Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10433 przypisów.
Wolno im było (…) posiadać majątki ziemne z poddanymi — nie znaleźliśmy oprócz ustnych tradycji żadnego śladu piśmiennego, czy który z Karaimów trockich posiadał majątek ziemny z poddanymi; ale o prawie na to im służącém przekonywa ekstrakt z ksiąg grodzkich zamku łuckiego wydany pod d. 27 kwietnia 1584, który mamy przed oczyma. Jest to prawo przedażne na majątki „Omelaniki, Dworyszcze Szelatkowskoje, z ludmi, hrunty z polmi, sianożeńciami, stawom i młynom” od Wasila Borzobohatego sekretarza J. K. M. i pani Hanny z Sokała jego małżonki Żydowi Łuckiemu Illi Haszkowiczowi. Przy akcie przedaży znajdował się woźny i dwóch świadków ze szlachty. [przypis autorski]
Wolno jest nie dawać najgodniejszym beneficjów niebędących pasterstwem dusz — Diana Resol. mor. [przypis tłumacza]
wolnomularski — wolnomularstwo jako tajne stowarzyszenie otaczało swe obrzędy tajemniczością. [przypis redakcyjny]
wolnomularstwo — masoneria; ruch powstały w XVIII w., mający na celu moralne i społeczne doskonalenie człowieka, braterstwo ludzi różnych religii, narodowości i poglądów; tu ogólnie: tajny związek. [przypis edytorski]
wolnomularze — członkowie wolnomularstwa (masonerii), powstałego w XVIII w. hermetycznego stowarzyszenia międzynarodowego o hierarchicznej strukturze wewnętrznej, pielęgnującego zasady moralne i idee Oświecenia. [przypis edytorski]
wolnomularze — masoni, członkowie powstałego w XVIII w. hermetycznego stowarzyszenia międzynarodowego o hierarchicznej strukturze wewnętrznej, którego przedmiotem zainteresowania jest duchowe doskonalenie człowieka i braterstwo ludzi różnych religii, narodowości i poglądów, pielęgnowanie zasad moralnych i idei Oświecenia; symbolika masonerii odwołuje się do przenośni budowania jako obowiązku każdego z członków, do używanych symboli należą przedmioty używane w pracy przez dawnych murarzy: węgielnica, kielnia, fartuch, pion i młotek; nazwa „wolnomularstwo” oznacza wolne murarstwo, gdyż słowo „murarz” i „mularz” były synonimami. [przypis edytorski]
wolnomularze — masoni, członkowie ruchu powstałego w XVIII w., mającego na celu moralne i społeczne doskonalenie człowieka, braterstwo ludzi różnych religii, narodowości i poglądów. [przypis edytorski]
wolnomularz — w rozdziale Praga pada wyjaśnienie, iż „to przezwisko oznaczało kogoś, co poszukiwał dziewcząt małoletnich, ale dzięki serdecznym stosunkom z policją zabezpieczony był od wszelkiej nieprzyjemności”. [przypis edytorski]
Wolno Panu, panie Stwórco, każdy jest panem w swoim świecie… — cytat z powiastki Woltera Człowiek o czterdziestu talarach, w przekładzie T. Boya-Żeleńskiego, nieznacznie zmienionym przez dopasowanie zwrotów grzecznościowych do używanych przez Marksa. [przypis edytorski]
wolność i własność obywatela będzie rozciągać się tak daleko, dopokąd nie szkodzi prawu obywateli innych — por. tożsame w treści określenie wolności w Deklaracji Praw Człowieka, art. 4. [przypis redakcyjny]
wolność jest pojęciem negatywnym — zob. niniejszej rozprawy ustęp 8. [przypis redakcyjny]
Wolność jest potrawą pożywną, ale trudno strawną: trzeba bardzo zdrowych żołądków, by ją znieść — por. w dedykacji Rozprawy o nierówności: „…bo z wolnością jest tak, jak z tymi potrawami ciężkimi i pożywnymi albo z tymi szlachetnymi winami, które mogą żywić i wzmacniać organizmy silne, do nich przyzwyczajone, ale które osłabiają, niszczą i upijają słabych i delikatnych, z nimi nieoswojonych”. [przypis redakcyjny]
wolność mieli zupełną, mieli prawo głodować, chorować, wariować, umierać… — Mielgunow, op. cit., s. 177–178. [przypis autorski]
Wolność, nie będąc owocem wszystkich klimatów, nie jest dostępna dla wszystkich narodów (…) tę zasadę, ustaloną przez Monteskiusza — w Duchu praw, księga XIV i XVII. [przypis tłumacza]
wolność od prześladowań… — wyrazy te, wydrukowane kursywą, cenzor wykreślił. [przypis autorski]
wolność, równość, braterstwo, fr. liberté, égalité, fraternité — hasło Wielkiej Rewolucji Francuskiej, która obaliła monarchię i zaprowadziła republikę. [przypis edytorski]
Wolność, równość, sztandary w rynsztokach — nawiązanie do haseł Rewolucji Francuskiej: wolność, równość, braterstwo. [przypis edytorski]
wolność — w starożytnej teorii poetyki i retoryki istniało pojęcie licencji. Oznaczało ono prawo artysty do przekraczania norm, przede wszystkim dotyczących poprawności językowej, rządzących zwykłymi (nieukształtowanymi artystycznie) wypowiedziami. [przypis edytorski]
wolności, zarówno społecznej, jak politycznej — wolność społeczna = wolność jednostek zależnych tylko od własnej racjonalnej woli, identyfikowanej z wolą powszechną. Jest ona zagwarantowana przez udział wszystkich jednostek we władzy zwierzchniczej. Wolność polityczna = niezawisłość państwa. [przypis tłumacza]
wolnoż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znaczenie: czy wolno. [przypis edytorski]
wolnoż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy wolno. [przypis edytorski]
wolnoż — konstrukcja z partykułą -że skróconą do -ż; znaczenie: czy wolno. [przypis edytorski]
wolnoż mi myśleć — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż); znaczenie: czy wolno mi myśleć. [przypis edytorski]
wolny glejt (daw.) — list żelazny, zapewniający bezpieczeństwo. [przypis redakcyjny]
wolnym czasem — dziś: w wolnym czasie. [przypis edytorski]
Wolnym jest — tu: konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: wolny jestem. [przypis edytorski]
Wolnym — skrócenie od: wolny jestem. [przypis edytorski]
wolny mularz — w rozdziale Praga pada wyjaśnienie, iż „to przezwisko oznaczało kogoś, co poszukiwał dziewcząt małoletnich, ale dzięki serdecznym stosunkom z policją zabezpieczony był od wszelkiej nieprzyjemności”. [przypis edytorski]
wolny mularz — w znaczeniu podstawowym: członek masonerii. [przypis edytorski]
wolny rynek — nie ma tam niczego, co by było niegodne wolnego człowieka. [przypis tłumacza]
Wolny sokół niech odleci — mowa o sokole przyuczonym do polowania, który po śmierci swojego pana zostaje wypuszczony na wolność. [przypis edytorski]
Wolny strzelec — opera Carla Webera z 1821 r. (tytuł oryg. Der Freischütz), która zapoczątkowała przełom romantyczny w muzyce niem., wykorzystując w warstwie muzycznej ludowe melodie oraz wprowadzając na scenę jako temat: ludowe wierzenia, potęgę natury, a także niesamowitość; w Wolnym strzelcu jednym z kluczowych bohaterów jest diabeł, Samiel, który bezpośrednio wpływa na losy i postępowanie ludzi, zaś jednym z rekwizytów są czarodziejskie, nigdy niechybiające celu srebrne kule, odlewane w nocy w lesie. [przypis edytorski]
Wolny strzelec — opera w trzech aktach, skomponowana przez Carla von Webera (1786–1826). [przypis edytorski]
wolny — tu: rzadki. [przypis edytorski]
Wologeza — Βολογέσου; [Wologazes I, król Partów od 51 do 79 n.e.]. [przypis tłumacza]
Wologezes, Tyrydates, Tygranes — wodzowie Partów w I w. n.e. [przypis edytorski]
wolontariusz — ochotnik. [przypis edytorski]
Wolski, Łukasz — syn podstolego rawskiego, towarzysz chorągwi Wacława Leszczyńskiego, krajczego koronnego; jak pisze Łoś: „człowiek dzielny, młodzian dość doświadczony”. [przypis redakcyjny]
Wolski, Wacław (1867–1928) — poeta i prozaik, jego tekst Wzloty na Parnas. Profile duchowe poetów współczesnych (Warszawa 1902) zawiera krytyczne uwagi o Przybyszewskim. [przypis edytorski]
Wolskowie — staroż. lud italski zamieszkujący tereny płd. Lacjum, w V i IV w. p.n.e. prowadzący wojny z republiką rzymską; w 338 p.n.e. podbici przez Rzym. [przypis edytorski]
Wolstonecraft, Mary (1759–1797) — brytyjska pisarka, orędowniczka praw kobiet. [przypis edytorski]
wolta — niespodziewana zmiana w poglądach albo w zachowaniu. [przypis edytorski]
Wolter (1694–1778) — wielki pisarz francuski, wybitny ideolog Oświecenia, ostro zwalczał Kościół katolicki, teologię i moralność chrześcijańską. [przypis redakcyjny]
Wolter a. Voltaire, właśc. François-Marie Arouet (1694–1778) — czołowy francuski pisarz, filozof i publicysta epoki oświecenia, znany z walki o wolność słowa i wyznania. [przypis edytorski]
Honoré de Balzac, Stracone złudzenia, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
wolterianizm — koncepcje światopoglądowo-polityczne Woltera (1694–1778), francuskiego pisarza oświeceniowego i filozofa, reprezentujące filozoficzny sceptycyzm połączony z afirmacją rozumu, postulujące walkę z obskurantyzmem, krytykę światopoglądu religijnego z pozycji deistycznych oraz idee tolerancji religijnej. [przypis edytorski]
wolterowskie krzesło — mebel, jakiego używał m.in. Wolter (1694–1778), francuski pisarz i filozof oświeceniowy: rodzaj fotela z wysokim, wyściełanym oparciem. [przypis edytorski]
wolterowski — taki jak u Woltera (1694–1778), francuskiego pisarza oświeceniowego i filozofa, antyklerykalnego sceptyka odrzucającego religię objawioną na rzecz religii rozumowej. [przypis edytorski]
Wolter (pol.) a. Voltaire (fr.) , właśc. François-Marie Arouet (1694–1778) — czołowy francuski pisarz, filozof i publicysta epoki oświecenia, znany z walki o wolność słowa i wyznania. [przypis edytorski]
Wolter, Rousseau i Condillac — czołowi filozofowie francuscy XVIII w.: Wolter (1694–1778), Jean Jacques Rousseau (1712–1778) oraz Étienne Bonnot de Condillac (1715–1780). [przypis edytorski]
Wolter — spolszczone: Voltaire, pseudonim François-Marie Aroueta (1694–1778), fr. pisarza i filozofa epoki oświecenia (autora m.in. powiastki filoz. Kandyd); zwolennika liberalizmu, krytyka wszelkich ideologii, hierarchii kościelnej i zabobonnych wierzeń (uznano go za patrona ateizmu i rewolucji). Voltaire był niezwykle wpływową osobistością swego czasu (korespondował m.in. z carycą Rosji, Katarzyną). [przypis edytorski]
Wolter — spolszczone: Voltaire, pseudonim François-Marie Aroueta (1694–1778), fr. pisarza i filozofa epoki oświecenia (autora m.in. powiastki filoz. Kandyd); zwolennika liberalizmu, krytyka wszelkich ideologii, hierarchii kościelnej i zabobonnych wierzeń (uznano go za patrona ateizmu i rewolucji). Voltaire był niezwykle wpływową osobistością swego czasu (korespondował m.in. z carycą Rosji, Katarzyną). [przypis edytorski]
Wolter — właśc. François-Marie Arouet (1694–1778), francuski filozof, publicysta i wolnomyśliciel. [przypis edytorski]
Wolter, właśc. François-Marie Arouet (1694–1778) — fr. filozof, publicysta i wolnomyśliciel. [przypis edytorski]
Wolter, właśc. François-Marie Arouet, pseud. Voltaire — urodził się w r. 1694 w Paryżu, umarł, również w Paryżu, w r. 1778. [przypis tłumacza]
Wolter — właśc. Francois-Marie Arouet, fr. pisarz epoki oświecenia, działacz i filozof. [przypis edytorski]
Wolturn — główna rzeka regionu Kampanii we Włoszech; dziś: Volturno. [przypis edytorski]
woltyż (daw.) — woltyżerka, popisowa akrobatyczna jazda na koniu. [przypis edytorski]
woltyżerka — popisowa akrobatyczna jazda na koniu a. kobieta uprawiająca taką jazdę. [przypis edytorski]
woltyżer — żołnierz wyborowej piechoty wojsk napoleońskich na początku XIX w., wyszkolony do walki w szyku rozproszonym; woltyżerów używano do działań rozpoznawczych, osłonowych, ubezpieczeń przemarszów oraz nękania nieprzyjaciela. [przypis edytorski]
wolumen in folio a. foliał — gruba książka dużego formatu. [przypis edytorski]
wolumina — księgi. [przypis redakcyjny]
wolumin a. wolumen (łac. volumen: zwój) — tom, księga. [przypis edytorski]
woluntariusz (z łac.) — ochotnik. [przypis edytorski]
woluta — element architektoniczny i motyw ornamentacyjny w formie spirali lub zwoju. [przypis edytorski]
woluta — ornament architektoniczny w formie zwoju lub spirali. [przypis edytorski]
woluta — ornament w kształcie spirali lub zwoju. [przypis edytorski]
wolze — walże. [przypis edytorski]
woma (gw.) — wam. [przypis edytorski]
W. O. Maimbourg — Ludwik Maimbourg (1610–1686), wydalony i zakonu jezuitów za obronę wolności gallikańskiego kościoła wobec prerogatyw Rzymu [W.O.: wielebny ojciec; Red. WL]. [przypis tłumacza]
womitować (daw.) — wymiotować. [przypis edytorski]
womitować — wymiotować. [przypis edytorski]
womitowała (daw.) — dziś: wymiotowała. [przypis edytorski]
womity — wymioty, torsje. [przypis edytorski]
womity — wymioty, torsje. [przypis redakcyjny]
w oną chwilę — w tamtej chwili; w tamtym momencie. [przypis edytorski]
w on czas (daw.) — wówczas, w tym czasie. [przypis edytorski]
wonczas (daw.) — wówczas, w tym czasie. [przypis edytorski]
wonczas (daw.) — wówczas, w tym czasie, wtedy. [przypis edytorski]
w on czas (daw.) — w owym czasie; w tamtym czasie; w tamtych czasach. [przypis edytorski]
wonczas (daw.) — wtedy. [przypis edytorski]
wonczas (daw.) — wtedy, w tym czasie. [przypis edytorski]
w on czas (starop. forma) — wówczas, wtedy. [przypis edytorski]
w on czas (starop. forma) — w tym czasie; wtedy. [przypis edytorski]
w on czas (starop.) — wówczas, wtedy. [przypis edytorski]
wonczas (starop.) — wówczas, wtedy; tu: kiedy nastanie czas (zagrożenia bezpośredniego, wojny). [przypis edytorski]
w on czas (starop.) — w ten czas; wtenczas, wówczas, wtedy. [przypis edytorski]
w on czas (starop.) — w tym czasie. [przypis edytorski]
wonczas — wówczas, wtedy. [przypis edytorski]
wonczas — wówczas, wtedy. [przypis edytorski]
w on czas — w tamtym czasie. [przypis edytorski]
w onej bitwie Mazowszanie 50 zbrojnych szyków na plac wyprowadzili, Kazimierz zaś ledwo trzy hufy pancerne miał zupełne — zwycięska bitwa nad Masławem (Miecławem) miała miejsce w 1047 r. W innym tłumaczeniu siły obu stron są opisane następująco: „mieli Mazowszanie 30 sprawionych hufców, podczas gdy Kazimierz posiadał zaledwie 3 pełne hufce wojowników”, przy czym hufiec użyto dla łac. słowa acies, na oznaczenie w czasie powstania kroniki, w XI i XII w., oddział wojska o liczebności ok. 300 ludzi. [przypis edytorski]
w onej chwili (starop. forma) — w tej chwili; wówczas, wtedy. [przypis edytorski]
w onej chwili (starop.) — w tej chwili; wtedy. [przypis edytorski]
w onej dawnej swej całości (starop.) — z duszą i ciałem. [przypis redakcyjny]
w onej dobie (starop.) — w tym czasie. [przypis edytorski]
w onej dobie (starop.) — w tym czasie; wówczas; wtedy. [przypis edytorski]
w onej dobie (starop.) — w tym czasie; wtedy. [przypis edytorski]
w onej dobie (starop.) — w tym czasie, w tej chwili; wtedy. [przypis edytorski]
w onej dobie (starop.) — w tym czasie; w tym momencie; wtedy. [przypis edytorski]
w onej porze (starop. forma) — w tym czasie; wtedy. [przypis edytorski]
