Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 119308 przypisów.
bojać się (gw.) — bać się. [przypis edytorski]
bojahuz (ukr.) — tchórz. [przypis edytorski]
bojak — bojar (szlachcic ruski) bądź po prostu wojownik. [przypis edytorski]
Bo, jak mówią, do krain sennych wchód dwojaki: Bramą z kości słoniowej i bramą rogową. — w oryg. gra słów: elefas (kość słoniowa) i elefajresthaj (łudzić) oraz keras (róg) i krajnejn (spełniać). Dlatego sny fałszywe wychodzą z bramy z kości słoniowej, sny prawdziwe z bramy z rogu. [przypis edytorski]
bojak — wojak; żołnierz. [przypis edytorski]
bojał (gw.) — bał. [przypis edytorski]
bojam (gw.) — boję. [przypis edytorski]
Bojan a. Bajan — pieśniarz i wieszcz wzmiankowany w średniowiecznej ruskiej kronice Słowo o wyprawie Igora; tu: wielki poeta, wieszcz. [przypis edytorski]
Bojan — mit. bard ruski, wnuk Welesa, bożka pieśniarzy i rycerzy, wspomniany w Słowie o wyprawie Igora, miał żyć na przełomie XI i XII w i należeć do drużyny Jarosława Mądrego; za wcielenie Bojana podawał się w swoich wierszach Józef Bohdan Zaleski (1802-1886), poeta romantyczny z tzw. szkoły ukraińskiej. [przypis edytorski]
Bojan — mityczny bard ruski, wnuk Welesa, bożka pieśniarzy i rycerzy, wspomniany w Słowie o wyprawie Igora, miał żyć na przełomie XI i XII w i należeć do drużyny Jarosława Mądrego; za wcielenie Bojana podawał się w swoich wierszach Józef Bohdan Zaleski (1802–1886), poeta romantyczny z tzw. szkoły ukraińskiej. [przypis edytorski]
Bojanowska, Józefa (1873–1945) — polska feministka, mówczyni, publicystka, działaczka społeczna, bliska współpracownica Pauliny Kuczalskiej-Reinschmit; swej edukacji dopełniła na Uniwersytecie Latającym, założyła pierwszą w Warszawie introligatornię, w której mogły pracować kobiety, prowadziła wraz z Kuczalską-Reinschmit Czytelnię Naukową dla Kobiet w Warszawie przy ul. Nowy Świat, obok modnej cukierni Bliklego; inicjatorka wielu akcji edukacyjnych dla kobiet, takich jak „Kursy niedzielne rysunkowe”, „Szkoła niedzielna dla pracownic”, „Wakacje dla szwaczek”; w 1905 r. została członkinią Komitetu Obywatelskiego pod przewodnictwem Bolesława Prusa; w 1907 r. zakładała lokalne oddziały Związku Równouprawnienia Kobiet Polskich wraz z Kuczalską-Reinschmit; publikowała w „Kurierze Codziennym”, „Kurierze Warszawskim”, „Nowej Gazecie”, „Ogniwie”” i „Sterze” (którego wydawanie przejęła od 1910 r.); podczas I wojny światowej prowadziła społeczną, kobiecą szwalnię dla żołnierzy, w 1915 r. zaczęła organizować kursy maturalne dla kobiet przy Związku Równouprawnienia Kobiet Polskich, które miały ułatwić maturzystkom wstęp na uniwersytety; w 1919 r. została dyrektorką pierwszej Państwowej Szkoły Przemysłowej Żeńskiej w Warszawie, w 1926 r. współorganizowała stowarzyszenie Służba Obywatelska, mające na celu wyszkolenie kobiecych kadr dla państwa polskiego, sama została przewodniczącą koła warszawskiego Służby. [przypis edytorski]
bojar — dziś popr. forma D.lm: bojarów; bojar — szlachcic rosyjski, mołdawski lub wołoski. [przypis edytorski]
bojar — dziś popr. forma D.lm: bojarów; bojar: wojownik (por. bój, bojować), szlachcic na Litwie i Rusi. [przypis edytorski]
bojaróm — dziś popr. forma C. lm: bojarom. [przypis edytorski]
bojarów dziesięciu ciekawie patrzą szyderskiemi oczy — dziś popr.: dziesięciu bojarów ciekawie patrzy szyderczymi oczami. [przypis edytorski]
bojar — rosyjski szlachcic. [przypis edytorski]
bojar — rycerz, członek drużyny księcia, wasal. [przypis edytorski]
bojar — rycerz, szlachcic ruski lub wołoski. [przypis edytorski]
bojarski — należący do szlachcica ruskiego; tu mowa o zdobyczach z wojny polsko-rosyjskiej. [przypis edytorski]
Bojarski, Wacław (1921–1943) — poeta, autor opowiadań, członek Konfederacji Narodu, założyciel i redaktor czasopisma „Sztuka i Naród”. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic litewski lub ruski. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic ruski. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic ruski, rosyjski lub wołoski. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic, rycerz. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic, rycerz; tu: dworzanin, poseł. [przypis edytorski]
bojar — tu ogólnie: szlachcic. [przypis edytorski]
bojar — tu ogólnie: szlachcic, wojownik. [przypis edytorski]
bojar — w kulturze ros. szlachcic, właściciel ziemski. [przypis edytorski]
bojary — dziś popr. forma B. lm: bojarów. [przypis edytorski]
bojary — dziś popr. forma M. lm: bojarzy. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
bojary moje — dziś popr. forma M. lm: moi bojarzy. [przypis edytorski]
bojarz a. bojar — szlachcic ruski. [przypis edytorski]
bojarzyn a. bojar — możnowładca ruski. [przypis edytorski]
bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic litewski lub ruski. [przypis edytorski]
bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski. [przypis edytorski]
bojarzyn a. bojar — szlachcic rosyjski. [przypis edytorski]
bojarzyn putny — chłop zatrudniony przez możnego pana jako goniec lub poborca podatkowy. [przypis edytorski]
bojasz (gw.) — boisz. [przypis edytorski]
Bojaźliwe i niepewne opatrzności nasze — Mdr 9, 14. [przypis edytorski]
bojaźliwymi oczy (daw.) — dziś popr. forma N. lm: oczami. [przypis edytorski]
Bojaźń Icchaka — hebr. פַּחַד יִצְחָק (Pachad Jicchak) czyli Bóg, wobec którego Icchak odczuwa bojaźń. «[Jakub] nie chciał powiedzieć ‘Bóg Icchaka’, gdyż Bóg nie zestawia swego Imienia ze sprawiedliwymi za ich życia. I chociaż [sam Bóg] powiedział [Jakubowi], gdy ten opuszczał Beer Szebę: „Jam Wiekuisty, Bóg Abrahama, ojca twojego, i Bóg Icchaka!” (Ks. Rodzaju 28:13), lecz to dlatego, że oczy [Icchaka] były przytępione, więc był jakby już martwy, ale Jakub obawiał się wypowiedzieć ‘Bóg’, powiedział więc ‘Bojaźń’», zob. Raszi do 31:42. «Wspomagała mnie bojaźń Icchaka przed Bogiem, bo zasługi ojca przynoszą korzyść synowi», zob. Ibn Ezra do 31:42. [przypis edytorski]
bojce (starop.) — bodźce. [przypis edytorski]
bojdekowy (z jid.) — strychowy (gw. środ.: złodziej operujący na strychu; także: wichura). [przypis edytorski]
Boję się Greków nawet wtedy, gdy przynoszą dary! — fragment rzymskiego eposu Eneida autorstwa Wergiliusza (70–19 p.n.e). [przypis edytorski]
bojec (ros. боец, od бой: bój, bitwa) — szeregowiec Armii Czerwonej. [przypis edytorski]
boje (starop. forma) — dziś N.lp: (w) boju. [przypis edytorski]
Bo jestem z kraju, gdzie widmo nadziei / Dla małowiernych serc, podobne snowi — jestem z kraju, gdzie stracono już nadzieję: wyzwolenie stało się tylko marzeniami sennymi. [przypis edytorski]
Bojko, Jakub (1857–1943) — działacz ludowy, publicysta i pisarz pochodzenia chłopskiego; jeden z pionierów ruchu ludowego w Galicji, współtwórca Stronnictwa Ludowego w Galicji, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego i austriackiej Rady Państwa, w II RP poseł na Sejm Ustawodawczy, wicemarszałek senatu I i III kadencji; wójt Gręboszowa, autor wierszy, opowiadań i wspomnień. [przypis edytorski]
Bojko, Jakub (1857–1943) — działacz, publicysta i pisarz ludowy, jeden z pionierów ruchu ludowego w Galicji, współtwórca Stronnictwa Ludowego w Galicji (1895), w II RP poseł na Sejm Ustawodawczy i na Sejm II kadencji, senator I i III kadencji, wójt Gręboszowa. [przypis edytorski]
Bojko, Jakub (1857–1943) — pisarz pochodzenia chłopskiego, działacz ruchu ludowego. [przypis edytorski]
bojowisko — plac boju. [przypis edytorski]
bojowisko — pole bitwy. [przypis edytorski]
boju chciwy — chętny do walki. [przypis edytorski]
boju chciwy — żądny walki. [przypis edytorski]
boju doświadczony (starop. konstrukcja) — doświadczony w boju. [przypis edytorski]
Bokacjusz — Giovanni Boccaccio (1313–1375), pisarz włoski okresu renesansu, znany zwłaszcza ze zbioru nowel obyczajowych Dekameron, którego głównym tematem jest miłość w jej rozmaitych odmianach. [przypis edytorski]
Bokacjusz — właśc. Giovanni Boccaccio (1313–1375). [przypis edytorski]
Bokacy — Giovanni Boccaccio (1313–1375), pisarz włoski okresu renesansu. [przypis edytorski]
Bokanowski, Maurice (1879–1928) — fr. polityk pochodzenia polskiego, minister ekonomii i finansów. [przypis edytorski]
Bokiny — wieś w pow. białostockim, w gminie Łapy, na płn.-zach. brzegu Narwi. [przypis edytorski]
bokówka — mały pokój, położony obok dużej, wspólnej izby. [przypis edytorski]
bokówka — mały pokój, położony obok dużej, wspólnej izby, świetlicy. [przypis edytorski]
bokówka — mały pokoik, do którego można wejść tylko przechodząc przez inny pokój. [przypis edytorski]
bokser — tu: metalowe okucie na dłoń używane w bójkach. [przypis edytorski]
Bołotnyj popik (Болотный попик) — wiersz wybitnego rosyjskiego poety Aleksandra Błoka, napisany w 1905. [przypis edytorski]
bol (daw.) — ból. [przypis edytorski]
Bolę razem z Korą — Bola: wśród Ekwów za Anienem; Kora: górskie miasteczko w Lacjum. [przypis edytorski]
bole — bóle. [przypis edytorski]
bole (daw.) — dziś popr.: bóle. [przypis edytorski]
bole — dziś popr. pisownia: bóle. [przypis edytorski]
bolenie na wnętrzu — dziś: ból we wnętrzu. [przypis edytorski]
bolero — hiszp. taniec ludowy, pochodzący z Kastylii i Andaluzji, spopularyzowany w XVIII i XIX w., wykonywany z towarzyszeniem gitary i instrumentów perkusyjnych (kastaniety, tamburyn). [przypis edytorski]
bolero i fandango — ludowe tańce hiszpańskie. [przypis edytorski]
bolero — taniec hiszpański. [przypis edytorski]
boleście — dziś popr. forma M. lm: boleści. [przypis edytorski]
Boleści rodzenia, które (…) sam Bóg oceniają jako znaczne — Biblia, Rdz 3:16. [przypis edytorski]
boleśne — dziś popr.: bolesne. [przypis edytorski]
boleśniéj — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
boleśnie — w oryg. niem. schiefen: krzywo. [przypis edytorski]
boleśny — dziś: bolesny. [przypis edytorski]
boleśny — dziś popr.: bolesny. [przypis edytorski]
Bolesława, onego mężobójcy — mowa o Bolesławie II Śmiałym. [przypis edytorski]
Bolesław Brzeski — aktor. [przypis edytorski]
Bolesław Gorczyński (1880–1944) — pisarz, dyrektor teatrów; w 1921 założyciel i dyrektor warszawskiego teatru im. Bogusławskiego; zasłynął swoimi utworami naturalistycznymi: Bagienkiem (1907) i Rzeczywistością. [przypis edytorski]
Bolesław I Chrobry — urodzony w 966 lub 967 r., książę Polski od 992 r., koronowany na króla Polski w 1025 r., zmarł w tymże. [przypis edytorski]
Bolesław I Chrobry (Wielki) (967–1025) — władca Polski z dynastii Piastów, książę Polski od 992, pierwszy król Polski (od 1025); prowadził wojny z cesarzem Henrykiem II, poprowadził wyprawę na Ruś i zdobył Kijów (1018). [przypis edytorski]
Bolesław III Krzywousty (1086–1138) — władca z dynastii Piastów: książę małopolski, śląski i sandomierski 1102–1107, książę Polski 1107–1138; syn Władysława I Hermana i Judyty czeskiej, córki króla Czech Wratysława II, ojciec Władysława II Wygnańca, Bolesława IV Kędzierzawego, Mieszka III Starego, Henryka Sandomierskiego i Kazimierza II Sprawiedliwego. [przypis edytorski]
Bolesławita — pseudonim Józefa Ignacego Kraszewskiego (1812–1887), powieściopisarza, publicysty i działacza społecznego. [przypis edytorski]
Bolesław Kędziorowaty, (…) Zygmunt Walezjusz — władcy tacy nie są znani w historii. [przypis edytorski]
Bolesław Łysy a. Bolesław II Rogatka (ok. 1223–1278) — książę krakowski, następnie książę południowo-zachodniej Wielkopolski i Śląska, później legnicko-głogowski, syn Henryka II Pobożnego. [przypis edytorski]
Bolesław Piasecki (1915–1979) — przed wojną przywódca Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga”, w czasie okupacji w Uderzeniowych Batalionach Kadrowych, następnie w AK, po wojnie stanął na czele stowarzyszenia „Pax” i nawiązał współpracę z władzami, podporządkowując się istniejącemu w Polsce systemowi komunistycznemu. W latach 1971–1979 członek Rady Państwa. [przypis edytorski]
Bolesław Śmiały a. Bolesław II Szczodry (ok. 1042–1081/1082) — książę Polski w latach 1058–1076, król Polski w latach 1076–1079. [przypis edytorski]
Bolesław, syn jego pierworodny, znany ze szczodroty i ducha wojennego, na tron polski wstąpił — Bolesław II Śmiały objął władzę po śmierci swego ojca w 1058 r. jako książę Polski, w 1076 został koronowany na króla, w 1079 wygnany; zmarł na Węgrzech w 1081 roku. [przypis edytorski]
Bolesław V Wstydliwy (1226–1279) — syn Leszka Białego; książę krakowski od 1243, sandomierski od 1232, ostatni przedstawiciel małopolskiej linii Piastów. [przypis edytorski]
Bolesław Wstydliwy (1226–1279) — książę krakowski i sandomierski, ostatni z małopolskiej linii Piastów. [przypis edytorski]
Bolesław Wstydliwy a. Bolesław V Wstydliwy (1226–1279) — książę krakowski i sandomierski, ostatni przedstawiciel małopolskiej linii Piastów. [przypis edytorski]
bolesno (daw. forma) — dziś: boleśnie. [przypis edytorski]
Bolfras, Arthur von (1838–1922) — wieloletni szef kancelarii wojskowej cesarza Franciszka Józefa. [przypis edytorski]
bol (fr.) — naczynie w kształcie czarki, zwykle wykonane z porcelany, używane do picia np. herbaty. [przypis edytorski]
bolida (z gr.) — dziś popr.: bolid, żarzący się meteor lub inne niewielkie ciało niebieskie przelatujące przez atmosferę i eksplodujące w powietrzu lub spadające na ziemię. [przypis edytorski]
