Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 165953 przypisów.
Eblis — „Eblis albo Iblis, albo Garazael jest to Lucyfer u mahometanów”. (Objaśnienie Mickiewicza do Sonetów krymskich). [przypis redakcyjny]
Eblis, Pluton Muzułmanów. [przypis autorski]
Eblis — właśc. Iblis; w muzułmańskich wierzeniach: zły duch, szatan. [przypis edytorski]
ebonit (z gr. ébenos: heban) — twarde, ciemnobrązowe lub czarne tworzywo sztuczne otrzymywane w wyniku wulkanizacji kauczuku dużą ilością siarki. [przypis edytorski]
eboracki (książę) — książę Jorku. [przypis redakcyjny]
Ebrejski — dziś popr.: hebrajski. [przypis edytorski]
Ebro — najdłuższa rzeka Hiszpanii, przepływająca przez północną część tego kraju. [przypis edytorski]
Ebucjusza — Αἰβούτιον (N), Έβούτιον (D). [przypis tłumacza]
Ebuda — wyspa, prawdopodobnie jedna z Hebryd na zachód od Szkocji. [przypis redakcyjny]
ecarté, buillotte, wist, boston — rodzaje gier karcianych. [przypis edytorski]
Ecce Agnus Dei… (łac.) — oto Baranek Boży. [przypis edytorski]
Ecce agnus Dei (łac.) — oto Baranek Boży. [przypis edytorski]
Ecce Agnus Dei (łac.) — Oto Baranek Boży, słowa wypowiadane podczas Podniesienia. [przypis edytorski]
Ecce agnus Dei qui tollit peccata mundi (łac.) — J 1, 29: „Oto baranek boży, który gładzi grzechy świata”. [przypis tłumacza]
Ecce agnus Dei, qui tollit peccata mundi (łac.) — Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata. [przypis edytorski]
Ecce deus (łac.) — oto bóg. [przypis edytorski]
Ecce Deus (łac.) — oto Bóg. [przypis redakcyjny]
Ecce (…) forte civitas (łac.) — Oto po lewej widać właśnie miasto. [przypis redakcyjny]
Ecce homo — Ecce Homo: Jak się staje, czym się jest (niem. Ecce Homo: Wie man wird, was man ist), ostatnia książka Friericha Nietzschego, opublikowana w 1908 r. [przypis edytorski]
Ecce homo! (łac.) — Oto człowiek! [przypis redakcyjny]
Ecce homo (łac.) — oto człowiek; słowa wypowiedziane wg Biblii przez Piłata o skazanym na ukrzyżowanie Jezusie. [przypis redakcyjny]
Ecce homo (łac.) — oto człowiek; słowa wypowiedziane wg Biblii przez Piłata ukazującego ubiczowanego Jezusa wrogiemu tłumowi (J 19, 5); także: nazwa motywu w sztuce chrześcijańskiej przedstawiającego ubiczowanego Jezusa w koronie cierniowej. [przypis edytorski]
Ecce ibi (…) iaculantur (łac.) — Oto tam, widzicie, tam jest Aarhusen, gdzie strzelają. [przypis redakcyjny]
Ecce praedixi Vobis: vos ergo videte (łac.) — Mt 24, 25 i 33: „Otom wam przepowiedział: wy zaś baczcie”. [przypis tłumacza]
Ecce quam bonum et quam jucundum (łac.) — Oto jak dobrze i jak miło; Psalm 133. [przypis edytorski]
Ecce sedes hic Tonantis (łac.) — Oto siedziba Gromowładnego. [przypis edytorski]
ecce victor (łac.) — oto zwycięzca. [przypis edytorski]
ecce vir (łac.) — oto mężczyzna. [przypis edytorski]
ecclesia militans (łac.) — kościół wojujący. [przypis edytorski]
ecclesia pressa (łac.) — kościół uciśniony, cierpiący. [przypis edytorski]
Eccola!… (wł.) — A ona! [przypis edytorski]
eccolo (…) chi lo sa! (wł.) — Otóż to… kto to wie? [przypis redakcyjny]
Ecco lo fico — „Oto figa”. [przypis tłumacza]
Eccolo ignorantes sumus — Otóż jesteśmy nieświadomi. [przypis redakcyjny]
eccolo (wł.) — otóż i on. [przypis redakcyjny]
eccolo (wł.)— tu: oto jest, proszę bardzo. [przypis edytorski]
Ecco lu piciolu banditu delli Augustini — oto ten mały bandyta od augustianów. [przypis edytorski]
Ecco vostro innamorato! Ecco padre nostro!… (wł.) — Oto ten, który zakochał się w was! Oto nasz ojciec! Jakiż on piękny, ta radość nasza! Niech go Bóg błogosławi! [przypis autorski]
ecco (wł.) — macie! [przypis tłumacza]
ecco (wł.) — ot, otóż. [przypis edytorski]
ecco (wł.) — oto; tu: „ot, co”. [przypis edytorski]
ecco (wł.) — proszę, oto. [przypis edytorski]
ecco (wł.) — proszę, oto. [przypis redakcyjny]
ecco (wł.) — tutaj. [przypis edytorski]
Ecel (Attyla) jest poganinem (…) pełnym tolerancji — patrz zwrotki z pieśni XX: „Rzekła do Rydygiera (…) zostać jego żoną”. [przypis edytorski]
Ecelin — Ezzelino da Romano (1194–1254), władca Padwy i Werony, jeden z najokrutniejszych tyranów, jakich znają dzieje. [przypis redakcyjny]
Echetos — król Epiru, przysłowiowy okrutnik. [przypis edytorski]
E. C. Hettinger, Justifying Intellectual Property, „Philosophy & Public Affairs”, Vol. 18, No. 1 (Winter 1989), s. 31–52, dostęp z dn. 31.01.2013 pod adresem http://www3.nccu.edu.tw/~adali/hettinger.pdf, s. 36. [przypis autorski]
Echidna (mit. gr. Ἔχιδνα) — potwór o ciele w połowie młodej kobiety, w połowie cętkowanego węża (żmii), żądny krwi, żywił się ludzkim mięsem. [przypis edytorski]
echinokok (łac. Echinococcus granulosus) — tasiemiec bąblowcowy, bąblowiec; groźny pasożyt, w postaci dojrzałej bytujący w jelicie cienkim psowatych, jeśli występuje u człowieka, jest on wówczas żywicielem pośrednim. [przypis edytorski]
Echinos — miasto nad południową granicą Tesalii, na płn. wybrzeżu Zatoki Malijskiej. [przypis tłumacza]
Echionida — syn Echiona. [przypis edytorski]
Echion — malarz grecki z IV wieku przed Chr. Jego obraz u Lessinga nazwany Nova nupta verecundia notabilis. [przypis tłumacza]
echod — jeden (Bóg). [przypis tłumacza]
Echo kołyski — wiersz Adama Asnyka z 1868 r. mówiący o miłości macierzyńskiej i trudzie dorastania. [przypis edytorski]
echo li (…) odpowiada — konstrukcja z partykułą „li”; znaczenie: tylko echo odpowiada. [przypis edytorski]
Echo (mit. gr.) — nimfa górska, która osłaniała miłostki Zeusa, zagadując Herę długimi opowiastkami. Ukarana utratą własnego głosu, mogła odtąd tylko powtarzać cudze słowa. Wg niektórych wersji została uwiedziona przez boga Pana, któremu urodziła córkę Iynks. [przypis edytorski]
Echo (mit. gr) — nimfa górska, która za karę od Hery ani sama pierwsza przemówić, ani też, gdy inny mówi, milczeć nie może i cudze słowa powtarza. [przypis redakcyjny]
Echo (mit. gr.) — nimfa, ukarana przez Zeusa utratą głosu, mogła tylko powtarzać cudze słowa. [przypis edytorski]
Echo się tylko głosem ozywała — [tu: ona, ta] Echo jako postać alegoryczna rodzaju żeńskiego. [przypis redakcyjny]
Echo — w mitologii gr. nimfa, która ukrywała przed Herą romanse Zeusa; za karę Hera ukarała ją w ten sposób, że odebrała jej możliwość mówienia własnymi słowami, przez co Echo musiała zacząć powtarzać cudze. [przypis edytorski]
Ech! (…) świat podziwia cały — Arsenie, zawiedzionej ostatecznie w swych nadziejach co do Alcesta, nie pozostaje nic innego, jak wykonać odwrót, wypuszczając jeszcze ostatnią zatrutą strzałę. [przypis tłumacza]
echt (niem.) — prawdziwie. [przypis edytorski]
echt (niem.) — prawdziwy; prawdziwie. [przypis edytorski]
Ech, to jest manicheizm!, to arianizm!… — manicheizm: powstała w III w. w Persji uniwersalistyczna religia dualistyczna, silnie zwalczana przez chrześcijan i kapłanów zoroastryjskich; później epitetu „manicheizm” używano w chrześcijaństwie pod adresem różnych poglądów dualistycznych; arianizm: odłam wczesnego chrześcijaństwa uznający, że Chrystus nie jest równy Bogu Ojcu, potępiony w 325 na soborze nicejskim; pelagianizm: nurt wczesnego chrześcijaństwa uznający, że skutki grzechu pierwszej pary ludzkiej nie rozciągają się na resztę ludzkości, a łaska Boga nie jest konieczna dla zbawienia, potępiony w 431 na soborze efeskim; idealizm: pogląd uznający istnienie realnego świata niematerialnych idei, bytów duchowych oraz nierealność bądź wtórność świata materialnego wobec nich; spinozyzm: racjonalistyczna filozofia Spinozy, wg której istnieje jedna, wieczna i wszechogarniająca substancja, nazywana naturą lub Bogiem, zaś wolna wola jest złudzeniem; naturalizm: pogląd tłumaczący całość zjawisk rzeczywistości przyczynami naturalnymi; panteizm: pogląd utożsamiający Boga ze światem, z przyrodą; racjonalizm: pogląd uznający rozum za jedyne źródło poznania, odrzucający intuicję, objawienie itp.; spirytualizm: pogląd przyjmujący, że realnie istnieją wyłącznie byty duchowe (dusze); mistycyzm: występujący w różnych religiach nurt uznający możliwość bezpośredniego łączenia się duszy człowieka z Bogiem, Absolutem lub transcendentną rzeczywistością. [przypis edytorski]
echy — dziś popr. forma N.lm: echami. [przypis edytorski]
Eckermann, Johann Peter (1792–1854) — niemiecki pisarz i poeta, najbardziej znany z książki Rozmowy z Goethem (1836). [przypis edytorski]
Eckermann, Johann Peter (1792–1854) — poeta niemiecki, znany jako autor Rozmów z Goethem. [przypis edytorski]
Eckersberg — dziś: Okartowo. [przypis edytorski]
Eckersberg — dziś: Okartowo, wieś nad jeziorem Śniardwy w województwie warmińsko-mazurskim, powiat piski, gmina Orzysz. [przypis edytorski]
Eckhardt Jan — ur. ok. 1260 r. w Hochheim koło Goty, dominikanin, kształcił się w Kolonii i w Paryżu; piastując coraz wyższe godności zakonne, bawił kolejno w Saksonii, w Czechach, w wielu miejscowościach Niemiec; od r. 1311 nauczał w Paryżu, potem prawdopodobnie w Strasburgu, wreszcie w Kolonii; tu wytoczono mu w 1326 r. proces religijny; zanim jednak papież Jan XXII potępił 28 jego twierdzeń bullą z r. 1329, Eckhardt umarł 1327 r. Zostały po nim kazania w języku niemieckim i dzieło pt. Opus tripartitum (zawierające liber propositionum, liber quaestionum, opus expositionum). [przypis autorski]
Eckhard von Hochheim, lepiej znany jako Mistrz Eckhart — (ok. 1260–ok. 1328) — teolog , filozof i mistyk, przedstawiciel mistyki nadreńskiej; oskarżony o herezję z powodu głoszenia tzw. religii serca, w której kontakt człowieka z Bogiem odbywa się przez kontemplację własnej duszy, będącej częścią Boga (przez co religia staje się zbędna); ówczesny papież Jan XXII wydał bullę potępiająca tezy z jego tekstów jako heretyckie. [przypis edytorski]
Eclipse (koń) (1764–1789) — słynny angielski koń wyścigowy, który wygrywał wszystkie gonitwy; szacuje się, że obecnie ponad 80% koni wyścigowych jest jego potomkami. [przypis edytorski]
e contra (łac.) — na to. [przypis redakcyjny]
e contra (łac.) — wtedy przeciw temu. [przypis redakcyjny]
e converso (łac.) — przeciwnie. [przypis redakcyjny]
e converso (łac.) — przeciwnie, z drugiej strony. [przypis redakcyjny]
E cosi (…) bruna (wł.) — „W ten sposób dusza umie okrywać pod zwodną maską namiętności, jakie nią miotają; często jest smutna, kiedy twarz promienieje radością, a znowuż wesoła, kiedy twarz zdaje się smutna” (Petrarka; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
ecrasez l'infâme (fr.) — zmiażdżcie hańbę. [przypis edytorski]
ecrasons l'infâme (fr.) — zniszczmy tę hańbę. [przypis edytorski]
Eczmiadzyn — ob. Wagharszapat, miasto w Armenii, nad granicą z Turcją, 18 km na zach. od Erywania; znajduje się w nim najstarsza i najważniejsza świątynia ormiańska, będąca jednocześnie najstarszą katedrą na świecie, zbudowana w 301–303 n.e., zaraz po tym, jak król Tiridates III jako pierwszy władca w historii przyjął chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
Edda — cykl staroskandynawskich pieśni o początku świata, pochodzeniu, tradycjach i podbojach ludów Skandynawii; składa się z Eddy starszej pochodzącej z IX wieku i Eddy młodszej z XIII wieku. Spisanie tych tekstów miało być dziełem Islandczyka Snorriego Sturlusona. [przypis edytorski]
Edda — cykl staroskandynawskich pieśni o początku świata, pochodzeniu, tradycjach i podbojach ludów Skandynawii; składa się z Eddy starszej pochodzącej z IX wieku i Eddy młodszej z XIII wieku. Spisanie tych tekstów ma być dziełem Islandczyka Snorriego Sturlusona. [przypis edytorski]
Edda — najstarszy zabytek literatury skandynawskiej. [przypis edytorski]
Eddie Polo (1875–1961) — austriacko-amerykański aktor epoki niemego kina. [przypis edytorski]
Eddington, Arthur Stanley (1882–1944) — brytyjski astronom i fizyk, ceniony także jako autor książek popularnonaukowych. [przypis edytorski]
Eddington, Bohr, Planck i Einstein — wybitni fizycy 1. poł. XX w., zaangażowani w rozwój teorii względności i mechaniki kwantowej. [przypis edytorski]
Edel sei der Mensch, hilfreich und gut (niem.) — człowiek szlachetny, czyli uczynny i dobry. [przypis edytorski]
Eden — biblijny raj, miejsce stworzone przez Boga dla pierwszych ludzi. [przypis edytorski]
Eden — biblijny rajski ogród, miejsce pierwotnej szczęśliwości. [przypis edytorski]
Eden — biblijny rajski ogród, miejsce pierwotnej szczęśliwości; tu jako synonim pośmiertnego raju w niebie. [przypis edytorski]
Eden (bibl.) — rajski ogród. [przypis edytorski]
Eden (hebr.) — biblijny rajski ogród, miejsce pierwotnej szczęśliwości. [przypis edytorski]
Eden (hebr.) — raj, kraina rajska. [przypis redakcyjny]
Eden (hebr.) — raj. [przypis redakcyjny]
Eden — w literaturze rabinicznej istnieją dwa rodzaje Edenu: jeden ziemski, żyzny i obfitujący w roślinność, drugi, niebiański, przeznaczony na zamieszkanie dla prawych, nieśmiertelnych dusz. Te dwa Edeny określane są jako „niższy” i „wyższy”. Ponadto Talmud (Berachot 34b) wskazuje, że pojęcia 'ogród' i 'Eden', odnoszą się do dwóch odrębnych miejsc, a Adam i Ewa przebywali tylko w 'ogrodzie'. W Talmudzie istnieją dysputy nad określeniem granic ziemskiego Edenu (Eruwin 19a, Tamid 32b), oraz jego rozmiarów: «Ogród Edenu jest jedną sześćdziesiątą samego Edenu, a Eden jest jedną sześćdziesiątą Gehenny […] A niektórzy mówią, że Eden nie ma miary» (Taanit 10a). [przypis tradycyjny]
Edfu — miasto w płd. Egipcie, na zachodnim brzegu Nilu; znajduje się tutaj słynna świątynia boga Horusa. [przypis edytorski]
Edfu — miasto w południowym Egipcie na zachodnim brzegu Nilu, ok. 90 km na południe od Teb, 100 km na północ od Asuanu. Ośrodek kultu Horusa, stolica 2. nomu Górnego Egiptu. [przypis edytorski]
Edgeworth, Maria (1767–1849) — autorka poczytnej powieści Zamek Rackrent. [przypis edytorski]
Edgeworth, Maria (1767–1849) — pisarka pochodzenia angielsko-irlandzkiego, autorka utworów dla dorosłych i dzieci. [przypis edytorski]
