Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7498 przypisów.
Brama — popr. Brahma, jeden z bogów religii hinduistycznej, który ma cztery głowy i ręce. [przypis edytorski]
Bramaputra a. Brahmaputra — rzeka w Indiach, jej nazwa oznacza: syn boga Brahmy. [przypis edytorski]
bramaputra — pochodząca z Azji rasa kur. [przypis edytorski]
bramarbasiert — prahlt. [przypis edytorski]
brama świętego Marcella — brama Saint-Marcel w Paryżu. [przypis redakcyjny]
Brama Skajska — brama prowadząca do Troi. [przypis edytorski]
brambrotowy — brunatnoczerwony. [przypis autorski]
bram (daw.) — listwa u szaty (obramowanie), galon. [przypis edytorski]
bramę — poeta pisze: bromę. [przypis redakcyjny]
bramin — indyjski kapłan posiadający świętą wiedzę. [przypis edytorski]
braminizm — daw.: hinduizm, religia indyjska, w której kapłanami i nauczycielami, przechowującymi świętą wiedzę są bramini; dziś: wyodrębniana niekiedy faza rozwoju rozwoju religii indyjskiej między wedyzmem a hinduizmem właściwym (ok. X–V w. p.n.e.). [przypis edytorski]
braminizm — tu: hinduizm, religia indyjska. [przypis edytorski]
bramin — kapłan hinduski. [przypis edytorski]
bramin — kapłan indyjski. [przypis edytorski]
bramin — kapłan i religijny nauczyciel w hinduizmie, należący do najwyższego stanu społecznego w Indiach. [przypis edytorski]
bramin — kapłan i uczony w religii bramińskiej w Indiach. [przypis edytorski]
bramin — kapłan i uczony w religii bramińskiej w Indiach. [przypis redakcyjny]
bramin — tu zapewne jako kapłan hinduski; bramini to tradycyjnie uprzywilejowana kasta w hinduizmie, pełniąca ważne funkcje społeczne, w tym niekiedy religijne. [przypis edytorski]
Bramin u kresu żywota — Kajus Kaligula, którego charakter szaleńczy jest tak dalece nierozwikłaną zagadką psychologiczną, że historia musiała mu przypisać obłąkanie umysłu — Kaligula miał konia nazwanego Incitatus, którego zaszczycał jedyną szczerą przychylnością, nadawał mu tytuły, otaczał honorowymi urzędniki, karmił pozłacanym owsem itd. Wierzenie zaś braminów w metampsychozę, czyli przechodzenie dusz po śmierci, jest rzeczą dobrze znajomą. Na połączeniu tych dwóch faktów, osnuliśmy obecną naszą fraszkę. [przypis autorski]
bramin — w hinduizmie członek najwyższej kasty społecznej: klasy kapłańskiej. [przypis edytorski]
bramin — w hinduizmie członek najwyższej warny: kasty kapłańskiej. [przypis edytorski]
bramin — w hinduizmie, kapłan i nauczyciel, przechowujący świętą wiedzę. [przypis edytorski]
bramiony — bramowany, obszyty lamówką po brzegach. [przypis edytorski]
Bram Johnson był istotą niezwykłą, jakich niewiele spotyka się nawet w pustkowiach Northlandu — Pod mianem „Northland” rozumie się północny cypel Ameryki dochodzący do koła podbiegunowego. Jest to niemal pustkowie, na którym zanikają wszelkie ślady cywilizacji. [przypis tłumacza]
bramka (daw.) — kobieca ozdoba na czoło i głowę; zdr. od bram, por. obramowanie. [przypis edytorski]
bramka — ozdoba biżuteryjna na czoło i głowę. [przypis edytorski]
bramny (daw.) — przym. od słowa brama. [przypis edytorski]
bramować (daw.) — obszywać brzegi lamówką. [przypis edytorski]
bramować — obrębiać, obszywać, tu: otaczać. [przypis edytorski]
bramować — obszywać brzegi. [przypis edytorski]
bramować się (daw.) — otaczać się (por. obramowanie). [przypis redakcyjny]
bramowany (daw.) — obszyty czymś po brzegach; por.: obramowanie; bram: obszycie, lamówka. [przypis edytorski]
bramowany (daw.) — obszyty lamówką; por. obramowanie. [przypis edytorski]
bramowany — dosł.: obszyty po krawędzi pasem materiału. [przypis edytorski]
bramowany — obrębiony. [przypis edytorski]
bramowany — o brzegach obszytych ozdobną lamówką, pasem futra itp. [przypis edytorski]
bramowany — obszyty czymś po brzegach. [przypis edytorski]
bramowany — obszyty wzdłuż krawędzi ozdobnym sznurem, taśmą itp. [przypis edytorski]
bramowany — tu: obramowany, obszyty. [przypis edytorski]
Bramo z kości słoniowej — jedno z określeń Matki Boskiej, występujące w litanii. [przypis edytorski]
bramsel — prostokątny żagiel zawieszany na trzeciej lub czwartej licząc od pokładu rei (poziomym drzewcu przytwierdzonym do masztu); podczas silnych wiatrów bramsle zwija się. [przypis edytorski]
bramy edeńskie — bramy rajskie. [przypis autorski]
bramy, które miałam przekroczyć dopiero w królewskich szatach — Dziewice kultu Słońca wchodziły do Świątyni we wczesnym dzieciństwie i wychodziły z niej dopiero w dniu swego ślubu. [przypis autorski]
bramy piekielne nie przemogą — w oryginale (Mt 16, 18) odnosiło się do Kościoła. [przypis edytorski]
Bramy raju — powieść Jerzego Andrzejewskiego (wyd. 1960), opowiadająca o średniowiecznej krucjacie dziecięcej z 1212 r., a zarazem o mechanizmie kształtowania się idei oddziałującej na pewną społeczność; powieść formalnie składa się z dwóch zdań. [przypis edytorski]
bramy świątyni — wyrazu „świątynia” w tekście greckim nie ma. [przypis tłumacza]
brańce (daw. forma) — dziś B.lm: brańców; brańcy: jeńcy. [przypis edytorski]
brańce — jeńcy. [przypis edytorski]
brańców palą wielkim Bogóm Litwy — palą jeńców wojennych jako ofiarę dla bogów litewskich. [przypis edytorski]
brańcy — jeńcy. [przypis edytorski]
Branco, Rio , właśc. José Paranhos (1845–1912) — baron Rio Branco, brazylijski polityk, historyk i dyplomata. [przypis edytorski]
Brand — dramat Ibsena w 5 aktach, napisany pomiędzy 1865 a 1866 rokiem. [przypis edytorski]
Brandenburg — chodzi o daw. osadę Pokarviai (pol. Pokarmin) między Bałgą a Królewcem w obwodzie królewieckim; dziś Uszakowo w obw. kaliningradzkim; położoną u ujścia rzeki Świeżej do Zalewu Wiślanego; po jej zdobyciu Krzyżacy pobudowali tu zamek, który uczynili siedzibą swojego komtura i przemianowali gród od nazwiska margrabiego Ottona III brandenburskiego. [przypis edytorski]
Brandes, Carl Edvard Cohen (1847–1931) — pisarz-orientalista, krytyk literacki i polityk z ramienia duńskiej partii socjaldemokratycznej (Det Radikale Venstre, RV, tj. Radykalna Lewica). [przypis edytorski]
Brandes, Georg (1842–1927) — duński filozof i krytyk literacki. [przypis edytorski]
Brandes, Georg (1842–1927) — duński historyk literatury, eseista, krytyk literacki; autor m.in. dzieła Główne prądy literatury XIX stulecia. [przypis edytorski]
Brandes, Georg (1842–1927) — duński krytyk i filozof, popularyzator dzieła Nietzschego. [przypis edytorski]
Brandes, Georg (1842–1927) — duński krytyk literacki, filozof, podróżnik i pisarz. [przypis edytorski]
Brandes, George (1842–1927) — duński krytyk literacki. [przypis edytorski]
Brandes, Georg Morris Cohen (1842–1927) — krytyk literatury i filozof duński, popularyzator Nietzschego; w 1871 r. zapoczątkował naturalizm w Danii; napisał m.in. Główne prądy w literaturze XIX stulecia: prelekcje wykładane na Uniwersytecie Kopenhagskim (t. 1–5, Warszawa 1881–1885) oraz wrażenia z Polski: Polska (Polen, 1898) i Rosji (Rosja, 1905); był na tyle bliski przedstawicielom modernizmu polskiego, że posługiwał się spolszczoną wersją imienia: Jerzy. [przypis edytorski]
Brandes, Georg Morris Cohen (1842–1927) — krytyk literatury i filozof duński; w 1871 r. zapoczątkował naturalizm w Danii; napisał m.in. Główne prądy w literaturze XIX stulecia: prelekcye wykładane na Uniwersytecie Kopenhagskim (t.1–5, Warszawa 1881–1885) oraz wrażenia z Polski: Polska (Polen 1898) i Rosji (Rosja 1905); w publikacjach polskich jego imię było spolszczane, funkcjonował więc jako Jerzy Brandes. [przypis edytorski]
Brand — Henrik Ibsen, Brand: poemat dramatyczny, przeł. N.M.J., Warszawa: skł. gł. w Księgarni Stefana Dembego 1903. [przypis edytorski]
Brand — nazwisko mówiące; w ówczesnym norweskim słowo to oznaczało ogień. [przypis edytorski]
Brandt, Karl (1904–1948) — niemiecki lekarz, osobisty medyk Adolfa Hitlera, zbrodniarz hitlerowski. Kierował programem eutanazji w III Rzeszy i jako Główny Komisarz do spraw Zdrowia i Higieny Rzeszy był zaangażowany w prowadzenie eksperymentów medycznych na ludziach. [przypis edytorski]
Brandt, Karl — kierownik wydziału IV (Gestapo) niemieckiej Służby Bezpieczeństwa, jeden z organizatorów akcji przesiedleńczej, w czasie której Żydzi z warszawskiego getta wysyłani byli do obozu w Treblince. [przypis edytorski]
brandwachta — statek strażniczy. [przypis autorski]
Brandymart — syn Monodanta, mąż Fiordylizy. [przypis redakcyjny]
brandziucha — gorzałka. [przypis autorski]
Branecki — własc. Franciszek Ksawery Branicki (1730–1819), generał artylerii litewskiej, później hetman wielki koronny. Wierny królowi Stanisławowi Augustowi, walczył z konfederatami i wraz z wojskami rosyjskimi zdobył Bar. [przypis edytorski]
Branicki, Franciszek Ksawery (ok. 1730–1819) — późniejszy hetman wielki koronny i głośny regimentarz Targowicy. Wówczas, w 1756 roku był tylko marszałkiem koronnym. [przypis tłumacza]
Branicki, Ksawery (1730–18189) — hetman wielki koronny od 1774, przywódca opozycji magnackiej, przeciwnik ustanowień Sejmu Czteroletniego, jeden z twórców konfederacji targowickiej. [przypis edytorski]
braniec (daw.) — jeniec. [przypis edytorski]
braniec — jeniec. [przypis edytorski]
branka (daw.) — kobieta wzięta do niewoli. [przypis edytorski]
branka (daw.) — porwana kobieta. [przypis edytorski]
Branka d'Oria — zabił w czasie obiadu teścia swego, Michała Zankę, którego wyżej spotkaliśmy w smolnym jeziorze. Morderca ten rodem był genueńczyk. [przypis redakcyjny]
branka (hist.) — kobieta wzięta do niewoli. [przypis edytorski]
branka — kobieta uprowadzona w niewolę jako łup wojenny. [przypis edytorski]
branka — niewolnica, pojmana na wojnie. [przypis edytorski]
branka — niewolnica. [przypis edytorski]
branka — potoczne określenie przymusowego poboru do wojska rosyjskiego młodzieży polskiej w 1863 r. Miała ona na celu rozładowanie politycznego napięcia w Królestwie Kongresowym poprzez usunięcie z jego terenu najbardziej patriotycznego elementu. Zarządzona z inicjatywy namiestnika Aleksandra Wielopolskiego przyniosła jednak skutek odwrotny od zamierzonego, przyspieszając wybuch powstania styczniowego. [przypis edytorski]
branka — powołanie do wojska, wcielenie do armii. W XIX w. do wojska szło na długie lata kilku chłopców z każdej wsi, wyznaczanych przez losowanie. [przypis edytorski]
branka — przymusowy pobór do wojska. [przypis edytorski]
brankard — wagon a. przedział służbowy. [przypis edytorski]
branka — [tu:] pobór do wojska (rosyjskiego). [przypis redakcyjny]
branka Wielopolskiego — Tzw. branka Wielopolskiego — potoczne określenie przymusowego poboru do wojska rosyjskiego młodzieży polskiej w 1863 roku. Miała ona na celu rozładowanie politycznego napięcia w Królestwie Kongresowym poprzez usunięcie z jego terenu najbardziej patriotycznego elementu. Zarządzona z inicjatywy namiestnika Aleksandra Wielopolskiego przyniosła jednak skutek odwrotny od zamierzonego, przyspieszając wybuch powstania styczniowego. [przypis edytorski]
branki Kirgisa — niewolnice kirgiskie; Kirgistan państwo w Azji Środkowej. [przypis edytorski]
branktas — svertas; perk.: sunkumai. [przypis edytorski]
bransoletki — tu: kajdanki. [przypis edytorski]
Brantôme, właśc. Pierre de Bourdeille (1535–1614) — pisarz francuski, autor Pamiętników (fr. Memoirs), dających obraz obyczajów epoki; pierwsze tomy, opublikowane w latach 1665–1666, zawierały głównie Żywoty znakomitych ludzi i wielkich rycerzy francuskich (4 t.) oraz Żywoty znakomitych ludzi i wielkich rycerzy obcych krajów (2 t.). [przypis edytorski]
Brantôme, właśc. Pierre de Bourdeille (1535–1614) — pisarz francuski, autor Pamiętników (fr. Memoirs), dających obraz obyczajów epoki, opisujących ważne postaci ówczesnej Francji i Europy, zawierających anegdoty dotyczące pojedynków itp.; pierwsze tomy, opublikowane w latach 1665–1666, zawierały głównie Żywoty znakomitych ludzi i wielkich rycerzy francuskich (4 t.) oraz Żywoty znakomitych ludzi i wielkich rycerzy obcych krajów (2 t.), najbardziej znany tom stanowią jednak Żywoty pań swawolnych. [przypis edytorski]
Brantôme, właśc. Pierre de Bourdeille (1540–1614) — fr. pisarz, autor m.in. Żywotów pań swawolnych. [przypis edytorski]
Brantôme, własc. Pierre de Bourdeille (1535–1614) — pisarz francuski, autor opublikowanych jego po śmierci obszernych Pamiętników (fr. Memoirs), dających obraz obyczajów epoki; pierwsze tomy, opublikowane w latach 1665–1666, zawierały głównie Żywoty znakomitych ludzi i wielkich rycerzy francuskich (4 t.) oraz Żywoty znakomitych ludzi i wielkich rycerzy obcych krajów (2 t.). [przypis edytorski]
Brantôme, własc. Pierre de Bourdeille (1535–1614) — pisarz francuski, autor Pamiętników (fr. Mémoires), dających obraz obyczajów epoki, opisująch ważne postaci ówczesnej Francji i Europy, anegdoty dotyczące pojedynków itp. Najbardziej znany tom Pamiętników, Żywoty pań swawolnych, to jedno z wielu dzieł literatury fr., przełożonych na język polski przez T. Boya-Żeleńskiego. [przypis edytorski]
brantowny (daw.) — (o metalu szlachetnym) czysty, wytopiony. [przypis edytorski]
brantowny — (o metalu szlachetnym) wytapiany. [przypis edytorski]
brant (starop.) — czysty kruszec. [przypis redakcyjny]
brant (starop.) — czysty, wypalony kruszec drogi. [przypis redakcyjny]
Brant — w oryginale nazwisko bohatera brzmi: Raine, Philip Raine. [przypis edytorski]
brant (z niem.) — kruszec wytopiony z rudy; brant olkuski: srebro z kopalń w Olkuszu. [przypis edytorski]
