Przypisy

tknąć się (daw.) — dotyczyć. [przypis edytorski]

tknąć się — tu: przejąć się. [przypis edytorski]

tknięty — tu: poruszony, zainteresowany. [przypis edytorski]

tkniony (starop. forma) — tknięty. [przypis edytorski]

tkniż (daw.) — tryb rozkazujący, konstrukcja z partykuła: tknijże. [przypis edytorski]

tkwiały — dzis popr.: tkwiły. [przypis edytorski]

Tkwię tu, nieszczęsny głupiec, tak samo mądry teraz, jak i wprzódy! — Goethe, Faust, część pierwsza, scena w pracowni, w. 364–365; wprzódy (daw.): wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]

tłómacz a. tłomacz — dziś popr.: tłumacz. [przypis edytorski]

tłómacz — dziś popr. pisownia: tłumacz. [przypis edytorski]

tłómaczenie a. tłomaczenie (daw.) — dziś popr. forma: tłumaczenie. [przypis edytorski]

tłómaczyć a. tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłómaczyć — dziś popr. pisownia: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłómaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłoczący — dziś popr. forma imiesłowu: tłocząc. [przypis edytorski]

tłocznia — prasa do wytłaczania soku. [przypis edytorski]

tłoczyć (…) jak śledzi — ładować, upychać jak śledzie. [przypis edytorski]

tłoka (daw.) — dobrowolna praca przy żniwie z towarzyszeniem muzyki i napitkiem. [przypis edytorski]

tłok — część silnika lub innej maszyny. Pod wpływem pary lub gazu tłok porusza się w ściśle dopasowanym cylinrze, przenosząc naciskającą na niego siłę na dalsze elementy silnika. [przypis edytorski]

tłoki (daw.) — pastwiska [przypis edytorski]

tłomacząc — dziś popr.: tłumacząc. [przypis edytorski]

tłomacz — dziś popr.: tłumacz. [przypis edytorski]

tłomaczenie — dziś popr.: tłumaczenie. [przypis edytorski]

tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłomaczyć — dziś: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłomaczyć (przestarz.) — tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłomaczył — dziś: tłumaczył. [przypis edytorski]

tłomok — dziś: tłumok, tj. tobół, pakunek podróżny. [przypis edytorski]

tłomok — dziś: tłumok, tj. zawiniątko, paczka. [przypis edytorski]

tłomok — dziś: tłumok; tu mowa o tiurniurze, konstrukcji wkładanej pod spódnicę, aby biodra noszącej wydawały się obfitsze i bardziej kobiece. [przypis edytorski]

tłomok — tłumok, worek. [przypis edytorski]

tłuc się po zagrodach — jeździć od zagrody do zagrody. [przypis edytorski]

tłuczeń — szuter, kruszywo z drobno połamanego kamienia, używane do utwardzania nawierzchni. [przypis edytorski]

tłucze się — w innej wersji: „bije się”. [przypis edytorski]

tłuczka (gw.) — maselnica, urządzenie do ręcznego wytwarzania masła. [przypis edytorski]

tłumacz — bracia nie byli świadomi, że Josef rozumie hebrajski, a tłumaczem był Menasze, syn Josefa, zob. Raszi do 42:23. [przypis edytorski]

tłumaczęć — tłumaczę ci. [przypis edytorski]

tłumacz ich, Hubert, przysłał mi niedawno — tłumacz nazywał się Jean-Jacques Hubner; przesłał Rousseau swoje tłumaczenie Idylli pod koniec 1761. [przypis edytorski]

tłumacz — Kazimierz Twardowski. [przypis edytorski]

tłumaczów — dziś popr.: tłumaczy. [przypis edytorski]

Tłumacz Słowa, Helion — postacie z Dialogu troistego Słowackiego (tytuł wg Dzieł wszystkich pod red. J. Kleinera, Wrocław 1954), którego treść stanowi uzupełnienie wywodów filozoficznych zawartych w Genezis z Ducha; „w co tylko wierzą (…) w co uwierzyły”: cytat z Rozmów o celach finalnych, jednej z części Genezis z Ducha Słowackiego. [przypis edytorski]

tłumić się — tu: zwoływać tłumne zgromadzenia. [przypis edytorski]

tłumiku — dziś popr. forma B.lp: tłumika. [przypis edytorski]

tłumno — dziś: tłumnie. [przypis edytorski]

tłumóm — dziś popr. forma C. lm: tłumom. [przypis edytorski]

tłumok — pakunek podróżny. [przypis edytorski]

tłumok — pakunek. [przypis edytorski]

tłumok — tobołek; pakunek. [przypis edytorski]

tłumok — tu: osoba niezbyt rozgarnięta, mało bystra. [przypis edytorski]

tłumok — zawiniątko, nieforemny pakunek. [przypis edytorski]

tłum umniejszał głową — umniejszał tłum o głowę. [przypis edytorski]

tłuste pokarmy — ziemia Aszera będzie obfitować w drzewa oliwne, zob. Raszi do 49:20. [przypis edytorski]

tłuste przewracają role — orzą żyzną ziemię. [przypis edytorski]

tłuste — tu: pikantne. [przypis edytorski]

tłusty (tu daw.) — pikantny, nieprzyzwoity, niecenzuralny. [przypis edytorski]

tłuszcza (daw.) — tłum, gromada ludzi. [przypis edytorski]

tłuszcza — pogard.: tłum. [przypis edytorski]

tłuszcza — rozwydrzony, wrogi tłum. [przypis edytorski]

tłuszcza — tłum, hołota, pospólstwo (wyrażenie o zabarwieniu pejoratywnym). [przypis edytorski]

tłuszcza — tłum, motłoch. [przypis edytorski]

tłuszcza — tłum. [przypis edytorski]

tłuszczej (daw.) — dziś: tłustszej. [przypis edytorski]

Tłuszcz — miasto w woj. mazowieckim. [przypis edytorski]

Tłuszcz — miejscowość w województwie mazowieckim. [przypis edytorski]

tłuszcz przechowywał się w Palarni — dziś popr.: tłuszcz przechowywało się. [przypis edytorski]

tlał (daw.) — tlił się. [przypis edytorski]

tlejące — dziś: tlące się. [przypis edytorski]

tlejącej się — dziś raczej: tlącej się. [przypis edytorski]

tleje — tli się. [przypis edytorski]

tlić — dziś popr.: tlić się. [przypis edytorski]

Tmolus, własc. Tmolos — góra w starożytnej Lidii (dziś zach. Turcja), wg mit. gr. miejsce pojedynku muzycznego Apollona i Marsjasza. [przypis edytorski]

t.m. — skrót od: tego miesiąca. [przypis edytorski]

Tnie Moskala jak gniew Boży — po tej strofie w innych wersjach występuje jeszcze jedna: „Dana, dana, dana, dana,/ Za Ojczyznę miła rana!/ Prędzej zginą rzeki, góry,/ Niźli Polska i Mazury!/ Bies cię porwie, Mikołaju/ A swoboda będzie w kraju”. Wspomniany tu Mikołaj to oczywiście car Rosji, Mikołaj I Romanow (1796–1855). [przypis edytorski]

tór — tor. [przypis edytorski]

to album (łac. album: białe) — początkowo wyraz ten miał rodzaj nijaki, tak jak po łacinie. [przypis edytorski]

toaleta (daw.) — elegancka suknia przeznaczona na specjalne uroczystości. [przypis edytorski]

toaleta (daw.) — suknia, strój. [przypis edytorski]

toaleta — elegancka suknia na specjalne okazje. [przypis edytorski]

toaleta — elegancka suknia. [przypis edytorski]

toaleta — mebel z lustrem i szufladami, służący najczęściej kobietom. [przypis edytorski]

toaleta — tu: toaletka. [przypis edytorski]

toaleta — tu: ubieranie się, dopracowywanie swojego wyglądu. [przypis edytorski]

toaletowy — tu: dotyczący ubioru. [przypis edytorski]

Toar — nie istnieje w Biblii nałożnica Dawida o takim imieniu. [przypis edytorski]

Tobą błogosławić będzie Israel w słowach — ten, kto będzie błogosławił swego syna, będzie wypowiadał nad nim słowa: „Oby uczynił cię Bóg jako Efraima i jako Menaszego”, zob. Raszi do 48:20. [przypis edytorski]

tobą wszyscy stojem (starop. forma) — na tobie wszystko się opiera; stać czym a. kim: opierać się, zasadzać się na czym. [przypis edytorski]

tobacco (hiszp.) — tytoń. [przypis edytorski]

To będzie trudno — dziś poprawnie: To będzie trudne. [przypis edytorski]

to be happy (ang.) — aby być szczęśliwa. [przypis edytorski]

to be or not to be… (ang.) — być albo nie być, słynny cytat z Hamleta Szekspira. [przypis edytorski]

Tobiasz a. Tobit — postać biblijna, gł. bohater Księgi Tobiasza; jego syn, również o imieniu Tobiasz (znaczenie: „Jahwe jest moim bogactwem”), idąc za radą archanioła Rafała, przyłożył ojcu na dotknięte bielmem oczy żółć ryby wyłowionej w czasie przeprawy przez rzekę Tygrys, co przywróciło Tobiaszowi seniorowi wzrok; podobnie młody Tobiasz, dzięki archaniołowi, wypędził ze swej żony Sary złego ducha, Asmodeusza, który doprowadzał do śmierci wszystkich jej dotychczasowych wybranków. [przypis edytorski]

Tobiasz (bibl.) — syn tytułowego bohatera Księgi Tobiasza; na polecenie ojca w celu odzyskania długu podróżował z asyryjskiej Niniwy do Raga w Medii, podczas wędrówki opiekował się nim archanioł Rafael pod ludzką postacią, a towarzyszył im pies (Tb 6, 1; Tb 11, 4). [przypis edytorski]

Tobiasz — bohater biblijnej Księgi Tobiasza, bogobojny i miłosierny, wzór cnót. [przypis edytorski]

Tobiasz — postać biblijna, bohater Księgi Tobiasza: na polecenie ojca, który utracił wzrok, wyruszył do Medii odebrać dług; w podróży towarzyszył mu Azariasz, który namówił go do ślubu z Sarą, pomógł w uwolnieniu jej od złego ducha i przekazał mu sposób, w jaki może uzdrowić ślepotę ojca; po powrocie Azariasz okazał się zesłanym przez Boga aniołem Rafałem. [przypis edytorski]

tobie i twej córce gwoli (daw.) — ze względu na ciebie i twoją córkę. [przypis edytorski]

tobie i twym dzieciom osiąść przeznaczono — Io, do­szedłszy w swej tułaczce do Egiptu, miała odzyskać dawną postać, urodzić syna Epaphosa i zostać żoną króla egipskiego Telegona. [przypis edytorski]

tobiem ja winien — tobie jestem winien. [przypis edytorski]

tobie nimas (gw.) — ciebie nie ma. [przypis edytorski]

Tobie przed sobą dank w poezji dawam! — parafraza fragmentu tekstu Cecylii Niewiadomskiej (1855–1925) pt. Rey — Kochanowski, w którym opisuje ona, jak Mikołaj Rej (1505–1569) oddaje palmę pierwszeństwa Janowi Kochanowskiemu (1530–1584), po wysłuchaniu jego pieśni Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary? [przypis edytorski]

tobie — w oprac. P. Hertza: stanie się tobą. [przypis edytorski]

tobie wszystko stanie się jasne — dziś: dla ciebie wszystko stanie się jasne. [przypis edytorski]