Przypisy

fryzowie — nazwa plemienia germańskiego, tu: ciężkie konie niemieckie. [przypis redakcyjny]

ftyżan (z fr. petits gens: służba domowa, czeladź dworska) — sługa, pokojowiec. [przypis redakcyjny]

Fucci de Lazeri — z Pistoi, fanatyczny zwolennik gwelfów czarnych. Przytrzymany za kradzież świętych naczyń kościelnych, zrzucił winę na notariusza Vanni della Mona, w którego mieszkaniu złożył był skradzione rzeczy. Notariusz, niewinna ofiara swej uprzejmości, powieszonym był zamiast rzeczywistego złodzieja. [przypis redakcyjny]

fuchtel a. fukiel (z niem.) — płaz, uderzenie. [przypis redakcyjny]

fugas chrustas — charakterystyczne dla wymowy szlacheckiej wyrażenie makaroniczne, powstałe z łączenia wyrazów polskich z łacińskimi, oznacza: ucieka w chrust, w krzaki. [przypis redakcyjny]

fuga (starop.) — szpara, szczelina, wcięcie. [przypis redakcyjny]

fugatis aemulis (łac.) — rozproszywszy współzawodników. [przypis redakcyjny]

fuga — tu: szpara. [przypis redakcyjny]

fuga — utwór muzyczny wielogłosowy, w którym głosy powtarzające jeden temat jak gdyby uciekają od siebie (nazwa od włoskiego wyrazu fuga — ucieczka); w tekście w znaczeniu przenośnym. [przypis redakcyjny]

fuga (z łac.) — ucieczka. [przypis redakcyjny]

fugiendo pugnat, fugiendo vincit (łac.) — pierzchając walczy, pierzchając zwycięża. [przypis redakcyjny]

fugientes — uciekający. [przypis redakcyjny]

fugi — tu: rowki, nacięcia, w które wchodziłyby odpowiednie występy tafli szklanych. [przypis redakcyjny]

fugowana — spojona z części. [przypis redakcyjny]

fui in Gallia: vidi milites (łac.) — byłem we Francji: widziałem żołnierzy. [przypis redakcyjny]

fui in Germania: vidi principes (łac.) — byłem w Niemczech: widziałem książąt. [przypis redakcyjny]

fui in Italia: vidi praesules (łac.) — byłem we Włoszech: widziałem biskupów. [przypis redakcyjny]

fui in Polonia: vidi nobiles (łac.) — byłem w Polsce: widziałem szlachciców. [przypis redakcyjny]

fukać (daw.) — łajać, gromić. [przypis redakcyjny]

fuk (daw.) — łajanie, krzyk, groźba. [przypis redakcyjny]

fuki (daw.) — łajania, krzyki, groźby. [przypis redakcyjny]

Fukier — słynna winiarnia Fukierów z obszernymi piwnicami w zabytkowej kamienicy z XVI w. na Rynku Starego Miasta (zburzonej w czasie powstania warszawskiego, obecnie odbudowanej). [przypis redakcyjny]

fukliwy (daw.) — [tu:] groźny. [przypis redakcyjny]

fuków — pogróżek i łajań. [przypis redakcyjny]

fular — chustka z cienkiego jedwabiu. [przypis redakcyjny]

Fulgozy Antonius — Genueńczyk, poeta z przydomkiem Odludek „Fileremo”. [przypis redakcyjny]

fullonika — folusz, gdzie także przepierano togi. [przypis redakcyjny]

Full pace (ang.) — pełny bieg. [przypis redakcyjny]

fundować się — tu: umacniać się, utwierdzać. [przypis redakcyjny]

Fundusz zrobił — złożył fundusz na cele dobroczynne. [przypis redakcyjny]

funkcja — tu: urząd. [przypis redakcyjny]

funt — dawna jednostka wagi, funt warszawski był równy dzisiejszym 405 gramom. [przypis redakcyjny]

funt — jednostka wagi (ok. pół kg). [przypis redakcyjny]

funzione — ceremonia religijna lub świecka (Hiszpania). [przypis redakcyjny]

furażerka — czapka wojskowa bez daszka. [przypis redakcyjny]

furaż — pasza, obrok. [przypis redakcyjny]

furaż — żywność. [przypis redakcyjny]

furgon — kryty wóz ładowny. [przypis redakcyjny]

furia francese (wł.) — francuska porywczość. [przypis redakcyjny]

Furiis agitatus Orestes (łac.) — Orestes, gnany przez Furie (po zabiciu matki). [przypis redakcyjny]

furtki, której może Kant nie zauważył (…) — zob. Wstęp. [przypis redakcyjny]

Fusberta — szabla Rynalda. [przypis redakcyjny]

fuse (łac.) — obszernie. [przypis redakcyjny]

fusius (łac.) — obszerniej. [przypis redakcyjny]

fusta (daw.) — okręt. [przypis redakcyjny]

Fuszko — Tomasz Fuszko, wychowawca, a później sekretarz kardynała Hipolita d'Este. [przypis redakcyjny]

futur — tu w znaczeniu: kolega, kompan. [przypis redakcyjny]

γνώσις χατ' έξοχήν (gr.) — doskonała wiedza. [przypis redakcyjny]

gąść (1. os. lp. gędę) (daw.) — śpiewać a. grać. [przypis redakcyjny]

gąsior (daw.) — dyby, więzienie. [przypis redakcyjny]

gąsiorek (daw.) — dzban. [przypis redakcyjny]

gąsior — kłoda, w którą wsadzano winnego. [przypis redakcyjny]

Gąska, bardziej znany jako Stańczyk, sławny błazen. [przypis redakcyjny]

gabać (daw.) — nagabywać. [przypis redakcyjny]

gabać — nagabywać, zaczepiać. [przypis redakcyjny]

Gabana — torre di Gaibana, warowna wieża na prawym brzegu odnogi Padu „Po di Pomaro”. [przypis redakcyjny]

gabinet — pokój męski do przyjmowania gości. [przypis redakcyjny]

gabinety — tu: zbiory naukowe. [przypis redakcyjny]

gabne (gw.) — gabnę, ujmę. [przypis redakcyjny]

Gabriella — literacki pseudonim N. Żmichowskiej. [przypis redakcyjny]

Gabriel Mastai — bratanek Piusa IX. [przypis redakcyjny]

Gabryna — zbrodniarka, żona Argeusza, potem Filandra. [przypis redakcyjny]

gach (daw.) — kochanek. [przypis redakcyjny]

gachów — zalotników, kochanków. [przypis redakcyjny]

gachy — zalotnicy, kochankowie. [przypis redakcyjny]

Gada — Kadyks w Hiszpanii. [przypis redakcyjny]

Gada — miasto w Hiszpanii (dziś Kadyks). [przypis redakcyjny]

Gades — Kadyks w Hiszpanii. [przypis redakcyjny]

gadki pokryte (starop.) — zagadki. [przypis redakcyjny]

gadzina (daw.) — robactwo a. małe zwierzęta. [przypis redakcyjny]

gagatkowy (starop.) — czarny. [przypis redakcyjny]

gajdus (gw.) — tej formy nie ma w Słowniku gwar polskich J. Karłowicza; gajda: nicpoń, głupiec; gajdziasty: niezgrabny, ociężały. [przypis redakcyjny]

gaje tuskulańskie — Tusculum, dziś Frascati, miasteczko niedaleko Rzymu, w przyjemnym położeniu, wśród wzgórków, gaików, i równin; niegdyś dziedzictwo Cycerona. [przypis redakcyjny]

Gałąź salzburska — fragment ten, znaleziony w papierach pana Beyle, ogłoszono tu pierwszy raz. Tłumaczy on zjawisko krystalizacji i wyjaśnia pochodzenie tego słowa. (przypis R. Colomba) [przypis redakcyjny]

gałęzie — [daw.] r. n. [przypis redakcyjny]

gałęzie (daw.) — r. n. [tj. to gałęzie]. [przypis redakcyjny]

Gałecki, Franciszek — kuchmistrz koronny. [przypis redakcyjny]

Gałga — lub Kałga, następca tronu. [przypis redakcyjny]

gałgaństwo — ludność odziana gałganami (bez znaczenia moralnego). [przypis redakcyjny]

gałgancjusz — nicpoń, urwisz (wyraz pochodz. niem., z końcówką niby łacińską). [przypis redakcyjny]

G-ał — generał, tj. Maurycy Mycielski. [przypis redakcyjny]

gałka — muszkatołowa albo muszkatowa, owoc muszkatowca (myristica moschata). [przypis redakcyjny]

Gałka złota, bulla aurea — amulet, ozdoba, noszona przez dzieci bogatych Rzymian. [przypis redakcyjny]

Galaciella a. Galacya — córka Agolanta, matka Rugiera i Marfizy. [przypis redakcyjny]

Galafron — król Kataju w Chinach, ojciec Angeliki i Argali. [przypis redakcyjny]

galanterią — [forma B.lp r. ż.] grzeczność; tu użyto wyrazu tego ironicznie. [przypis redakcyjny]

galanteria (z fr.) — tu: dworność, elegancja względem pań. [przypis redakcyjny]

galantom (z franc. galant homme) — człowiek przyzwoity, bez zarzutu, w salonowym, dworskim rozumieniu tych wyrazów. [przypis redakcyjny]

galantom (z wł.) — elegant. [przypis redakcyjny]

galantownią — [przez] zalotność, gładkość. [przypis redakcyjny]

galantuomo (wł.) — poczciwy, szlachetny człowiek, dżentelmen. [przypis redakcyjny]

Galatea — bohaterka sielanki Wergilego. [przypis redakcyjny]

Galatea (mit. gr.) — boginka morska, córka Nereusa (Nereida). Słynny obraz Rafaela przedstawia Triumf Galatei. [przypis redakcyjny]

gala — uroczystość dworska, biesiada. [przypis redakcyjny]

Galen — Claudius Galenus (131–ok. 200 r.), wybitny lekarz–praktyk, badacz naukowy i eksperymentator. Dzieła jego, w których dał syntezę ówczesnych poglądów medycznych, były aż do XVII w. uważane za podstawę wiedzy lekarskiej. [przypis redakcyjny]

Galen — Grek, sławny lekarz, żyjący w II w. po Chrystusie. [przypis redakcyjny]

Galerana — córka króla hiszpańskiego, Galafrona, małżonka Karola Wielkiego. [przypis redakcyjny]

galera — okręt popędzany wiosłami. [przypis redakcyjny]

galeria drezdeńska i monachijska — w Dreźnie i Monachium znajdują się bardzo bogate zbiory słynnych dzieł malarstwa europejskiego. [przypis redakcyjny]

galeria — tu: trybuna na wyścigach. [przypis redakcyjny]