Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7515 przypisów.
Armida — piękna, lecz niebezpieczna czarodziejka z Jerozolimy wyzwolonej Torquata Tassa (1544–1595). [przypis redakcyjny]
Armida — postać z poematu Torquata Tassa Jerozolima wyzwolona; czarodziejka o wyjątkowej urodzie, która wykorzystywała swoje magiczne zdolności przeciwko rycerzom krucjaty, a zjawiała się, wychodząc z drzewa. [przypis edytorski]
Armida — urocza bohaterka Jerozolimy wyzwolonej Tassa. [przypis redakcyjny]
Armidzina — (należąca do) Armidy. [przypis edytorski]
Armidzin (starop. forma) — [należący do] Armidy. [przypis edytorski]
armigero — (z łac.) noszący broń. [przypis edytorski]
armii helweckiej, która ocaliła Francję pod Zurychem, pod wodzą Masseny — we wrześniu 1799 r. gen. Massena rozgromił pod Zurychem wojska drugiej koalicji. [przypis autorski]
armilarna sfera — sferyczne astrolabium: dawny przyrząd astronomiczny złożony z wielu pierścieni, służący do wyznaczania współrzędnych obiektów na niebie. [przypis edytorski]
Armin Friedmann — austriacki dramatopisarz, autor m.in. sztuk: Madame Boccacio, Doktor Stieglitz. [przypis edytorski]
Armin — władca Gormy. [przypis redakcyjny]
armis disperiti — w orężu niedoświadczeni. [przypis edytorski]
armis experiri (łac.) — do broni się mieć. [przypis redakcyjny]
ar misliji? (lenk.) — ar galvoji? [przypis edytorski]
armisticium (łac.) — zawieszenie broni. [przypis redakcyjny]
armistycja (daw.) — zawieszenie broni, rozejm. [przypis edytorski]
armistycjum (daw.) — rozejm, zawieszenie broni. [przypis edytorski]
armistycjum (łac.) — rozejm. [przypis edytorski]
armistycjum (z łac.) — zawieszenie broni. [przypis redakcyjny]
armmantel (niem.) — płaszcz z długimi rękawami. [przypis edytorski]
armonia (starop.) — harmonia. [przypis edytorski]
armoniej (starop. forma) — dziś Msc.lp r.ż.: (w) harmonii. [przypis edytorski]
armota (lenk.) — didelis šaunamasis ginklas. [przypis edytorski]
armować się — uzbrajać się. [przypis redakcyjny]
armować się — zbroić się, przygotowywać się do walki. [przypis edytorski]
armować (z łac.) — zbroić, uzbrajać. [przypis redakcyjny]
arnald (starop.) — herold. [przypis redakcyjny]
Arnauci — nazwa Albańczyków, powszechnie używana w Turcji. [przypis edytorski]
Arnaud, Antoine (1612–1694) — fr. teolog, stronnik jansenistów. [przypis edytorski]
Arnauld, Antoine (1612–1694) — filar jansenizmu. Siostra jego, matka Aniela, była ksienią i reformatorką klasztoru Port-Royal; poza tym rodzina jego z dawna była w zatargu z jezuitami. [przypis tłumacza]
Arnauld i Nicole — Antoine Arnauld (1612–1694) oraz Pierre Nicole (1625–1695), główni przedstawiciele jansenizmu, autorzy podręcznika zwanego Logika Port-Royal (właśc. La logique, ou l'art de penser, Logika czyli sztuka myślenia, 1662), będącego wykładem dedukcji, teorii poznania i metodologii nauk, popularnego aż do XX w. [przypis edytorski]
Arnaut — Daniel de Riberac Arnaut, poeta prowansalski z XII w. [przypis edytorski]
arnautskim — arnauackim, czyli albańskim; Arnauaci to popularna nazwa Albańczyków w Turcji i Grecji. [przypis edytorski]
ar nepasikakys — ar nepasigirs. [przypis edytorski]
Arnhem — We wrześniu 1944 roku alianci przeprowadzili wielki desant spadochronowy w Holandii, którego celem było opanowanie mostów na Kanale Wilhelminy, rzece Waal i na Renie, a tym samym otworzenie drogi do Zagłębia Ruhry. Wskutek błędów w rozpoznaniu i planowaniu operacji oraz mało energicznej realizacji akcja zakończyła się klęską aliantów, zaś walcząca w rejonie Arnhem brytyjska 1. Dywizja Powietrznodesantowa poniosła tak wielkie straty, że właściwie przestała istnieć. [przypis edytorski]
arnika — roślina stosowana w ziołolecznictwie przy stłuczeniach. [przypis edytorski]
Arnold, Franz (1876–1929) — niemiecki aktor i dramatopisarz. Wraz z poznanym w berlińskim Teatrze miejskim Bachem stworzyli popularny duet Arnold und Bach; pierwszą ich wspólną sztuką była Hiszpańska mucha z 1913 roku. [przypis edytorski]
Arnold, Matthew (1822–1888) — angielski poeta i krytyk kulturalny. [przypis edytorski]
Arnoldów (daw.) — Arnoldowy, Arnolda. [przypis edytorski]
Arnold Schönberg (1874–1951) — kompozytor austriacki, twórca techniki dodekafonicznej. [przypis edytorski]
Arnoldus me fecit (łac.) — Arnold mnie ulał. [przypis autorski]
Arnolf — główny bohater Szkoły żon, komedii Moliera z 1662 r.; zazdrośnik, mizogin i zatwardziały kawaler, który, nie mając zaufania do kobiet generalnie, postanowił ożenić się ze swoją wychowanicą, z premedytacją w tym celu utrzymywaną w stanie niewinności, naiwności i niewiedzy. [przypis edytorski]
Arnolf — rolę Arnolfa grał Molier; Anusię (w oryg. Agnès, Agnieszka) grała panna de Brie. [przypis tłumacza]
Arno — rzeka, nad którą leży Florencja. [przypis redakcyjny]
Arno — rzeka we Włoszech. [przypis edytorski]
Arno — rzeka w środkowych Włoszech. [przypis edytorski]
Arno, Siegfried, właśc. Aron (1895–1975) — niemiecki aktor komediowy, wystąpił w wielu filmach i musicalach. Opuścił Niemcy w 1933 r. i przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Arnoult — żył w owym czasie Babilończyk, imieniem Arnonult, który leczył i odwracał wszelkie udary (tak przynajmniej obwieszczał w gazetach) za pomocą woreczka zawieszonego na szyi. [przypis autorski]
Arnsbergów, którzy dziś śpią kamiennym snem w kościelnej nawie — jedną z trzech osób świeckich pochowanych wewnątrz katedry w Kolonii jest Gotfryd IV z Arnsbergu (1318–1368); pozostałe dwie to żona Mieszka II Rycheza (ok. 995–1063) oraz hrabia Emundus von Friesheim (zm. ok. 829). [przypis edytorski]
Arnulf, Leopold a. Leopold Bawarski (1846–1930) — książę Bawarii. [przypis edytorski]
aromat (z gr.) — tu: przyprawy i korzenie pachnące. [przypis redakcyjny]
Arona — miejscowość w płn. Włoszech, nad jeziorem Maggiore; przepływa przez nią strumień Vevera, który wpada do jeziora. [przypis edytorski]
A rozmowa może właśnie ciekawa, że zaraz przerwie ją dzwonek. — to zdanie byłoby bardziej zrozumiałe, gdyby je uzupełnić: A rozmowa może dlatego właśnie ciekawa, że zaraz przerwie ją dzwonek. [przypis edytorski]
Arpalice — królewna tracka, Harpalice, pobiła syna Achillesa, Neoptolema, i wypędziła go z Tracji. [przypis redakcyjny]
arpeggio (wł., muz.) — wykonanie akordu, polegające na zagraniu kolejnych dźwięków kolejno w szybkim tempie. [przypis edytorski]
Ar pelkės Varegų. — Pakraščiai Varegiškų arba Normandiškų jūrų, šiandien įkaltųjų marių. Jau nuo senovės buvo politika Didžių Lietuvos Kunigaikščių, siųst savo gimines į šalis atimtas nuo priešų. Taip darė Montvilas, Mindaugus ir Gediminas. [przypis autorski]
Arpije — Harpie, skrzydlate potwory, ptaki z głową niewieścią. [przypis redakcyjny]
Arpin — pochodzący z Arpinum w Lacjum rzymski pisarz, mówca i filozof, zwolennik filozofii stoickiej Marcus Tullius Cicero (106–43 r. p.n.e.). [przypis redakcyjny]
Arpiów bramy — Arpi (także: Argyripa), miasto w Apulii (Daunii), założone przez Diomedesa z Etolii. [przypis edytorski]
Arp, właśc. Arpi — miasto w Apulii (założone przez Diomedesa z Etolii), skąd Turnus prosił o pomoc przeciw Trojanom. [przypis edytorski]
Arrabbiata — tytułowa bohaterka noweli, zawartej w tomie Wesele na Capri. Nowele włoskie. [przypis edytorski]
arrabbiata (wł.) — gniewna, wściekła. [przypis edytorski]
arrangement (fr.) — urządzenie czegoś, kompozycja, układ. [przypis edytorski]
arrangez donc (fr.) — uporządkuj więc pan. [przypis edytorski]
Arras — miasto w płn. Francji; od końca XV w. stanowiło część należących do Hiszpanii Niderlandów; akcja sztuki rozgrywa się podczas oblężenia Arras przez wojska francuskie w 1640, które zakończyło się zdobyciem miasta i trwałym włączeniem do Francji. [przypis edytorski]
Arras — miasto w płn. Francji, w XIV-XV w. ośrodek wyrobu słynnych artystycznych tkanin dekoracyjnych, naśladujących obrazy, tzw. arrasów. [przypis edytorski]
Arretez-vous (…) tabac (fr.) — Zatrzymajcie się! Słuchajcie! Kończy nam się tytoń. [przypis edytorski]
Arrhenius, Svante (1859–1927) — chemik i fizyk szwedzki. [przypis edytorski]
Arrhenius, Svante (1859–1927) — fizykochemik i astrofizyk szwedzki, laureat Nagrody Nobla (1903). Twórca teorii panspermii, według której życie rozprzestrzenia się wśród ciał niebieskich dzięki przenoszeniu jego zarodków przez ciśnienie promieniowania świetlnego. Autor wielu książek popularnonaukowych, m.in. Das Schicksal de Planeten (1911; wyd. polskie Losy planet, 1914). [przypis edytorski]
arrhenoplazma i thelyplazma — plazma męska (gr. arrhen) i żeńska (gr. thely). [przypis edytorski]
Arria — mieszkanka staroż. Rzymu, żona Cecyny Petusa (Caecina Paetus); kiedy jej mąż, w związku ze swym udziałem w spisku w 42 r. n.e., dostał od cesarza Klaudiusza (Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus, 10 p.n.e–54 n.e.) rozkaz popełnienia samobójstwa, lecz nie mógł znaleźć w sobie sił na dokonanie tego czynu, Arria dodała mu odwagi: wyjęła mu z rąk sztylet, przebiła się sama i umarła ze słowami „Nie boli, Petusie”. [przypis edytorski]
Arriba, parias de la tierra… (hiszp.) — Wyklęty powstań, ludu ziemi,/ Powstańcie, których dręczy głód./ Myśl nowa blaski promiennymi/ Dziś wiedzie nas na bój, na trud (pierwsze wersy Międzynarodówki, rewolucyjnej pieśni proletariatu, w przekładzie Marii Markowskiej). [przypis edytorski]
arrière fond (fr.) — tło. [przypis edytorski]
Arripe (…) armis — Prudentius, Liber contra Symmachum II, 643. [przypis tłumacza]
arrivé (fr.) — ten, kto odniósł sukces; l'homme arrivé, femme arrivé: człowiek sukcesu, kobieta sukcesu. [przypis edytorski]
Arrya — małżonka zawikłanego w spisek przeciw Klaudiuszowi (r. 42) Cecyny Petusa; słynne są jej słowa: „Paete, non dolet”, które wyrzekła, przebiwszy się puginałem, ażeby zachęcić męża do samobójstwa. [przypis redakcyjny]
Ars amandi (łac.) — dosł.: Sztuka kochania; tytuł poematu Owidiusza o sztuce kochania i uwodzenia. [przypis edytorski]
Ars amatoria — Sztuka kochania, poemat rzym. poety Owidiusza. [przypis edytorski]
Arschaugen (niem.) — oczy w dupie. [przypis edytorski]
arsenał — dosł. magazyn broni, tu przen.: bogate zbiory. [przypis edytorski]
Arsenał — gmach dawnego arsenału znajdujący się przy ulicy Długiej 52 w Warszawie, po upadku powstania listopadowego zamieniony na carskie więzienie, pełnił funkcję więzienia do roku 1935. [przypis edytorski]
arsenał — tu: duży zasób. [przypis edytorski]
arsenał — zbrojownia, koszary. [przypis redakcyjny]
arsenowa zieleń — w XIX w. syntetyczne związki arsenu i miedzi były popularnymi pigmentami (zieleń Scheelego oraz zieleń paryska); przed wykryciem ich szkodliwości stosowano je masowo do barwienia papieru, szczególnie tapet, oraz tkanin. [przypis edytorski]
Arset — saraceński wychowawca Kloryndy. [przypis redakcyjny]
Arsienjew, Nikołaj Siergiejewicz (1888–1977) — rosyjski filozof, historyk religii i kultury, emigracyjny działacz prawosławny; w 1933 wstąpił do oddziałów szturmowych NSDAP (SA), w 1941 wstąpił jako ochotnik do Wehrmachtu, służył jako sonderführer, m.in. w obozie jenieckim w pobliżu Leningradu. [przypis edytorski]
Arsinoe, Araminta — bohaterki utworów Moliera i Marivaux. [przypis tłumacza]
ars inveniendi (łac.) — sztuka odkrywania, zakładająca dociekanie prawdy poprzez stosowanie określonych zasad. [przypis edytorski]
Arsk, Małmysz (dziś popr.: Mamłyż), Połom — miejscowości w Rosji na trasie między Kazaniem w Tatarstanie a Permem u stóp gór Ural, liczącej ok. 600 km. [przypis edytorski]
ars longa (łac.) — sztuka trwa długo, część przysłowia łac. ars longa, vita brevis, sztuka trwa długo, życie krótko. [przypis edytorski]
ars longa, vita brevis (łac.) — Sztuka długa, życie krótkie. [przypis autorski]
ars longa, vita brevis (łac.) — sztuka trwa długo, życie krótko. [przypis edytorski]
ars magna (łac.) – wielka sztuka. [przypis edytorski]
ars poetica (łac.) — sztuka poetycka; dzieło opisujące najlepszy zdaniem autora sposób tworzenia literatury. Zachowały się tylko dwa takie starożytne utwory: Poetyka Arystotelesa oraz właśnie List do Pizonów, który rozpoczął wielowiekową modę na pisanie takich utworów wierszem. Warto pamiętać, iż zawarte w tytule słowo ars oznaczało nie tylko „sztukę”, lecz również „rzemiosło, umiejętność”. W przeciwieństwie do dzieła Arystotelesa, List do Pizonów nie jest jednak systematycznym wykładem poetyki, lecz zbiorem przemyśleń wybitnego praktyka, niepozbawionym elementów satyrycznych. [przypis edytorski]
ars poetica (łac.) — sztuka poetycka. [przypis edytorski]
ars triumphans (łac.) — sztuka triumfująca. [przypis edytorski]
arszenik — bezzapachowy biały proszek, bardzo silnie trujący. [przypis edytorski]
arszyn — daw. jednostka długości używana w Rosji, ok. 0,7 m. [przypis edytorski]
arszyn — daw. rosyjska miara długości, ok. 3/4 metra. [przypis edytorski]
arszyn — daw. rosyjska miara długości, wynosząca ok. 0,75 m. [przypis edytorski]
arszyn — jednostka długości, ok. 3/4 m. [przypis edytorski]
