Przypisy

któreśmy (…) przeżyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które przeżyliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) przywieźli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które przywieźliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) robili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które robiliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) rozpętali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które rozpętaliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) spędzili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które spędziliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy spożywali — inaczej: które spożywaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

któreśmy ułowili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które ułowiliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy uważali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które uważaliśmy. [przypis edytorski]

które — tu dziś popr.: któreś. [przypis edytorski]

które wydałem swego czasu (…) pod tytułem „Wiosna” — pierwodruk w „Chimerze” (nr 1, styczeń 1901 r.), wyd. książkowe nakł. Mortkowicza, Kraków 1902. [przypis edytorski]

które wygłosić zobowiązał się był — daw. forma czasu zaprzeszłego, używanego dla wyrażenia czynności (zdarzenia, stanu itp.) poprzedzającej inną czynność (zdarzenie, stan itp.) wyrażoną w czasie przeszłym zwykłym; znaczenie: wcześniej się zobowiązał. [przypis edytorski]

które wziąłeś głupiutkim i słabym — tu: które miałeś za głupiutkie i słabe. [przypis edytorski]

które zabrał u Wołkowa — popr. które zabrał Wołkowowi. [przypis edytorski]

które (…) znalazł zwróconymi — co do których przekonał się, że są zwrócone. [przypis edytorski]

który będzie dla nas prawem żywym, którego słowa, czyny i giesta będą artykułami — Adam Mickiewicz, List do jenerała Skrzyneckiego, Paryż, 23 marca 1842. [przypis edytorski]

któryć (…) dodawa (starop. forma) — który ci oddaje. [przypis edytorski]

którychem ja pobudziła — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: których ja pobudziłam. [przypis edytorski]

którycheśmy dotknęli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: których dotknęliśmy. [przypis edytorski]

którycheś na obraz Twój stworzył (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: których stworzyłeś na Twój obraz. [przypis edytorski]

którycheś (…) nie przywiózł — daw. konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: których nie przywiozłeś. [przypis edytorski]

Których też żaden nie ma przy sobie mimo pozwolenia starszego kapelana wojskowego bawić — sens: którzy nie powinni przy nikim przebywać bez pozwolenia starszego kapelana wojskowego. [przypis edytorski]

których Verlaine „Poètes maudits” (…) nazywa — por. zbiór sylwetek literackich Verlaine'a pod tymże tytułem (Les Poètes maudits, tj. Poeci przeklęci; pierwsze wyd. fr. 1884, wyd. rozszerzone, ilustrowane 1888), skąd zaczerpnięto później nazwę tej grupy poetów za życia egzystujących na marginesie społeczeństwa, często zamieszanych w skandale obyczajowe itp. [przypis edytorski]

który czas (daw.) — jakiś czas. [przypis edytorski]

który li zagradza — konstrukcja z partykułą wzmacniającą „li”; znaczenie: który tylko zagradza. [przypis edytorski]

którymem najmował — który najmowałem. [przypis edytorski]

którymem się był zaciągnął — daw. czas zaprzeszły z ruchomą końcówką czas.; dziś: w którym się zaciągnąłem. [przypis edytorski]

którymim skowan — którymi jestem skuty. [przypis edytorski]

którymiś mnie uraczył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: którymi mnie uraczyłeś. [przypis edytorski]

którymiśmy go otaczali (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: którymi go otaczaliśmy. [przypis edytorski]

którym już napisał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który już napisałem. [przypis edytorski]

którym na przeciwnikach swoich mógł wyładować — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który na przeciwnikach swoich mogłem wyładować. [przypis edytorski]

którym nie wolno było omijać Krakowa, by nie pozbawić miasta licznych opłat — niektóre miasta posiadały w średniowieczu przywilej, określany jako „prawo składu”, zgodnie z którym kupcy nie mogli ich omijać, lecz przez określony czas musieli wystawiać tam swój towar na sprzedaż. [przypis edytorski]

którym śmiał — które śmiałem (forma z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

którym splatała — daw. konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który splatałam. [przypis edytorski]

którym wiedział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który wiedziałem. [przypis edytorski]

którym wykopał — który wykopałem. [przypis edytorski]

którym wykopał sobie — hebr. כָּרִיתִי (kariti) od rdzenia כָּרָה (kara): ‘kopać, wykopać, ukopać’ ale także ‘handlować, targować się’. Midrasz uczy, że «Jakub wziął całe srebro i złoto, które przyniósł z domu Labana, usypał je na stos i powiedział do Esawa: weź to, w zamian za twoje miejsce w grocie Machpela», zob. Raszi do 50:5. [przypis edytorski]

którym wzgardził — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: który wzgardziłem. [przypis edytorski]

którym (…) żył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który żyłem. [przypis edytorski]

którym znał (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który znałem. [przypis edytorski]

którym znał — tu: ja, który znałem. [przypis edytorski]

który nabyli w ziemi Kanaan — «Ale wszystko to, co [Jakub] nabył w Paddan-Aram, oddał Esawowi w zamian za miejsce [Esawa w grobowcu] w grocie Machpela», zob. Raszi do 46:6. [przypis edytorski]

który odmówił ci — «Mówisz mi, żebym postąpił jak mój ojciec, ale ja nie jestem w takiej sytuacji jak on: mój ojciec nie miał w ogóle dzieci, a ja mam [już dzieci]. To tobie Bóg odmówił potomstwa, nie mnie», zob. Raszi do 30:2. [przypis edytorski]

któryście (…) słyszeli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: który słyszeliście. [przypis edytorski]

któryśmy (…) przebyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: który przebyliśmy. [przypis edytorski]

któryśmy (…) znaleźli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: który znaleźliśmy. [przypis edytorski]

który się był położył — forma daw. czasu zaprzeszłego, wyrażająca czynność wcześniejszą od wydarzeń opisywanych w czasie przeszłym: Anhelli położył się wcześniej, zanim Szaman posadził dziecko na jego piersiach. [przypis edytorski]

który się ograniczył tylko literaturą — dziś: który ograniczył się tylko do literatury. [przypis edytorski]

który się zwał „putiłowskim” i szedł całkowicie na użytek tej rosyjskiej fabryki — mowa o rosyjskich Zakładach Putiłowskich w Petersburgu, wielkim zakładzie produkcji stali, maszyn i środków transportu, od 1868 będącym własnością przedsiębiorcy Nikołaja Putiłowa; na pocz. XX w. było to największe pod względem produkcji przedsiębiorstwo metalurgiczno-maszynowe w Rosji i trzecie co do wielkości w Europie; w 1922 zmieniono nazwę zakładów na Czerwony Putiłowiec, zaś w 1934 na obecną nazwę: Fabryka Kirowa. [przypis edytorski]

który teraz króluje — chodzi o króla Zygmunta III Wazę (1566–1632). [przypis edytorski]

który teraz przemienił się na strunę gitary tylko miłośne brzęczącą piosenki? — późn. wyd. tłumaczenie skorygowano: który teraz przemienił się w strunę gitary regulowaną kołkiem! [przypis edytorski]

który — tu dziś popr.: któryś. [przypis edytorski]

który w Efezie bóżnicę Diany zapalił — Herostrates. [przypis edytorski]

który za tem, co mu lubo, chodzi (starop. konstrukcja) — który kieruje się tym, co jest mu miłe; podąża za tym, co dla niego przyjemne. [przypis edytorski]

który zginął, jak wiadomo, w 1927 r. — fikcja literacka. [przypis edytorski]

który z ludu — hebr. אַחַד הָעָם (achad haam): ‘jeden z ludu’. Abimelech mówił tu o sobie, w znaczeniu ‘jedyny wśród ludu’, zob. Raszi do 26:10. [przypis edytorski]

którzyby beli (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: którzy byliby. [przypis edytorski]

którzy go sądzą miejsca tego godnem (starop.) — konstrukcja na wzór łac; znaczenie: którzy sądzą, że jest godny tego miejsca. [przypis edytorski]

którzy ją śmiercią oświadczyli, i zdrowie dla niej chętnie położyli (starop.) — tj. męczennicy. [przypis edytorski]

którzy mówią, że wszystko jest jednym — Parmenides i Zenon z Elei oraz szkoła eleatów. [przypis edytorski]

Którzy Rzeczpospolitą rządzą, dwie te nauce chować mają. Jednę, aby pożytków sąsiad swoich tak bronili, jakoby wszytko, co poczną, do nich obracali, swoich zapominając. Drugą, aby się o ciało wszytkiej Rzeczypospolitej starali, aby jednych broniąc, drugich nie opuszczali — Cyceron, O powinnościach (De officiis) I, 25. [przypis edytorski]

którzyście cierpieli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: którzy cierpieliście. [przypis edytorski]

którzyście obsiedli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: którzy obsiedliście. [przypis edytorski]

którzyście tam (…) bywali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: którzy tam bywaliście. [przypis edytorski]

którzyście (…) żebrali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: którzy żebraliście. [przypis edytorski]

którzyście zmazani grzechem — którzy jesteście zmazani grzechem; tj.: którzy jesteście grzeszni. [przypis edytorski]

którzyśmy (…) byli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: którzy byliśmy. [przypis edytorski]

którzy się byli wyprawili — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą w stosunku do innej przeszłej; dziś: którzy się wyprawili. [przypis edytorski]

którzy — z użycia tego zaimka wynika, iż w kolędzie anioły są rodzaju męskiego. [przypis edytorski]

któś — dziś popr.: ktoś. [przypis edytorski]

któś — dziś popr. pisownia: ktoś. [przypis edytorski]

któś taki (daw.) — kim jesteś. [przypis edytorski]

któż by zrozumiał!… Gdy my tak do siebie gadali snami, żywota królowie — Juliusz Słowacki, Król-Duch, Rapsod IV, Pieśń III, XXIV. [przypis edytorski]

któż mię z żebraki rozezna — któż mnie odróżni od żebraków. [przypis edytorski]

któż o mnie stoi (daw.) — kto o mnie dba. [przypis edytorski]

Któż taki potwór mógł widzieć — dziś z D.: „któż takiego potwora mógł widzieć”. [przypis edytorski]

Któż to słyszał takie dziwy?/ Tyś człowiek i Bóg prawdziwy,/ Ty łączysz w Boskiej osobie/ Dwie natury różne sobie — strofa popularyzuje katolicki dogmat o podwójnej, zarazem boskiej i ludzkiej, naturze Chrystusa. [przypis edytorski]

któżże — kto, któż. [przypis edytorski]

kto będą ci przeciwnicy — dziś popr.: kim będą ci przeciwnicy. [przypis edytorski]

k'tobie a. ku tobie (daw.) — do ciebie. [przypis edytorski]

k'tobie (daw.) — do ciebie. [przypis edytorski]

k'tobie (daw., gw.) — ku tobie, w twoją stronę. [przypis edytorski]

k'tobie — (daw.) — ku tobie, do ciebie. [przypis edytorski]

k' tobie — ku tobie, do ciebie. [przypis edytorski]

k'tobie — ku tobie. [przypis edytorski]

k'tobie (starop.) — do ciebie, ku tobie. [przypis edytorski]

k'tobie (starop.) — do ciebie. [przypis edytorski]

k tobie (starop.) — do ciebie. [przypis edytorski]

kto braterstwa, jako Apostoł upomina, nie miłuje — por. 1 P 3, 8. [przypis edytorski]

ktoby beł rzekł, ktoby wierzył (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: kto rzekłby wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.), kto wierzyłby. [przypis edytorski]

ktoby był (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką formy przypuszczającej czasownika; inaczej: kto byłby; tu: kto miałby być. [przypis edytorski]

ktoby (…) chciał (daw.) — dziś popr.: kto by chciał. [przypis edytorski]

ktoby chciał (daw.) — dziś popr.: kto by chciał [przypis edytorski]

kto by je wytłumaczył Faraonowi — «[Wróżbici] wyjaśniali sny, ale nie w odniesieniu do faraona, więc nie przyjmował on tego co mówili i nie znajdował ukojenia w ich objaśnieniach, mówili np.: urodzi ci się siedem córek i pochowasz siedem córek», zob. Raszi do 41:8. «Faraon śnił zarówno sen jak i jego objaśnienie, ale pamiętał sen, zapomniał zaś jego wyjaśnienie», zob. Rabeinu Bachja do 41:8. Rabeinu Bachja, Bachja ben Aszer ibn Chalawa (1255-1340), hiszpański rabin i komentator Biblii. [przypis edytorski]

kto byli jej rodzice — dziś popr.: kim byli jej rodzice. [przypis edytorski]

ktoby mógł (daw.) — dziś popr.: kto by mógł. [przypis edytorski]

ktoby (starop. forma) — dziś: kto by [się zwadził, tj. pokłócił się]. [przypis edytorski]

kto by takiego bawił (daw.) — z kim by taki przebywał. [przypis edytorski]

ktoby (…) ukazał (starop. forma ort.) — dziś popr.: kto by ukazał; kto ukazałby. [przypis edytorski]

kto by zabił, krew jego niech będzie przelana — 1 Mojż 8, 6. [przypis edytorski]