Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 163388 przypisów.
Atlas (mit. gr.) — tytan, który za karę za udział w walce przeciw bogom olimpijskim z wyroku Zeusa dźwigał na swych barkach sklepienie niebieskie. [przypis redakcyjny]
Atlas (mit. gr.) — tytan podtrzymujący na swoich barkach kulę ziemską. [przypis redakcyjny]
Atlas (mit. gr.) — tytan podtrzymujący na swoich barkach sklepienie niebios. [przypis edytorski]
Atlas (mit.gr.) — tytan podtrzymujący sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]
Atlas (mit. gr.) — tytan skazany przez Zeusa na dźwiganie sklepienia nieba w płn–zach. Afryce. [przypis edytorski]
Atlas — mityczny olbrzym, który trzymać miał na barkach sklepienie niebieskie. [przypis tłumacza]
Atlas — pasmo górskie w płn.-zach. Afryce, na zachodnich krańcach świata znanego starożytnym Grekom. [przypis edytorski]
Atlas — pasmo górskie w płn.-zach. Afryce, rozciągające się od wybrzeży Oceanu Atlantyckiego do zatoki Mała Syrta u wybrzeży Tunezji. [przypis edytorski]
Atlas — tu: pasmo górskie w Afryce płn., ciągnące się wzdłuż zach. wybrzeży Morza Śródziemnego; niegdyś sławny z lasów cedrowych i cyprysowych. [przypis edytorski]
Atlas — w mitologii greckiej olbrzym skazany przez Zeusa na podtrzymywanie stropu niebieskiego. [przypis redakcyjny]
Atlas — w mitologii greckiej tytan dźwigający z rozkazu Zeusa na barkach sklepienie niebios. [przypis redakcyjny]
atleta — silny człowiek. [przypis edytorski]
Atletom zresztą, wiadomo, siła nie dana jest głowie — takich słów u Homera nie ma, mimo że Makuszyński przytacza je również w innych swoich tekstach; stanowią zwięzłe podsumowanie zbliżonej myśli wyrażonej przez Odyseusza (Homer, Odyseja VIII 166–77) w dłuższej odpowiedzi naigrawającemu się Euryalosowi, zwycięzcy w zapasach: bogowie nie dają ludziom wszystkich naraz zalet: kształtnego ciała, rozumu i wymowności. [przypis edytorski]
atletyczny lub Milon z Krotony — ob. Cabanis, wpływ ustroju fizycznego etc. [Pierre Cabanis (1757–1808), lekarz nadworny Ludwika XVI; filozof empirysta i materialista; autor dzieła Rapports du physique et du moral de l'homme (1802) o relacjach między fizycznymi i moralnymi aspektami funkcjonowania człowieka; Red. WL]. [przypis autorski]
atma, atman (z sanskr.) — jaźń; indywidualny boski pierwiastek duchowy tkwiący w każdej żywej istocie. [przypis edytorski]
atman — w indyjskiej filozofii i religiach: jaźń, istota indywidualnej świadomości. [przypis edytorski]
Atma (sanskr.) — tu: dusza wszechświata. [przypis edytorski]
atmosfera katakumbowa — nastrój smutku i przygnębienia; katakumby: cmentarze rzymskie, w czasach prześladowań pierwszych chrześcijan służyły im jako schronienie. [przypis redakcyjny]
Atmosfera miast — rozdział ten został opublikowany jako artykuł pt. Atmosfera miast (fragment z „Niemytych dusz”) w dwumiesięczniku literackim „Skawa” nr 1 z grudnia 1938 r. (s. 6–9). [przypis edytorski]
atmosfera — tu: nastrój, usposobienie. [przypis redakcyjny]
At (…) obdura — Catullus, Carmina VIII, 19. [przypis tłumacza]
a tobie ad Apollinem (…) ta dla Merkurego — tłumaczenie uzupełnione wg późniejszego wydania o te dwa fragmenty. [przypis edytorski]
A tobie, panie Pawle… — w „niejasnym” sformułowaniu zarzutu możemy się domyślać, że mowa tu o nowobogackich w rodzaju kamerdynera królewskiego Ryxa, który za intymne usługi oddane królowi został krociowym panem i starostą piaseczyńskim. [przypis redakcyjny]
a tobie zasie — a ty się nie wtrącaj. [przypis edytorski]
„A toć jest — powiada dalej Biblia — pismo, które jest rozłożone: Mene, Thekel, Ufarsin, co prorok Daniel wytłumaczył królowi: policzone, zważone, rozdarte”. Baldasar, Belsarzar, zwany także Baltasarem, ostatni król babiloński. [przypis redakcyjny]
a tociem (…) patrzała (gw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: przecież patrzałam. [przypis edytorski]
Ato horejso ładaas (hebr.) — „Tyś dał nam znak”. Fragment modlitwy. [przypis tłumacza]
a to kołek jakiś (lapidi mando muxumo) — lapis, kamień, oznacza w łacińskim języku potocznym kogoś tak bezdusznie głupiego, iż na nic nie reaguje — nasz „kołek” po prostu. [przypis tłumacza]
atoli — chociaż, a jednak; daw. spójnik wyrażający przeciwieństwo, kontrast. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak, ale. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak, ale; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak, jednakże; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak, lecz. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak, lecz; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak, natomiast. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak; spójnik oznaczający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednak, wszakże. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednakże, lecz; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednakże, przecież. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — jednakże. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — lecz, jednak. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — mimo to, wszakże, jednak. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — przecież, jednak. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — spójnik wyrażający przeciwieństwo. [przypis edytorski]
atoli (daw.) — wszakże, jednak. [przypis edytorski]
atoli — jednak. [przypis edytorski]
atoli — jednakże. [przypis edytorski]
atoli — lecz, jednak; daw. spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]
Atoli ponieważ przy ich użyciu łatwiej jest niekiedy wykazać przypadkowość w sądach, niż ich empiryczne ograniczenie — idąc za wskazówką E. Adicksa, przestawiłem tu części zdania, ponieważ sens tego wymaga. Powszechnie czyta się w tym miejscu: „Weil es aber im Gebrauche derselben bisweilen leichter ist, die empirische Beschränktheit derselben, als die Zufälligkeit in den Urtheilen (…) zu zeigen”. [przypis tłumacza]
atoli (starop.) — mianowicie. [przypis edytorski]
Atoli właśnie troskliwość, jaką Strumieński otaczał Pawełka (…) — [Komentarz autora z Uwag.] Podobnie [rozdział VIII: „nie zapatrywanie, ale charakter rozstrzyga” itd.]. [przypis autorski]
atol — tym wyrazem oznaczono zrazu gromadę wysp tworzących Archipelag Malediwski, potem wszelkie gromady wysp mające ten sam co i tamte charakter. Są to małe, niskie wyspy ugrupowane na wąskich podstawach madreporycznych, otaczające pewną przestrzeń morza albo większą wyspę i pomiędzy którymi przemknąć się można łodzią, a nawet okrętem. Takie są wyspy Archipelagu Pomotu czyli Niebezpiecznego, Archipelagu Centralnego czyli Mulgrawy. [przypis tłumacza]
atol — wyspa koralowa o kształcie pierścienia. [przypis edytorski]
atomami, które (…) musiały ustąpić (…) teraz znów „elektronom” — w 1897 J.J. Thomson, badając promienie katodowe, odkrył elektrony i doszedł do wniosku, że znajdują się one w każdym atomie. Tym samym obalił tezę, że atomy są najmniejszymi, niepodzielnymi elementami materii. W modelu struktury atomu Thomsona w kulce materii o ładunku dodatnim pogrążone są ujemnie naładowane elektrony. [przypis edytorski]
a to najgorsza — dziś poprawnie: a to najgorsze. [przypis edytorski]
atonalna muzyka — muzyka rezygnująca z centrum tonalnego, w której nie występują zależności pomiędzy poszczególnymi dźwiękami. [przypis edytorski]
a to sen — Faraon pojął, że zakończył się już cały sen i teraz potrzebne jest jego wyjaśnienie, zob. Raszi do 41:7. [przypis edytorski]
Atos — góra w Macedonii. [przypis tłumacza]
ato (starop.) — za to; natomiast. [przypis edytorski]
a tout prix (fr.) — za wszelką cenę. [przypis edytorski]
a to wraża przekonanie — a to przekonuje dobitnie. [przypis edytorski]
A to za krzywdę biorą twoje lata — będąc już w takim wieku, wyrządzasz sobie (ściślej: swojemu wiekowi) krzywdę. [przypis redakcyjny]
A to znowu pod drzwiami mi śpiewać… — ma na myśli piosenki miłosne, śpiewane przez kochanków tzw. pieśni płaczliwe pod drzwiami kochanki (παρακλαυσίθυρα) znane nam z literatury klasycznej, prototypy serenad. Tak np. w komedii Plautowskiej Kurkulionie (w. 117 i nast.) śpiewa młody Fedromus piosenkę do nieczułych rygli zamkniętej bramy, wiążących jego kochankę (por. Plautus, s. 94, 426, 429). Czasem znów na drzwiach wypisywano (nieraz węglem) miłosne, dowcipne lub uszczypliwe wierszyki (epigramy), jako że w tym zwyczaju (z którego wyrosły później paszkwile) lubowali się od dawna południowcy, o czym świadczą dzisiaj graffiti pompejańskie. O tych wierszykach mówi dalej Demifo: „Drzwi by mi zamalowali węglem, wierszydłami” (impleantur elegeorum meae fores carbonibus). [przypis tłumacza]
At quanto meliora monet, pugnantiaque istis… — Ileż więc trafniej, a temu całkiem przeciwnie, nam radzi pełna zasobów natura, bylebyś tylko rozsądnie jej darami szafował, tego, co dobre, nie mieszał, z tym, co trzeba unikać. Wszystko to jedno, czy z własnej winy, czy z winy stosunków cierpisz?… (tłum. Marceli Motty). [przypis edytorski]
Atque adeo (…) leges — Manilius, Astronomica, IV, 907. [przypis tłumacza]
Atque (…) annus (łac.) — „I rok się tak tym samym torem toczy w kółko” (Vergilius, Georgica, II, 402; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Atque (…) armis (łac.) — „Lecz Orodesa zabić, wtedy gdy uciekał,/ Nie uważał za godne i cios z tyłu zwlekał;/ Więc zabiegł mu od czoła i brew w brew uderza,/ I jak mąż, nie jak złodziej, do zwycięstwa zmierza” (Vergilius, Aeneida X, 372; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Atque ita mentitur, sic veris falsa remiscet… (łac.) — tak zaś nam zmyśla, tak prawdę z fałszem zespolić potrafi, że się początek ze środkiem, środek zaś z końcem wżdy zgodzą (Horacy, Sztuka poetycka, tłum. Marceli Motty). [przypis edytorski]
atque iterum (łac.) — i na odwrót. [przypis edytorski]
Atque (…) nefas — Platon, Timajos w tłumaczeniu Cycerona, 2. [przypis tłumacza]
Atque (…) turpis — Ovidius, Metamorphoses, IV, 187. [przypis tłumacza]
atrakcja — tu: przyciąganie. [przypis edytorski]
atrakcyjny — przyciągający. [przypis edytorski]
atrament sympatyczny — substancja używana do ukrywania napisanej wiadomości: bezbarwna po zaschnięciu, widoczna po podgrzaniu lub użyciu odpowiedniego środka chemicznego. [przypis edytorski]
atrapów — dziś popr. forma D.lm: atrap. [przypis edytorski]
Atrarwan — stan kapłański w staroirańskim mazdaizmie. [przypis redakcyjny]
Atratinus, właśc. Lucius Sempronius Atratinus (zm. 7 n.e.) — rzymski polityk i mówca; konsul w 34 p.n.e., zwolennik Marka Antoniusza. [przypis edytorski]
A travers la grande prairie du milieu (fr.) — przez wielką łąkę na środku [parku]. [przypis edytorski]
Atrebacja — Artois. Chodzi o Damiensa, urodzonego w Arras, który 5 stycznia 1757 targnął się na życie Ludwika XV, za co rozszarpano go końmi na placu de Greve. [przypis tłumacza]
atresia vaginae (med.) — atrezja pochwy, zwężenie lub zrośnięcie pochwy albo całkowity jej brak. [przypis edytorski]
Atreus (mit. gr.) — król Myken, mszcząc się na bracie, który uwiódł mu żonę, podał mu potrawkę z jego syna. [przypis edytorski]
Atreus (mit. gr.) — król Myken, ojciec Agamemnona i Menelaosa. [przypis edytorski]
atriensis — sługa stróż atrium. [przypis autorski]
atrium (łac.) — centralne pomieszczenie w domu rzymskim, bez okien, z czworokątnym otworem w dachu, pod którym znajdował się basen na wodę deszczową. [przypis edytorski]
atrium (łac.) — centralne pomieszczenie w domu rzymskim, bez okien, z otworem w pułapie i basenem na wodę deszczową. [przypis edytorski]
atrium (łac.) — wewnętrzny dziedziniec lub centralne pomieszczenie w rzymskim domu. [przypis edytorski]
atrium (łac.) — wewnętrzny dziedziniec lub centralne pomieszczenie w rzymskim domu. [przypis edytorski]
atrium — salon, miejsce przyjęć. [przypis redakcyjny]
A trochę dalej: Gianni, Ganello, (…) Tribaldello — Wszyscy ci trzej zdrajcy swojego kraju. [przypis redakcyjny]
atrofia (biol., med.) — zmniejszenie się; zanik. [przypis edytorski]
atrofia — zmniejszenie się; zanik. [przypis edytorski]
Atrongajos — Ἀθρογγαῖος, w Starożytnościach XVII, X, 7: Ἀθρόγγης. [przypis tłumacza]
Atrophia et anaemia organorum. Mors. (łac.) — Zanik i anemia organów. Śmierć. [przypis edytorski]
atropina — lek powodujący rozszerzanie źrenic. [przypis edytorski]
Atropos (mit. gr.) — jedna z trzech bogiń przeznaczenia i losu każdego człowieka, przedstawianych jako prządki zajmujące się nicią ludzkiego życia; Atropos wyznaczała kres życia każdego z ludzi: gdy nadchodziła chwila śmierci, przecinała nić. [przypis edytorski]
atrybucja (daw.) — uprawnienie komuś przysługujące; kompetencja, zakres władzy. [przypis edytorski]
atrybucje — uprawnienia komuś przysługujące. [przypis edytorski]
