Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 120423 przypisów.
transmisja (daw. techn.) — układ transmisji mocy, przenoszący energię silnika do napędzanych urządzeń. [przypis edytorski]
transmisja (daw., techn.) — układ transmisji mocy; układ przenoszący energię silnika do napędzanych urządzeń. [przypis edytorski]
transmisja — tu: pas transmisyjny. [przypis edytorski]
transmutacja (łac. transmutatio: zamiana) (daw.) — przemiana, przeobrażenie, przekształcenie. [przypis edytorski]
transpiracja — tu dosł. z fr.: pocenie się. [przypis edytorski]
transpirować (daw.) — pocić się; dziś o roślinach: wydzielać wodę w postaci pary wodnej. [przypis edytorski]
transponować — przenosić z jednej dziedziny do innej, dostosowując do niej. [przypis edytorski]
transponować (z łac.) — przekładać. [przypis edytorski]
transporta — dziś popr. forma M. lm: transporty. [przypis edytorski]
transportowiec (wojsk.) — pomocnicza jednostka marynarki wojennej, używana do zaopatrywania okrętów lub transportu wojsk i uzbrojenia. [przypis edytorski]
transpozycja (muz.) — opracowanie utworu muzycznego w innej tonacji niż ta, w której został pierwotnie napisany. [przypis edytorski]
transpozycja — tu: przełożenie, przeniesienie, zmiana jednego ciągu pojęciowego na inny, pozornie nieprzystosowany do wyrażenia pewnych treści, co w rzeczywistości kreuje nową jakość. [przypis edytorski]
transpozycja — tu: zamiana, przestawienie. [przypis edytorski]
transpozycja — zmiana charakteru obiektu, zwł. utworu muzycznego. [przypis edytorski]
transsubstancjacja (z łac.) — przeistoczenie; w teologii katolickiej przemiana substancji podczas Eucharystii: chleba w ciało, a wina w krew Chrystusa. [przypis edytorski]
transteweranka — mieszkanka dzielnicy Rzymu położonej za Tybrem. [przypis edytorski]
transwestyta — osoba za pomocą stroju wyrażająca identyfikację z płcią przeciwną. [przypis edytorski]
transza — przekazana odbiorcy ustalona część całości towaru, pożyczki a. dofinansowania. [przypis edytorski]
transzeja — rów łączący okopy, schrony i stanowiska ogniowe na linii frontu. [przypis edytorski]
tranty — łachmany. [przypis edytorski]
traperowie — dziś popr. M. lm: traperzy. [przypis edytorski]
trapezoid (mat.) — czworokąt, w którym żadna para boków nie jest równoległa. [przypis edytorski]
Trapezunt (hist.) — ob. Trabzon, miasto nad brzegiem Morza Czarnego, dziś w płn.-wsch. części Turcji; historyczna stolica Pontu; założone w VIII w. p.n.e. przez osadników greckich. [przypis edytorski]
Trapezunt (hist.) — ob. Trabzon, miasto nad brzegiem Morza Czarnego, dziś w płn.-wsch. części Turcji; historyczna stolica Pontu; założone w VIII w. p.n.e. przez greckich kupców z Synopy, odległej o ok. 500 km na zachód. [przypis edytorski]
trapić chrześciany (starop. forma) — dziś popr. B.lm: trapić chrześcijan. [przypis edytorski]
trapić — dokuczać, martwić. [przypis edytorski]
trapić — dręczyć, sprawiać cierpienie. [przypis edytorski]
trapić kogoś — dręczyć kogoś, dokuczać komuś. [przypis edytorski]
trapić kogo (starop. forma) — nękać kogo. [przypis edytorski]
trapić — martwić. [przypis edytorski]
trapić — niepokoić, doskwierać, męczyć. [przypis edytorski]
trapić się — martwić się. [przypis edytorski]
trapiciel (daw.) — prześladowca. [przypis edytorski]
trapiści — odłam zakonu cystersów o surowej regule, zakładającej pełną izolację od świata, klauzulę milczenia, posty, oddanie się modlitwie oraz pracy fizycznej, a także m.in. pieczołowitą dbałość o higienę i zalecenia zdrowotne; nazwę wziął zakon trapistów od średniowiecznego opactwa Notre-Dame de la Trappe. [przypis edytorski]
trapistki — zakon żeński, cysterki surowej reguły. [przypis edytorski]
trapka (daw.) — zdrobn. od trapa: drabina, schody. [przypis edytorski]
trap — kładka do wchodzenia z nabrzeża na statek. [przypis edytorski]
trap — skośnie zawieszone, składane schody lub wąska kładka, służące do wchodzenia na pokład z nabrzeża oraz schodzenia z pokładu na brzeg lub inną jednostkę pływającą; w czasie żeglugi trap leży złożony przy burcie. [przypis edytorski]
trap — skośnie zawieszone, składane schody służące do wchodzenia na pokład z nabrzeża oraz schodzenia z pokładu na brzeg lub inną jednostkę pływającą; w czasie żeglugi trap leży złożony przy burcie. [przypis edytorski]
Trapszo, Anastazy Franciszek (1832–1898) — aktor, reżyser, dyrektor teatralny. [przypis edytorski]
Trapszo-Krywultowa, Tekla (1873–1944) — aktorka. [przypis edytorski]
Trapszo, Marceli (1860–1921) — aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny i dyrektor teatrów. [przypis edytorski]
Trastevere (wł.) — Zatybrze, część Rzymu położona na prawym brzegu Tybru. [przypis edytorski]
Trastia ich maty mordowała (z ukr. a. białorus.) — przekleństwo: żeby cholera ich mać wzięła. [przypis edytorski]
Trastia joho maty mordowała (ukr.) — Żeby cholera jego mać wzięła. [przypis edytorski]
Trastia joho mordowała! (ukr.) — Niech go cholera weźmie! [przypis edytorski]
trattoria (wł.) — gospoda, jadłodajnia. [przypis edytorski]
trattoria (wł.) — gospoda. [przypis edytorski]
trattoria (wł.) — restauracja lub gospoda. [przypis edytorski]
Tratwy te (…) budują się — dziś popr.: tratwy te buduje się. [przypis edytorski]
Traubensohn — Branntwein. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — generał, dyktator powstania styczniowego 1863 r., stracony przez powieszenie pod Cytadelą Warszawską. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — generał, dyktator powstania styczniowego 1863 r., stracony przez powieszenie pod Cytadelą Warszawską. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — polski generał, dyktator powstania styczniowego, stracony przez powiedzenie na Cytadeli Warszawskiej. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — polski generał, dyktator powstania styczniowego, stracony przez powieszenie w Cytadeli Warszawskiej. [przypis edytorski]
Traugutt, Romuald (1826–1864) — polski generał, dyktator powstania styczniowego, stracony przez powieszenie w okolicy Cytadeli Warszawskiej. [przypis edytorski]
Trautmannsdorf — zamek w Merano. [przypis edytorski]
Travel, learn, earn (ang.) — Podróżuj, zarabiaj, ucz się. [przypis edytorski]
traveller (ang.) — podróżny; podróżnik. [przypis edytorski]
Traviata — opera Giuseppe Verdiego z 1853. [przypis edytorski]
Traviata — opera wł. kompozytora Giuseppe Verdiego (1813–1901) z 1853 roku, oparta na Damie kameliowej A. Dumasa. [przypis edytorski]
trawa cytrynowa, Cymbopogon nardus (biol.) — aromatyczna trawa pochodząca z Azji, używana w kuchni oraz w przemyśle perfumeryjnym. [przypis edytorski]
trawa łężna — trawa na podmokłej łące. [przypis edytorski]
Trawa nie porośnie tam, gdzie uderzył kopytem koń tatarski — parafraza fragmentu utworu George'a Byrona (1788–1824) pt. Mazepa : „A gdzie koń spahów ziemię nogą zryje, Grunt się skrwawiony trawą nie okryje”. [przypis edytorski]
trawa zagazowana — w czasie I wojny światowej po raz pierwszy użyto na dużą skalę gazów bojowych, głównie fosgenu i iperytu. [przypis edytorski]
trawers — kierunek prostopadły do umownej linii łączącej dziób z rufą statku. [przypis edytorski]
trawestacja — przeróbka czyjegoś utworu literackiego. [przypis edytorski]
trawiący — tu w znaczeniu: niszczący. [przypis edytorski]
trawić (daw.) — marnować. [przypis edytorski]
trawić (daw.) — spędzać. [przypis edytorski]
trawić (daw.) — zużywać. [przypis edytorski]
trawić — spędzać. [przypis edytorski]
trawidło (daw.) — sok żołądkowy. [przypis edytorski]
trawionka — litografia; rysunek naniesiony na kamień drukarski i wytrawiony kwasem azotowym. [przypis edytorski]
Trazybul (ok. 440–388 p.n.e.) — ateński wódz i polityk demokratyczny; w czasach rządów trzydziestu tyranów stał na czele wygnańców, którzy powrócili do kraju i pokonali garnizon spartański oraz siły oligarchów, przywracając demokrację; zginął podczas wojny korynckiej, usiłując odnowić panowanie Aten na morzu. [przypis edytorski]
Trazymed — syn Nestora. [przypis edytorski]
Trędowata — melodramatyczna powieść Heleny Mniszkówny, wydana w r. 1909 i stanowiąca najsłynniejszy i najczęściej wznawiany przedwojenny romans. [przypis edytorski]
Trędowata — powieść Heleny Mniszkówny z 1909 r., kilkakrotnie zekranizowana. [przypis edytorski]
trędowaty — tu: osoba nieakceptowana w środowisko. [przypis edytorski]
trędownikowate, Scrophulariaceae (biol.) — rodzina roślin należąca do rzędu wargowców z grupy astrowych. [przypis edytorski]
trędzla — właśc. tręzla; daw. uzda. [przypis edytorski]
très bien (fr.) — bardzo dobrze. [przypis edytorski]
Très bien, l'oculiste, très bien (fr.) — Bardzo dobrze, okulista, bardzo dobrze. [przypis edytorski]
Très-bien, mes enfants (fr.) — Bardzo dobrze, moje dzieci. [przypis edytorski]
très démodé (fr.) — bardzo niemodny. [przypis edytorski]
très joli — bardzo ładnie. [przypis edytorski]
trętwieć — dziś popr.: drętwieć. [przypis edytorski]
tręzla (daw.) — uzda. [przypis edytorski]
tręzla (daw.) — uzda; uprząż jeździecka. [przypis edytorski]
tręzla — uzda, część uprzęży jeździeckiej. [przypis edytorski]
tręzla — uzda. [przypis edytorski]
Treasury (ang.) — Skarbiec; tu: Budynek Skarbu Stanów Zjednoczonych (Treasury Building), zabytkowa, neoklasycystycznym budowla rządowa w Waszyngtonie, wzniesiona w latach 1836–1869. [przypis edytorski]
treatise on the family among the aborigines of Australia — The Family among the Australian Aborigines: A Sociological Study. London University of London Press, 1913. [przypis edytorski]
Trebizonda a. Trapezunt, dziś Trabzon — miasto nad brzegiem Morza Czarnego, dziś w płn.-wsch. części Turcji, dawniej stolica Pontu. [przypis edytorski]
Trebizonda — Trapezunt (hist.), ob. Trabzon; miasto w płn.-wsch. Turcji, nad M. Czarnym; historyczna stolica Pontu; założone w VIII w. p.n.e. przez osadników greckich. [przypis edytorski]
Trebizonta, właśc. Trapezunt a. Trebizond — cesarstwo, państwo istniejące w l. 1204–1461, powstałe na gruzach Cesarstwa Bizantyjskiego na terenach otaczających miasto Trapezunt (dziś: Trabzon w Turcji), podbite przez imperium osmańskie. [przypis edytorski]
Trebizont — też: Trapezunt, dziś: Trabzon, miasto w Turcji. [przypis edytorski]
Treblinka — niemiecki nazistowski obóz pracy (Treblinka I) oraz obóz zagłady (Treblinka II) w powiecie siedleckim, nazwany od pobliskiej wsi i stacji kolejowej. [przypis edytorski]
Treblinka — obóz zagłady funkcjonujące w okresie od lipca 1942 roku do listopada 1943 roku w pobliżu wsi Treblinka w obecnym województwie mazowieckim; kierowano do niego Żydów z polskich gett w ramach akcji zagłady Żydów noszącej kryptonim Reinhardt; w obozie funkcjonowały komory gazowe. [przypis edytorski]
Treblinka — Obóz zagłady w Treblince działał od lipca 1942 r. do listopada 1943 r. Szacuje się, że w jego komorach gazowych zginęło około 800 tysięcy ludzi. [przypis edytorski]
