Przypisy

na gardło skazano (daw.) — skazano na śmierć. [przypis edytorski]

na gardło stać (daw.) — starać się o czyjąś śmierć. [przypis edytorski]

nagatywa, popr.: negatywa (daw.) — głos niezgody, przeciwko głosowanej propozycji. [przypis edytorski]

na głowie zejdzie (daw.) — zabraknie głowy. [przypis edytorski]

naglem uderzył (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nagle uderzyłem. [przypis edytorski]

nagodzić (daw.) — przygotować. [przypis edytorski]

na gospodynią (daw.) — dziś: na gospodynię. [przypis edytorski]

na (gw., daw.) — masz, weź. [przypis edytorski]

na hak przywieść (daw.) — złapać, poskromić, jak psa łańcuchowego. [przypis edytorski]

naigrawać się (daw.) — żartować, kpić. [przypis edytorski]

naimać (daw.) — nałapać. [przypis edytorski]

na intencją (daw.) — dziś: na intencję. [przypis edytorski]

na jakiego planetę (daw.) — dziś: na jaką planetę (r.ż.). [przypis edytorski]

najbystrszy (daw.) — dziś: najbardziej bystry. [przypis edytorski]

najcelniejszy (daw.) — najlepszy, najważniejszy. [przypis edytorski]

najcelniejszy (daw.) — najlepszy. [przypis edytorski]

na jedenaście od sta (daw.) — określenie procentu kredytu a. zysku. [przypis edytorski]

najemca (daw.) — najemnik, żołnierz najemny, [przypis edytorski]

najemnik (daw.) — człowiek wynajmujący się do pracy, pracownik najemny. [przypis edytorski]

najgrawać (daw.) — naigrywać, szydzić, żartować. [przypis edytorski]

najkrzepciej (daw.) — najsilniej, najmocniej; por. krzepki: silny, mocny. [przypis edytorski]

najkrzepciejszy (daw.) — najsilniejszy; por. krzepki. [przypis edytorski]

najludzcejszy (daw.) — najbardziej ludzki. [przypis edytorski]

najostrszy (daw.) — dziś: najbardziej ostry. [przypis edytorski]

najprzedniejszy (daw.) — najlepszy, najwyższej jakości. [przypis edytorski]

najprzedniejszy (daw.) — najlepszy. [przypis edytorski]

najprzód (daw.) — najpierw, przede wszystkim. [przypis edytorski]

najprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]

najprzód (daw.) — najpierw, z początku. [przypis edytorski]

najprzód (daw.) — naprzód, z początku. [przypis edytorski]

najprzykrszy (daw.) — dziś: najbardziej przykry. [przypis edytorski]

najradniej (daw.) — najchętniej. [przypis edytorski]

najść (daw., gw.) — znaleźć. [przypis edytorski]

najść (daw.) — natknąć się na coś a. kogoś, znaleźć. [przypis edytorski]

najść (daw.) — znaleźć. [przypis edytorski]

najść się (daw.) — znaleźć się. [przypis edytorski]

najść się (daw.) — znaleźć się; tu: 3. os.lp cz. przysz.: najdzie się. [przypis edytorski]

najsamprzód a. nasamprzód (daw.) — najpierw; przede wszystkim. [przypis edytorski]

najsamprzód a. nasamprzód (daw.) —najpierw. [przypis edytorski]

najsamprzód a. nasamprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]

najsamprzód (daw.) — najpierw; przede wszystkim. [przypis edytorski]

najsamprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]

najsamprzód (daw.) — wpierw, najpierw. [przypis edytorski]

najskończeniej (daw.) — najdoskonalej. [przypis edytorski]

najsnadniej (daw.) — najłatwiej. [przypis edytorski]

najsnadniejszy (daw.) — najłatwiejszy. [przypis edytorski]

najźralszy (daw.) — najdojrzalszy. [przypis edytorski]

nakarać się (daw.) — opamiętać się; karać się: brać sobie przestrogę. [przypis edytorski]

nakiwać (daw.) — nagadać komuś, upomnieć, pogrozić (od kiwania palcem). [przypis edytorski]

na kolacją (daw.) — dziś: na kolację. [przypis edytorski]

na kolacją (daw.) — na kolację. [przypis edytorski]

na kolbę pokuszać (daw.) — narażać się na kije. [przypis edytorski]

na kowalowę (daw.) — dziś: na kowalową. [przypis edytorski]

nakręcać (daw.) — ukierunkowywać; fałszywie interpretować. [przypis edytorski]

na księżą oborę (daw., gw.) — na cmentarz. [przypis edytorski]

na którem przyzwalał (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: na które przyzwalałem. [przypis edytorski]

na kupce Ormiany (daw.) — dziś popr. forma B. lm: na kupców Ormian. [przypis edytorski]

na kuraż (daw.) — dla odwagi. [przypis edytorski]

nałęczka (daw.) — chusta służąca jako przepaska na głowę. [przypis edytorski]

nałóg (daw.) — zwyczaj. [przypis edytorski]

na Lachiw (daw., ukr.) — na Polaków. [przypis edytorski]

nalazł (daw.) — dziś: znalazł. [przypis edytorski]

na lekcją (daw.) — dziś: na lekcję. [przypis edytorski]

nalewka (daw.) — dzbanek. [przypis edytorski]

nalewka (daw.) — dzbanek z dzióbkiem do nalewania płynów. [przypis edytorski]

naleźć (daw.) — znaleźć. [przypis edytorski]

nalezion (daw.) — znaleziony. [przypis edytorski]

namagać (daw.) — wysilać się. [przypis edytorski]

na małym dniu (daw.) — kiedy dni są krótkie, w odróżnieniu od „na wielkim dniu”, w długie dni letnie. [przypis edytorski]

namiętnymi krzyki (daw.) — dziś popr. forma N.lm: namiętnymi krzykami. [przypis edytorski]

namiętnymi ruchy (daw.) — dziś popr. forma N.lm: (…) ruchami. [przypis edytorski]

namienić (daw.) — nadmienić; wspomnieć. [przypis edytorski]

namienić (daw.) — nadmienić, wspomnieć. [przypis edytorski]

namienić (daw.) — wspomnieć. [przypis edytorski]

namienić (daw.) — wymienić, wspomnieć. [przypis edytorski]

namiotka (daw.) — woalka a. welon. [przypis edytorski]

na mycie siedzi (daw.) — pobiera myto: podatek za przejazd drogą, mostem itp. [przypis edytorski]

na nice (daw.) — na drugą stronę, podszewką na wierzch. [przypis edytorski]

na nice (daw.) — na lewą stronę. [przypis edytorski]

na nice (daw.) — na opak, na drugą stronę. [przypis edytorski]

na nice (daw.) — na opak. [przypis edytorski]

na nice (daw.) — na podszewkę, na opak. [przypis edytorski]

naówczas (daw.) — wówczas, w tym czasie. [przypis edytorski]

naówczas (daw.) — wtedy, w tym czasie, w takiej sytuacji. [przypis edytorski]

na (…) obnażonych ręku (daw.) — dziś: na obnażonym ręku a. na obnażonych rękach. [przypis edytorski]

na oboję stronę (daw.) — na korzyść bądź na niekorzyść. [przypis edytorski]

na odkół (daw.) — o zaprzęgniętym zwierzęciu: przy dyszlu (w odróżnieniu od koni lub wołów przed dyszlem). [przypis edytorski]

naokół (daw.) — naokoło. [przypis edytorski]

na olaboga (daw.) — niedbale, byle jak, naprędce. [przypis edytorski]

naonczas (daw.) — wówczas, wtedy. [przypis edytorski]

napadniony (daw.) — napadnięty. [przypis edytorski]

naparzeć się (daw.) — uparcie, natarczywie chcieć. [przypis edytorski]

napawać (daw.) — poić kogoś (czymś), dawać komuś pić coś. [przypis edytorski]

napawać (daw.) — poić. [przypis edytorski]

napawali się (daw.) — pić, poić (do syta). [przypis edytorski]

napierać się (daw.) — domagać się czegoś. [przypis edytorski]

napierać się (daw.) — dopraszać się. [przypis edytorski]

napierać się (daw.) — upierać się, usilnie na coś namawiać. [przypis edytorski]

napilniej (daw.) — dziś: najpilniej. [przypis edytorski]

napiszy (daw.) — tryb rozkazujący: napisz. [przypis edytorski]