Przypisy

w Berlinie zetknął się Krzywicki z nowymi prądami literackimi i kołem ich wyznawców — L. Krzywicki, Wspomnienia, t. II, s. 436–439. [przypis autorski]

wbiegła na izby — do izb (izb jest tam kilka). [przypis autorski]

W. Boosey, Fifty years of music, London 1931, s. 151. [przypis autorski]

W. Borowy, O poezji Mickiewicza, Lublin 1958, t. II, s. 31. [przypis autorski]

w braku wzajemności — Stąd możliwość miłości o sztucznym początku, jak u Benedykta i Beatryczy (Szekspir [Wiele hałasu o nic]). [przypis autorski]

wbrew Berentowi-moralizatorowi, a w obronie świata „Próchna” (…) stanowisko zajęła wśród innych Maria Komornicka w „Chimerze” — warto zacytować, bo Komornicka była krytykiem całkiem przenikliwym i rzadko jej się zdarzały równie charakterystyczne pomyłki: „Zdawałoby się, że cała prostota, samorzutność, prawość natury człowieczej, w tłumie pogardzana lub zgwałcona, w pierś artysty przeszła, utaiła się, jak boski ogień z znieważonych kościołów w katakumbowe głębie — i w tej jedynej gościnnej piersi wydaje śmiertelną walkę dżumie występku i znikczemnienia, atakującej ich świadomość, walkę instynktu prawdy przeciw obłędowi Rzeczywistości… Pod przerażającym naporem tych wszechświatowych zapasów giną jednostki… giną Borowscy, Jelscy, Müllerzy… Bohater ginie, lecz idea zwycięża: i to jest istota wszelkiego tragizmu” („Chimera” 1902, VI, s. 456–457). [przypis autorski]

Wbrew ich opozycji powiadano dalej, jak przedtem: „Zamykam drzwi!”, chociaż drzwi zamknąć nie można, ale tylko pokój — Akademia w samej rzeczy zabroniła takiego powiedzenia: Nawyczka, co z rozsądku często sobie drwi,/ Zezwala o kimś mówić, że „zamyka drzwi”./ Zwyczaj jest bezrozumny, lecz potężny tak,/ Że ulega mu każdy, chociaż mówi wspak./ Chcąc mieć ciepło, gdy w grudniu sypie śnieg aż strach,/ Zamykamy gabinet, sień lub cały gmach. St. Evremont: Akademicy. [przypis autorski]

Wbrew standardowej interpretacji relacja pomiędzy kompozytorem a jego wydawcą niesie za sobą pewne konflikty. W ekonomii sprzeczność interesów pomiędzy jednym podmiotem a podmiotem go reprezentującym nazywana jest problemem agencji. Por. szerzej m.in. M. Kretschmer, G. M. Klimis, R. Wallis, The Changing Location of Intellectual Property Rights…, s. 172 i przywołana tam literatura. [przypis autorski]

w broszurach Zur Psychologie des Individuums (…) te prace są „kluczem niezbędnym do zrozumienia wszystkich dzieł późniejszych Przybyszewskiego” — S. Brzozowski, O Stanisławie Przybyszewskim, „Droga” 1928, nr 4. [przypis autorski]

W całej naszej epoce współczesnej pod względem siły, męstwa i wytrwania w beznadziejnym bohaterstwie żadna dusza nie może być postawiona koło Nietzschego, nawet w dość odległym sąsiedztwie — S. Brzozowski, Cicha książka. „Głos” 1903, nr 36. [przypis autorski]

w całych Prusach, mających naówczas siedemnaście milionów mieszkańców, tylko 44 408 osób miało więcej jak tysiąc talarów rocznego dochodu — Cyfry te podał urzędowy ad hoc komitet, zostający pod prezydencją rzeczywistego tajnego radcy Dieterici. [przypis autorski]

wcale nie leży w zamiarach natury, by synowie naśladowali ojców — por. O. Lorenz, Die Geschichtswissenschaft in Hauptrichtungen und Aufgaben, Berlin 1891, II, s. 139. [przypis autorski]

W Chinach, przeciwnie, kobiety są tak płodne i rodzaj ludzki mnoży się tak szybko, iż ziemia, by najlepiej uprawna, ledwie starczy na wyżywienie mieszkańców. Stąd zbytek jest tam zgubny, duch zaś pracy i oszczędności równie pożądany, jak w każdej republice — Zbytek był tam zawsze tępiony. [przypis autorski]

wchłaniać do płuc cuchnący przetwór niedostatecznego spalania tego wstrętnego zielska — to, co ogłaszał w „Kurierku” na ten temat monopol, to są rzeczy wprost potworne. Można by równie dobrze zrobić monopol morfinowo-kokainowy. [przypis autorski]

wchodzi w tajemne powinowactwa ze zjawiskami, które nie miały w sobie nic z protestu, nic z pragnienia, przeciwnie, pełne były skupienia i spokoju, zamknięcia się w sobie — S. Brzozowski, Legenda Młodej Polski, s. 166. [przypis autorski]

w ciemniach podświadomości wegetującej bujnej flory — S. Przybyszewski, Zur Psychologie des Individuums, Berlin 1892, I, s. 29 (Chopin und Nietzsche). [przypis autorski]

W ciepłych klimatach kobiety są dojrzałe do małżeństwa w ośmiu, dziewięciu i dziesięciu latach — Mahomet zaślubił Kadizję w piątym roku, a pojął ją w ósmym. W gorących krajach Arabii i Indii dziewczęta są zdatne do małżeństwa w ósmym roku i rodzą dzieci w rok potem. (Prideaux, Żywot Mahometa). W Algierze widzi się kobiety rodzące dzieci w dziewięciu, dziesięciu i jedenastu latach. [przypis autorski]

W. Ciszewski, Deontologiczne i konsekwencjalistyczne koncepcje uzasadnienia prawa własności intelektualnej, [w]: Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych?, Warszawa 2012, s. 366. [przypis autorski]

W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 22. [przypis autorski]

W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 23, M. Rose, Authors and Owners…, s. 44. [przypis autorski]

W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 24, polskie tłumaczenie za: M. du Vall, Prawo patentowe…, s. 23. [przypis autorski]

W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 24, polskie tłumaczenie za: M. du Vall, Prawo patentowe…, s. 24. [przypis autorski]

W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 24, polskie tłumaczenie za: M. du Vall, Prawo patentowe, Warszawa 2008, s. 24. [przypis autorski]

W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting, [w:] L. Bently, U. Suthersanem, P. Torremas, Global Copyright. Three hundred years since the Statute of Anne, from 1709 to cyberspace, s. 15. [przypis autorski]

W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10…, s. 15. [przypis autorski]

W czasie, gdy… — Coxe. Rozmowa ta jest historyczna. [przypis autorski]

Wcześniej istniały w Polsce drukarnie wędrowne, por. szerzej: J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 22. [przypis autorski]

wcześniejsze są u Diltheya opracowania konkretne — rozprawa o Novalisie z 1864 r., przedrukowana w Das Erlebnis und die Dichtung, 10 Aufl., Leipzig 1921 — Leben Schleiermachers, Berlin 1870. [przypis autorski]

Wczora wyszczerbił na Niemcach topory (…) — topory i maczugi, najstraszniejsza broń Litwinów. [przypis autorski]

w dalszym ciągu jeszcze będę o tym mówił — księga IV, rozdz. III i IV. [przypis autorski]

W. Dbałowski, J. J. Litauer, Ustawodawstwo autorskie obowiązujące w Polsce, Warszawa 1922, s. 37. [przypis autorski]

W Defensio verae Translationis corporis catechismi in linguam polonicam (rękopis w archiwum państw. w Królewcu, nr. 207). [przypis autorski]

W. Dilthey, Gesammelte Schriften, Leipzig 1924, V, s. 38. Definicja podawana przez Kummera jest następująca: „Eine Generation, so fasse ich in diesem Buche den Begriff, ist die relative Einheit aller etwa gleichartigen Menschen, die aus den gleichen wirtschaftlichen, sozialen und politischen Zuständen hervorgegangen sind und daher mit verwandter Weltanschauung, Bildung, Moral und Kunstempfindung ausgestattet sind” (F. Kummer, Deutsche Literaturgeschichte des 19. und 20. Jahrhunderts nach Generationen dargestellt, Dresden 1922, I, s. 5). W pierwszym wydaniu (s. 2) określenie jest krótsze, ale trochę dwuznaczne: „Eine Generation (Genus, Art) umfasst alle etwa gleichzeitig lebenden Menschen, die aus den gleichen etc.”

Określenie pióra Wechsslera brzmi: „Altersgemeinschaft oder genauer Gemeinschaft von Altersgenossen heisst eine Gruppe von Jahrgängen einer Nation, die infolge ihrer annähernd gleichzeitigen Geburt und ähnlicher Kindheits- und Jugendeindrücke unter dem Druck einer bestimmten geistigsittlichen Lage und staatlichgesellschaftlicher und wirtschaftlicher Verhältnisse sich zu annähernd gemeinsamen Wünschen und Bemühungen verbinden” (E. Wechssler, Die Generation als Jugendreihe und ihr Kampf um die Denkform, Leipzig 1930, s. 6).

Definicja Thibaudeta: „Ce qu'on apelle une generation litteraire, c est peut-etre, tout simplement, une certaine maniere commune de poser les problemes, arec des manieres, tres differentes de łes resoudre, ou plutót de ne pas les resoudre”. (A. Thibaudet, Reflexions sur le roman, Paris 1938, s. 188. Cytat pochodzi z napisanego w r. 1924 artykułu Le roman de Venergie).

[przypis autorski]

w dobrze urządzonej monarchii, każdy będzie mniej więcej dobrym obywatelem, a rzadko znajdzie się ktoś, kto by był zacnym człowiekiem; aby bowiem być zacnym człowiekiem, trzeba mieć zamiar nim być, i kochać państwo nie tyle dla siebie, ile dla niego samego. — To słowo zacny człowiek należy rozumieć jedynie w sensie politycznym. [przypis autorski]

W dolinie, otoczonej ze wszech stron górami, leży miasto Bakczysaraj, niegdyś stolica Girajów, chanów krymskich. [przypis autorski]

w domu (…) po staroświecku oznaczonym znakiem — The Spread Eagle: pod orłem rozwijającym skrzydła do lotu; iście proroczy przypadek! [przypis autorski]

w domu Sędziego — Rząd rosyjski nigdy w krajach podbitych nie obala od razu praw i instytucji cywilnych, ale je powoli ukazami podkopuje i roztacza. W Małorosji na przykład utrzymano aż do ostatnich czasów Statut Litewski, ukazami odmieniony. Litwie zostawiono całe dawne urządzenie sądów cywilnych i kryminalnych. Obierani są więc po dawnemu sędziowie ziemscy i grodzcy w powiatach i sędziowie główni w guberniach. Ale że apelacja idzie do Petersburga, do mnogich różnego stopnia instancji, przy sądach więc miejscowych ledwie pozostał cień dawnej powagi tradycyjnej. [przypis autorski]

wdrabiać — wrzucać kawałkami. [przypis autorski]

w „duchach Słowa” (…) jest troistość (…) i to staje się początkiem stworzenia świata — por. Genesis z Ducha, s. 126 (Dzieła, wyd. Gubrynowicza, t. X). [przypis autorski]

w duchu podmiotu wywołuje poczucie mistycznego udziału obrazu w rzeczywistości psychicznej, którą on symbolizuje (…) po wyborze podniesiony został do godności przedmiotu oznaczonego — M. Raymond, De Baudelaire au surréalisme. Essai sur le mouvement poétique contemporain, Paris 1933, s. 54, 56. [przypis autorski]

W dwa lata później miałem podobne wrażenia przy zażyciu ya-yóó w postaci harminy Mercka, oczywiście poza seansami portretowymi z peyotlem i meskaliną. [przypis autorski]

w dywanie Eblisa — Eblis, albo Iblis lub Garazel, jest to Lucyper u Mahometanów. [przypis autorski]

W dziesiątym roku życia straciłem ojca, który w sile wieku zginął tragiczną śmiercią (…) było na nich wielkie oburzenie — według metryk parafialnych w Koprzywnicy i Tarnobrzegu Józef Słomka urodził się 11 marca 1819 r., umarł 10 stycznia 1852 r., więc w 33 roku życia. W rubryce „przyczyna śmierci” wpisano: „Apoplexia”, zapewne na oznaczenie nagłego zgonu. Franciszek Mortka zmarł dwa lata później, 30 marca 1854 r., mając lat 45. [przypis autorski]

w dzisiejszej powieści panuje taka rozmaitość (…) ruchu literackim i artystycznym współczesnej doby — A. Mazanowski, Młoda Polska w powieści, liryce i dramacie, s. 5. [przypis autorski]

W dzisiejszym „kleptomanie” — od tego miejsca wykreślił cenzor. [przypis autorski]

według Demarçay'a tablica głównych linii radu (…) — [por.] Demarçay, „Comptes rendus”, grudzień 1898 i lipiec 1900. [przypis autorski]

Według Eryka Schmidta doszedł tylko do trzeciego stopnia, po czym wycofał się z udziału w działaniach i pracach swojej loży — op. cit., t. II, s. 424. [przypis autorski]

według Platona, król z powołania jest tak rzadkim zjawiskiem — in Civili [tj. w dialogu Polityk; red. WL]. [przypis autorski]

według pojęcia wszechświatowego — pojęciem wszechświatowym nazywa się tutaj takie, które dotyczy tego, co każdego interesuje z konieczności; stąd zamiar jakiejś umiejętności określam według pojęć szkolnych, jeśli ją uważamy tylko za jedną ze sprawności do pewnych dowolnych celów. [przypis autorski]

Według Rutherforda emanacja ciała radioaktywnego jest to gaz radioaktywny (…) — [por.] Rutherford, „Philosophical Magazine”, luty 1900. [przypis autorski]

Według świeżych poszukiwań p. Townsenda (…) — Townsend, „Philosophical Magazine”, 1901, seria 6, t. I, s. 198. [przypis autorski]

według Sarbiewskiego obrazek — ob[acz]: [Władysław Syrokomla], Przekłady poetów polsko-łacińskich, t. V, s. 110. [przypis autorski]

według słusznej uwagi ks. Fr. Muckermanna — w studiach o Fr. Schleglu, które wychodziły w miesięczniku „Der Gral” w latach 1911–12. [przypis autorski]

Według (…) Townsenda — [por.] „Philosophical Translations” (A) 195, 259 (1901). [przypis autorski]

według ustawy nie wolno było gospodarstwa dzielić, w praktyce jednak dzielili się gruntem tak dobrze, jak teraz, słownie lub pisemnie — wolność dziedziczenia gruntów nastała w r. 1868. Hipoteka zaprowadzoną została ustawą państwową o zapisywaniu praw hipotecznych z r. 1871 i ustawą krajową o urządzaniu ksiąg hipotecznych z r. 1874. [przypis autorski]

Wedle obliczeń, jakie poczyniono w rozmaitych stronach Europy, rodzi się tam więcej chłopców niż dziewcząt — P. Arbutnot stwierdza, iż w Anglii ilość chłopców przewyższa ilość dziewcząt: byłoby błędem wnosić, iż tak samo już wszystkich klimatach. [przypis autorski]

Wedle pana Smitha, w Afryce również dobrze się dzieje pod rządami kobiet — Podróż do Gwinei. [przypis autorski]

we Francji podróżni muszą płacić nie tylko za jedzenie, ale też odpoczynek — Inkowie postawili przy drogach duże domy, gdzie przyjmowano podróżnych za darmo. [przypis autorski]

we Francji próżność (…) dręczą ją, dławią lub pchają w pociesznym kierunku — Czytelnik spostrzegł zapewne aż nadto, że traktat ten sporządzony jest z ustępów pisanych w miarę, jak Lisio Visconti patrzał w czasie swych podróży na anegdoty przesuwające mu się przed oczami. Wszystkie te anegdoty znajdują się szczegółowo w dzienniku jego życia; może powinienem był je przytoczyć, ale wydałyby się niezbyt przyzwoite. Najdawniejsze zapiski noszą datę berlińską z r. 1807, ostatnie zaś pochodzą z ostatnich dni przed jego śmiercią, z czerwca r. 1819. Niektóre daty zmieniono umyślnie, aby nie popełnić niedyskrecji, ale do tego ograniczają się wszystkie zmiany: nie czułem się uprawniony do przerabiania stylu. Książkę tę pisano w stu rozmaitych miejscowościach; oby i czytano ją tak samo. [przypis autorski]

Wegele (143). [przypis autorski]

Wegele (155). [przypis autorski]

Wegele (320). [przypis autorski]

Wegele (340). [przypis autorski]

Wegele (608). [przypis autorski]

Wegele, a za nim Klaczko. [przypis autorski]

Wegele, passim, szczególnie 554. [przypis autorski]

wegetacją anielską, która czuje, i widzi, i słyszy swoje własne rośnięcie… — por. Z. Krasiński i A. Scheffer, wydanie L. Wellischa, Warszawa, 1909, s. 74 [tj. Zygmunt Krasiński i Ary Scheffer, Listy. Z nieznanych rękopisów; red. WL]. [przypis autorski]

W egzemplarzu Bibljoteki Czartoryskich, str. 203. [przypis autorski]

Welch tiefes Summen (…) erste Feierstunde (niem.) — „Jaki dźwięk pełny, jakiż jasny ton / Czarę przemocą od ust mi odkłania?/ Czy już zwiastuje mi ten głuchy dzwon / Pierwszą godzinę Święta Zmartwychwstania? (Goethe, Faust; przekład Władysława Kościelskiego). [przypis autorski]

wendetta transwersalna — pomsta, którą się ściga mniej lub więcej dalekich krewnych sprawcy zniewagi. [przypis autorski]

Wernyhora — Zarówno ten jak i poprzedni [Spowiedź księdza; red. WL] opis są ściśle autentyczne. [przypis autorski]

wesołe grasowanie Oli (…), gdzie była i poza. (…) Naśladował (…) własne dawne usposobienie — [Komentarz autora z Uwag.] Każdy naśladuje sam siebie po pewnych doświadczeniach, bo w swojej skórze każdemu najlepiej i najwygodniej. O tym naśladowaniu własnego charakteru wypowiada dobre uwagi Schopenhauer w głównym swym dziele, w księdze IV, § 55. [przypis autorski]

wesołuch — skrzypek. [przypis autorski]

W Europie każde państwo, w którym prawo wyborcze jest dla wszystkich jednakowe, a procent od dochodu stanowi podstawę opodatkowania — Pomijam tu pewne ograniczenia, ścieśniające prawie wszędzie prawo wyborcze do tego stopnia, te prawdziwą zasadą jego jest census; pomijam również tak zwane podatki pośrednie, obciążające w znacznej części niektóre tylko klasy, o czym patrz Adam Smith, Ricardo, etc. etc. [przypis autorski]

we wszystkich czasach to, co ludy Azji nazywały karą, ludy Europy nazywały zniewagą — Co nie jest sprzeczne z tym, co powiem w Ks. XXIII, rozdz. 20, o zapatrywaniu ludów germańskich na kij. Jakiekolwiek byłoby narzędzie, zawsze uważali za zniewagę władzę lub samowolę bicia. [przypis autorski]

we wszystkich moich pismach starałem się udowodnić, jakaś metafizyka, w znaczeniu Ontologii Ogólnej, jest konieczna — patrz, kotku, mój główniak pt. Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia (Kasa Mianowskiego, 1935) i artykuły w „Zecie”, „Drodze” i „Przeglądzie Filozoficznym” (XXXVI i XXXIX). [przypis autorski]

We wszystkich podobnych wypadkach dzieci odpowiadają za strach rodziców… — książeczka Tavastjerna Mały Karol może przekonać rodziców, ile cierpień przynosi chłopcom o bujnej wyobraźni stosowany obecnie system wychowawczy. [przypis autorski]

Weźmy w dzień deszczowy (…) w gwieździe śniegu — Ruskin, Etyka pyłków. (Warto przeczytać). [przypis autorski]

wezwania do szatana — [por.] Z. Krasiński, Pisma, Kraków 1912, VIII (cz. 2), s. 319 (Adam Szaleniec). [przypis autorski]

w felietonie pt. „Jadwiga” — W zbiorze pt. Słowa cienkie i grube. [przypis autorski]

w filozofii nie trzeba naśladować matematyki dawaniem definicji z góry, chyba na próbę jeno (…) w filozofii definicja, jako odmierzona [abgemessene] wyrazistość, powinna raczej zamykać dzieło, aniżeli je otwierać — filozofia roi się od błędnych definicji, zwłaszcza takich, co rzeczywiście zawierają pierwiastki do definicji, ale jeszcze nie w zupełności. Otóż, gdyby się nic zgoła nie mogło począć z jakimś pojęciem, zanim by się go nie zdefiniowało, to by bardzo źle było z wszelkim filozofowaniem. Ale ponieważ, o ile starczą pierwiastki (rozczłonkowania), zawsze da się zrobić z nich dobry i bezpieczny użytek, więc z korzyścią można się posługiwać i ułomnymi definicjami, tj. zdaniami, które nie są jeszcze właściwie definicjami, ale zresztą są prawdziwe, a więc przybliżeniami ku nim. W matematyce definicja należy ad esse [=do bytu], w filozofii ad melius esse [=do lepszego bytu]. Pięknie jest, ale częstokroć bardzo trudno dobrać się do tego. Prawnicy wciąż jeszcze poszukują definicji do swego pojęcia o prawie. [przypis autorski]

w filozofii XIX stulecia były „tylko dwa prawdziwe wydarzenia: Nietzsche i Avenarius.(…) najważniejszymi z przeżytych przez nią [ludzkość] stanów były te dwa właśnie, które by można oznaczyć imionami wspomnianych myślicieli — S. Brzozowski, Idee, s. 73. [przypis autorski]

w fioletowych pończochach — we Włoszech młody człowiek posiadający protekcję albo wysoką naukę zostaje monsignorem lub prałatem, co nie oznacza biskupa, wówczas nosi fioletowe pończochy. Aby zostać monsignorem, nie trzeba składać ślubu, można zdjąć fioletowe pończochy i ożenić się. [przypis autorski]

W. Fisher, Theories of Intellectual Property, [w:] New Essays in the Legal and Political Theory of Property, red. S. Munzer, Cambridge University Press, 2001, http://cyber.law.harvard.edu/people/tfisher/iptheory.pdf, (dostęp 01.07.2014), s. 2. [przypis autorski]

W. Fisher, Theories of Intellectual Property, [w:] New Essays in the Legal and Political Theory of Property [red.] S. Munzer, Cambridge University Press, 2001, http://cyber.law.harvard.edu/people/tfisher/iptheory.pdf, (dostęp 01.07.2014), s. 8. [przypis autorski]

W. Fisher, Theories of Intellectual Property, [w:] New Essays in the Legal and Political Theory of Property, red. S. Munzer, Cambridge University Press, 2001, http://cyber.law.harvard.edu/people/tfisher/iptheory.pdf, (dostęp 01.07.2014), s. 23. [przypis autorski]

W. Fisher, Theories of Intellectual Property, [w:] New Essays in the Legal and Political Theory of Property, red. S. Munzer, Cambridge University Press, 2001, http://cyber.law.harvard.edu/people/tfisher/iptheory.pdf, (dostęp 01.07.2014), s. 9. [przypis autorski]

w Germanii nadane przez żołnierzy przezwisko Biberius… niejakiego Prisca, urzędnikiem mianował do nastręczenia rozpusty — Swetoniusz [Żywot Tyberiusza 42]. [przypis autorski]

w giezłeczkach (gw., daw.) — w koszulkach. [przypis autorski]

w gineceum — U Greków kobiety jeszcze nie były doszły europejskiej wolności, coś jeszcze wschodniego zostało w sposobie ich życia i Greczynki wychowywały się w haremach zwanych gineceum od słowa γυναικός (kobieta), i nie wychodziły stamtąd przed zamęściem. [przypis autorski]

w głębokim braku zrozumienia dla wszelkiej posiadłości ziemskiej i w zamiłowaniu do kapitału ruchomego — W związku z tym stoi u niego także brak głębszych i niepozbywalnych uczuć względem przyrody. [przypis autorski]

W główną partię „Pałuby” wpisane zostały trzy książki (…) — Irzykowski dzieli Pałubę na następujące warstwy: „Pałuba jest zlepkiem następujących warstw: 1) fakta; 2) zdania, teorie, jakie o tych faktach mają działające osoby; 3) dialektyka samych faktów, tj. różne inne możliwe sposoby pojmowania ich, których osoby działające nie uwzględniły, tudzież wnioski stąd wysunięte; 4) co ja jako autor sądzę o każdym z poprzednich trzech punktów; 5) tło moich zapatrywań filozoficznych i estetycznych, bez którego nie można zrozumieć Pałuby, tak jak ja chcę, żeby ją rozumiano”. Winien jestem wyjaśnić stosunek swojego podziału do warstw, które sam Irzykowski wyróżnia. Powieść właściwa to jego warstwa pierwsza i druga, quasi-powieść analityczna to trzy warstwy dalsze. Irzykowski w swoim schemacie nie dostrzega, że na płaszczyźnie zetknięć pomiędzy pierwszą a drugą grupą pokładów powstaje również quasi-powieść trzecia: o samym pisaniu utworu. I dlatego chociaż zaproponowany wyżej schemat liczebnie wydaje się szczuplejszy od podziału Irzykowskiego, w istocie obejmuje więcej zjawisk. [przypis autorski]

Wg. Locke'a konieczność zawłaszczania nie jest równoznaczna z własnością. Pisze on, że „musiała pojawić się konieczność zawłaszczania w taki czy inny sposób”. J. Locke, Dwa traktaty o rządzie…, s. 181, §26. [przypis autorski]

W gorących klimatach, ludzie mają mniej potrzeb: mniej kosztuje utrzymać żonę i dzieci — Na Cejlonie człowiek żyje za dziesięć groszy na miesiąc; jada tam tylko ryż i rybę. [przypis autorski]

w Grimmie i w panu Tronchin […] bez jakiejkolwiek przewiny z mej strony wobec którego z nich — dałem temu ostatniemu przydomek „kuglarza” dopiero w długi czas po wybuchu jego jawnej nieprzyjaźni i po krwawych prześladowaniach, jakie wzniecił przeciwko mnie w Genewie i gdzie indziej. Usunąłem nawet ten przydomek, kiedy stałem się w zupełności ofiarą jego zabiegów. Niskie sposoby zemsty niegodne są mego serca, a nienawiść nigdy nie zdołała się w nim zagnieździć. [przypis autorski]

W. Grosheide, Transition from guild regulation to modern copyright law — a view from the Low Countries, [w:] L. Bently, U. Suthersanem, P. Torremas, Global Copyright. Three hundred years since the Statute of Anne, from 1709 to cyberspace, s. 81. [przypis autorski]

W. Grosheide, Transition from guild regulation…, za: M. Rose, Authors and Owners. The invention of copyright, London 1994, s. 84. [przypis autorski]

w gruncie nie dbam o nic, tylko o to, co jest myślą i jej wypowiedzeniem. Gdzie to się kończy, kończy się moje uczucie — S. Brzozowski, Pamiętnik, Lwów 1913, s. 27. [przypis autorski]

w gruzach ich zakazano odgrzebywać i szukać pozostałych szczątków, bo Cezar sam wszystek ten łup miał zagarnąć — Swetoniusz [Żywot Nerona 38]. [przypis autorski]

Whig a. Whigamore — w żargonie spiskowców oznaczało tych, którzy byli ulegli rządom króla Jerzego. [przypis autorski]