Przypisy

mirt — rodzaj roślin tworzących zarośla, występujących w krajach wokół Morza Śródziemnego; w starożytności mirt był symbolem piękna i młodości. [przypis edytorski]

mirt — rodzaj rośliny. [przypis edytorski]

mir — tu: pokój. [przypis edytorski]

mir — tu: szacunek, posłuch. [przypis edytorski]

mir — tu: szacunek, poważanie. [przypis edytorski]

mirt — wiecznie zielony krzew śródziemnomorski o wonnych liściach oraz jadalnych jagodach, używanych gł. jako przyprawa. [przypis edytorski]

mirt (z gr.) — rodzaj obejmujący ok.60 gatunków krzewów, w starożytności roślina poświęcona Afrodycie, Demeter, Apollinowi, symbol miłości i męstwa; z destylatu liści i jagód wyrabiano środek kosmetyczny. [przypis edytorski]

mir — uznanie, poważanie, szacunek ogółu. [przypis edytorski]

mirza — perski tytuł arystokratyczny używany w Persji oraz m.in. w Indiach pod panowaniem muzułmańskiej dynastii Wielkich Mogołów; w XVIII w. ziemie dzisiejszego Afganistanu były podzielone pomiędzy Persję i Indie. [przypis edytorski]

mirza — tytuł szlachecki, książęcy bądź honorowy w krajach islamskich. [przypis edytorski]

mirziączka a. mierziączka (starop.) — obrzydzenie, wstręt, ohyda. [przypis edytorski]

mir (z ros.) — świat. [przypis edytorski]

mišiolas — mišių knyga. [przypis edytorski]

miškuosna — į miškus. [przypis edytorski]

Miśnianie — ludność Marchii Miśnieńskiej (obecnie Saksonii). [przypis edytorski]

mišparai — popietinės krikščionių pamaldos. [przypis edytorski]

misa soczewicy (bibl.) — za miskę soczewicy patriarcha Jakub podstępem wyłudził od swojego głodnego brata Ezawa prawo do starszeństwa i związane z nim prawo władzy nad całym rodem (Rdz 25, 29–34). [przypis edytorski]

Mischling (niem.) — mieszaniec, kundel. [przypis edytorski]

Misère de la philosophie (fr.) — Nędza filozofii. [przypis edytorski]

mise en scène (fr. dosł.: umieszczanie na scenie) — scenografia i kompozycja wizualna. [przypis edytorski]

mise en scène (fr.) — inscenizacja. [przypis edytorski]

Miseńska Góra (łac. Misenum) — ob. Miseno, skalisty przylądek wyznaczający płn.-zach. granicę Zat. Neapolitańskiej we Włoszech; nazwany od Misenusa, jednego z bohaterów z Eneidy. [przypis edytorski]

Misena — właśc. przylądek Miseno (wł. Capo Miseno), wyznaczający półn.-zach. skraj Zatoki Neapolitańskiej. [przypis edytorski]

Miserables (fr.) — Nędznicy, powieść Victora Hugo, opublikowana w roku 1862. [przypis edytorski]

Misereatur (…) Deus (łac.) — niech się zmiłuje nad tobą Bóg Wszechmogący. [przypis edytorski]

miserere (łac.) — słowo rozpoczynające Ps. 51, będący psalmem pokutnym i żałobnym, zawierającym błaganie do Boga o pomoc. Po polsku incipit tego psalmu brzmi: „Zmiłuj się nade mną, Boże, w łaskawości swojej”. [przypis edytorski]

miserere (łac.) — zlituj się; początek Psalmu 51 (incipit: „Zmiłuj się nade mną, Boże, w łaskawości swojej”), należącego do psalmów pokutnych. [przypis edytorski]

Miserere (łac.) — zmiłuj się; łaciński początek pokutnego Psalmu 51 („Zmiłuj się nade mną, Boże, w łaskawości swojej”). [przypis edytorski]

Miserere (łac.: zmiłuj się) — pierwsze słowo Psalmu 51, proszącego o zmiłowanie się Boga nad grzesznikiem. [przypis edytorski]

miserere (łac.: zmiłuj się) — pierwsze słowo Psalmu 51, proszącego o zmiłowanie się Boga nad grzesznikiem. [przypis edytorski]

miserere (łac.) — zmiłuj się. [przypis edytorski]

miserere (łac.) — zmiłuj się; słowo rozpoczynające biblijny Psalm 51, będący psalmem pokutnym i żałobnym, zawierającym błaganie do Boga o pomoc. [przypis edytorski]

miserere (łac.) — zmiłuj się; tu może chodzić o Psalm 51, jeden z psalmów pokutnych, znany też pod tradycyjnie używanym tytułem Miserere, od incipitu (Miserere mei, Deus, tj. zmiłuj się nade mną, Boże). [przypis edytorski]

Miserere mei, Deus (łac.) — „Boże, zmiłuj się nade mną”; fragment pieśni religijnej Miserere, opartej na biblijnym Psalmie 50., do której ok. 1630 r. muzykę skomponował Gregorio Allegri (1582–1652). [przypis edytorski]

Miserere mei, Domine!… (łac.) — Zmiłuj się nade mną, Panie! (początek Psalmu 50). [przypis edytorski]

miserere mei (łac.) — ulituj się nade mną. [przypis edytorski]

Miserere mei (łac.) — Zlituj się nade mną. [przypis edytorski]

Miserere mei (łac.) — zmiłuj się. [przypis edytorski]

Misericordia divina! (wł.) — Boże miłosierny! [przypis edytorski]

Misericordia! (hiszp.) — Litości! [przypis edytorski]

misericordia (łac.) — miłosierdzie, litość. [przypis edytorski]

misericordia (łac.: miłosierdzie) — tu: mizerykordia, niewielki miecz służący m.in. do dobijania rannych. [przypis edytorski]

misiarski kozik — nożyk do kastrowania zwierząt. [przypis edytorski]

mi się było podobało — daw. czas zaprzeszły; dziś: podobało mi się. [przypis edytorski]

mi się na pięćdziesiąty szósty obróciło (gw.) — skończyłem pięćdziesiąt sześć lat. [przypis edytorski]

misinginis — padarytas iš žalvario. [przypis edytorski]

misingis (vok.) — žalvaris. [przypis edytorski]

misiura — rodzaj płytkiego hełmu. [przypis edytorski]

misiurka — hełm złożony z dzwonu w formie metalowej płaskiej miski z doczepionym do niego osłaniającym głowę, kark i szyję kapturem kolczym; element uzbrojenia pochodzenia wschodniego. [przypis edytorski]

misiurka — hełm z osłoną karku, wykonaną z plecionki kolczej (z kółek metalowych). [przypis edytorski]

misiurka — hełm z osłoną karku, wykonaną z plecionki kolczej (z kółek metalowych). [przypis edytorski]

misiurka — rodzaj hełmu złożonego z miski na czubku głowy i osłaniającego twarz, szyję i ramiona kaptura kolczego, tj. zbudowanego z zazębiających się stalowych kółeczek; hełm tego typu stosowano na wschodzie, w Turcji, na Kaukazie, na Rusi, a w Polsce był charakterystyczny dla wojsk kozackich. [przypis edytorski]

misiurka (z arab.) — rodzaj hełmu, osłaniającego kark i uszy. [przypis edytorski]

misją — dziś popr. forma B. lp: misję. [przypis edytorski]

Misja Uruana posiada niezwykle malowniczą okolicę — raczej: Misję Uruana otacza niezwykle malownicza okolica. [przypis edytorski]

misję katolicką oo. Propagandy lyońskiej — mowa o placówce założonej przez rzymskokatolickie zgromadzenie misyjne noszące nazwę Stowarzyszenie Misji Afrykańskich, założone w 1856 w Lyonie. [przypis edytorski]

Misji argentyjskich — mowa o argentyńskiej prowincji o nazwie Misiones, położonej w płn.-wsch. części Argentyny i graniczącej z Paragwajem oraz Brazylią. [przypis edytorski]

mislė (brus., lenk.) — mintis. [przypis edytorski]

misli’o — trump.: mislijo. [przypis edytorski]

mislis (brus.) — mintis. [przypis edytorski]

mislis — mintis. [przypis edytorski]

mislis (sl.) — nuomonė, mintis. [przypis edytorski]

mislyj — mintyse. [przypis edytorski]

mislyti (brus.) — samprotauti. [przypis edytorski]

mislyti — galvoti. [przypis edytorski]

mislyti — manyti, galvoti. [przypis edytorski]

mislyti (sl.) — galvoti. [przypis edytorski]

misnagdim (hebr. lm) — przeciwnicy chasydów. [przypis edytorski]

Mißmenschen — missratenen Menschen. [przypis edytorski]

mißraten — abgeraten. [przypis edytorski]

miss (ang.) — panna, panienka. [przypis edytorski]

miss (ang.) — panna. [przypis edytorski]

Miss (ang.) — panna. [przypis edytorski]

Missis (ang. Mrs, czyt. mysys) — pani. [przypis edytorski]

Missisipi — druga pod względem długości rzeka Ameryki Północnej. [przypis edytorski]

misski — żart., z ang. miss: panna, kobieta niezamężna. [przypis edytorski]

Missouri — rzeka w Stanach Zjednoczonych, dopływ Missisipi. [przypis edytorski]

miss — zwrot grzecznościowy używany w krajach anglosaskich w odniesieniu do niezamężnych kobiet. [przypis edytorski]

mister (ang.) — pan. [przypis edytorski]

Mister (ang.) — pan. [przypis edytorski]

misteria bachiczne — rozpustne nocne obrzędy związane z kultem rzymskiego boga Bachusa (odpowiednik greckiego Dionizosa). [przypis edytorski]

misteria eleuzyńskie — misteria religijne odprawiane w staroż. Grecji, w Eleusis, niedaleko Aten, związane z kultem bogini urodzaju Demeter i jej córki Persefony. [przypis edytorski]

misteria eleuzyńskie — misteria religijne odprawiane w staroż. Grecji, w Eleusis, niedaleko Aten, związane z kultem bogini urodzaju Demeter i jej córki Persefony; ich uczestnicy (gr. mystes: wtajemniczony) byli zobowiązani do zachowania tajemnicy. [przypis edytorski]

misteria — wielkie misteria eleuzyjskie, kilkudniowe święto ku czci bogini urodzaju Demeter i jej córki Persefony, obchodzone corocznie na początku października w miasteczku Eleusis, 20 km od Aten. [przypis edytorski]

misterię — popr.: misterium. [przypis edytorski]

misterie — dziś popr.: misteria. [przypis edytorski]

misterium magnum iniquitatis (łac.) — tajemnica wielkiej niegodziwości. [przypis edytorski]

misterium — obrzęd dla wtajemniczonych. [przypis edytorski]

misterium — tajemnicze zjawisko a. obrzęd. [przypis edytorski]

misterium — tu dosł. z łac.: tajemnica. [przypis edytorski]

misterium — tu: odgrywane w kościele przedstawienie teatralne o tematyce religijnej. [przypis edytorski]

misterstwo (daw.) — kunszt, sztuka. [przypis edytorski]

misterstwo (daw.) — sztuka, mistrzostwo. [przypis edytorski]

misterstwo (daw.) — sztuka, umiejętność. [przypis edytorski]

misterstwo — mistrzostwo; kunszt godny mistrza. [przypis edytorski]

misterstwo — mistrzostwo. [przypis edytorski]

misterstwo (starop.) — mistrzostwo; rzemiosło. [przypis edytorski]

misteryja — dziś popr. forma: misteria; tu pozostawiono daw. formę ze względu na rytm. [przypis edytorski]

mistigris — pusta karta w pokerze a. odmiana gry karcianej podobnej do pokera, w której używa się jokera. [przypis edytorski]

Mistinguett (1875–1956) — słynna francuska aktorka i piosenkarka, występowała m.in. w Folies Bergère i Moulin Rouge. [przypis edytorski]