Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 448 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5348 przypisów.
limoniada — lemoniada. [przypis edytorski]
limonie końskie — końskie „owoce cytrynowe”; tu żartobliwie zamiast: łajna końskie. [przypis redakcyjny]
Limousin — kraina historyczna, w latach 1982–2015 region administracyjny Francji, ze stolicą w Limoges. [przypis edytorski]
l'imparfait du subjonctif (fr.) — czas przeszły niedokonany trybu łączącego (tryb łączący, subjonctif, nie istnieje w jęz. pol.; w przeciwieństwie do trybu oznajmującego, przedstawiającego rzeczywistość obiektywną, tryb łączący wyraża subiektywny stosunek mówiącego do rzeczywistości i używany jest po czasownikach wyrażających wolę, rozkaz, prośbę, żal, strach itp.). [przypis edytorski]
limpieza de sangre (hiszp.) — czystość krwi. [przypis edytorski]
Limpopo — rzeka w południowo-wschodniej Afryce; druga co do długości rzeka afrykańska wpływająca do Oceanu Indyjskiego. [przypis edytorski]
li mu nie dostawało — tylko mu brakowało; nie dostać (daw.): brakować. [przypis edytorski]
limunije (starop.) — sok cytryny, sok limoniowy. [przypis redakcyjny]
limuzyńska porcelana — porcelana z miasta Limoges w zach. Francji. [przypis edytorski]
limuzyńskiego — z Limousin, hist. krainy w środkowej Francji. [przypis edytorski]
Linceusz — jeden z uczestników wyprawy argonautów, cechujący się bystrym wzrokiem; imię pochodzi od łac. lynx, tj, ryś. [przypis edytorski]
Lincoln, Abraham (1809–1865) — amer. polityk i prawnik, prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki podczas wojny secesyjnej, zginął z ręki zamachowca. [przypis edytorski]
Lincoln, Abraham (1809–1865) — amer. prawnik i polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki, przeciwnik niewolnictwa. Za jego prezydentury wojska konfederackie zaatakowały i zajęły Fort Sumter w Karolinie Południowej (12 IV 1861), co uznaje się za początek wojny secesyjnej. Proklamował zniesienie niewolnictwa na terenach Konfederacji (1863), popierał poprawkę do konstytucji znoszącą niewolnictwo (przyjęta w 1865). Był pierwszym prezydentem USA, który zginął z ręki zamachowca: 14 kwietnia 1865, 5 dni po kapitulacji armii konfederatów pod wodzą gen. Lee pod Appomattox, został śmiertelnie postrzelony w teatrze przez fanatycznego zwolennika Południa. [przypis edytorski]
Lincoln, Abraham (1809–1865) — amerykański polityk i prawnik, prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki podczas wojny secesyjnej; zginął z ręki zamachowca. [przypis edytorski]
Lincoln, Abraham (1809–1865) — szesnasty prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki (1861–1864), kandydował z ramienia Partii Republikańskiej, następnie wybrany na drugą kadencję, jednak 15 kwietnia 1865 r. zginął z ręki zamachowca, Johna Wilkesa Bootha; czas prezydentury Lincolna wypełniły wydarzenia wojny secesyjnej. [przypis edytorski]
l'incorruptible (fr.) — nieprzekupny. [przypis edytorski]
lincz — samosąd; sposób karania przestępców lub domniemanych złoczyńców z pominięciem instytucji prawnych (w tym adwokatów i sądu), wykonywany przez zgromadzony tłum. [przypis edytorski]
Lindbergh, Charles (1902–1974) — amerykański lotnik, samolotem „Spirit of St. Louis” w 1927 dokonał pierwszego samotnego przelotu przez Atlantyk. [przypis edytorski]
Lindbergh, Charles (1902–1974) — amerykański lotnik, w r. 1927 dokonał pierwszego samotnego przelotu przez Atlantyk. [przypis edytorski]
Lindbergh, Charles — amerykański pionier lotnictwa, jako pierwszy przeleciał samotnie Atlantyk z Ameryki Północnej do Europy bez międzylądowań (1927). [przypis edytorski]
Lindbergh, Charles Augustus (1902–1974) — amerykański pilot, sławny z tego, że jako pierwszy pokonał Atlantyk. [przypis edytorski]
Lindego słownik — pierwszy nowoczesny słownik języka polskiego, zredagowany przez Samuela Bogumiła Lindego (1771–1847), wydany w Warszawie w latach 1807–1814. [przypis edytorski]
Linde, Samuel Bogumił (1771–1847) — autor monumentalnego Słownika Języka Polskiego (wyd. 1807–1814); był pochodzenia szwedzko-niemieckiego. [przypis edytorski]
Linde, Samuel Bogumił (1771–1847) — językoznawca, tłumacz, autor Słownika Języka Polskiego, członek państwowych instytucji edukacyjnych w Księstwie Warszawskim. [przypis edytorski]
Linde, Samuel Bogumił (1771–1847) — polski slawista pochodzenia szwedzkiego, leksykograf, językoznawca, tłumacz, bibliograf, pedagog i bibliotekarz, autor monumentalnego Słownika języka polskiego (wyd. 1807–1814). [przypis edytorski]
Lindet, Jean Baptiste Robert (1746–1825) — polityk fr., w czasie rewolucji francuskiej, w marcu 1793 r. współtworzył Trybunał Rewolucyjny, 11 czerwca wyjechał do Normandii, by walczyć z powstaniem wznieconym przez obalonych dziewięć dni wcześniej; jego charakterystyczną cechą było wyważone, umiarkowane stanowisko; w marcu 1794 r. jako jedyny nie podpisał dekretu o aresztowaniu dantonistów; działał w Komitecie Ocalenia Publicznego do 20 września 1794, ogłosiwszy oficjalnie nieinterwencję państwa w gospodarkę francuską, zmuszony do odejścia; w końcu maja 1795 aresztowany, pozostawał w więzieniu do lipca; w czasach Dyrektoriatu konsekwentnie odmawiał przyjmowania stanowisk państwowych; brał udział w Sprzysiężeniu Równych, po czym przez jakiś czas musiał się ukrywać; w lipcu 1799 r. na krótko wrócił do rządu jako minister finansów; wycofał się z życia politycznego po zamachu stanu Napoleona Bonapartego, który uznał za ostateczne przekreślenie osiągnięć rewolucji; w 1816 r. skazany na banicję jako „królobójca”, pozostał jednak w kraju aż do śmierci. [przypis edytorski]
Lindor i Leander — postacie kochanków z wczesnych sztuk Gottholda Ephraima Lessinga (1729–1781). [przypis edytorski]
Lindowie, Hubowie, Lelewelowie, Estreicherowie, Brücknerowie — rodziny, pochodzenia niemieckiego, ważne dla polskiej hitorii, kultury, gospodarki etc. [przypis edytorski]
Lindsay, Benjamin Barr (1869–1943) — amerykański sędzia i reformator społeczny z Denver w stanie Colorado, przez wiele lat kierujący tam sądem dla nieletnich; propagator pomysłu „małżeństwa na próbę” (companionate marriage). [przypis edytorski]
lineał (daw.) — linijka. [przypis edytorski]
lineam (łac. forma B.lp) — linię, gałąź. [przypis redakcyjny]
lineatura — układ linii. [przypis edytorski]
Bruno Schulz, Sklepy cynamonowe (zbiór), Traktat o Manekinach
albo wtóra księga rodzaju
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Linej — Linneusz, Carl von Linné (1707–1778) szw. przyrodnik, profesor Uniwersytetu w Uppsali, twórca systemu klasyfikacji organizmów żywych, zastosowanego w jego dziełach opisujących system natury oraz gatunki (gł. roślin): Systema Naturae (1735–1770), Genera Plantarum (1737) i Species Plantarum (1753). [przypis edytorski]
l'inexpressible n'existe pas (fr.) — to, co niewyrażalne, nie istnieje. [przypis edytorski]
l'infinita vanità del tutto (wł.) — nieskończona marność wszystkiego. [przypis edytorski]
lingam — w hinduizmie termin metafizyczny; z sanskrytu linga: znak, przejaw, emblemat, symbol itp.; może oznaczać cudowną zdolność ludzkich narządów płciowych do kurczenia się i powiększania (jak to czynią ślimaki); hinduistyczny kamienny lingam to najczęściej obiekt kultu boga Śiwy (śiwalingam); przez chrześcijańskich badaczy lingam bywa utożsamiany z fallusem, choć w zestawieniu z joni wskazywać może na łechtaczkę. [przypis edytorski]
Linga-Sharira, Linga Sharira — ciało astralne. [przypis edytorski]
lingė — lanksti kartis lopšiui pakabinti. [przypis edytorski]
Lingua eius loquetur mendacium (łac.) — język jego głosi kłamstwo. [przypis edytorski]
lingua franca (wł.: język Franków) — uproszczony gramatycznie język używany od średniowiecza w basenie M. Śródziemnego w kontaktach handlowych i dyplomatycznych między Arabami a Europejczykami, będący mieszanką francuskiego, włoskiego, greckiego, hiszpańskiego i arabskiego. [przypis edytorski]
lingua latina (łac.) — język łaciński. [przypis edytorski]
lingua nativa (łac.) — językiem przyrodzonym, ojczystym. [przypis redakcyjny]
lingua toscana in bocca tedesca (wł.) — język toskański w ustach niemieckich. Autor żartobliwie nawiązuje tu do powiedzenia: „lingua toscana in bocca romana” (język toskański w ustach rzymskich), które opisuje ideał doskonałej włoszczyzny. [przypis edytorski]
lingua usitata (łac.) — język zwyczajny. [przypis redakcyjny]
Linguet, Simon Nicholas Henri (1736–1794) — francuski adwokat, pisarz i dziennikarz, krytyk liberalizmu gospodarczego. [przypis edytorski]
Lingula — rodzaj ramienionogów o wydłużonych muszlach, zagrzebujących się w mule na dnie oceanów; formy mające podobne muszle istniały od czasów kambryjskich, jednak obecnie ich pokrewieństwo z żyjącymi współcześnie gatunkami jest kwestionowane. [przypis edytorski]
lingussoni (trad. litew.) — kapłani pogrzebowi. [przypis autorski]
Lingwadoka — kraina Langwedocja (Languedoc) między Rodanem a Pirenejami we Francji, tak nazwana od przysłówka potakującego oc zamiast oui, używanego w północnej Francji. [przypis redakcyjny]
linia A–B — półn.-wsch. ściana zabudowy Rynku Głównego w Krakowie, obejmująca kamienice pomiędzy wylotami ulic Floriańskiej i Sławkowskiej. W 1882 wprowadzono podział ścian zabudowy rynku krakowskiego na tzw. linie: A–B, C–D, E–F, G–H. [przypis edytorski]
linia — anglosaska jednostka miary długości równa 1/10 cala, czyli 2,54 milimetra. [przypis edytorski]
linia Curzona — projekt polsko-sowieckiej linii demarkacyjnej, przedstawiony w 1920 r. przez brytyjskiego ministra spraw zagranicznych George'a Curzona sowieckiemu ministrowi Gieorgijowi Cziczerinowi na konferencji w Spa; na linię tę miały się cofnąć wojska polskie po podpisaniu rozejmu w wojnie z sowiecką Rosją. [przypis edytorski]
linia demarkacyjna — granica między państwami; tu: granica w ogóle. [przypis edytorski]
linia demarkacyjna — linia oddzielająca walczące ze sobą wojska, ustalona na czas rozejmu; tu przen.: granica. [przypis edytorski]
linia — drobna miara długości (1/12 cala). [przypis edytorski]
linia — dziś: linijka, przyrząd do kreślenia linii prostych i pomiaru krótkich odcinków. [przypis edytorski]
linia — dziś: linijka. W polskiej szkole jeszcze do II wojny światowej nauczyciele bili uczniów linijką po rękach, ponieważ wierzono, że kary i zastraszanie mogą być skuteczne w nauczaniu. Obecnie wiadomo, że takie podejście jest szkodliwe. [przypis edytorski]
linia helikoidalna (gr.) — linia spiralna, przypominająca gwint śruby. [przypis edytorski]
linia — linijka; przyrząd do wykreślania linii prostych. [przypis edytorski]
linia Maginota, fr. Ligne Maginot — francuskie fortyfikacje na granicach z Niemcami i Luksemburgiem, zbudowane w latach 1929–1934 i wzmacniane do 1939 roku. [przypis edytorski]
linia pałaców Pod Lipami — chodzi o zabudowania wzdłuż alei Unter den Linden (dosł. „pod lipami”), głównego bulwaru starego Berlina, obsadzonego lipami jeszcze w XVII w.; wzdłuż alei tej, prowadzącej od siedziby elektorów do bramy miasta (tzw. bramy brandenburskiej) mieściły się najważniejsze budowle reprezentacyjne i najbardziej okazałe pałace oraz np. Ogród Zoologiczny (Tiergarten). [przypis edytorski]
linia pierwsza, to ta sama rewizja duszy i wszelkich wartości w obliczu śmierci — ta forma autoanalizy w obliczu końca jest tak charakterystyczna, że posłuży się nią również Orzeszkowa w noweli Jedna setna (cykl Melancholicy), gdy podejmuje ten ulubiony przez modernistów temat rozrachunku moralnego. [przypis autorski]
linia — tu daw.: linijka. [przypis edytorski]
linia — tu: daw. niewielka miara długości, zwykle równa 1/12 cala, tj. ok. 2 mm. [przypis edytorski]
linia — tu: duża linijka do kreślenia. [przypis edytorski]
linia — tu: linijka. [przypis edytorski]
linia wodna a. wodnica — teoretyczna linia przecięcia zewnętrznej powierzchni kadłuba statku poziomą płaszczyzną spokojnej wody przy typowym zanurzeniu jednostki. [przypis edytorski]
linieć, lenieć (pot.) — o zwierzętach: tracić część sierści lub piór. [przypis edytorski]
„linii piękna”, która jest „cienka jak włos” — [Komentarz autora z Uwag.] Tu korzystam z Hebbla, który twierdzi: Die Linie des Schönen ist haarscharf und kann nur um tausend Meilen überschritten werden [niem.: „linia piękna jest dokładna i może być przekroczona tylko o tysiąc mil”; red. WL]. Mylne, chociaż surowe. [przypis autorski]
liniją — linią; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
linija — liniuotė. [przypis edytorski]
linij — dziś częściej używana forma D. lm: linii; linia — tu: linijka. [przypis edytorski]
linij — dziś popr. forma D. lm: linii. [przypis edytorski]
liniję — linię; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
liniji — linii; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
linijka — jednokonny pojazd o wąskim podłużnym siedzeniu. [przypis edytorski]
linijka — rodzaj konnego wózka z długim, wąskim siedzeniem, na którym siedzi się okrakiem. [przypis edytorski]
Linijka — rodzaj wózka, na którym się siedzi okrakiem. [przypis redakcyjny]
Linkaster — hrabstwo Lancaster w Anglii. [przypis redakcyjny]
Linkaster — Lancaster, hrabstwo w Anglii. [przypis redakcyjny]
Linkischen Bade — eine Ausflugsgaststätte mit Gartenwirtschaft außerhalb Dresdens, Sommertheater und Konzertsaal und eines der ersten Freiluftbäder. [przypis edytorski]
links — [łac. links: ryś]; ostrowidz. [przypis redakcyjny]
linksmesniai — dab. Linksmiau. [przypis edytorski]
linksmesniai — linksmiau. [przypis edytorski]
linksmina — noworoczniki przybierały i nazwę jak Linksmine i inne mitologiczne, up. Melitele (Odyńca). Znicz jeszcze w 1903 roku wypłynął na okładkach. [przypis redakcyjny]
linksmuos sodnuos — linksmuose soduose. [przypis edytorski]
links — ostrowidz; [ryś]. [przypis redakcyjny]
Links, zwei, drei, vier! Mützen ab (niem.) — W lewo, dwa, trzy cztery! Ściągać czapki! [przypis edytorski]
Lin — Linos, przedhistoryczny wieszcz i poeta grecki. [przypis redakcyjny]
Linné, Carl von, pol. Karol Linneusz (1707–1778) — szwedzki przyrodnik i lekarz; sformalizował współczesny, dwuczłonowy system nazewnictwa gatunków, stworzył nowy, uporządkowany i przejrzysty system klasyfikacji organizmów. [przypis edytorski]
Linnean Society, Towarzystwo Linneuszowskie — londyńskie stowarzyszenie naukowe poświęcone przyrodoznawstwu. [przypis edytorski]
Linneusz, właśc. Carl von Linné (1707–1778) — szwedzki przyrodnik i lekarz; sformalizował współczesny, dwuczłonowy system nazewnictwa gatunków, stworzył nowy, uporządkowany i przejrzysty system klasyfikacji organizmów. [przypis edytorski]
Linneusz, właśc. Carl von Linné (1707–1778) — szw. przyrodnik, profesor Uniwersytetu w Uppsali, twórca systemu klasyfikacji organizmów żywych, zastosowanego w jego dziełach opisujących system natury oraz gatunki (gł. roślin): Systema Naturae (1735–1770), Genera Plantarum (1737) i Species Plantarum (1753). [przypis edytorski]
Linneusz zwiedziony zewnętrznym pozorem umieścił rzeczywiście owada równoskrzydłego pomiędzy motylami — chodzi o pluskwiaka Aleyrodes proletella zaklasyfikowanego przez Linneusza jako Phaleana (Tinea) proletella. [przypis edytorski]
linoleum — tkanina jutowa pokryta warstwą masy podobnej do gumy, używana jako wykładzina podłogowa. [przypis edytorski]
linon (fr.) — batyst, cienka tkanina z bawełny lub z lnu. [przypis edytorski]
linoskok — dziś popr.: linoskoczek; artysta cyrkowy posiadający umiejętność chodzenia po linie. [przypis edytorski]
linotyp — dawne urządzenie do składania i odlewania całych wierszy tekstu, używane od końca XIX w. do lat 80. XX w. [przypis edytorski]
Linowski, Rupert — podporucznik korpusu artylerii koronnej, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej. [przypis edytorski]
linowy (daw.) — batystowy. [przypis edytorski]
Linro — anagram nazwiska Rolin (Rollin), Charlesa Rollina (1661–1741), francuskiego historyka i pedagoga, który często używał wyrażenia „dusza i serce” w popularnym dziele Traite des Etudes (1726–1728), z czego Wolter żartował w swoich powiastkach filozoficznych. [przypis edytorski]
