Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7671 przypisów.
Deus in adiutorium meum intende (łac.) — Boże, ku wspomożeniu memu wejrzyj. [przypis edytorski]
Deus judicium tuum regi da, et justitiam tuam filio regis (łac.) — O Boże, przekaż Twój sąd królowi i Twoją sprawiedliwość synowi królewskiemu; Psalm 72. [przypis edytorski]
deus maris (łac.) — bóg mórz. [przypis edytorski]
Deus me custodiat — Boże, chroń mnie. [przypis edytorski]
Deus meus (…) inimicus (łac.) — Boże mój, Boże mój, dlaczego mnie odtrąciłeś i dlaczego chodzę smutny, gdy trapi mnie (dosł. powalił mnie) nieprzyjaciel; kontaminacja pierwszego wersetu Psalmu 22, którego słowa miały wg Ewangelii Mateusza być ostatnimi wypowiedzianymi przez Jezusa przed śmiercią (Mt 27, 46) oraz wersetu 10 z Psalmu 41 i 42 (w tradycji chrześcijańskiej połączonych ze sobą) z Księgi Drugiej Psalmów Dawidowych. [przypis edytorski]
Deus (…) parvis — Augustinus Aurelius, De civitate Dei, XI, 22. [przypis tłumacza]
Deus qui signis evidentibus suam portionem protegit (łac.) — „Bóg, który oczywistymi znaki chroni swą gromadkę”. [przypis tłumacza]
Deus semper certus (łac.) — Bóg zawsze pewny. [przypis autorski]
Deus semper certus (łac.) — Bóg zawsze pewny. [przypis edytorski]
deus sive natura (łac.) — bóg albo natura. [przypis edytorski]
Deus, venerunt gentes (…) psalmodyję słodką — Psalm 79, poczynający się od słów: „Boże, poganie weszli w dziedzictwo twoje”. Słowa te w tekście jak i w przekładzie są po łacinie napisane. [przypis redakcyjny]
Deus (…) vice — Horatius, Epodes XIII, 7. [przypis tłumacza]
deuteroplazma a. deutoplazma — substancja zapasowa, np. żółtko w komórce jajowej. [przypis edytorski]
deutschartig schauende Physik (niem.) — fizyka w stylu niemieckim. [przypis edytorski]
Deutsche Bank, Crédit Lyonnais — wielkie prywatne banki europejskie, założone w XIX w.: niemiecki i francuski. [przypis edytorski]
deutsche sprache (niem.) — język niemiecki. [przypis edytorski]
deutsch-jüdisch (niem.) — niemiecko-żydowski. [przypis edytorski]
Deutsch-Jüdisch Wander-Verein (niem.) — Niemiecko-Żydowskie Towarzystwo Wędrowców. [przypis edytorski]
Deutschland, Deutschland über alles (niem.) — Niemcy, Niemcy ponad wszystko (Niemcy, tu w sensie: państwo niemieckie); słowa popularnej pieśni. [przypis edytorski]
Deutschland, Deutschland über alles (niem.: Niemcy, Niemcy ponad wszystko) — pierwsze słowa złożonej z trzech zwrotek pieśni Das Deutschlandlied (Pieśń Niemiec), napisanej w 1841 (przed zjednoczeniem Niemiec w 1871), będącej od 1922 hymnem państwowym Niemiec; w okresie nazistowskim wykorzystywano tylko pierwszą zwrotkę, o wydźwięku nacjonalistycznym; obecnie hymn stanowi jedynie trzecia zwrotka, pominięto drugą ze względu na zbyt prozaiczny wydźwięk oraz pierwszą z uwagi na nacjonalistyczną wymowę, skojarzenia z nazizmem oraz fakt, że wszystkie wymienione w niej punkty geograficzne, zakreślające obszar niemiecki, znajdują się obecnie poza terytorium Niemiec. [przypis edytorski]
Deutschland, Deutschland über alles!/ Über alles in der Welt! (niem.) — Niemcy, Niemcy ponad wszystko, ponad wszystko na świecie (początek niemieckiego hymnu narodowego). [przypis edytorski]
Deutschland erwache (niem.) — Niemcy, przebudźcie się. [przypis edytorski]
Deutschland liegt an allen Fronten (niem.) — Niemcy leżą na wszystkich frontach. [przypis edytorski]
Deutschland siegt an allen Fronten (niem.) — Niemcy zwyciężają na wszystkich frontach. [przypis edytorski]
Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft — Niemiecka Spółka Wschodnioafrykańska; powstała w 1884 w celu założenia niemieckich kolonii handlowych, w 1885 otrzymała od cesarza Niemiec list protekcyjny dla pozyskanych posiadłości, dzięki któremu po podpisaniu traktatów z lokalnymi wodzami plemiennymi utworzyła Niemiecką Afrykę Wschodnią. [przypis edytorski]
Deux inseparables (fr.) — nierozłączna dwójka. [przypis edytorski]
Devadatta — książę z rodu Sakiów, kuzyn i uczeń Gautama Siddhārthy, tj. historycznego Buddy, założyciela buddyzmu, który wystąpił przeciwko niemu, za co został potępiony i zniknął w czeluściach ziemi, trafiając do jednego z buddyjskich piekieł; podobnie jak Judasz w chrześcijaństwie, Devadatta w buddyzmie stanowi uosobienie występku, zdrady. [przypis edytorski]
devant (fr.) — przed sobą [przypis edytorski]
de Ventre inspiciendo (łac.) — [dosł. O badaniu brzucha; red. WL] Tytuł ustępu w Pandektach tyczącego badania ciężarnych niewiast i wdów z punktu widzenia legalności potomstwa. [przypis tłumacza]
de verbum (łac.) — poprawnie: de verbo; ale to mówi nieuk. [przypis redakcyjny]
dever nunca se afastar da verdade (port.) — nigdy nie odchodzi od prawdy. [przypis edytorski]
de Vervins (…) poddał Boulogne — królowi angielskiemu, który prowadził sam oblężenie. [przypis tłumacza]
De vestra (…) loqui (łac.) — O waszej sławie lepiej zamilczeć, niż za mało powiedzieć. Cytat z pamięci, niedokładny z Sallustiusza Bellum Iugurthinum XIX: „De Carthagine silere melius puto, quam parum dicere”. [przypis redakcyjny]
de Vigny, Alfred (1797–1863) — francuski poeta romantyczny. [przypis edytorski]
Deville, Henri Étienne Sainte-Claire (1818–1881) — francuski chemik, profesor Sorbony, członek Francuskiej Akademii Nauk. [przypis edytorski]
Devil's Tower (ang.: Wieża Diabła) — wysoka, samotna skała o stromych ścianach i płaskim wierzchołku, mierząca 386 m licząc od podstawy, położona we wsch. części stanu Wyoming; jeden z pierwszych amerykańskich pomników narodowych. [przypis edytorski]
de virtutibus et vitiis (łac.) — o cnotliwych i bezecnych. [przypis edytorski]
de vita et moribus (łac.) — o życie i obyczaje. [przypis redakcyjny]
de vita et moribus spiritualium (łac.) — o życie i obyczaje duchowieństwa. [przypis redakcyjny]
Devlet-Hadži-Girėjas — jaunas Krymo kanas, atminęs, kad Vytautas kitą kartą Betsabulą ir Gerempergą Vilniuje apvainikavo, dėl didesnės autoritatės, atvyko į Vilnių prašyti, kad Kazimieras jį apvainikuotų; ką tasai ir išpildė 1443 m. [przypis autorski]
De voluptate ac de vero bono (łac.) — O tym, co rozkoszne i prawdziwie dobre. [przypis autorski]
devoré d'ambition — pożerany ambicją, pragnieniem sławy. [przypis redakcyjny]
devotissime (łac.) — jak najpobożniej. [przypis redakcyjny]
Dewajtis — pozytywistyczna powieść obyczajowa Marii Rodziewiczówny z 1889 r., zaliczana do najbardziej znanych utworów autorki (tu: jej pseudonim); dworsko-zaściankowa historia rodzinna z XIX-wiecznej Żmudzi, z wplecionym wątkiem romansowym stanowi również opowieść o heroicznym zmaganiem się człowieka z własnym losem, zaś tytułowy Dewajtis to odwieczny dąb, symbol trwałości. [przypis edytorski]
dewanee — szaleństwo lub sprawa przed sądem cywilnym, dwuznacznika tego można używać obosiecznie. [przypis autorski]
dewan — wysoki urzędnik hinduski, tu: marszałek dworu radży. [przypis edytorski]
dewergondować (fr. dévergonder) — sprowadzać na złą drogę, doprowadzać do rozpusty, deprawować. [przypis edytorski]
dewiza rządów autorytatywnych padająca z ust Diomedesa, której nie znajdujemy w naszych tekstach Homera — przeoczenie tłumacza: w tym miejscu Platon cytuje wers 412 z IV księgi Iliady. [przypis edytorski]
dewiza — tu: wyryty na przedmiocie krótki napis z myślą przewodnią. [przypis edytorski]
dewizka (daw.) — łańcuszek, na którym wieszało się zegarek; dewizkę zaczepiało się na guziku kamizelki, żeby łatwo było wyjąć zegarek z kieszeni. Ludzie, których nie było stać na kosztowny zegarek, nosili sam łańcuszek jako ozdobę. [przypis edytorski]
dewizka (daw.) — łańcuszek, na którym wieszało się zegarek; dewizkę zaczepiało się na guziku kamizelki, żeby łatwo było wyjąć zegarek z kieszeni. [przypis edytorski]
dewizka — łańcuszek do zegarka kieszonkowego. [przypis edytorski]
dewizka — łańcuszek, na którym wieszało się zegarek; dewizkę zaczepiało się na guziku kamizelki, żeby łatwo było wyjąć zegarek z kieszeni. [przypis edytorski]
dewizka — łańcuszek od zegarka kieszonkowego. [przypis edytorski]
dewizka — łańcuszek przy zegarku, który dawniej noszono w kieszeni. [przypis edytorski]
dewizka — łańcuszek przy zegarku wraz z jakąś ozdobą czy figurką. [przypis redakcyjny]
dewizki — krótkie łańcuszki do zegarka. [przypis redakcyjny]
dewocja — przesadna i ostentacyjna religijność. [przypis edytorski]
dewocji — gorliwości. [przypis redakcyjny]
dewoński — pochodzący z hrabstwa Devon na Półwyspie Kornwalijskim w południowo-zach. Anglii. [przypis edytorski]
Dewona — hrabstwo Devonshire w Anglii. [przypis redakcyjny]
de. … — w oryg. po słówku „de” w istocie tylko trzy kropki. Może sekretarz, piszący list, na razie zapomniał nazwę materyi, i zostawił lukę, której już nie zapełnił. [przypis autorski]
dewotka — tercjarka; kobieta świecka, często mieszkająca przy klasztorze, zachowująca częściowo regułę zakonu. [przypis edytorski]
dewotom i dewotkom — pobożnisiom. [przypis redakcyjny]
dextram porrigere (łac.) — prawicę podać. [przypis redakcyjny]
dextre (łac.) — zręcznie. [przypis redakcyjny]
deyro — arcykapłan japoński. [przypis autorski]
deżurnym — dziś: dyżurnym. [przypis edytorski]
dezabilka (daw.) — swobodny strój poranny. [przypis edytorski]
dezabilka linowa z falbanami w robotki — batystowy strój poranny z haftowanymi falbankami. [przypis edytorski]
dezabil (z fr.) — ranny albo nocny strój. [przypis redakcyjny]
dezagregacja (z łac.) — rozpad. [przypis edytorski]
dezawuować — pomniejszyć wartość a. zasługi; tu: zdementować, odwołać. [przypis edytorski]
dezertować — dezerterować, uciekać. [przypis edytorski]
dezolacja (daw., z łac. desolatio: spustoszenie) — zniszczenie; rozpacz. [przypis edytorski]
dezolacja (daw., z łac.) — zniszczenie; rozpacz. [przypis edytorski]
dezolacja — spustoszenie. [przypis redakcyjny]
dezolować (daw., z łac.) — niszczyć, rujnować; tu: dręczyć. [przypis edytorski]
Dezorganizacja nie może się zreorganizować — w korespondencji Krasiński często stosował tę formułę zarówno do stanu własnego zdrowia, jak do współczesnego mu stanu stosunków społecznych. [przypis redakcyjny]
dezyderat — postulat. [przypis edytorski]
dezyderat — rzeczowe żądanie, zwykle skierowane do wyższych instancji; postulat, petycja. [przypis edytorski]
dezyderium (daw., z łac.) — dziś: dezyderat, rzeczowe żądanie, życzenie. [przypis edytorski]
Dezyderos — tytuł anonimowego nabożnego dziełka przeznaczonego dla zakonników, przeł. z hiszp. w 1589 r. pt. Desiderosus, albo ścieżka do miłości bożej i do doskonałości żywota chrześcijańskiego, dialog dziwnie nabożny i ucieszny, miał w XVII i XVIII w. liczne przedruki. [przypis edytorski]
dezynfekcja — odkażanie, niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych na przedmiotach i powierzchniach użytkowych. [przypis edytorski]
dezynteria — popr.: dyzenteria, czerwonka, ostra choroba zakaźna jelit, której objawem jest uporczywa biegunka i obecność krwi oraz śluzu w stolcu; nieleczona prowadzi do śmierci. [przypis edytorski]
dezynwoltura — nadmiernie swobodne, lekceważące zachowanie. [przypis edytorski]
dezynwoltura — swobodne, nieco lekceważące podejście do jakiejś kwestii. [przypis edytorski]
D. Fiolka, Historia Malopolski spisana przez rzecznika patentowego z okazji 40-lecia instytutu prawa własności intelektualnej UJ, [w:] Spory o własność intelektualną. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorom Januszowi Barcie i Ryszardowi Markiewiczowi, red. A. Matlak, S. Stanisławska-Kloc, Warszawa 2013, s. 268. [przypis autorski]
d'Haussonville, Joseph (1809–1884) — francuski polityk i historyk; członek Akademii Francuskiej (1869), od 1836 mąż Luizy d'Haussonville (1818–1882), córki księcia Achille Charles'a de Broglie. [przypis edytorski]
d'Holbach, [Paul Henri Thiry] (1723–1789) — z pochodzenia Niemiec, zrazu zawdzięczał swój mir w paryskim świecie obiadom, jakimi ugaszczał encyklopedystów; stopniowo przejął się ich filozofią, doprowadzając ją do krańcowego i ciężkiego ateizmu. Ogłosił liczne pisma. [przypis tłumacza]
d'Houdetot księżna, właśc. Elisabeth Françoise Sophie Lalive de Bellegarde (1730–1813) — znana z trwającego 50 lat związku z Saint-Lambertem; w pani d'Houdetot kochał się Rousseau, co opisuje w jednym z rozdziałów Wyznań. [przypis edytorski]
dhow a. dow — arabski statek jednomasztowy, używany zwłaszcza przez handlarzy niewolnikami. [przypis tłumacza]
D. Hunter, Music Copyright in Britain to 1800, „Music & Letters”, Vol. 67, No. 3 (Jul., 1986), s. 271–272, R. Deazley (2008), Commentary on Bach v. Longman (1777), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org. Jedynie 2% wszystkich zarejestrowanych utworów w Stationers' Company stanowiły książki zawierające muzykę. D. Hunter, Music Copyright in Britain to 1800, „Music & Letters”, Vol. 67, No. 3 (Jul., 1986), s. 278. [przypis autorski]
D. Hunter, Music Copyright in Britain to 1800, „Music & Letters”, Vol. 67, No. 3 (Jul., 1986), s. 272, W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting.., s. 19. [przypis autorski]
D. Hunter, Music Copyright in Britain to 1800, „Music & Letters”, Vol. 67, No. 3 (Jul., 1986), s. 276. [przypis autorski]
D. Hunter, Music Copyright in Britain to 1800, „Music & Letters”, Vol. 67, No. 3 (Jul., 1986), s. 277. [przypis autorski]
D. Hunter, Music Copyright in Britain to 1800, „Music & Letters”, Vol. 67, No. 3 (Jul., 1986), s. 282; W. M. Carroll, The Struggle for Music Copyright, „Villanova Law/Public Policy Research Paper” No. 2005-7, http://ssrn.com/abstract=687963, (dostęp 11.03.2014), s. 927. [przypis autorski]
Díaz del Castillo, Bernal (ok. 1496–1584) — hiszpański konkwistador i kronikarz, uczestniczył m.in. w podboju Meksyku. [przypis edytorski]
Díaz, José (1895–1942) — hiszpański związkowiec i polityk komunistyczny, generalny sekretarz Komunistycznej Partii Hiszpanii podczas wojny domowej. [przypis edytorski]
dîner (fr.) — kolacja albo późny obiad. [przypis edytorski]
