Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160913 przypisów.
Umwertung aller Werte (niem.) — przewartościowanie wszystkich wartości; główny postulat filozofii Friedricha Nietzschego. [przypis edytorski]
Umwertung aller Werthe (niem.) — przewartościowanie wszystkich wartości; koncepcja pochodząca z filozofii Nietzschego. [przypis edytorski]
umyjcie nogi wasze — Lot, który nauczył się reguł gościnności u swego stryja Abrahama, wiedział, że nie jest w zwyczaju, by najpierw mieli przenocować, a potem umyć nogi (zob. Genesis 18:4). «Ale tak sobie Lot pomyślał: jeśli przyjdą ludzie Sedomu i zobaczą, że oni umyli nogi, oskarżą mnie: to ci ludzie są u ciebie w domu już dwa czy trzy dni, a ty nam nic nie powiedziałeś?! Dlatego doszedł do wniosku: lepiej, gdy zostaną tu z pyłem na nogach, żeby wyglądało, że właśnie przyszli», zob. Raszi do 19:2. [przypis edytorski]
umyjecie nogi wasze — «Myślał, że są to poganie, którzy czczą proch na swoich stopach, a bardzo uważał na to, by nie wnosić do swego domostwa nic, co byłoby związane z bałwochwalstwem. Ale Lot, który nie dbał o to, zaproponował [wędrowcom] najpierw nocleg, a potem obmycie nóg (zob. Genesis 19:2)», zob. Raszi do 18:4. [przypis edytorski]
umyje dziecko i zaprowadzi go do szkoły — dziś popr.: umyje dziecko i zaprowadzi je do szkoły. [przypis edytorski]
umykać komu czego (daw.) — cofnąć, usunąć, odebrać, skraść. [przypis edytorski]
umykać się — uciekać od czegoś; unikać czegoś. [przypis edytorski]
umykać (starop.) — tu: uciekać od czegoś, unikać. [przypis edytorski]
umykajże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; umykać czego: odbierać, zabierać co. [przypis edytorski]
umyka pierza — przez umknięcie ocala pierze, umyka z pierzem, tj. ratuje się. [przypis redakcyjny]
Umyśliłem przywieść ją sobie do towarzystwa, wiedząc, iż się ze mną dobrem dzielić będzie i rozmową będzie myśli i teskności mojej… — Mdr 8, 9–16 oraz Mdr 8, 3–7, z opuszczeniami i parafrazami. [przypis edytorski]
Umyślnie zachowaliśmy pisownię oryginału bez zmiany! — w obecnej edycji stosujemy pisownię uwspółcześnioną; zapis oryginalny źródła cytowanego wyżej przez Handelsmana podany w poprzednim przypisie. [przypis edytorski]
umyślny — posłaniec. [przypis edytorski]
umyślny — tu: specjalny; pomyślany w jakimś celu itp. [przypis edytorski]
umysł (daw.) — zamysł, zamiar. [przypis edytorski]
Umysł Drogi — skr. bodhi-citta, chiń. daoxin, jap. dōshin. Umysł [dążący do] Przebudzenia. [przypis tłumacza]
umysł (…) jest (…) punktem zetknięcia wszystkich czuć (…) nie zmierzają one, niby promienie, ku ośrodkowi, który je wytwarza — Porównanie, którego używa tutaj autor, opiera się na tzw. teorii emisyjnej światła, opracowanej przez Newtona i zarzuconej dopiero w w. XIX na rzecz współczesnej Newtonowi, ale długo nieuznawanej teorii undulacyjnej Huygensa. [przypis tłumacza]
umysł ludzki jest częścią nieskończonego rozumu bóstwa — Por. List 32 (dawniej 15) § 7–9. [przypis redakcyjny]
umysł (starop.) — tu: zamysł. [przypis edytorski]
umysł — tu: właściwość duchowa, charakter. [przypis redakcyjny]
umysłu równość na przypadki — tu: jako zasada stoicyzmu. [przypis edytorski]
umysły były rozerwane — sens: pojawiały się sprzeczne opinie. [przypis edytorski]
umysły, które (…) wrogo odnoszą się do każdej komedii w ogóle — Por. Myśli Pascala, których zresztą oczywiście Molier znać nie mógł. [przypis tłumacza]
umywalnia (daw.) — mebel razem ze sprzętami do mycia się (miednicą, dzbankiem). [przypis edytorski]
um (z ros.) — rozum, rozsądek. [przypis redakcyjny]
Una — imię pochodzenia irlandzkiego, występujące najczęściej w pisowni Úna, rzadziej Oona i Oonagh. [przypis edytorski]
u najszczęśliwszego z narodów w świecie gromady chłopów normują sprawy państwowe pod dębem i (…) zawsze mądrze postępują — Russo ma na myśli chłopskie kantony Szwajcarii. [przypis tłumacza]
U najwyższej wisiała wieże na kopiji/ Tak rzymski Emiliusz, choć z okrutnym żalem — w rękopisie Chodkiewiczowskim brzmią: U najwyższej widziana wisieć na kopiji/ Wieży: tak Emiliusz rzymski, z wielkim żalem… [przypis redakcyjny]
Un amant, qui craint les voleurs, n'est point digne d'amour (fr.) — Kochanek, który obawia się złodziei, nie jest godzien miłości. [przypis tłumacza]
un amateur d'âmes (fr.) — amator dusz; wielbiciel dusz. [przypis edytorski]
unaminiter (łac.) — jednogłośnie. [przypis edytorski]
un amore appassionato (wł.) — namiętna miłość. [przypis redakcyjny]
un amour passant (fr.) — przemijająca miłość. [przypis edytorski]
Unam sanctam — Bulla Bonifacego VIII. [przypis tłumacza]
Unamuno, Azania, Costa — pisarze i myśliciele hiszpańscy tzw. pokolenia 1898, połączeni doświadczeniem hiszpańskiej klęski w wojnie z USA i utraty hiszpańskich kolonii: Miguel de Unamuno y Jugo (1864–1936), filozof, pisarz, dramaturg i poeta; Manuel Azaña y Diaz (1880–1940), polityk, dramaturg i pisarz, drugi i ostatni prezydent (1936–1939) Drugiej Republiki Hiszpańskiej; Joaquín Costa (1846–1911), polityk, prawnik i historyk. [przypis edytorski]
Unamuno y Jugo, Miguel de (1864–1936) — hiszpański pisarz, dramaturg i filozof, należący do tzw. pokolenia 1898. [przypis edytorski]
unanimes in domo (łac.) — zgodni w domu; zwrot z Ps 67, 7: Deus qui inhabitare facit unanimes in domo (w tłum. Wujka: „Bóg, który czyni, że mieszkają jednych obyczajów w domu”), występujący jako fragment mszy na Zielone Świątki w rycie rzymskim. [przypis edytorski]
unanimitate — jednogłośnie. [przypis edytorski]
unanimitate (łac.) — jednogłośnie, jednomyślnie. [przypis edytorski]
unanimitate (łac.) — jednogłośnie. [przypis edytorski]
unanimitate (łac.) — jednomyślnie, jednogłośnie. [przypis edytorski]
unanimi voce (łac.) — jednomyślnie. [przypis redakcyjny]
unanimi voto (łac.) — jednomyślnie. [przypis redakcyjny]
unaocznianie sobie — w oryginale: Reflexion und Rückblick. [przypis tłumacza]
Una omnes fecere pedem (łac.) — wszyscy razem napięli żagiel. (Wergiliusz, Eneida, ks. V, w. 830). [przypis redakcyjny]
una poenitentium (łac.) — jedna z pokutnic. [przypis edytorski]
una revoluçao, popr.: uma revoluçao (port.) — rewolucja. [przypis edytorski]
una salus victis nullam sperare salutem. (łac.) — jedyny ratunek zwyciężonych: nie spodziewać się znikąd ratunku. (Wergiliusz, Eneida II, w. 354). [przypis edytorski]
U nas inaczej! inaczej! inaczej! — tęskna piosenka (dumka) Józefa Bohdana Zaleskiego (1802—1886), przedstawiciela tzw. szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu, uczestnika powstania listopadowego, przebywającego od 1831 aż do śmierci na emigracji we Francji; dumka wyraża smutek wygnańca i tęsknotę za ojczyzną. [przypis edytorski]
U nas inaczej, inaczej! inaczej — tęskna piosenka (dumka) Józefa Bohdana Zaleskiego (1802–1886), przedstawiciela tzw. szkoły ukraińskiej pol. romantyzmu, uczestnika powstania listopadowego, przebywającego od 1831 r. aż do śmierci na emigracji we Francji; dumka wyraża smutek wygnańca i tęsknotę za Ukrainą: „Ludzie nas nudzą i świat cały nudzi; / Cudzo, och, pusto śród świata i ludzi! / Nie ma bo rady dla duszy kozaczej, / U nas inaczej! inaczej! inaczej! / U nas inaczej! Och, Ojczyzna Lasza [tj. polska, Lachów] / Ta wszechsłowiańska królowa i nasza! / Bracia, zginiemy za nią, kiedy skinie, / Ale śnić będziem o swej Ukrainie”. [przypis edytorski]
una siora maschera (wł.) — zamaskowana pani (siora to skrócenie od signora); formułą „buongiorno, siora maschera” (dzień dobry, pani w masce) podczas karnawału tradycyjnie witano zamaskowaną osobę: przebranie z maską ukrywało tożsamość, płeć i klasę społeczną. [przypis edytorski]
(…) u nas okna zawsze były zamknięte — Należy tu wspomnieć, że w Hiszpanii w owym czasie nie znano jeszcze szyb. [przypis redakcyjny]
un assasin (franc.) — morderca. [przypis redakcyjny]
Un assassino! un tradittore! una spia! (wł.) — Zdrajca! zabójca! szpieg! [przypis edytorski]
una voce (wł.) — jednym głosem, jednogłośnie. [przypis edytorski]
Un baiocco, bella signora, un baiocco ai poveri bambini (wł.) — Pieniążek, piękna pani, pieniążek dla biednych dzieci. [przypis edytorski]
un bas bleu (fr.) — niebieska pończocha. [przypis edytorski]
un beau garcon — piękny chłopiec. [przypis edytorski]
unbemerkter Hintergrund (niem.) — niezauważalne tło. [przypis edytorski]
unbemerkter Hintergrund (niem.) — tło zmieszane, niedostrzegalne. [przypis edytorski]
Unbewusste, das (niem.) — podświadomość. [przypis edytorski]
un bigot (fr.) — pobożniś. [przypis tłumacza]
un boitier vert (franc.) — zielone pudełko. [przypis edytorski]
Un bon curé vaut mieux que dix gendarmes (fr.) — dobry ksiądz (proboszcz) wart jest więcej niż dziesięciu żandarmów. [przypis edytorski]
un brigand (fr.) — bandyta, zbój. [przypis edytorski]
un cachet de virginité (fr.) — pieczęć (znak, znak rodowy) dziewictwa. [przypis edytorski]
un certo punto (wł.) — pewnego punktu. [przypis edytorski]
uncja — ang. jednostka objętości lub wagi, ok. 28 cm³ lub 28 g. [przypis edytorski]
uncja — ang. jednostka objętości, ok. 28–29 cm³. [przypis edytorski]
uncja — dawna aptekarka jednostka wagi, równa 30 g. [przypis edytorski]
uncja — jednostka masy lub objętości. [przypis edytorski]
uncja — jednostka masy używana w krajach anglosaskich, ok. 30 g. [przypis edytorski]
uncja — jednostka wagi lub objętości, ok. 30 g; uncyj — dziś popr. forma: uncji. [przypis edytorski]
uncja — jednostka wagi używana w krajach anglosaskich, równa 1/16 funta, tj. ok. 28 gramów. [przypis edytorski]
uncja — jednostka wagi używana w krajach anglosaskich, równa 1/16 funta, tj. ok. 28 gramów. [przypis edytorski]
uncja — jednostka wagi używana w starożytnym Rzymie, a także w krajach anglosaskich, równa ok. 28 gramów. [przypis edytorski]
uncja — jednostka wagi, używana w starożytnym Rzymie, równa 1/12 libry. Waga libry, w zależności od kraju, w którym była stosowana, wahała się od 0,4 do 0,5 kg. [przypis edytorski]
uncja — pozaukładowa jednostka masy, równa ok. 30 g. [przypis edytorski]
un cochon triste (fr.) — smutna świnia. [przypis edytorski]
un conte de Fée (fr.) — baśń o wróżce. [przypis redakcyjny]
un coup d’etat (fr.) — zamach stanu. [przypis edytorski]
unctuarium (łac.) — pomieszczenie w łaźni służące do masażu i namaszczania ciała. [przypis edytorski]
und alles für nichts (niem.) — i wszystko na nic. [przypis edytorski]
und die ganze Welt (niem.) — i cały świat. [przypis edytorski]
unde malum (łac.) — skąd [pochodzi] zło. [przypis edytorski]
un demi-aristo (fr.) — skrócone un demi-aristocrate: półarystokrata. [przypis edytorski]
Underwood — marka pierwszej udanej, nowoczesnej maszyny do pisania, wytwarzanej przez amerykańską firmę Underwood Typewriter Company, która do roku 1939 wyprodukowała 5 milionów egzemplarzy tego urządzenia. [przypis edytorski]
Un dessein si funeste, S'il n'est digne d'Atrée, est digne de Thyeste (fr.) — Zamysł tak zgubny, o ile nie jest godny Atreusza, godny jest Thyestesa (Prosper Jolyot de Crébillon, Atrée et Thyeste, akt V, scena 5; słowa Atreusza). [przypis edytorski]
un, deux (fr.) — raz, dwa. [przypis edytorski]
Un, deux, trois, capitaine et roi! (fr.) — dosł.: raz, dwa, trzy, kapitan i król; fragm. dziecięcej rymowanej wyliczanki, używanej do wykluczania kolejnej osoby z dalszej zabawy. [przypis edytorski]
un, deux, trois (fr.) — raz, dwa, trzy. [przypis edytorski]
unde versus (łac.) — stąd wiersz. [przypis edytorski]
Unde (…) villis — Martialis, Epigrammata II, 26, 5. [przypis tłumacza]
Unding (niem.) — coś niedopuszczalnego, nonsens, absurd. [przypis edytorski]
undique (…) agris — Vergilius, Eclogae, I, 22. [przypis tłumacza]
Und mein Liebchen, was willst du noch mehr (niem.) — I, moja kochana, cóż jeszcze chcesz. [przypis edytorski]
Und morgen die ganze Welt… — fragment popularnej piosenki nazistowskiej napisanej przez Hansa Baumanna. Cytowany wers brzmi: „Denn heute da hört uns Deutschland / Und morgen die ganze Welt” (z niem.: „Więc dziś słyszą nas Niemcy, / a jutro cały świat). [przypis edytorski]
Und niemand klagte, wer genas (niem. ) — Nikt, kto wyzdrowiał, nie skarżył się. [przypis edytorski]
Und so auch fürchte ich (niem.) — Toteż tego się obawiam. [przypis edytorski]
und so weiter (niem.) — i tak dalej. [przypis edytorski]
