Przypisy

wyćwiczonych — odnosi się to do Eliezera, sługi Abrahama (por. Genesis 15:2 i 24:2), którego Abraham wyćwiczył do spełniania Bożych przykazań, zob. Raszi do 14:14. [przypis edytorski]

wycackany — wypielęgnowany, wymuskany. [przypis edytorski]

wycelać — celować. [przypis edytorski]

wycelić — dziś popr. wycelować. [przypis edytorski]

wycelił — dziś popr. forma: wycelował. [przypis edytorski]

wycelił — dziś popr.: wycelował. [przypis edytorski]

wycelił — dziś: wycelował. [przypis edytorski]

wychadzają (starop. forma) — wychodzą. [przypis edytorski]

wychadzała (starop. forma) — dziś: wychodziła. [przypis edytorski]

wychędożony (daw.) — tu: uporządkowany, wyczyszczony. [przypis edytorski]

wychlać — aresztować. [przypis edytorski]

wychlany (gw. środ.) — złapany, ujęty. [przypis edytorski]

wychlipce (reg.) — wychłepce. [przypis edytorski]

wychód (daw.) — wolne. [przypis edytorski]

wychówek (daw.) — wychów; wychowanie. [przypis edytorski]

wychod a. wychód (starop.) — wychodek, latryna. [przypis edytorski]

wychodnie — wychodźcy. [przypis edytorski]

wychod (starop.) — wychodek, toaleta. [przypis edytorski]

wychodźca — emigrant, wygnaniec. [przypis edytorski]

wychodzić z tej kolei — uchylać się od tego. [przypis edytorski]

wychodził z moich biódr… — wyrażenie biblijne oznaczające spłodzenie potomka przez mężczyznę (por. Wj 1, 5, Biblia Gdańska: „było wszystkich dusz, które wyszły z biódr Jakóbowych, siedmdziesiąt”), tu potraktowane dosłownie; biódr (daw.): bioder. [przypis edytorski]

wychodztwo (daw.) — wychodźstwo. [przypis edytorski]

wychorzeć (daw.) — przestać być chorym, wyzdrowieć. [przypis edytorski]

Wychował ci pewien człek lwie szczenię, z pustynnych zabrane leż — według przepowiedni Parys miał stać się przyczyną zagłady Troi, dlatego po narodzeniu nakazano porzucić go na śmierć na pustkowiu, w górach, skąd zabrał go i wychowywał ze swoimi dziećmi miejscowy pasterz. [przypis edytorski]

wychowanica — dziewczyna wzięta na wychowanie przez kogoś. [przypis edytorski]

wychowaniem dzieci pana de Mably (…) Uczniów miałem dwóch (…) Jeden (…) nazwiskiem Sainte-Marie (…) Młodszy, Condillac — w czasach autora członkowie szlachty przybierali często nazwiska od posiadłości ziemskich, dlatego członkowie rodziny mają różne nazwiska. [przypis edytorski]

wychowanie (starop.) — utrzymanie, wyżywienie. [przypis edytorski]

wychowując was sama z dzieciństwa oboje, wierzcie, najsłodsze były te nadzieje moje — konstrukcja dziś niepoprawna, bo imiesłowowy równoważnik zdania powinien mieć ten sam podmiot, co zdanie główne; dziś popr.: „gdy was wychowywałam (…)” a. „wychowując was (…) żywiłam nadzieje”. [przypis edytorski]

wychudnięci — dziś raczej: wychudzeni. [przypis edytorski]

wychynąć (daw., gw.) — wydostać się. [przypis edytorski]

wychynąć — tu: ukazać się na powierzchni. [przypis edytorski]

wychynywa — por. wychynąć: wyłonić się, wynurzyć się. [przypis edytorski]

wyciągać się (daw.) — wysilać się na koszty. [przypis edytorski]

wyciągać — tu: śpiewać. [przypis edytorski]

wyciągać — tu: wymagać. [przypis edytorski]

wyciągać — tu: wyśpiewywać. [przypis edytorski]

wyciągli — dziś popr. forma: wyciągnęli. [przypis edytorski]

wyciągnęli — «Bracia wyciągnęli [Josefa] z dołu i sprzedali go Iszmaelitom, Iszmaelici Midjanitom, a Midjanici do Micraim [Egiptu]», zob. Raszi do 37:28. [przypis edytorski]

Wyciągnęliśmy (…) i złożyli (daw.) — konstrukcja, w której końcówka fleksyjna pierwszego czasownika ma zastosowanie również dla kolejnego (kolejnych); dziś: Wyciągnęliśmy i złożyliśmy. [przypis edytorski]

wyciągniętymi ramiony — daw. forma N.lm; dziś: wyciągniętymi ramionami. [przypis edytorski]

wyciągnienie — dziś popr.: wyciągnięcie. [przypis edytorski]

wyciągniona — dziś popr.: wyciągnięta. [przypis edytorski]

wyciągniony (daw. forma) — dziś: wyciągnięty. [przypis edytorski]

wyciągniony — dziś: wyciągnięty. [przypis edytorski]

wyciągniony (starop. forma) — dziś popr.: wyciągnięty. [przypis edytorski]

wyciąg w zad (gw.) — wyciągnij w tył. [przypis edytorski]

wycięcim drzewa niepożytecznego na trzeci rok, wedle Ewangeliej, groził — odniesienie do przypowieści z Łk 13, 6–9. [przypis edytorski]

wycięto jest (daw. forma) — dziś forma r.n.: jest wycięte, zostało wycięte. [przypis edytorski]

wycieczka (starop.) — tu: wyprawa wojenna, wypad. [przypis edytorski]

wycieczki — wedle midrasza Icchak poszedł tam po śmierci Sary, by sprowadzić Hagarę do Abrahama, aby ten ją poślubił, zob. Raszi do 24:62. [przypis edytorski]

Wycieczki Wordswortha — chodzi o dziewięcioczęściowy poemat ang. poety romantycznego, Williama Wordswortha (1770–1850) The Excursion z 1814, wydany pośmiertnie. [przypis edytorski]

wycieńczon — dziś: wycieńczony. [przypis edytorski]

wyciepywać (gwar.) — wyrzucać. [przypis edytorski]

wycinek — tu: dwuletni lub trzyletni samiec dzika. [przypis edytorski]

wyciruch (pogard.) — prostytutka, brudas. [przypis edytorski]

wyciśnienie — dziś: wyciśnięcie; wydobycie. [przypis edytorski]

wyciśniony (daw.) — wyciśnięty, odciśnięty. [przypis edytorski]

wyciśniony (starop.) — ciśnięty, rzucony. [przypis edytorski]

wyciśniony (starop. forma) — wyrzucony; ciśnięty. [przypis edytorski]

wyciśniony (starop.) — wyrzucony; por. cisnąć. [przypis edytorski]

wyciskać — tu: rzucać, ciskać czymś. [przypis edytorski]

wycisk (daw.) — coś, co zostało wyciśnięte a. wyleciało, wyprysło na zewnątrz. [przypis edytorski]

wyciski — odciski, ślady. [przypis edytorski]

Wycliffe, John (ok. 1329–1384) — angielski teolog, profesor teologii w Oksfordzie, głoszący poglądy, jakie później przejęła reformacja. [przypis edytorski]

wycniół sie (gw.) — przecknął, obudził się. [przypis edytorski]

wycug — dożywotnie utrzymanie, jakie należy się rodzicom od dzieci, na które przepisali majątek. [przypis edytorski]

wycug — dożywotnie utrzymanie, jakie powinny zapewnić dzieci rodzicom, po przepisaniu przez nich majątku na dzieci. [przypis edytorski]

wycug — wyżywienie i utrzymanie. [przypis edytorski]

wycyganiać — uzyskiwać za pomocą oszustwa; słowo wycyganić w sposób stereotypowy i krzywdzący łączy przynależność do grupy etnicznej (Cyganie, dziś raczej: Romowie) z zachowaniami przestępczymi (oszustwo, kradzież). [przypis edytorski]

wycyganić — uzyskać za pomocą oszustwa; słowo wycyganić w sposób stereotypowy i krzywdzący łączy przynależność do grupy etnicznej (Cyganie, dziś raczej: Romowie) z zachowaniami przestępczymi (oszustwo, kradzież). [przypis edytorski]

wycyganić — wyłudzić, uzyskać za pomocą oszustwa; słowo wycyganić w sposób stereotypowy i krzywdzący łączy przynależność do grupy etnicznej (Cyganie, dziś raczej: Romowie) z zachowaniami przestępczymi (oszustwo, kradzież). [przypis edytorski]

wyczerniony na pruski — przemalowany na czarno, aby przypominał herb pruski. [przypis edytorski]

wyczerpnąć (daw.) — dziś popr.: wyczerpać. [przypis edytorski]

wyczerpnąć — dziś popr.: wyczerpać. [przypis edytorski]

wyczerpnąć — dziś tylko jako czynność wielokrotna: wyczerpać. [przypis edytorski]

wyczerpnąłem — dziś tylko jako czynność wielokrotna: wyczerpałem. [przypis edytorski]

wyczerpnięty — dziś popr.: wyczerpany. [przypis edytorski]

wyczerpniony — dziś popr.: wyczerpany. [przypis edytorski]

Wyczha! — okrzyk łowiecki zachęcający psy do ataku; huzia! [przypis edytorski]

wyczmucić się — rozczmuchać się, otrząsnąć się. [przypis edytorski]

Wyczółkowski, Leon (1852–1936) — malarz, grafik, rysownik, jeden z najważniejszych przedstawicieli realizmu w Polsce. [przypis edytorski]

Wyczółkowski, Leon (1852–1936) — malarz młodopolski, przedstawiciel nurtu realistycznego. [przypis edytorski]

wyczytać (daw.) — wyliczać. [przypis edytorski]

wyczytając (daw.) — wyliczając. [przypis edytorski]

wydążyć (daw.) — zdążyć, nadążyć. [przypis edytorski]

wydążyć (daw.) — zdążyć. [przypis edytorski]

wydać (daw.) — tu: wykonać. [przypis edytorski]

wydać (daw.) — ukazać. [przypis edytorski]

wydać przeciwko mnie listy — Lettres sur le Christianisme de J. J. Rousseau (Listy o chrystianizmie J. J. Rousseau), opublikowane w lipcu 1763. [przypis edytorski]

wydać się (daw.) — wydarzyć się, ukazać się. [przypis edytorski]

wydać się — wyjść za mąż. [przypis edytorski]

wydać — tu: pokazać, ujawnić. [przypis edytorski]

wydać — tu: wyrazić. [przypis edytorski]

wydać wojnę — wypowiedzieć komuś, wszcząć z kimś wojnę. [przypis edytorski]

wydający — odpowiadający. [przypis edytorski]

wydaję się innym, anormalnym, szalonym — dziś zwykle: wydaję się inny, anormalny, szalony. [przypis edytorski]

wydaje mi się teraz dziwnie… Przewrotnym — dziś raczej: „wydaje mi się dziwnie… przewrotne”. [przypis edytorski]

wydaje się rozumny rodzaj żurawi — Arystoteles w Zoologii wymienia żurawie obok pszczół, os, mrówek i ludzi, jako stworzenia mające instynkt gromadny, tzn. takie, których działanie zmierza do wspólnego wszystkim w grupie celu. [przypis edytorski]

wydała (…) się poważną (daw.) — dziś: wydała się poważna. [przypis edytorski]

wydała się (…) zabawną — dziś z B.: wydała się zabawna. [przypis edytorski]