadczenia, nadnaturalny. [przypis redakcyjny]
transcendentalny [użytek] — właściwie: transcendentny. [przypis tłumacza]
Transcendentalny wykład pojęcia czasu — § 5 jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
transcendentalny — wykraczająca poza codzienną rzeczywistość, pozazmysłowy. [przypis edytorski]
transcendentalny — wykraczający poza rzeczywistość poznawalną za pomocą zmysłów. [przypis edytorski]
transcendentalny — wykraczający poza rzeczywistość poznawalną zmysłami. [przypis edytorski]
transcendentny — wykraczający poza codzienną rzeczywistość, pozazmysłowy. [przypis edytorski]
transcendent — sfera nadprzyrodzona. [przypis edytorski]
transcendować (z łac.) — przekraczać. [przypis edytorski]
transcurramus solertissimas nugas — Precz z subtelnymi dociekaniami (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 117; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
transfiguracja — przemiana. [przypis redakcyjny]
transfiguracja (z łac.) — przemiana (w teologii katolickiej: przemiana hostii w ciało i krew Chrystusa). [przypis edytorski]
Transfixerunt (łac.) — Ewangelia św. Jana 19, 37: „Przebodli”. [przypis tłumacza]
transformator — urządzenie zmieniające parametry prądu elektrycznego. [przypis edytorski]
transformista (z łac. transformatio: przekształcenie) — aktor szybko zmieniający za kulisami kostium i charakteryzację, grający kilka ról w jednym przedstawieniu. [przypis edytorski]
transformizm — darwinowska teoria ewolucji. [przypis redakcyjny]
transfundować — przelewać. [przypis redakcyjny]
transito (łac.) — dosłownie: przechodzę; oznacza przechodzenie lub przejazd bez zatrzymania się. [przypis edytorski]
transito (łac.) — tu: to, co przechodzi. [przypis edytorski]
Transjordania — dosł. „kraj za Jordanem”; emirat utworzony w 1921 r. we wsch. części terytorium mandatowego Palestyny na Bliskim Wschodzie; terytorium to pozostawało pod administracją Wielkiej Brytanii do roku 1946, kiedy ogłosiło niepodległość jako Królestwo Transjordanii (1949 r. Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). [przypis edytorski]
Transjordania — dosł. „kraj za Jordanem”; emirat utworzony w 1921 r. we wsch. części terytorium mandatowego Palestyny na Bliskim Wschodzie; terytorium to pozostawało pod administracją Wielkiej Brytanii do roku 1946, kiedy ogłosiło niepodległość jako Królestwo Transjordanii (od 1949 r. Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). [przypis edytorski]
Transjordania — dosł.: „kraj za Jordanem”; emirat utworzony w 1921 we wsch. części terytorium mandatowego Palestyny na Bliskim Wschodzie; terytorium to pozostawało pod administracją Wielkiej Brytanii do 1946, kiedy ogłosiło niepodległość jako Królestwo Transjordanii (od 1949 Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). [przypis edytorski]
transkrypcja — tu: przetworzenie, wykorzystanie materiału historycznego w celach literackich. [przypis edytorski]
Translationis (łac.) — przeniesienia. [przypis edytorski]
translokacja (z łac.) — przeniesienie. [przypis edytorski]
transmisja (daw. techn.) — układ transmisji mocy, przenoszący energię silnika do napędzanych urządzeń. [przypis edytorski]
transmisja (daw., techn.) — układ transmisji mocy; układ przenoszący energię silnika do napędzanych urządzeń. [przypis edytorski]
transmisja — tu: pas transmisyjny. [przypis edytorski]
transmutacja (łac. transmutatio: zamiana) (daw.) — przemiana, przeobrażenie, przekształcenie. [przypis edytorski]
transpiracja — tu dosł. z fr.: pocenie się. [przypis edytorski]
transpirować (daw.) — pocić się; dziś o roślinach: wydzielać wodę w postaci pary wodnej. [przypis edytorski]
transponować — przenosić z jednej dziedziny do innej, dostosowując do niej. [przypis edytorski]
transponować (z łac.) — przekładać. [przypis edytorski]
transporta — dziś popr. forma M. lm: transporty. [przypis edytorski]
transporta — dziś: transporty, towary do przewiezienia. [przypis redakcyjny]
transportowiec (wojsk.) — pomocnicza jednostka marynarki wojennej, używana do zaopatrywania okrętów lub transportu wojsk i uzbrojenia. [przypis edytorski]
transpozycja (muz.) — opracowanie utworu muzycznego w innej tonacji niż ta, w której został pierwotnie napisany. [przypis edytorski]
transpozycja — tu: przełożenie, przeniesienie, zmiana jednego ciągu pojęciowego na inny, pozornie nieprzystosowany do wyrażenia pewnych treści, co w rzeczywistości kreuje nową jakość. [przypis edytorski]
transpozycja — tu: zamiana, przestawienie. [przypis edytorski]
transpozycja — zmiana charakteru obiektu, zwł. utworu muzycznego. [przypis edytorski]
transsubstancjacja (z łac.) — przeistoczenie; w teologii katolickiej przemiana substancji podczas Eucharystii: chleba w ciało, a wina w krew Chrystusa. [przypis edytorski]
transtewerańczycy (z wł.) — mieszkańcy obszarów „za Tybrem”. [przypis redakcyjny]
transteweranka — mieszkanka dzielnicy Rzymu położonej za Tybrem. [przypis edytorski]
Transvolat (…) captat — Horatius, Satirae I, 2, 108. [przypis tłumacza]
transwestyta — osoba za pomocą stroju wyrażająca identyfikację z płcią przeciwną. [przypis edytorski]
transza — przekazana odbiorcy ustalona część całości towaru, pożyczki a. dofinansowania. [przypis edytorski]
transzeja — rów łączący okopy, schrony i stanowiska ogniowe na linii frontu. [przypis edytorski]
tranty — łachmany. [przypis edytorski]
traperowie — dziś popr. M. lm: traperzy. [przypis edytorski]
trapezoid (mat.) — czworokąt, w którym żadna para boków nie jest równoległa. [przypis edytorski]
Trapezunt (hist.) — ob. Trabzon, miasto nad brzegiem Morza Czarnego, dziś w płn.-wsch. części Turcji; historyczna stolica Pontu; założone w VIII w. p.n.e. przez osadników greckich. [przypis edytorski]
Trapezunt (hist.) — ob. Trabzon, miasto nad brzegiem Morza Czarnego, dziś w płn.-wsch. części Turcji; historyczna stolica Pontu; założone w VIII w. p.n.e. przez greckich kupców z Synopy, odległej o ok. 500 km na zachód. [przypis edytorski]
trapić chrześciany (starop. forma) — dziś popr. B.lm: trapić chrześcijan. [przypis edytorski]
trapić — dokuczać, martwić. [przypis edytorski]
trapić — dręczyć, sprawiać cierpienie. [przypis edytorski]
trapić kogoś — dręczyć kogoś, dokuczać komuś. [przypis edytorski]
trapić kogo (starop. forma) — nękać kogo. [przypis edytorski]
trapić — martwić. [przypis edytorski]
trapić — niepokoić, doskwierać, męczyć. [przypis edytorski]
trapić się — martwić się. [przypis edytorski]
trapiciel (daw.) — prześladowca. [przypis edytorski]
trapierzyć — trapić, prześladować. [przypis autorski]
trapił ich grad, burza, głód i wszelakie nieszczęście, jako wieczysta kara za grzech rodziców i przodków — Aluzja do klątew papieskich. [przypis tłumacza]
trapiści — odłam zakonu cystersów o surowej regule, zakładającej pełną izolację od świata, klauzulę milczenia, posty, oddanie się modlitwie oraz pracy fizycznej, a także m.in. pieczołowitą dbałość o higienę i zalecenia zdrowotne; nazwę wziął zakon trapistów od średniowiecznego opactwa Notre-Dame de la Trappe. [przypis edytorski]
trapista — zakonnik bardzo surowej reguły, nakazującej milczenie, pracę i umartwienie. [przypis autorski]
trapistki — zakon żeński, cysterki surowej reguły. [przypis edytorski]
trap juty — schody w tylnej partii statku. [przypis autorski]
trapka (daw.) — zdrobn. od trapa: drabina, schody. [przypis edytorski]
trap — kładka do wchodzenia z nabrzeża na statek. [przypis edytorski]
trap — skośnie zawieszone, składane schody lub wąska kładka, służące do wchodzenia na pokład z nabrzeża oraz schodzenia z pokładu na brzeg lub inną jednostkę pływającą; w czasie żeglugi trap leży złożony przy burcie. [przypis edytorski]
trap — skośnie zawieszone, składane schody służące do wchodzenia na pokład z nabrzeża oraz schodzenia z pokładu na brzeg lub inną jednostkę pływającą; w czasie żeglugi trap leży złożony przy burcie. [przypis edytorski]
Trapszo, Anastazy Franciszek (1832–1898) — aktor, reżyser, dyrektor teatralny. [przypis edytorski]
Trapszo-Krywultowa, Tekla (1873–1944) — aktorka. [przypis edytorski]
Trapszo, Marceli (1860–1921) — aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny i dyrektor teatrów. [przypis edytorski]
Trastevere (wł.) — Zatybrze, część Rzymu położona na prawym brzegu Tybru. [przypis edytorski]
Trastia ich maty mordowała (z ukr. a. białorus.) — przekleństwo: żeby cholera ich mać wzięła. [przypis edytorski]
Trastia joho maty mordowała (ukr.) — Żeby cholera jego mać wzięła. [przypis edytorski]
Trastia joho mordowała! (ukr.) — Niech go cholera weźmie! [przypis edytorski]
trattoria (wł.) — gospoda, jadłodajnia. [przypis edytorski]
trattoria (wł.) — gospoda. [przypis edytorski]
trattoria (wł.) — gospoda. [przypis redakcyjny]
trattoria (wł.) — restauracja lub gospoda. [przypis edytorski]
Tratwy te (…) budują się — dziś popr.: tratwy te buduje się. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — generał, dyktator powstania styczniowego 1863 r., stracony przez powieszenie pod Cytadelą Warszawską. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — generał, dyktator powstania styczniowego 1863 r., stracony przez powieszenie pod Cytadelą Warszawską. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — polski generał, dyktator powstania styczniowego, stracony przez powiedzenie na Cytadeli Warszawskiej. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — polski generał, dyktator powstania styczniowego, stracony przez powieszenie w Cytadeli Warszawskiej. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — polski generał, dyktator powstania styczniowego, stracony przez powieszenie w okolicy Cytadeli Warszawskiej. [przypis edytorski]
Trautmannsdorf — zamek w Merano. [przypis edytorski]
Travel, learn, earn (ang.) — Podróżuj, zarabiaj, ucz się. [przypis edytorski]
traveller (ang.) — podróżny; podróżnik. [przypis edytorski]
Traviata — opera Giuseppe Verdiego z 1853. [przypis edytorski]
Traviata — opera wł. kompozytora Giuseppe Verdiego (1813–1901) z 1853 roku, oparta na Damie kameliowej A. Dumasa. [przypis edytorski]
trawa bez kosy / Pokrewne Pytonowi mnożyła połosy — Głębsze stepy Ukrainy, mniej zaludnione, są wygodnym schronieniem gadu. Krążą dotychczas między pospólstwem bajki o połosach, żmijach nadzwyczajnej wielkości. Poeta nazywa je pokrewnymi Pytonowi, czyli podobnymi do Pytona, sławnego w starożytności węża, który ścigał Dianę; zabity od Apollina ([z]ob. Metamor[phoses], Ovid[ius] XI). [przypis redakcyjny]
trawa cytrynowa, Cymbopogon nardus (biol.) — aromatyczna trawa pochodząca z Azji, używana w kuchni oraz w przemyśle perfumeryjnym. [przypis edytorski]
trawa łężna — trawa na podmokłej łące. [przypis edytorski]
trawa nie porośnie, gdzie mój koń przeleci — Słowa Attyli. [przypis autorski]
Trawa nie porośnie tam, gdzie uderzył kopytem koń tatarski — parafraza fragmentu utworu George'a Byrona (1788–1824) pt. Mazepa : „A gdzie koń spahów ziemię nogą zryje, Grunt się skrwawiony trawą nie okryje”. [przypis edytorski]
trawa zagazowana — w czasie I wojny światowej po raz pierwszy użyto na dużą skalę gazów bojowych, głównie fosgenu i iperytu. [przypis edytorski]
trawę grecką — τῆλιν (ἡ τῆλις, foenum graecum [Kozieradka pospolita, Trigonella foenum-graecum, której ziele przy gotowaniu daje oleisty płyn; red. WL]). [przypis tłumacza]
