Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7601 przypisów.
debilitatem mentis (łac.) — osłabienie umysłu. [przypis redakcyjny]
debitam gratificationem (łac.) — należnej nagrody. [przypis redakcyjny]
debite (łac.) — słusznie, zasłużenie. [przypis redakcyjny]
debitoribus (łac.) — forma Dativu a. Ablativu pluralis od debitor: dłużnik, winowajca, odstępca (przekraczający granice); dłużnikom; tu: bez większego sensu. [przypis edytorski]
debitor (łac.) — dłużnik. [przypis edytorski]
de Blacas, Pierre Louis Jean Casimir de (1771–1839) — francuski dyplomata z okresu restauracji monarchii. [przypis edytorski]
de bois (fr.) — z lasu, leśny. [przypis edytorski]
Debora (bibl.) — prorokini, jedyna kobieta pełniąca urząd sędziego (przywódcy) w starożytnym Izraelu, wysłała wojska w celu zwyciężenia wojsk Sisery. [przypis edytorski]
Debora (bibl.) — prorokini, zachęcająca do walki z Kananejczykami. [przypis edytorski]
Debora — jedyna kobieta pełniąca urząd sędziego w starożytnym Izraelu, prorokini, żona Lappioda; wysłała wojska, na czele z Barakiem, w celu zwyciężenia wojsk Sisery. (Sdz 4,4 – Sdz 5,31). [przypis edytorski]
Debora — «Skąd Debora w domu Jakuba? Stąd, że Riwka obiecała Jakubowi: „poślę i zabiorę cię stamtąd” (Genesis 27:45) i posłała do niego Deborę do Paddan-Aram, by go stamtąd wezwać. I zmarła [Debora] w drodze [powrotnej]». Midrasz uczy, że tak naprawdę Jakub dowiedział się tam o śmierci matki, a Tora nie mówi wprost o śmierci Riwki, gdyż fakt ten nie był nagłaśniany, by ludzie nie przeklinali jej jako matki Esawa, zob. Raszi do 35:8. [przypis edytorski]
Debora Vogel (1902–1942) — awangardowa poetka i filozof, pisząca po polsku i w jidisz. [przypis edytorski]
deboszant (z fr.) — hulaka. [przypis redakcyjny]
deboszujący — biesiadujący, pijący. [przypis redakcyjny]
debosz (z fr.) — hulanka, rozpusta. [przypis redakcyjny]
debosz (z fr.) — rozpusta, hulatyka. [przypis redakcyjny]
debra a. debrza — dół, wąwóz, rozpadlina. [przypis edytorski]
debra a. debrza — wąska, płytka dolina; dolina o przekroju poprzecznym w kształcie litery V, powstała w wyniku działania erozyjnego wód okresowych na mało spoistym podłożu. [przypis edytorski]
debra (daw.) — zarośla; jar, parów. [przypis edytorski]
debra (daw.) — zarośla, jar, parów. [przypis edytorski]
Debrett — pot. nazwa książki Debrett's Peerage and Baronetage, przewodnika z krótkimi informacjami o wszystkich utytułowanych rodzinach w Wielkiej Brytanii; kolejne wydania tej książki są regularnie publikowane od 1802 aż do dziś. [przypis edytorski]
de Brosses — usiłował odtworzyć tekst Sallustiusza. [przypis tłumacza]
debrza — wąska, płytka, dolina w kształcie litery V, o stromych, nierównych zboczach, wypłukana przez wody okresowe; z czasem osady mogą ją spłycać i wyrównywać jej zbocza, przekształcając debrzę w dolinę wciosową, parów lub wądół. [przypis redakcyjny]
de buenavista — z pięknym widokiem. [przypis autorski]
Debure — rodzina fr. księgarzy, wydawców i bibliografów, najbardziej znani byli kuzyni Guillaume-François (1731–1782) oraz Guillaume (1734–1820). [przypis edytorski]
Debussy, Claude (1862–1918) — francuski kompozytor, przedstawiciel impresjonizmu muzycznego. [przypis edytorski]
debuszować (daw. wojsk., z fr.) — wysuwać się, wyłaniać się, pojawiać się w miejscu niespodziewanym przez nieprzyjaciela. [przypis edytorski]
de caeteris (łac.) — o innym; o czym innym; o innych sprawach a. pozostałych osobach. [przypis edytorski]
de Caillavou — zmienione wg opisanego schematu nazwisko pani de Caillavet. [przypis edytorski]
Decamps, Alexandre-Gabriel (1803–1860) — francuski malarz i grafik, tworzący romantyczne kompozycje o tematyce orientalnej, inspirowane podróżami do Grecji i Turcji. [przypis edytorski]
De Candolle (1778–1841) — sławny botanik genewski. [przypis redakcyjny]
decapitati (wł.) — ścięty. [przypis edytorski]
de Caylus, Anne Claude de (1692–1765) — francuski historyk sztuki, archeolog i literat. [przypis edytorski]
Decazes, Élie de (1780–1860) — francuski polityk, faworyt króla Ludwika XVIII, premier (1819–1820). [przypis edytorski]
Decazes, Élie de (1780–1860) — francuski polityk, umiarkowany monarchista, premier w l. 1819–1820; zmuszony do ustąpienia po zabójstwie księcia de Berry, gdyż ultrarojaliści zarzucali mu, że zbyt liberalną polityką umożliwił zamach. [przypis edytorski]
december (z łac.)— grudzień. [przypis edytorski]
decembra — grudnia. [przypis edytorski]
Decembris 20 die (łac.) — dnia 20. grudnia. [przypis edytorski]
decem laudes, centum laudes, quinquaginta laudes, mille laudes (łac.) — dziesięć pochwał, sto pochwał, pięćdziesiąt pochwał, tysiąc pochwał. [przypis redakcyjny]
Decemviri — byli w Rzymie (acz pierwej w Grecyi) najwyżsi panowie, którzy byli na miejsce konsulów postanowieni; ale ta odmiana nie długo trwała. Zwano je decemviri, że ich 10 było. Tytus Liwiusz Dekady, ks. 3. [przypis redakcyjny]
decemwirowie (łac. decemviri: dziesięciu mężów) — w staroż. Rzymie: kolegium złożone z 10 urzędników; najbardziej znanymi decemwirami byli członkowie komisji wybranej w 451 p.n.e w celu spisania praw (decemviri consulari imperio legibus scribundis), którym przekazano całkowitą władzę w państwie rzymskim: spisali tzw. prawo dwunastu tablic, w 449 p.n.e. bezprawnie przedłużyli swoją kadencję o kolejny rok i zaczęli sprawować rządy tyrańskie; zostali obaleni w wyniku zbrojnego powstania plebejuszy. [przypis edytorski]
deces — manko, niedobór pieniędzy; dosł.: zgon. [przypis edytorski]
Decet eos laudare defunctos, qui res arduas praeclarasque fecerunt (łac.) — Przystoi sławić po śmierci takich, którzy rzeczy trudnych i świetnych dokonali (Platon). Wszystkie trzy cytaty oznaczone na marginesie rękopisu. [przypis redakcyjny]
de Chantal (1572–1641) — zakonnica francuska, jedna z założycielek zakonu wizytek. [przypis edytorski]
dechrystianizując narody, oni je osłabiają duchowo… — Cały ten ustęp przytoczyłem w skróceniu. [przypis autorski]
deci — dziś: decy-, przedrostek wyrażający jedną dziesiątą część jednostki podstawowej; tu: skrócenie od decygramów. [przypis edytorski]
Decimus Junius Brutus Albinus (zm. 43 p.n.e.) — jeden z zabójców Cezara, którego był przypuszczalnie krewnym. [przypis edytorski]
Decipimur votis et tempore fallimur et mors; Deridet curas, anxia vitae nihil (łac.) — „Zwodzą nas modlitwy i oszukuje czas i śmierć / Szydzi z trosk, trwożne życie [jest] niczym”. [przypis edytorski]
Decjusze — plebejski ród rzymski, do którego należeli wodzowie słynni z poświęcenia życia za ojczyznę. Publiusz Decjusz Mus, konsul z 340 p.n.e., podczas bitwy z Latynami ofiarował swoje życie i armię wroga bogom podziemnym, po czym rzucił się na nieprzyjaciół i zginął, dzięki czemu Rzymianie zwyciężyli. Jego syn o tym samym imieniu, konsul z 312 p.n.e., w bitwie z Samnitami podobnie jak jego ojciec, poświęcił swoje życie bogom podziemnym jako okup za wojsko i ojczyznę, rzucając się w szeregi wroga i zapewniając rodakom zwycięstwo. Następny z rodu, noszący to samo imię konsul z 279 p.n.e., podczas bitwy z Pyrrusem pod Ausculum wg Cycerona miał podobnie poświęcić swoje życie (wg Diona Pyrrus, znając losy jego ojca i dziadka, przed bitwą rozkazał wojsku, żeby podczas walki pojmano Decjusza żywego, po czym wysłał do niego wiadomość, że ślubowanie będzie bezskuteczne). [przypis edytorski]
Decjusze — ród słynący bohaterami poległymi w walce za ojczyznę. [przypis edytorski]
decolté (fr.) — wydekoltowana; o osobie ubranej w suknię ze zbyt głębokim dekoltem. [przypis edytorski]
de Condillac, Étienne Bonnot (1715–1780) — młodszy brat księdza de Mably, jeden z najwybitniejszych filozofów XVIII w., głowa „szkoły sensualistycznej”. [przypis tłumacza]
de contempto mundi (łac.) — o pogardzie świata. [przypis edytorski]
de contemptu mundi et fuga seculi (łac.) — O wzgardzie świata i ucieczce od niego. [przypis tłumacza]
De contemptu mundi (łac.) — O pogardzeniu światem. [przypis edytorski]
de contrario rerum successu (łac.) — o przeciwnym obrocie rzeczy. [przypis redakcyjny]
decoquere ante parta maiorum nati, sanguinis non virtutis haeredes? Equites! (łac.) — urodzeni do trwonienia tego, co przodkowie zebrali… czyśmy dziedzicami krwi a nie cnoty? Rycerze! [przypis redakcyjny]
decoris et honoris (łac.) — godności i honoru. [przypis redakcyjny]
decorum (daw.) — stosowność. [przypis edytorski]
decorum, decori (łac.) — tu: przyzwoitość. [przypis edytorski]
decorum (łac.) — powaga bądź styl stosowny do tematu. [przypis edytorski]
decorum (łac.) — tu: stosowność, przyzwoitość. [przypis edytorski]
decorum — zasada dostosowania formy utworu do jego treści. [przypis edytorski]
decorum — zbiór zasad. [przypis edytorski]
decorum (z łac. decorus: przyzwoity, stosowny) — zasada zgodności formy i treści; termin pochodzący z Poetyki Arystotelesa. [przypis redakcyjny]
decorum (z łac.) — ozdobność, powaga, także: wysłowienie a. styl właściwe dla tematu. [przypis edytorski]
decorum (z łac.) — tu: ponieważ tak wypadało (dosł: poczucie stosowności, zwł. w dziele sztuki). [przypis edytorski]
de Créqui, margrabina — Renée Caroline de Froullay, markiza (margrabina) de Créqui (1714–1803). [przypis edytorski]
Decree Establishing the Venetian Guild of Printers and Booksellers… [przypis autorski]
decrescendo (wł., muz.) — stopniowe ściszanie dźwięków. [przypis edytorski]
decrescendo (z wł.) — stopniowe wyciszanie, wygasanie. [przypis edytorski]
de crimine laesae Maiestatis (łac.) — o zbrodni obrazy Majestatu. [przypis redakcyjny]
de cunctis (łac.) — o wszystkich. [przypis edytorski]
decus, decoris (łac.) — chluba, ozdoba. [przypis redakcyjny]
decus et praesidium (łac.) — chluba i obrona. [przypis edytorski]
decymalny — dziesiętny; waga decymalna to przyrząd, używany do wyznaczania dużych ciężarów za pomocą odważników dziesięciokrotnie lżejszych. [przypis edytorski]
decymetr — dziesięć centymetrów. [przypis edytorski]
decyz — zarządzenie, decyzja. [przypis redakcyjny]
De-czen — klasztor buddyjski; po buriacku i mongolsku nazywa się dacan. [przypis tłumacza]
Deczyński, Kazimierz (1800–1838) — polski pamiętnikarz pochodzenia chłopskiego; pomimo uznania za niezdolnego do służby wojskowej został wcielony do armii, uczestniczył w powstaniu listopadowym; autor krytykowanego przez środowisko emigracyjne Opisu życia wieśniaka polskiego, w którym negatywnie oceniał ustrój feudalny i szlachtę. [przypis edytorski]
Deczyński rozpoczął pisać swoje pamiętniki — tekst francuski podajemy tu w przekładzie polskim (przyp. wyd.). [przypis redakcyjny]
Dedal (mit. gr.) — architekt i wynalazca, skonstruował m. in. labirynt dla Minotaura. Ojciec Ikara. [przypis edytorski]
Dedal (mit. gr.) — architekt, rzeźbiarz i wynalazca; zaprojektował m.in. labirynt dla potwornego Minotaura na Krecie; uciekając z Krety wraz z synem, posłużył się sztucznymi skrzydłami zlepionymi woskiem. [przypis edytorski]
Dedal (mit. gr.) — zręczny rzemieślnik, wynalazca i architekt, ojciec Ikara; zaprojektował m.in. labirynt dla Minotaura, wynalazł narzędzia ciesielskie, rzeźbił figury wyglądające jak żywe, sugestywnie przedstawiające ruch. [przypis edytorski]
Dedal (mit. gr.) — zręczny rzemieślnik, wynalazca i architekt, ojciec Ikara; zaprojektował m.in. labirynt dla Minotaura, wynalazł narzędzia ciesielskie, rzeźbił figury wyglądające jak żywe, sugestywnie przedstawiające ruch. [przypis edytorski]
Dedal (mit. gr.) — zręczny rzemieślnik, wynalazca i architekt, ojciec Ikara; zaprojektował m.in. labirynt dla Minotaura, wynalazł narzędzia ciesielskie, rzeźbił figury wyglądające jak żywe, sugestywnie przedstawiające ruch; mojego przodka Dedala: Sokrates był synem kamieniarza i rzeźbiarza Sofroniskosa, został wyszkolony na rzeźbiarza. [przypis edytorski]
Dedal (mit. gr.) — zręczny rzemieślnik, wynalazca i architekt; wynalazł narzędzia ciesielskie, rzeźbił figury wyglądające jak żywe, zaprojektował m.in. labirynt dla Minotaura; ojciec Ikara. [przypis edytorski]
Dedal — mityczny architekt i rzeźbiarz ateński; żył na Krecie, gdzie królowi Minosowi wybudował sławny labirynt. Poróżniwszy się potem z Minosem, sporządził sobie i swemu synowi Ikarowi skrzydła, by za ich pomocą uciec na Sycylię. Ikar, jak wiadomo, spadł do morza podczas tej podróży. [przypis edytorski]
Dedal — mityczny architekt i rzeźbiarz ateński; żył na Krecie, gdzie królowi Minosowi wybudował sławny labirynt. Poróżniwszy się potem z Minosem, sporządził sobie i swemu synowi Ikarowi skrzydła, by za ich pomocą uciec na Sycylię. Ikar, jak wiadomo, spadł do morza podczas tej podróży. [przypis edytorski]
Dedalus — budowniczy ateński, miał zbudować Minosowi na Krecie labirynt. [przypis redakcyjny]
dedecet (łac.) — to niewłaściwe, niegodne; nie godzi się. [przypis edytorski]
Dedecius, Karl (1921–2016) — tłumacz literatury polskiej i rosyjskiej na język niemiecki, urodzony w niemieckiej rodzinie w Łodzi. [przypis edytorski]
Dederunt fel in escam (łac.) — Ps 63, 22. [przypis tłumacza]
de dette chance (fr.) — ? [przypis edytorski]
Dedit (…) iuvarent — Quintilianus, Institutio oratoria, I. 12. [przypis tłumacza]
de domo (łac.) — z domu (nazwisko panieńskie). [przypis edytorski]
de domo (łac.) — z domu. [przypis edytorski]
de domo (łac.) — z domu. [przypis redakcyjny]
De duabus Sarmatiis (łac.) — O dwóch Sarmatiach. [przypis edytorski]
deductionis Romae a Ross (łac.) — o wyprowadzeniu (nazwy) Rzym od (słowa) Ross. [przypis edytorski]
