Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 162445 przypisów.
graf — hrabia; tytuł arystokratyczny nadawany szlachcie w daw. Niemczech. [przypis edytorski]
graf — hrabia; tytuł arystokratyczny nadawany szlachcie w daw. Niemczech; szlachta: wyższy stan społeczny mający liczne przywileje m.in. prawo do posiadania ziemi. [przypis edytorski]
graf — hrabia; tytuł arystokratyczny w dawnych Niemczech, Austrii i innych krajach pozostających kiedyś pod panowaniem Świętego Cesarstwa Rzymskiego. [przypis edytorski]
Grafigny, Françoise de (1695–1758) — powieściopisarka francuska, autorka dramatów, prowadziła salon literacki; stała się słynna dzięki powieści Lettres d'une Péruvienne (Listy Peruwianki, 1747). [przypis edytorski]
grafini — hrabina. [przypis edytorski]
graf (niem.) — hrabia. [przypis redakcyjny]
graft (ang.) — łapówka. [przypis edytorski]
graf — tytuł arystokratyczny. [przypis edytorski]
graf — tytuł arystokratyczny w krajach niemieckojęzycznych. [przypis edytorski]
graf — tytuł szlachecki, odpowiednik polskiego hrabiego. [przypis edytorski]
graf — tytuł szlachecki używany w Niemczech i w krajach niegdyś zależnych od cesarstwa niemieckiego. [przypis edytorski]
graf z Karnutu — il conte di Carnuti (Stefan, książę Blois); [pomyłka:] tłumacz nazwę narodu Carnuti (Carnutes) wziął za miejscowość: Karnut. Karnutowie siedzieli w okolicy miasta Blois i Orleanu. [przypis redakcyjny]
Grahamstown — do 2018 roku nazwa miasta Makhanda, położonego w Republice Południowej Afryki, w pobliżu wybrzeża Oceanu Indyjskiego. [przypis edytorski]
Graindorge, Rouvet, van Robais — André Graindorge (XVI w.): tkacz z Caen, wynalazł sposób produkowania tkanin ze wzorami w kwadraty i kwiaty; Jean Rouvet (XVI w.): handlarz drewnem, ulepszył sposób spławiana drewna na wielkie odległości, w celu regularnego dostarczania do Paryża; Josse van Robais (1630–1685): niderlandzki przedsiębiorca, za zachętą francuskiego ministra Colberta założył manufakturę w Abbeville, produkującą luksusowe tkaniny ozdobne, jeden z najważniejszych zakładów przemysłowych tamtych czasów. [przypis edytorski]
grajcar a. krajcar — grosz, miedziak, cent, daw. drobna moneta austr.; gulden dzielił się na sto grajcarów. [przypis edytorski]
grajcar a. krajcar — obiegowa moneta austriacka; gulden, czyli złoty reński, od 1857 dzielił się na 100 nowych krajcarów, oficjalnie zwanych centami, wcześniej na 60 krajcarów. [przypis edytorski]
grajcar a. krajcar — obiegowa moneta austriacka; gulden od 1857 dzielił się na 100 nowych grajcarów, oficjalnie zwanych centami, wcześniej na 60 krajcarów. [przypis edytorski]
grajcar a. krajcar — w XIX w. drobna moneta austriacka. [przypis edytorski]
grajcar (daw.) — korkociąg. [przypis edytorski]
grajcar — dawna drobna moneta austriacka. [przypis edytorski]
grajcarek — tu: korkociąg. [przypis edytorski]
grajcarek — włosy zwinięte nad uszami w spiralkę. [przypis edytorski]
grajcarkowaty — świderkowaty, mający kształt ostrza korkociągu (grajcarka). [przypis edytorski]
grajdać się (gw.) — chodzić niezgrabnie. [przypis edytorski]
Graje (mit. gr.) — inne określenie Forkiad. [przypis edytorski]
graj — muzyk. [przypis edytorski]
Grajtas (z litew.) — Prędki. [przypis autorski]
grajzlerka — sklepikarka. [przypis edytorski]
grajzlernia (z niem. Greissler) — sklepik z tanimi towarami niskiej jakości; mały sklep spożywczy, z artykułami pierwszej potrzeby itp. [przypis edytorski]
grajzlerówka (z niem.) — ekspedientka w małym sklepie spożywczym. [przypis edytorski]
Grakchowie — bracia Gaius Sempronius Gracchus (ok. 152–121 p.n.e.) i Tiberius Sempronius Gracchus (162–133 roku p.n.e.), którzy byli trybunami ludowymi. [przypis edytorski]
Grakchowie — rzym. bracia Tyberiusz Semproniusz Grakchus (ok. 162–133 p.n.e.) i Gajusz Semproniusz Grakchus (ok. 152–121 p.n.e.), trybuni ludowi, którzy przeprowadzili reformy prawa rolnego na rzecz ubogich obywateli; prześladowani przez przeciwników polit., obaj zginęli tragicznie podczas zamieszek. [przypis edytorski]
Grakchowie — rzymscy bracia Tyberiusz Semproniusz Grakchus (ok. 162–133 p.n.e.) i Gajusz Semproniusz Grakchus (ok. 152–121 p.n.e.), trybuni ludowi, którzy przeprowadzili reformy prawa rolnego na rzecz ubogich obywateli; prześladowani przez przeciwników polit., obaj zginęli tragicznie podczas zamieszek. [przypis edytorski]
Grakchus (łac. Gracchus) — imię znanej rodziny rzymskiej, w której najsłynniejsi byli bracia Tyberiusz Semproniusz Grakchus (ok. 162–133 p.n.e.) i Gajusz Semproniusz Grakchus (ok. 152–121 p.n.e.), trybuni ludowi, którzy przeprowadzili reformy prawa rolnego na rzecz ubogich obywateli. Prześladowani przez przeciwników polit., obaj zginęli tragicznie podczas zamieszek. [przypis edytorski]
grały mu kule, kartacze — w innej wersji tekstu: „hejnał zagrają trębacze” [przypis edytorski]
grali w szachy — szachy były w Egipcie nieznane (powstały w Azji setki lat później). Chodzi najpewniej o senet, egipską grę rozgrywaną pionami na prostokątnej planszy 3x10 pól, bardzo popularną od zamierzchłych czasów, lecz w przeciwieństwie do szachów częściowo losową. Inną grę planszową, mehen (wąż), rozgrywano na planszy w kształcie zwiniętego w spiralę węża. [przypis edytorski]
gramatka — polewka. [przypis autorski]
Gramatyka, co nawet królewską koronę umie nagiąć pod swoje prawa — aluzja do enuncjacji Vaugelasa: „Nie wolno nikomu stwarzać nowych słów, nawet samemu monarsze. Słusznie tedy Pomponius Marcellus gani Tyberiusza za to, że ukuł nowe słowo, i powiada, iż ma on prawo dawać obywatelstwo ludziom, ale nie wyrazom”. [przypis tłumacza]
gramatykalny — dziś popr.: gramatyczny. [przypis edytorski]
gramatyka Szapsala i Noela — podręcznik gramatyki języka francuskiego pt. Nouvelle Grammaire française avec Exercices autorstwa Charles-Pierre'a Chapsala (1787–1858) i François Noëla (1756–1841), wydany po raz pierwszy w 1823 r. [przypis edytorski]
Gramatyka — Wiersz zdobył wyróżnienie w Turnieju Młodych Poetów, organizowanym przez redakcję „Wiadomości Literackich” w 1934 roku. Pojawił się w 29 numerze tego pisma 15 lipca 1934 roku. [przypis redakcyjny]
gramen (łac.) — trawa. [przypis edytorski]
Grammar of Assent — An Essay in Aid of a Grammar of Assent, dzieło Newmana z 1870 roku. [przypis edytorski]
Grammatika polskawo jazyka sostawlennaja po Iwanowu Michaiłom Grubieckim (ros.) — Gramatyka języka polskiego ułożona według Iwanowa przez Michała Grubeckiego. Michał Grubecki (1822–1888), nauczyciel w szkołach rządowych, w l. 1875–1879 pracował jako nauczyciel języka polskiego w gimnazjum kieleckim, autor podręczników szkolnych (m.in. geografii, arytmetyki), na podstawie podręcznika do nauki języka rosyjskiego autorstwa Ardaliona Iwanowa ułożył po rosyjsku gramatykę języka polskiego (z elementami gramatyki porównawczej między rosyjskim a polskim); tłumaczył na polski powieści Waltera Scotta (m.in. Ryszard Lwie Serce). [przypis edytorski]
grammatyka — dziś: gramatyka; tu: druga klasa w daw. szkołach zakonnych. [przypis edytorski]
gram na skrzypce, a pan na bas — tzn. każdy inaczej; obydwaj co innego mają na myśli. [przypis redakcyjny]
gramofon — urządzenie do słuchania muzyki z czarnych płyt winylowych (rodzaju tworzywa sztucznego). [przypis edytorski]
gramotnyj (ros.) — umiejący pisać i czytać. [przypis edytorski]
gramotny — piśmienny. [przypis edytorski]
Gramsci, Antonio (1891–1937) — włoski filozof i działacz polityczny, marksista. [przypis edytorski]
grań — stromy, ostry, skalisty grzbiet górski, ostra krawędź szczytu. [przypis edytorski]
grań — stromy, skalisty grzbiet górski. [przypis edytorski]
granaderski (z fr.) — grenadierski; od grenadier: żołnierz, rzucający dawniej granaty ręczne. [przypis redakcyjny]
Granado, Diego (1571–1632) — hiszpański jezuita zajmujący się teologią moralną. [przypis edytorski]
Granata — miasto i prowincja w Hiszpanii, Grenada. [przypis redakcyjny]
granatina (wł.) a. grenadyna (z fr.) — słodki syrop z owoców granatu, używany w drinkach. [przypis edytorski]
granatnik VB (wojsk.) — granatnik Viven-Bessières, broń francuska z okresu I wojny światowej. [przypis edytorski]
granatowy — tu: tzw. granatowy policjant, czyli funkcjonariusz Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa (niem. Polnische Polizei im Generalgouvernement), od koloru mundurów zwanej policją granatową; była to policja komunalna, finansowana przez polskie samorządy pozostające pod nadzorem niem. administracji cywilnej i podporządkowana odpowiednim komendantom niem. policji porządkowej (Ordnungspolizei); najwyższym stanowiskiem w strukturze Policji Polskiej był komendant miejski a. powiatowy. [przypis edytorski]
grana — ziarna. [przypis autorski]
gran' bestia (hiszp.) — wielkie bydlę. [przypis edytorski]
gran — ciężarek wagi aptekarskiej; tu: drobnostka, drobniutka moneta. [przypis redakcyjny]
granda (daw.) — skandal. [przypis edytorski]
granda (pot.) — oburzająca awantura, niesprawiedliwość. [przypis edytorski]
grand — arystokrata hiszpański. [przypis edytorski]
grand — arystokratyczny tytuł hiszpański. [przypis edytorski]
grand — arystokratyczny tytuł hiszpański. [przypis edytorski]
Grand capitaine. Représailles. Protestants (fr.) — Wielki dowódca. Represje. Protestanci. [przypis edytorski]
Grand Contrôleur (fr.) — Wielki Kontroler; kontroler państwowy, jedna z najwyższych godności w dawnej rosyjskiej hierarchii urzędów. [przypis edytorski]
grand-diuk (ang.) — wielki książę, tytuł używany przez niektórych europejskich monarchów. [przypis edytorski]
Grande Bretèche — Opowiadanie to pomieścił Balzac w utworze pt. Drugie studium kobiety. [przypis tłumacza]
grandeca — (z wł.) wspaniałość. [przypis redakcyjny]
grande chose (fr.) — wielka rzecz. [przypis edytorski]
grande espérance (fr.) — wielką nadzieją. [przypis edytorski]
grande mortalis aevi spatium, pauci non modo aliorum, sed nostri etiam superstites sumus, exemptis e medio vitae tot annis, quibus juvenes ad senectutem, senes ad limina mortis per silentium venimus (łac.) — wielki przeciąg wieku ludzkiego, niewielu z nas przeżyło nie tylko innych, ale samych siebie, gdy wyłączymy z okresu życia lat tyle, w których młodzieńcy ku starości, starcy ku progom śmierci w milczeniu zbliżyliśmy się. [przypis redakcyjny]
grandes journées (fr.) — wielkie dni. [przypis edytorski]
Grande spatium mortalis aevi (łac.) — wielka część ludzkiego życia; Tacyt, Żywot Agrykoli (De vita et moribus Iulii Agricolae) III. [przypis edytorski]
grande toilette (fr.) — wspaniała toaleta (tj. strój na wyjątkowe okazje). [przypis edytorski]
Grandeur et servitude militaire (1835) — wydane po polsku w 1922 roku jako O niewoli i wielkości służby wojskowej w tłumaczeniu Jadwigi Sienkiewiczówny. [przypis edytorski]
grandeur privée (fr.) — wewnętrzna wielkość. [przypis edytorski]
grandezza (wł.) — duma i zachowanie godne wysokiego urodzenia. [przypis edytorski]
grandezza (wł.) — tu: wielka dama. [przypis edytorski]
grandezza (wł.) — wielkość, dostojność. [przypis edytorski]
grandezza (wł.) — wielkość; duma i zachowanie godne wysokiego urodzenia. [przypis edytorski]
grandezza (wł.) — wielkość. [przypis edytorski]
grandezza (wł.) — wyniosłość, duma i zachowanie godne wysokiego urodzenia. [przypis edytorski]
grandezza (z wł.) — duma, wyniosłość. [przypis edytorski]
grandezza (z wł.) — wielka dama. [przypis edytorski]
grand — hiszpański arystokrata. [przypis edytorski]
Grand Hotel — jeden z największych i najwytworniejszych hoteli paryskich, przy bulwarze Kapucyńskim, koło Opery. Posiadał ok. 70 wspaniale umeblowanych salonów i 700 pokoi. [przypis redakcyjny]
Grand Hotel — prawdopodobnie chodzi o XIX-wieczny Grand Hotel w Oslo, znany jako miejsce, w którym co roku odbywa się uroczystość przyznania Pokojowej Nagrody Nobla. [przypis edytorski]
grandilokwencja — górnolotny, napuszony styl mówienia. [przypis edytorski]
Grandison, Klarysa, Pamela — tytułowe postacie romansów epistolarnych angielskiego pisarza Samuela Richardsona, prekursora powieści: Dzieje sir Charlesa Grandisona (1753), Klarysa czyli historia młodej damy (1748), Pamela czyli cnota nagrodzona (1740). [przypis edytorski]
Grandison — tytułowy bohater romansu Richardsona Dzieje sir Charlesa Grandisona (1753), uosobienie cnót. [przypis edytorski]
grand monde (fr.) — wielki świat, lepsze towarzystwo. [przypis edytorski]
Grandmougin, Charles (1850–1930) — francuski poeta, dramatopisarz i librecista. [przypis edytorski]
grand — najwyższy tytuł szlachty hiszpańskiej; tu w znaczeniu: znacząca osoba. [przypis edytorski]
gran donna (wł.) — właściwie: grande donna, wielka pani. [przypis edytorski]
grand raisin — dawny francuski format papieru, mierzący 500×700 mm. [przypis edytorski]
Grand rue (fr.) — główna ulica (dosł.: wielka). [przypis edytorski]
grand seigneur (fr.) — wielki pan. [przypis edytorski]
