Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 452 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 162876 przypisów.
podług Empedoklesa, ze krwi — Makrobiusz, Komentarz do Snu Scypiona, I, 14 i Cyceron, Rozmowy tuskulańskie, I, 9. [przypis tłumacza]
po długim względzie, rozględzie — po długim namyśle. [przypis edytorski]
podług jego listu mieliśmy prawo żądać wszystkiego na Fernando Poo — Niestety, osoba, do której list ten się stosował, dzielny p. Montes de Occa, został odwołany do Europy, nim przybyliśmy do Fernando Poo, a na miejsce jego przybył gubernator nowy, człowiek nie bardzo dobrej woli. [przypis autorski]
podług lustracyji regimentu — wyd. lwow[skie] ma: podczas. [przypis redakcyjny]
podług okazji — podług okoliczności. [przypis redakcyjny]
podługowaty — podłużny. [przypis edytorski]
podług proporcji — podług ilości. [przypis redakcyjny]
podług — przestarz. wtedy. [przypis edytorski]
podług rachunków gwiazdziarskich za trzy tysiące lat wszystkie gwiazdy po wielkim okręgu na swoje miejsca powrócą (…) — w tym miejscu na marginesie poniższego wywodu znajduje się adnotacja: „Trzytysięcznych lat zmartwychwstanie”. [przypis edytorski]
podług rodzajów swoich — hebr. מִשְׁפְּחֹתֵיהֶם (lemiszpechoteihem): dosł. 'według ich rodzin'. To uczy, że zwierzęta «zobowiązały się do łączenia się [w pary] tylko zgodnie ze swoimi gatunkami», zob. Raszi do 8:19. Jest to również najdłuższe słowo w Torze. [przypis tradycyjny]
podług słów waszych być powinno — «Rzeczywiście prawo jest takie, jak powiedzieliście, ale ja postąpię łagodniej», zob. Radak do 44:10. [przypis edytorski]
podług symetrii — [według] porządku. [przypis redakcyjny]
podług ustaw toru — według prawem wyznaczonego przebiegu sprawy sądowej. [przypis edytorski]
podłużnych, karmazynowych kwiatów (…) — storczyk samczy (Orchis masculus), którego „sprośność” kryła się nie w amarantowo-fioletowych kwiatach, lecz bulwach korzeniowych o kształcie jąder; sporządzano z nich substancje mające wzmagać popęd płciowy u mężczyzn, obok lubczyku dodawano też do naparów mających wzbudzić miłość ukochanego. [przypis edytorski]
podły (daw.) — niskiego stanu. [przypis edytorski]
podły gmin — nisko urodzeni, przedstawiciele ludu. [przypis edytorski]
podły — lichy, marny. [przypis redakcyjny]
podły (starop.) — niskiego stanu. [przypis redakcyjny]
podły — tu: marny, lichy. [przypis edytorski]
podły — tu: niskiego stanu. [przypis edytorski]
podlący — tu: przywodzący innych do podłych postępków a. podłego bytowania. [przypis edytorski]
podla (daw.) — [przysłówek:] podle; [według, wzdłuż]. [przypis redakcyjny]
pod la Roche l'Abeille — znaczna potyczka między wojskami admirała Coligny a księcia Anjou, w r. 1559. W tymże samym roku, bitwy pod Montcontour i Jarnac. [przypis tłumacza]
Podlasiak — mieszkaniec Podlasia, historycznej krainy położonej w centralnej Polsce. [przypis edytorski]
Podlasie — historyczna kraina położona w centralnej Polsce. [przypis edytorski]
podlata — dziś popr. forma: podlatuje. [przypis edytorski]
podlec — człowiek podły. [przypis edytorski]
podle czego (starop.) — obok czego. [przypis edytorski]
podle (daw., gw.) — obok, wzdłuż, pod. [przypis edytorski]
podle (daw., gw.) — wzdłuż, obok, nieopodal. [przypis edytorski]
podle (daw.) — obok. [przypis edytorski]
podle (daw.) — obok. [przypis edytorski]
podle (daw.) — obok, według. [przypis edytorski]
podle (daw.) — obok, w pobliżu. [przypis edytorski]
podle (daw.) — obok, wzdłuż. [przypis edytorski]
podle (daw.) — pod; wzdłuż. [przypis edytorski]
podle (daw.) — w pobliżu. [przypis edytorski]
podle (daw.) — wzdłuż, pod; tu: obok. [przypis edytorski]
podlegają rządom łakoci i łozowej rózgi — por. u Horacego, Satyrę I, 1 w. 25–26 „ut pueris olim dant crastula blandi doctores, elementa velint ut discere prima” — „Równie jak belfry czasami z dobrocią chłopcom łakocie/ Dają by chętniej się brali do pierwszych nauki początków.” (''Satyry i listy Horacego'', przeł. dr Paweł Popiel, Kraków 1903.). [przypis redakcyjny]
podlegała wówczas Radzie Regencyjnej w Warszawie, jako zwierzchniej władzy państwowej — Rada Regencyjna rozwiązała się dnia 14 listopada 1918 r., przekazując zwierzchnią władzę państwową Józefowi Piłsudskiemu. Ten sprawował tę władzę z początku jako Tymczasowy Naczelnik Państwa, aż do zebrania się Sejmu Ustawodawczego. Następnie Sejm uchwałą z 20 lutego 1919 r. powierzył mu dalsze sprawowanie urzędu Naczelnika Państwa, aż do czasu uchwalenia Konstytucji, która dopiero określiła przepisy o organizacji naczelnych władz w Państwie Polskim. [przypis autorski]
Podlega wielu nędz — dziś popr.: Podlega wielu nędzom; nędza (daw.): nieszczęście, niedola. [przypis edytorski]
podległości Dworowi Moskiewskiemu — w wydaniu z 1816 r.: w podległości obcym. [przypis edytorski]
podle (gw.) — wzdłuż, obok. [przypis edytorski]
podlejsześ losy znosiło [o, serce] — inaczej: podlejsze losy znosiłoś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, tu w rodzaju nijakim). [przypis edytorski]
podlejszy (daw.) — mniej wartościowy, gorszy. [przypis edytorski]
podlejszy (daw.) — niższego stanu, gorszy. [przypis edytorski]
podle — podług, wedle, obok. [przypis edytorski]
Podlesie — obecnie Wólka-Podlesie, polska wieś położona w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim, w gminie Lipce Reymontowskie. [przypis edytorski]
podle (starop.) — obok. [przypis edytorski]
podle (starop.) — obok, przy. [przypis edytorski]
podle (starop.) — pod, u (progu). [przypis edytorski]
podle — tu: podług, obok. [przypis edytorski]
podleżaszczeje (…) priedłożenii (ros.) — podmiotem nazywamy przedmiot, o którym mówi się w zdaniu. [przypis edytorski]
pod liczbą kładzie — numeruje, porządkuje zapisane „liście”, karty. [przypis edytorski]
podlotek — dorastająca dziewczyna. [przypis edytorski]
podlot, klapak — w gwarze myśliwskiej: młoda kaczka nie umiejąca jeszcze latać. [przypis redakcyjny]
podlot — nastolatek, człowiek dorastający. [przypis edytorski]
Pod lwa opieką leży Kallaroga (…) jak zwyciężony — W herbie królów kastylskich był lew w połowie jednej tarczy herbowej siedzący nad obronnym zamkiem, a w drugiej, u stóp jego. [przypis redakcyjny]
Pod Maiestatem bogini siedziała — mowa o Fortunie. [przypis redakcyjny]
podmalówka — pierwsza warstwa farby nakładana na zagruntowane płótno, nadająca ogólną tonację kolorystyczną; czasem służąca jako rodzaj szkicu malarskiego, często uproszczonego i jednobarwnego, który pozwala artyście przy wykonywaniu drugiej warstwy skoncentrować się na detalach i kolorystyce. [przypis edytorski]
podmalowane oczy — w Grecji podmalowywały oczy głównie kobiety, by nadać twarzy żywszy wyraz. Używano do tego proszku z przypalonego minerału zwanego stimmi, po łacinie stibium (ruda [siarczek] antymonu, po niemiecku Spiessglanzerz). Szminki z tego metalu używają w nowożytnych czasach Turczynki. [przypis tłumacza]
pod Maratonem — chodzi o bitwa pod Maratonem (490 p.n.e.), najważniejszą bitwę pierwszej inwazji perskiej na Grecję: wojska ateńskie pod dowództwem Miltiadesa pokonały w niej armię perską, która wylądowała w Attyce, 40 km od Aten. [przypis edytorski]
pod maską teozofii czy innej pseudoreligijnej bzdury — co innego jest wiara jako taka, a co innego wymyślona wiarka na małą skalę, która się za jedyną wiedzę (zdobytą nie wysiłkiem myśli i nie badaniem) podaje. [przypis autorski]
pod mauzoleum Cecylii Metelli — Zdaje się, że obok tego pomnika wystawionego żonie triumwira Krassusa, było ukryte miejsce do katakumb. Dotąd stoi obok kościół św. Sebastiana w Kampanii Rzymskiej, od którego schodzi się w tę resztę katakumb, po której chodzić można. [przypis autorski]
podmawiać (daw.) — namawiać, podjudzać. [przypis edytorski]
pod męką Pańską — tu: pod krzyżem. [przypis edytorski]
podmiesięczny (daw.) — podksiężycowy, tj. ziemski. [przypis edytorski]
podmiesięczny (daw.) — podksiężycowy; ziemski, dotyczący Ziemi. [przypis edytorski]
pod Mławą — bitwa pod Mławą, trwająca od 1 do 3 września 1939, stanowiła próbę powstrzymania niemieckiego natarcia z Prus Wschodnich. [przypis edytorski]
podmówić kogoś — namówić, podjudzić. [przypis edytorski]
podmówić — namówić, nakłonić kogoś do zrobienia czegoś; często: podburzyć do czegoś złego. [przypis edytorski]
Pod Moskwę, na gniazdo Carów, wiodłam Cezara Franków — wzmianka dotycząca wyprawy Napoleona I na Rosję w 1812 r. [przypis edytorski]
podmowa — podstępne namawianie. [przypis edytorski]
pod murem cmentarza — mowa o zabytkowym cmentarzu ewangelicko-augsburskim w dzielnicy Wola w Warszawie, przy ulicy Młynarskiej 54/58. [przypis edytorski]
pod mury miasta — w mieście był zamek warowny, otoczony murem (por. Akropolis w Atenach, Akrokorynt w Koryncie). Akropolis (wysoki zamek) lidyjskiego króla wznosiła się na wysokiej skale opodal rzeki Paktolos, dominując nad miastem rozciągającym się na równinie na zachód i na północ. [przypis tłumacza]
podmykać (starop.) — podchodzić. [przypis edytorski]
pod najwyższe kierownictwo woli powszechnej — po raz pierwszy mówi Russo o woli powszechnej i jej najwyższym kierownictwie, któremu się poddają stowarzyszeni. Właśnie konstrukcja woli powszechnej ma na celu uzgodnić interesy prywatne z interesem całości, zharmonizować dążące do rozbieżnych celów wole jednostek przez sprowadzenie ich do wspólnego mianownika powszechnej korzyści — w rezultacie pogodzić więzy społeczne z wolnością. Wola powszechna jest normą prawną zawierającą w sobie moment obiektywnie, racjonalnie ujętej korzyści całego społeczeństwa, korzyści będącej wskutek tego równocześnie także korzyścią każdego z poszczególnych członków, której każdy z nich jako rozumny człowiek musi logicznie chcieć. Dopiero dzięki temu swemu pojęciu woli powszechnej Russo zdobywa ostatni, brakujący mu jeszcze, a najgłówniejszy dowód ważności umowy społecznej, jej mocy obowiązującej, mianowicie dowód na zgodność jej z naturą człowieka. Człowiek w stanie społecznym pozostaje wolny, gdy słucha tylko woli powszechnej, a więc gdy idzie za głosem własnej swej racjonalnej korzyści, a przeto słucha tylko samego siebie, swej własnej racjonalnej woli. W ten sposób Russo uprawnia społeczeństwo i uzasadnia obowiązki społeczne. Analizę woli powszechnej odkłada jednak na później i daje ją dopiero w księdze II, rozdziale IV. [przypis tłumacza]
pod namiotem (starop.) — pod pawilonem łóżka. [przypis redakcyjny]
pod namiotem żywym (starop.) — pod ludzkim ciałem. [przypis edytorski]
pod namioty — dziś popr. forma N. lm: pod namiotami. [przypis edytorski]
podnaszać (daw.) — podnosić wielokrotnie. [przypis edytorski]
pod nazwiskiem — tu: imienia. [przypis edytorski]
podniebienie — tu: spodnia strona baldachimu. [przypis edytorski]
pod niebiosy (starop. forma) — dziś N.lm: pod niebiosami; pod niebem. [przypis edytorski]
podniebny — tu: dziejący się pod niebem, a więc na ziemi. [przypis edytorski]
podniecenie — w oryg. niem. eifrig: gorliwy, pilny, zapalony; Es war mir interessant zu sehen, wie du eifrig wurdest (Interesującym było dla mnie widzieć, w jaki wpadasz zapał); red. WL. [przypis edytorski]
pod niemi — dziś popr. forma N. lm: pod nimi. [przypis edytorski]
pod niepewnymi czasy — autor przyznaje się do niedokładnej chronologii, dalej tłumacząc ją zagubieniem dziennika. [przypis edytorski]
podnieść (pieniądze z banku) (daw.) — pobrać, wypłacić. [przypis edytorski]
podnieść — tu: podnieść się. [przypis edytorski]
Podnieś twą brodę — Tu broda, jak zobaczym niżej, wzięta jest za twarz, część za całość. Poeta użytym tu wyrazem zapewne chciał wysłowić, że człowiek, którego broda już porasta męskim włosem, jak ptak porosły w pierze i pióra, pierwszego postrzału marnej uciechy mógłby uniknąć. [przypis redakcyjny]
podniesienie — część mszy, następująca po konsekracji. [przypis edytorski]
Podniesienie — część mszy św., gdy kapłan ukazuje wiernym Ciało i Krew Chrystusa. [przypis edytorski]
podniesienie — najuroczystszy moment katolickiej mszy: podniesienie przez księdza celebrującego mszę i ukazanie zgromadzonym wiernym ciała i krwi Chrystusa pod postaciami chleba (w formie hostii) i wina. [przypis edytorski]
podniesienie — najuroczystszy moment katolickiej mszy św., w którym odprawiający obrzęd kapłan podnosi opłatek mający uobecniać ciało Chrystusa. [przypis edytorski]
podniesienie — najważniejszy moment mszy świętej, w którym zgodnie z doktryną katolicyzmu dokonuje się przemiana wina i chleba (pod postacią hostii) w krew i ciało Jezusa Chrystusa. [przypis edytorski]
podniesienie — w liturgii katolickiej część mszy następująca po konsekracji. [przypis edytorski]
podniesiesz [oblicze] — hebr. czasownik נָשָׂא (nasa): 'podnosić' może być także tłumaczony jako 'przebaczać'. [przypis edytorski]
podniesiesz — u Cylkowa 'pierwszeństwo twoje'; w oryginale jest tylko słowo שְׂאֵת (seet): bezokolicznik słowa 'podnosić' i odnosi się to do „zapadłego lica” w poprzednim wersecie, co Cylkow sam sugeruje w swoim komentarzu, nie ma tu mowy o żadnym 'pierwszeństwie'. [przypis edytorski]
podniesionym głosem i modulując w gardle oskarżał mnie rozpromieniony — sztuka wymowy przepisywała szeregi sposobów na wzbudzanie antypatii do przeciwnika. [przypis tłumacza]
