Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10296 przypisów.
w dwoje tyle — dwa razy tyle; w dwójnasób. [przypis edytorski]
w dwudziestu leciech — dziś: w ciągu dwudziestu lat. [przypis edytorski]
w dwudziestym roku — Celimena ma dwadzieścia lat! Rysem tym Molier daje dowód wielkiego poczucia smaku, odejmując w ten sposób Celimenie to, co rola jej mogłaby mieć antypatycznego, gdyby to była dojrzała i zupełnie świadoma siebie kobieta. W tej Celimenie jest dużo z rozigranego dzieciaka, upitego uciechą życia, w które się rzuciła, korzystając ze swobody wdowieństwa. Wobec poważnego Alcesta jest ona trochę jak student wobec morałów profesora; sama jeszcze nierozbudzona i biorąc życie płytko, nie zdaje sobie może nawet sprawy z jego cierpienia. Któryś z krytyków francuskich zaznaczył trudność grania tej Celimeny, „która ma dwadzieścia lat, a którą, aby dobrze zagrać, trzeba być dwadzieścia lat na scenie”. [przypis tłumacza]
w dwunastym roku panowania Nerona — rok 65 n.e. [przypis tłumacza]
wdychiwała zapach perfumy — dziś popr.: wdychała zapach perfum. [przypis edytorski]
wdychiwał — dziś raczej: wdychał. [przypis edytorski]
w dyrdy (gw.) — galopem, pędem. [przypis edytorski]
w dyrdy (gw.) — pędem, galopem. [przypis edytorski]
w dyrdy (gw.) — prędko, galopem. [przypis edytorski]
w dyrdy (gw.) — prędko, szybko. [przypis edytorski]
w dyrdy — pędem, migiem. [przypis edytorski]
w dyrdy (pot.) — szybko, w te pędy. [przypis edytorski]
Wdy — skrót od: wojewody (D.lp). [przypis edytorski]
w dyskursie — w mowie. [przypis redakcyjny]
w dyskurs — w rozmowę. [przypis redakcyjny]
wdyszeć, wdyszyć (starop.) — westchnąć, wciągnąć powietrze. [przypis edytorski]
w dywanie Eblisa — Eblis, albo Iblis lub Garazel, jest to Lucyper u Mahometanów. [przypis autorski]
wdziać (daw.) — ubrać. [przypis edytorski]
wdziać — założyć, ubrać się (w coś). [przypis edytorski]
wdziać — założyć ubranie na siebie. [przypis edytorski]
wdzięczen — dziś popr.: wdzięczny. [przypis edytorski]
wdzięczna jestem szczerze — Można się domyślić, że podczas przemowy Arseny w Celimenie wszystko się gotuje z wściekłości. Mimo to panuje nad sobą: z uśmiechem, może trochę mieniąc się na twarzy, słucha jej do końca, po czym odpowiada drżącym z początku cokolwiek, później coraz jadowitszym głosikiem. [przypis tłumacza]
Wdzięczna miłości kochanej szklenice — żartobliwa trawestacja pierwszego wersu Hymnu do miłości Ojczyzny I. Krasickiego. [przypis edytorski]
wdzięczne i zarazem subtelne pióro młodego lekarza francuskiego — Ów „młody lekarz francuski” jest to sam de la Mettrie, napisał bowiem w młodości dziełko pt. La volupté, z którego rozwinęła się późniejsza osławiona rozprawa L'art de jouir. [przypis tłumacza]
wdzięcznie (daw.) — pięknie. [przypis edytorski]
wdzięczniejsza (…) z ust pańskich niżeli przez kanclerzów — kanclerz dawał odpowiedzi w imieniu króla; kanclerz tu przen.: pośrednik. [przypis redakcyjny]
wdzięczniejszy* (starop.) — milszy. [przypis redakcyjny]
wdzięcznie — przyjemnie. [przypis edytorski]
wdzięczno — dziś zamiast przysłówka użyty byłby tu przymiotnik „wdzięczne”. [przypis edytorski]
wdzięczność (daw.) — tu: wdzięk, piękno. [przypis edytorski]
wdzięczność — tu: uprzejmość. [przypis redakcyjny]
Wdzięczność żony pilnej ucieszy męża swego i wytuczy kości jego — Koh 26,16 (cytat za: Biblia Jakuba Wujka). [przypis edytorski]
wdzięczności — tu: wdzięki. [przypis redakcyjny]
wdzięczny (daw.) — piękny. [przypis edytorski]
wdzięczny* — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]
wdzięcznymi śpiewy — dziś popr. forma N.lm: wdzięcznymi śpiewami. [przypis edytorski]
wdzięcznym wam — skrót od: wdzięczny jestem wam. [przypis edytorski]
Wdzięczny nadpis (…) nie wzgardził ubóstwa — por. Plutarch, Życie Pompejusza, 7. [przypis tłumacza]
wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]
Jan Kochanowski, Treny, Tren III. (Wzgardziłaś mną, dziedziczko moja ucieszona...)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Jan Kochanowski, Treny, Tren I. (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Jan Kochanowski, Treny, Tren VIII. (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Jan Kochanowski, Treny, Tren VI. (Ucieszna moja śpiewaczko, Safo słowieńska...)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Jan Kochanowski, Treny, Tren XIII. (Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była...)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Jan Kochanowski, Treny, Tren XIV. (Gdzie te wrota nieszczęsne, któremi przed laty...)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Jan Kochanowski, Treny, Tren X. (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
wdzięczny* (starop.) — miły. [przypis redakcyjny]
Jan Kochanowski, Pieśni, Księgi pierwsze, Pieśń IV (Złota to strzała i krom wszego jadu była...)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
wdzięka (daw.) — ozdoba, chwała. [przypis redakcyjny]
Wdzięk boskiej, wonnej i gęstej dąbrowy — Poeta na wierzchołku góry czyśćcowej raj nam ziemski przedstawia i słusznie; albowiem tam tylko zupełnie doskonała ludzka szczęśliwość miejsce mieć może, gdzie oczyszczenie z namiętności i grzechów jest wypełnione. [przypis redakcyjny]
wdzięki — dziś popr. forma N. lm: wdziękami. [przypis edytorski]
wdzięki — dziś popr. forma N.lm: wdziękami. [przypis edytorski]
W dziedzinach Wizygotów kompilacja kodeksu Teodozjusza, sporządzona na rozkaz Alaryka, rozstrzygała spory między Rzymianami — W dwudziestym roku pasowania tego monarchy i wydana w dwa lata później przez Aniena, jak się okazuje z przedmowy do tego kodeksu. [przypis redakcyjny]
w dziele pt. O przywróceniu dawnego rządu według pierwiastkowych Rzeczypospolitej ustaw, ogłoszonym w r. 1775 — współcześnie wyszło w języku francuskim pt.: Essai sur le rétablissement d'ancienne, forme du gouvernement de Pologne, Londyn 1775. O Wielhorskim pisali: K. Hoffman, Historia reform politycznych w dawnej Polsce, Lipsk 1867, str. 277–294; Józef Szujski, Stare książki i dawni ludzie, Dzieła, seria III, tom I, Kraków 1885; Tenże: Dzieje Polski według ostatnich badań, Tom IV, Lwów 1866), str. 550–551; Wł. Konopczyński, Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej, Kraków 1917, str. 139–141; Tenże: Liberum veto. Studium porównawczo-historyczne, Kraków 1918, str. 406–407; Marian Szyjkowski, Myśl Jana Jakóba Rousseau w Polsce XVIII wieku Kraków 1913, str. 60 i 69–101; Wł. Smoleński, Szkoły historyczne w Polsce, Pisma historyczne, Tom III, Kraków 1901, str. 234–236. [przypis redakcyjny]
w dzień świętego Marcina — 11 listopada. [przypis edytorski]
w dzień sądu staną przed nim — Kiedyś, w dzień Sądu Ostatecznego, kiedy źli i dobrzy rozdzieleni będą przez tych pogan, którzy sprawiedliwie i bez zmazy żyli i osiągną wieczną szczęśliwość, jasno objawi się przyczyna, dla której niesprawiedliwi i nie z ducha, ale z imienia tylko chrześcijanie potępieni będą. [przypis redakcyjny]
w dzień sobotny — w sobotę. [przypis edytorski]
w dzień tubilustrów — w oryginale mentule w znaczeniu sprośnego dwuznacznika. [przypis tłumacza]
w dzień wielki zabłyśnie tak świetna — Przez „dzień wielki” poeta wyraża Sąd Ostateczny. [przypis redakcyjny]
w dzień wtorkowy — był to 15 kwietnia 1794. [przypis edytorski]
W dzień wyznaczony, jako romans powiada, koronę cesarską z rąk papieża otrzymał — pierwszym władcą w Europie Zachodniej, który został cesarzem po upadku antycznego cesarstwa zachodniorzymskiego w 476, był król Franków Karol Wielki, koronowany na cesarza przez papieża w roku 800 w Rzymie. [przypis edytorski]
w dzierżawy Parnasu — do Delf, leżących na płd.-zach. stokach Parnasu. [przypis edytorski]
w dziesiątku (starop.) — w dziesiątce; wśród dziesięciu. [przypis edytorski]
W dziesiątym roku życia miałem o tym lepszy sąd niż Cezar w trzydziestym — żartobliwe nawiązanie do militarnych dokonań i planów rzymskiego wodza i polityka Gajusza Juliusza Cezara (100–44 p.n.e.), który mając 26 lat objął dowództwo nad oddziałami rzymskimi w zaatakowanej przez króla Pontu Mitrydatesa VI Bitynii i odparł agresję; mając 32 lata jako kwestor prowincji planował zbrojne wystąpienie przeciw Rzymowi, jednak brakowało mu odpowiedniej armii. [przypis edytorski]
W dziesiątym roku życia straciłem ojca, który w sile wieku zginął tragiczną śmiercią (…) było na nich wielkie oburzenie — według metryk parafialnych w Koprzywnicy i Tarnobrzegu Józef Słomka urodził się 11 marca 1819 r., umarł 10 stycznia 1852 r., więc w 33 roku życia. W rubryce „przyczyna śmierci” wpisano: „Apoplexia”, zapewne na oznaczenie nagłego zgonu. Franciszek Mortka zmarł dwa lata później, 30 marca 1854 r., mając lat 45. [przypis autorski]
w dziesięciu latach — w wieku dziewięciu lat. [przypis edytorski]
wdziewać (daw.) — ubierać. [przypis edytorski]
w dziewczynie, co nie jest na sprzedaż — w znaczeniu: „niesprzedawalnej, nienadającej się do sprzedaży”, tj. niezamężnej kobiecie, która przekroczyła zwykły wiek zawierania małżeństwa, podstarzałej. [przypis edytorski]
w dziewiątym roku — wedle Starożytności XVII, XIII, 3 w dziesiątym („Dziesięć kłosów oznacza dziesięć lat”). Rok 6 n.e. [przypis tłumacza]
w „dzikich” domach — „dzikimi” nazywano Żydów, którym okupant odebrał uprawnienia do mieszkania nawet na terenie getta, przeznaczonych do wywózki i ukrywających się; „dzikie domy” to miejsca ich zamieszkania. [przypis edytorski]
w dzikich sardyńskich górach (…) niewiasty więcej wstydliwe i skromne niż tam — W okolicy górzystej wyspy Sardynii za czasów Dantego mieszkańcy, a szczególnie kobiety, odznaczały się dzikością i bezwstydem obyczajowym. Podobny zarzut robi poeta swoim florentynkom, między którymi po śmierci męża swojego żona Forezego mieszkała. [przypis redakcyjny]
W (…) dzikim świecie wiatr pociechę wodzi — tzn. żadna pociecha nie jest stałą. [przypis redakcyjny]
w dzisiejszej powieści panuje taka rozmaitość (…) ruchu literackim i artystycznym współczesnej doby — A. Mazanowski, Młoda Polska w powieści, liryce i dramacie, s. 5. [przypis autorski]
w dzisiejszych okolicznościach ma Polska do wyboru Dom Saski, Dom Hanowerski, Dom Brunświcki: w nim gotowy bohater — Karol Wilhelm ks. Brunświcki (1735–1806), słynny z waleczności, po śmierci swego mistrza Fryderyka II cieszył się opinią najlepszego wodza w Europie; w r. 1789 mówiono wiele w kołach politycznych polskich o wezwaniu go na tron w razie odmowy króla saskiego. [przypis redakcyjny]
W dzisiejszym „kleptomanie” — od tego miejsca wykreślił cenzor. [przypis autorski]
w dziwny Labirynt — fraszki przyrównane są tu do labiryntu. [przypis redakcyjny]
W dzwon znaczny… — wielki dzwon na wieży kościoła Notre-Dame. [przypis tłumacza]
Węclewski, Zygmunt (1824–1887) — filolog, tłumacz Aischylosa i Eurypidesa. [przypis redakcyjny]
węda (daw.) — dziś: wędka. [przypis edytorski]
węda — lina zakończona hakiem służąca do połowów na głębokich wodach; dziś raczej: wędka. [przypis edytorski]
węda — lina zakończona hakiem służąca do połowów na głębokich wodach; dziś raczej wyłącznie: wędka. [przypis edytorski]
węda — linka zakończona haczykiem z umocowaną na nim przynętą; dziś raczej zdr.: wędka. [przypis edytorski]
węda — wędka. [przypis edytorski]
wędlarnia — dziś: wędzarnia. [przypis edytorski]
wędlarnia — wędzarnia. [przypis redakcyjny]
wędoł (gw.) — wądół, wąska, głęboka dolina; dół, jama. [przypis edytorski]
Wędrówka pielgrzyma (ang. The Pilgrim's Progress from This World to That Which Is to Come) — powieść alegoryczna Johna Bunyana, wydana w 1678, jedna z najsłynniejszych i najpoczytniejszych książek chrześcijańskich. [przypis edytorski]
wędrówkę do miejsc rodzinnych — podobne wrażenia spotykamy także w I części Listów z Szwajcarii Goethego. [przypis redakcyjny]
wędrował przypatrzyć się, jak zastawiają siatkę na króliki — Polowanie na króliki należało podówczas do ulubionych rozrywek możnych panów. [przypis tłumacza]
wędrowce (przestarz. M. lm) — dziś: wędrowcy. [przypis edytorski]
Wędrowiec (ang. The Rambler) — periodyk Samuela Johnsona z krótkimi artykułami, publikowany dwa razy w tygodniu od 1750 do 1752. [przypis edytorski]
„Wędrowiec” — ilustrowany tygodnik podróżniczo-geograficzny a następnie społeczno-kulturalny, wydawany w Warszawie w latach 1863–1906. [przypis edytorski]
„Wędrowiec” — polski tygodnik ilustrowany o tematyce podróżniczo-geograficznej, a nast. społeczno-kulturalnej, wydawany w Warszawie w latach 1863–1906, założony przez Józefa Ungra i Władysława Ludwika Anczyca, który został też pierwszym redaktorem pisma; kolejnymi byli Filip Sulimierski (późn. red. Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich) i Artur Gruszecki (autor dzieł podróżniczych); „Wędrowiec” propagował pozytywizm (tu drukowano po raz pierwszy Placówkę Prusa), a nast. naturalizm, rozwój przemysłu i antyklerykalizm; ważnym współpracownikiem pisma był Stanisław Witkiewicz. [przypis edytorski]
wędzidła — tu w znaczeniu: kije od wędek. [przypis redakcyjny]
wędzidło — metalowa część uzdy wkładana koniowi do pyska, służąca do kierowania zwierzęciem. [przypis edytorski]
wędzidło — pręt z umocowanymi lejcami, wkładany koniowi do pyska; umożliwia prowadzenie zwierzęcia. [przypis edytorski]
wędzidło — tu: wędzisko. [przypis edytorski]
węgar — belka okienna lub drzwiowa, rama otworu. [przypis edytorski]
węgar — część otworu drzwiowego a. okiennego, występ wzdłuż pionowych krawędzi otworu, stanowiący oparcie dla ościeżnicy i uszczelnienie połączenia ze ścianą. [przypis edytorski]
węgar — drewniana belka z obu stron okien a. drzwi. [przypis edytorski]
węgar — element architektoniczny stanowiący wzmocnienie ościeżnicy w otworze okiennym a. drzwiowym oraz służący uszczelnieniu otworu, wysunięcie ściany wzdłuż pionowej krawędzi. [przypis edytorski]
węgar — pionowa belka konstrukcyjna na krawędzi otworu okiennego a. drzwiowego. [przypis edytorski]
węgar — pionowy element konstrukcyjny w formie słupa drewnianego lub kamiennego, umieszczany po bokach otworu drzwiowego lub okiennego. [przypis edytorski]
węgieł — miejsce, gdzie mury stykają się pod kątem prostym; narożnik. [przypis edytorski]
węgieł — miejsce, gdzie mury stykają się pod kątem prostym. [przypis edytorski]
węgieł — miejsce zetknięcia dwóch pionowych ścian, róg. [przypis edytorski]
węgieł — miejsce zetknięcia się dwóch ścian zewnętrznych budynku. [przypis edytorski]
węgieł — miejsce zetknięcia się dwóch ścian zewnętrznych (pionowych) budynku. [przypis edytorski]
