Przypisy

znamie (daw.) — tu: znak, chorągiew; dziś popr. pisownia: znamię. [przypis edytorski]

znamienuje — dziś popr.: znamionuje. [przypis edytorski]

znam (ros.) — wiem. [przypis edytorski]

znam się (starop.) — wiem o sobie; znam się, żem słaby: wiem, że jestem słaby. [przypis edytorski]

znam się (starop.) — wiem. [przypis edytorski]

znam — tu: wiem. [przypis edytorski]

znamy swe szkatuły — troszczymy się tylko o swe zbiory (pieniężne). [przypis edytorski]

znany jest jak zły szezlong (żart.) — przekręcone powiedzenie „znać kogoś jak zły szeląg” (tzn. znać dobrze czyjeś wady), w którym ostatnie słowo zostało zastąpione podobnym brzmieniowo; szeląg: srebrna moneta, szezlong (z fr. chaise longue) rodzaj kanapy a. wydłużonego fotela z podparciem pod nogi do odpoczynku w pozycji półleżącej. [przypis edytorski]

z naprężoną uwagą — niem. mit großer Aufregung: z wielkim podnieceniem, wzburzeniem, ekscytacją. [przypis edytorski]

znarowić się — spowodować, że ktoś stał sie zuchwały i samowolny. [przypis edytorski]

znarowić — uczynić konia nieposłusznym, narowistym. [przypis edytorski]

znarowiony — taki, który stał się narowisty, tj. krnąbrny, nieposłuszny. [przypis edytorski]

znarowiony — trudny do prowadzenia. [przypis edytorski]

z następnego powodu (daw.) — z następującego powodu; z takiego oto powodu. [przypis edytorski]

znaszać (daw.) — prawdop.: zestawiać. [przypis edytorski]

znasz-li (daw.) — czy znasz; dziś popr. pisownia: znaszli. [przypis edytorski]

znaszli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy znasz. [przypis edytorski]

Znasz-li ten kraj, gdzie cytryna dojrzewa — początek wiersza Mickiewicza Wezwanie do Neapolu, będącego przekładem utworu Goethego Kennst du das Land, wo die Zitronen blühn. [przypis edytorski]

Znasz-li ten kraj, gdzie cytryna dojrzewa, Pomarańcz blask… — wiersz ten (Kennst du das Land…) zainspirował Adama Mickiewicza do stworzenia polskiej przeróbki, zatytułowanej Do. H. Wezwanie do Neapolu. [przypis edytorski]

Znasz-li ten kraj?… — w wydaniu źródłowym figuruje 55 ilustracji. W niniejszym wydaniu ich podpisy podano w odpowiednich miejscach w przypisach. [przypis edytorski]

znaszże — czy znasz. [przypis edytorski]

znaszże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy znasz. [przypis edytorski]

znasz (z ros.) — wiesz. [przypis edytorski]

z natury przyrodne — przyrodzone, naturalne. [przypis edytorski]

Zna — tu: uważa za. [przypis edytorski]

znawczy — przymiotnik od: znawca. [przypis edytorski]

z nawrotem — z powrotem. [przypis edytorski]

znękany — udręczony. [przypis edytorski]

znękany — zmęczony, wyczerpany. [przypis edytorski]

znerwowany — dziś: zdenerwowany. [przypis edytorski]

z nią albo na niej — „Wrócić z tarczą albo na tarczy”: sentencja pożegnania wojownika wyruszającego na wojnę w Sparcie oznaczająca życzenie powrotu zwycięzcą albo poległym, ponieważ uciekając żołnierze porzucali tarcze, aby lżej im było biec, natomiast poległych znoszono z pola bitwy używając tarczy jako noszy. [przypis edytorski]

z nią w ręku do samego Zeusa się modlił — grecka tradycja nakazywała poświęcić bogom kilka pierwszych kropel pitego wina (libacja). [przypis edytorski]

znicestwienie (daw.) — unicestwienie, zniszczenie. [przypis edytorski]

znicestwienie — dziś: unicestwienie. [przypis edytorski]

Znicz (mit. litewska) — święty ogień, bóg ognia. [przypis edytorski]

Znicz — w pogańskiej kulturze litewskiej święty ogień a. kapłan go pilnujący. [przypis edytorski]

Znicz — w pogańskiej kulturze Litwy święty ogień (bóg ognia) a. kapłan pilnujący ognia. [przypis edytorski]

znidź — dziś: zejdź. [przypis edytorski]

z niechcenia — od niechcenia. [przypis edytorski]

z niechcenia — od niechcenia. [przypis edytorski]

zniechluić (neol.) — pobrudzić, oszpecić, uczynić niechlujnym. [przypis edytorski]

Z niej wypływa Biały Dunajec — w rzeczywistości tworzą go potoki Cicha Woda, Strążyski, Bystra, Olcza, Poroniec i Sucha Woda wypływające z innych miejsc. [przypis edytorski]

z Niemcy — dziś popr. forma N. lm: z Niemcami. [przypis edytorski]

z Niemcy — dziś: z Niemcami. [przypis edytorski]

z niemi (daw., gw.) — z nimi. [przypis edytorski]

zniemożenie — bezsilność. [przypis edytorski]

Znienackaś ty wyskoczył — inaczej: znienacka ty wyskoczyłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

z nienagła a. znienagła (starop.) — powoli, stopniowo. [przypis edytorski]

z nienagła — nie nagle; z wolna. [przypis edytorski]

z nienagła (starop.) — powoli, stopniowo; por. z nagła: nagle. [przypis edytorski]

znienagła (starop.) — powoli, stopniowo. [przypis edytorski]

znienagła (starop.) — powoli, stopniowo. [przypis edytorski]

znienagła (starop.) — z wolna, powoli, stopniowo, niepostrzeżenie. [przypis edytorski]

znienawidziany — dziś: znienawidzony. [przypis edytorski]

z nieobaczka (starop.) — niepostrzeżenie, przez nieuwagę. [przypis edytorski]

z nieobaczka (starop.) — niespodziewanie; przez nieuważność. [przypis edytorski]

z nieobaczka (starop.) — znienacka, niespodziewanie, niepostrzeżenie. [przypis edytorski]

znieruchomić — dziś: unieruchomić kogoś a. coś. [przypis edytorski]

znieruchomić (przestarz.) — unieruchomić. [przypis edytorski]

znieruchomione — dziś raczej: znieruchomiałe. [przypis edytorski]

znieść (daw.) — pokonać. [przypis edytorski]

znieść (daw.) — pokonać, zniszczyć. [przypis edytorski]

znieść musiałam dzieckiem — dziś: (…) jako dziecko. [przypis edytorski]

znieść się (daw.) — spotkać się celem uzgodnienia rozbieżności. [przypis edytorski]

znieść się (starop.) — spotkać się, połączyć się. [przypis edytorski]

znieść się z kim (daw.) — skontaktować się z kim; spotkać się z kim. [przypis edytorski]

znieść się z kim (daw.) — złączyć się z kim, sprzymierzyć się z kim. [przypis edytorski]

znieść — tu: pokonać. [przypis edytorski]

znieść — tu: pokonać, rozgromić. [przypis edytorski]

znieśmiertelnić — dziś: unieśmiertelnić. [przypis edytorski]

znieśże — konstrukcja z partykułą -że w funkcji wzmacniającej. [przypis edytorski]

zniesie — tu: przyniesie, dostarczy. [przypis edytorski]

zniesion — tu: zwyciężony, pobity. [przypis edytorski]

zniesiony (daw.) — pokonany. [przypis edytorski]

zniesło (daw.) — dziś popr. forma: zniosło. [przypis edytorski]

z niespokojem — dziś popr.: z niepokojem a. niespokojnie. [przypis edytorski]

z nieswojego drzewa — jemioła jest rośliną pasożytniczą; jej nasiona, przeniesione przez pta­ki, wyrastają na korze innych drzew. [przypis edytorski]

z nieufnością — w oryginale: Diskredit. [przypis edytorski]

zniewagę z powodu ślepoty — kalectwo dziecka uważano dawniej za hańbiące, szczególnie w rodzinie książęcej. [przypis edytorski]

z niewiadakąd — nie wiadomo skąd. [przypis edytorski]

z niewiastą arcychrześciańską, czeską księżniczką, Dąbrówką imieniem — w oryg. łac. unam christianissimam de Bohemia Dubrovcam. [przypis edytorski]

z niewiela (daw.) — dziś: z niewielkiej ilości. [przypis edytorski]

z niewiela — dziś: z niewielu. [przypis edytorski]

zniewierzać się (starop.) — zawieść zaufanie; sprzeniewierzyć się. [przypis edytorski]

z niewolej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: z niewoli. [przypis edytorski]

z niewolej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: z niewoli. [przypis edytorski]

z nieznanymi godły (daw. forma) — dziś: z nieznanymi godłami. [przypis edytorski]

z niezwykłym rzuca ciężarem — z dużą ilością spondejów. [przypis edytorski]

znijdź (daw.) — zejdź. [przypis edytorski]

znijdzie — zejdzie. [przypis edytorski]

znijść (daw.) — przyjść. [przypis edytorski]

znijść — daw. zejść. [przypis edytorski]

znijść (daw.) — zejść. [przypis edytorski]

znijść — dziś: zejść. [przypis edytorski]

znijść się (daw.) — zejść się. [przypis edytorski]

znijść się — dziś popr.: zejść się. [przypis edytorski]

znijść — zejść. [przypis edytorski]

znijście (daw.) — zejście. [przypis edytorski]

znijście (daw.) — zejście. [przypis edytorski]

znijście — dziś: zejście. [przypis edytorski]