Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11244 przypisów.
Kant-Laplace — chodzi o teorię stworzoną niezależnie przez filozofa Immanuela Kanta (1724–1804) i astronoma Pierre'a Simona Laplace'a (1749–1827), dowodzącą samoistnego (tj. nie przez akt stwórczy Boga) powstania, wskutek prawybuchu, Układu Słonecznego. [przypis edytorski]
Kant, Laplace — zapewne wskazanie teorii stworzonej niezależnie przez filozofa Immanuela Kanta (1724–1804) i astronoma Pierre'a Simona Laplace'a (1749–1827), dowodzącej samoistnego (tj. nie przez akt stwórczy Boga) powstania Układu Słonecznego z wirującej mgławicy. [przypis edytorski]
kantonista — chłopiec wychowywany w tzw. szkołach kantonistów do służby w Armii Imperium Rosyjskiego. Po ukończeniu szkoły kantoniści byli obowiązani do odsłużenia w wojsku, tak jak inni poborowi, 25 lat. Kantonistami były głównie sieroty, dzieci żołnierzy i pochodzące z ubogich rodzin, a także karnie odebrane rodzicom walczącym przeciw władzy, np. powstańcom. [przypis edytorski]
kantonista — chłopiec wychowywany w tzw. szkołach kantonistów do służby w Armii Imperium Rosyjskiego; po ukończeniu szkoły kantoniści byli obowiązani do odsłużenia w wojsku, tak jak inni poborowi, 25 lat; zgodnie z dekretem carskim z marca 1831 dzieci powstańców listopadowych miały być traktowane jako kantoniści i kierowane do specjalnych batalionów wojsk rosyjskich. [przypis edytorski]
kantonista — Żyd przymusowo wzięty w wieku młodzieńczym do carskiego wojska, w którym służył dwadzieścia pięć lat. [przypis tłumacza]
Kanton — wielkie miasto w w płd.-wsch. Chinach; w XVI–XIX w. główny chiński port, siedziba najstarszych i największych w kraju targów. [przypis edytorski]
kantor (daw.) — biuro, kancelaria; tu: biuro pośrednictwa pracy. [przypis edytorski]
kantor (daw.) — biuro przedsiębiorstwa. [przypis edytorski]
kantor (daw.) — biuro. [przypis edytorski]
kantor (daw.) — śpiewak, kierownik chóru kościelnego. [przypis edytorski]
kantor (daw.) — śpiewak kościelny; przodownik chóru kościelnego lub muzyk prowadzący taki chór. [przypis edytorski]
kantorek (daw.) — biurko. [przypis edytorski]
kantorek — dawna nazwa biurka. [przypis redakcyjny]
kantorek — mebel z pochyłym pulpitem, przeznaczony do pisania na stojąco. [przypis edytorski]
kantorki — biurka, stoliki na papiery. [przypis redakcyjny]
kantorowicz (daw. iron.) — kantorzysta, człowiek pracujący w kantorze, urzędnik. [przypis edytorski]
kantor — śpiewak kościelny; sługa kościelny; klecha. [przypis edytorski]
kantor — śpiewak prowadzący modły przed pulpitem w bożnicy. [przypis tłumacza]
kantor — śpiewak prowadzący modły w bóżnicy. [przypis edytorski]
kantor — śpiewak prowadzący modły w bóżnicy. [przypis tłumacza]
Kantor wekslu — biuro wymiany waluty. [przypis redakcyjny]
kantor — w judaistycznych obrzędach religijnych: śpiewak. Śpiewom kantora, które mają charakter liturgiczny, nie towarzyszą instrumenty; kantor często jest również kompozytorem pieśni, które wykonuje. [przypis edytorski]
kantory mamek — mowa o pośrednikach, u których bogata dama mogła dla swojego nowo narodzonego dziecka wynająć mamkę, aby ta karmiła niemowlę piersią. Mamki rekrutowały się z biednych rodzin, często musiały oddać lub zaniedbywać własne dzieci. [przypis edytorski]
kantor (z łac.) — śpiewak kościelny. [przypis edytorski]
kantor (z łac.) — śpiewak kościelny. [przypis edytorski]
kantor (z niem. Kontor: kantor, biuro, od łac. computare: liczyć, obliczać) — daw. biuro zakładu a. fabryki. [przypis edytorski]
kantyczka — książka zawierająca zbiór pieśni religijnych, głównie kolędy i pastorałki; tu: pieśń tego rodzaju. [przypis edytorski]
kantyczka — pieśń religijna; do kantyczek zalicza się zwł. kolędy i pastorałki. [przypis edytorski]
kantyczka — popularna pieśń religijna. [przypis edytorski]
kantyczka — popularna pieśń religijna; zbiór takich pieśni. [przypis edytorski]
kantyczka (z łac. canticum: monolog, pieśń) — popularna pieśń religijna. [przypis edytorski]
kantyczki — zbiór polskich pieśni nabożnych, katolickich, śpiewanych na Boże Narodzenie (ale bywają i na inne okresy roku kościelnego). [przypis redakcyjny]
kantyka — popularna pieść religijna. [przypis edytorski]
kantyk — w kościele katolickim pieśń o podniosłym tekście, podobna do psalmu. [przypis edytorski]
kantylena — melodia o śpiewnym, lirycznym charakterze; aria, pieśń, nokturn itp. [przypis edytorski]
kantylena (muz.) — rodzaj śpiewnej melodii, utrzymanej w łagodnym, lirycznym stylu. [przypis edytorski]
kantylena — tu: melodia, piosenka o charakterze lirycznym. [przypis edytorski]
kantylena (z wł., muz.) — rodzaj śpiewnej melodii. [przypis edytorski]
Kantymir (zm. 1637) — polityk i dowódca tatarski, walczył przeciw Polakom m.in. pod Cecorą i pod Chocimiem. [przypis edytorski]
kantyna — sklepik lub bufet dla pracowników. [przypis edytorski]
kantynierka (daw.) — markietanka, kobieta wędrująca za wojskiem, zajmująca się drobnym handlem z żołnierzami, praniem, a niekiedy również świadcząca usługi seksualne. [przypis edytorski]
[Kant] zastrzegł się przeciw nazywaniu jego filozofii idealizmem — zob. np. Wartenberg M. Kantowska argumentacja przeciwko idealizmowi, „Przegląd filozoficzny”, VIII, 2. 1905; zob. Schopenhauer: Über die Umarbeitung der „Kritik der reinen Vernunft” in der 2. Auflage, VI, 276 i n.; zob. Kant, Prolegomena, s. 68 i n. (Reclam). [przypis tłumacza]
kanuolinių — patrankos. [przypis edytorski]
kanwa — sztywny materiał, używany jako podkładka do wyszywania. [przypis edytorski]
kany — gdzie, dokąd. [przypis edytorski]
kany (gw.) — gdzie. [przypis edytorski]
kaolin — ilasta skała osadowa, składająca się głównie z kaolinitu, używana jako surowiec do produkcji szlachetnej ceramiki (stąd potocznie: glinka porcelanowa). [przypis edytorski]
Kaosjak, popr. Saoszjant (mit.) — wybawiciel, który zostanie zesłany przez Ahura Mazdę, by poprowadzić ludzkość do ostatecznej, zwycięskiej bitwy z siłami zła. [przypis edytorski]
Kapadocja — Καππαδοκία, kraj w Małej Azji. [przypis tłumacza]
Kapadocja — kraina historyczna we wsch. części Azji Mniejszej, na Wyżynie Anatolijskiej. [przypis edytorski]
Kapadocja — kraina hist. we wsch. części Azji Mniejszej, na Wyżynie Anatolijskiej, na wsch. od Likaonii, na płn. od Cylicji. [przypis edytorski]
Kapadocja — na prawym brzegu Halys, należała w tym czasie do Medii. [przypis tłumacza]
Kapadoki — mieszkańcy Kapadocji, krainy w Małej Azji. [przypis redakcyjny]
kapający — dziś: kapiący. [przypis edytorski]
kapaks — sprytny, pojętny. [przypis autorski]
kapa — nakrycie na posłanie, narzuta. [przypis edytorski]
Kapaneus — był [to] jeden z siedmiu wodzów, którzy w wojnie braterskiej między Eteoklem a Polinikiem Teby oblegali. Kapareus przy tym oblężeniu, gdy szturmem brał okop miejski, od piorunu był zabitym. Tu przedstawia obraz zatwardziałego w swojej pysze grzesznika, który bluźni z potęgi Jowisza, czyli według myśli Dantego prawdziwego Boga, o ile go poganie pojąć są zdolni. [przypis redakcyjny]
kapanina — rzeczownik od czasownika kapać nacechowany emocjonalnie: to taka czynność, której waga jest błaha, mało ważna; por. pokrewne, o neutralnym znaczeniu kapanie. [przypis edytorski]
kapa — opierająca się na stemplach belka podtrzymująca sufit w chodniku; także: czapka górnicza. [przypis redakcyjny]
kapary — marynowane pączki pewnej rośliny (capparis). [przypis redakcyjny]
kapary — zakonserwowane w soli, occie, oliwie lub winie pąki kwiatowe kaparu ciernistego (Capparis spinosa), używane jako wykwintny dodatek do potraw, o słodko-kwaśnym, nieco pikantnym smaku. [przypis edytorski]
kapčius — sukastas žemės kauburys (kaupas). [przypis edytorski]
kapcan (daw.) — biedak. [przypis edytorski]
kapcan (gw.) — tu: biedak, ktoś bez znaczenia. [przypis edytorski]
kapcan (gw.) — tu: biedak, ktoś bez znaczenia. [przypis redakcyjny]
kapcan — niedołęga, niezdara. [przypis edytorski]
kapcan (z jid.) — niedołęga, niezdara. [przypis edytorski]
kapciuch (daw.) — woreczek, w którym trzymany jest tytoń. [przypis edytorski]
kapec — but sukienny lub filcowy. [przypis edytorski]
kapela janczarska — rodzaj orkiestry wojskowej w dawnej Rzeczpospolitej, złożonej z muzyków grających na wojskowych instrumentach tureckich: surmach (rodzaju trąb o przenikliwym brzmieniu), szałamajach (piszczałkach) oraz kotłach, talerzach i bębnach. [przypis edytorski]
kapela „na cały świat chrześcijański najsłynniejsza” — jak głosi epitaphium dyrektora jej, Włocha, dotąd w Katedrze zachowane; [epitaphium (łac.): utwór poświęcony pamięci osoby zmarłej; tu: napis nagrobny na tablicy w kościele; red. WL]. [przypis autorski]
kapelania — stanowisko nadwornego duchownego. [przypis redakcyjny]
Kapel — Bernardo Cappel, statysta [daw.: mąż stanu, polityk], poeta liryczny włoski, jeden z najlepszych XVI w. (1504–1565). [przypis redakcyjny]
kapeliušis — skrybėlė. [przypis edytorski]
kapellani (starop. forma) — kapelani. [przypis edytorski]
kapelmistrz (daw.) — kierownik orkiestry. [przypis edytorski]
kapelmistrz — dyrygent. [przypis edytorski]
kapelmistrz — kierownik orkiestry; dyrygent. [przypis edytorski]
kapelmistrz — kierownik orkiestry. [przypis edytorski]
kapelmistrz (z niem.) — dyrygent. [przypis edytorski]
kapeluszów — dziś popr. forma: kapeluszy. [przypis edytorski]
kapelusz panama — tradycyjny kapelusz wykonywany z liści łyczkowca dłoniastego, pochodzi z Ekwadoru; jego nazwa przyjęła się w czasie budowy Kanału Panamskiego. [przypis edytorski]
kapelusz rdzawociemny (causeam ferrugincani) — filcowy kapelusz z szerokimi kresami dla ochrony przed słońcem i deszczem używany przez żeglarzy, poza tym w ogóle w podróży; na oczy weź szmatkę (scutulam ob os laneam) — ma to być niby używana przez żeglarzy opaska na czole, tuż nad oczami, dla ochrony przed blaskiem słońca na morzu, a właściwie tylko przesłona twarzy, żeby utrudnić rozpoznanie Pleusiklesa. [przypis tłumacza]
kapelusz stosowany — bikorn, dwurożny kapelusz popularny w XVIII i XIX wieku w Europie i Ameryce Północnej, noszony m.in. przez oficerów wojska Napoleona Bonaparte. [przypis edytorski]
kapelusz stosowany (daw.) — bikorn (dwuróg), rodzaj kapelusza popularnego w XVIII i XIX w., noszonego zwłaszcza przez oficerów w wojsku i w marynarce, kojarzonego często z Napoleonem Bonaparte. [przypis edytorski]
kapelusz stosowany (daw.) — bikorn (dwuróg), rodzaj kapelusza powszechnego w XVIII i XIX w., szczególnie w wojsku i w marynarce, kojarzonego często z Napoleonem Bonaparte. [przypis edytorski]
kapelusz stosowany (daw.) — bikorn (dwuróg), rodzaj kapelusza powszechnego w XVIII i XIX w., szczególnie w wojsku i w marynarce, kojarzonego często z Napoleonem Bonaparte. [przypis edytorski]
kapelusz stosowany — kapelusz trójkątny i spłaszczony, używany przeważnie w wojsku. [przypis redakcyjny]
kapelusz stosowany — też: bikorn, dwuróg; rodzaj nakrycia głowy w XVIII i XIX w., użytkowany w Europie i Ameryce Północnej, głównie w wojsku i w marynarce, kojarzony z Napoleonem Bonaparte. [przypis edytorski]
Kapet Hugo — Tu poeta wprowadza Hugona, wielkiego księcia Francji, Orleanu i Burgundii, założyciela panującej familii Kapetów, ażeby całą żółć swojego gniewu przeciw Kapetom poruszyć, z których krwi pochodził jego główny nieprzyjaciel. [przypis redakcyjny]
Kapetowie — królewski ród Kapetów wiódł się, wedle popularnej gadki, od rzeźnika. [przypis tłumacza]
Kap Horn — Przylądek Horn (najdalej na południe wysunięty punkt Ameryki Południowej, skalisty przylądek na wyspie Horn), ang. Cape Horn, hiszp. Cabo de Hornos, czyli dosł. róg, rogaty; w tekście poprzez grę słów zawarta jest aluzja do męża-rogacza. [przypis edytorski]
kapibara (biol.) — rodzaj lądowo-wodnych gryzoni mieszkających w Ameryce Płd.; kapibara wielka jest największym z żyjących gryzoni (do 65 kg). [przypis edytorski]
kapica (starop.) — habit. [przypis edytorski]
kapica (starop.) — odzież klasztorna. [przypis redakcyjny]
kapica (starop.) — tu: habit; kaptur. [przypis edytorski]
kapica — wierzchnie okrycie mnicha. [przypis edytorski]
kapieć (daw.; gw.) — marnieć, niszczeć; ginąć, umierać. [przypis edytorski]
kapieć (gw.) — marnieć, niszczeć; ginąć, umierać. [przypis edytorski]
kapik (z niem. Kappe) — kapturek, ubiór kobiecy na głowę. [przypis redakcyjny]
