Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3509 przypisów.
'Η αγαπη ου ζητει τα εαντης (gr.) — „Miłosierdzie nie szuka swojej korzyści” (św. Paweł. List I do Koryntian, Rozdz. XIII, w. 5). [przypis tłumacza]
ἡ δεισιδαιμονία καθάπερ πατρὶ τῷ τυφῷ πείθεται — przypisywane Sokratesowi (Jan Stobaeus, Sermones, XXII). [przypis edytorski]
ἡ κοινὴ διάλεκτος, he koine dialektos (gr.: wspólny dialekt) — krótko: koine, określenie powszechnej formy języka greckiego używanej w okresie poklasycznym, od początków epoki hellenistycznej do czasów późnoantycznych (ok. 300 p.n.e. – 300 n.e.); we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego koine służyła jako środek komunikacji między różnojęzycznymi grupami ludzi i stanowiła nieoficjalny, drugi po łacinie język cesarstwa rzymskiego; w koine powstała większość greckiej literatury pięknej i naukowej tego okresu, a także Septuaginta (grecki przekładu Biblii hebrajskiej z III w. p.n.e.) i większość pism wczesnochrześcijańskich, w tym księgi Nowego Testamentu oraz późniejsze pisma teologiczne. [przypis edytorski]
Ἤ ζῇν (…) ἀθλίως (gr.) — „Lub żyć bez troski, albo umrzeć w porę:/ Śmierć piękną dla tych, kogo krzywdzi życie,/ I lepiej nie żyć, niźli żyć w niedoli.” Cytat u Stobaeusa [w:] Sermones, 20 (tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Iabiang — ang. Yabiang, dziś: Abo, prawy dopływ rzeki Wouri (daw.: Rzeki Kameruńskiej). [przypis edytorski]
iacta est alea — „Kość rzucona!”, słowa Juliusza Cezara przesadzającego Rubikon. [przypis autorski]
iactantia (łac.) — chełpliwość. [przypis redakcyjny]
iactantius (…) dolent — Tacitus, Annales II, 77. [przypis tłumacza]
I act, I move, I push (ang.) — działam, poruszam się, śpieszę. [przypis tłumacza]
iactura — strata. [przypis redakcyjny]
Iakchos — jedno z wielu imion Dionizosa, boga wina, w Atenach i w Eleusis. Podczas misteriów eleuzyńskich (koniec września, 27. lub 28.) niosła z Aten posąg Iakchosa (pojmowano go jako syna Demetry i Zeusa) do Eleusis uroczysta procesja, wśród okrzyków: „Iakchos! Iakchos!”. Gdy zanosiło się na bitwę salamińską, pokazało się światło z Eleusis, widziano tuman kurzu i słyszano krzyk: „Iakchos”, tak jakby się procesja odbywała; tymczasem Attyka była pusta. Tłumaczono sobie to cudowne zjawisko tak, że Demeter, jej córka i Iakchos ciągną na pomoc Grekom, i przepowiadano zgubę Persom (barbarzyńcom). [przypis tłumacza]
iakie rozrządzenie domu, gospodarstwa, dzieci i samych nawet rozrywek zastałem, opiszę ieżeli mi czas pozwoli — w drugim tomie przypadków moich. [przypis autorski]
iako Dawid prawi… — Quaesivi eum et non est inventus locus eius (Ps. 36) [Tekst łac. tłumaczy się jako: Szukałem go, lecz nie znalazłem miejsca, gdzie by był — Red.WL]. [przypis tłumacza]
Iako Egipską rozgrzeszył Maryię — św. Maria Egipcjanka (ok. 344–ok. 421), prostytutka, która pod wpływem pielgrzymki do grobu Chrystusa przemieniła się w mieszkającą na pustyni pokutnicę. [przypis edytorski]
iakokolwiek — dziś popr.: jakkolwiek. [przypis edytorski]
Michał Dymitr Krajewski, Woyciech Zdarzyński, życie i przypadki swoje opisuiący
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Michał Dymitr Krajewski, Woyciech Zdarzyński, życie i przypadki swoje opisuiący
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
iambus (łac.) — jamb: staroż. miara wiersza (stopa), złożona z dwóch sylab, krótkiej i długiej. [przypis edytorski]
Iam (…) dicitur — Po łacinie: „Już tyle razy zaklinałem was na wszystko, co święte, na wszystkich bogów i boginie; abyście, jeżeli zdolni jesteście jeszcze do uczuć litości, wsparli mnie w mojej nędzy; ale na nic nie zdały te moje skargi i wyrzekania. Pozwólcie, proszę, pozwólcie, okrutnicy, iść, dokąd mnie los mój woła i nie mamcie mnie dłużej waszymi czczymi zagadywaniami, pamiętni starego przysłowia, że głodny brzuch, jak powiadają, pozbawiony jest uszu”. [przypis tłumacza]
Iam (…) implorata — Catullus, Carminae LXVI, 65. [przypis tłumacza]
Iam (…) licebit (łac.) — „Co minęło, nie wróci; daremne błagania!” (Lucretius, De rerum natura, III, 928; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
I am lost (ang.) — Zginęłam! [przypis tłumacza]
Iam matura thoris plenis adoleverat virginitas (łac.) — Już dziewictwo w całej pełni było dojrzałe do ślubnego łoża. [przypis tłumacza]
I am much tired (ang.) — jestem bardzo zmęczony. [przypis edytorski]
Iam nemo (…) templa (łac.) — „Człek zmęczony i życiem przesycony marnym,/ Nie raczy podnieść wzroku na niebios sklepienie!” (Lucretius, De rerum natura, II, 1037; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Iam perditae rei patrocinari (łac.) — bronić tak złej sprawy. [przypis redakcyjny]
Iamque (…) repletum — Lucretius, De rerum natura, II, 1165. [przypis tłumacza]
Iamque (…) tellus — Lucretius, De rerum natura, II, 1151 [przypis tłumacza]
I am the man of (ang.) — jestem człowiekiem z [roku]. [przypis redakcyjny]
I am, whom the name is written over the water (ang.) — „Jestem tym, którego imię zapisane jest na wodzie”; prawdopodobnie ostatnie słowa Johna Keatsa, sentencja wyryta na jego grobie. [przypis edytorski]
Ianiculum — wzgórze w Rzymie, na prawym brzegu Tybru. [przypis edytorski]
i ani go okiem — i znika; i nie widać go. [przypis edytorski]
i ani się biedak nie domyśla — dziś popr.: i ani się biedak domyśla. [przypis edytorski]
ianitor (łac.) — odźwierny. [przypis edytorski]
Ianowi Kale… — Jean de Calais, notariusz Châtelet, w istocie piastujący funkcje interpretatora testamentów. [przypis tłumacza]
Ianuarii (łac.) — stycznia. [przypis redakcyjny]
I Apostoł miecza się królewskiego bać każe — por. Rz 13, 4. [przypis edytorski]
I. Archibald Niemiły — w wersji angielskiej ten rozdział figuruje jako trzeci (więcej informacji w nocie redakcyjnej). [przypis edytorski]
I Armia Wojska Polskiego — armia gen Berlinga, utworzona 29 lipca 1944 na mocy dekretu Krajowej Rady Narodowej z sił polowych I Armii Polskiej w ZSRR sformowanej 16 marca 1944, operacyjnie podporządkowana dowódcom frontów Armii Czerwonej, szlak bojowy zakończyła w maju 1945 wyjściem na brzeg Łaby i szturmem części swoich oddziałów na Berlin. [przypis edytorski]
Iasius — brat Dardana, miał z nim ciągnąć do wyspy Samotraki. [przypis edytorski]
I ask not (…) thou art (ang.) — Ja nie pytam się ciebie, czyś ty zawiniła. Lecz kocham cię taką, jaką jesteś. [przypis tłumacza]
ibbur — w pewnych odłamach mistyki żydowskiej słowo to oznacza w uproszczeniu wzmocnienie duszy żyjącego człowieka przez tymczasowo łączącą się z nią inną sprawiedliwą duszę przebywającą poza ciałem. Zwykle wynika to z potrzeby spełnienia przez duszę bezcielesną jakiejś misji. [przypis edytorski]
i będą się śmiali — zapewne w czasie stypy. [przypis redakcyjny]
I będziecie jako wdowa osierociała, wy, coście drugie narody rządzili. I będziecie ku pośmiechu i urąganiu nieprzyjaciołom swoim — por. Lm 1, 1 i 7. [przypis edytorski]
I będzie wam złość wasza jako mur porysowany wysoki, który, gdy się nie spodziejecie, upadnie. I jako garncarska flasza, mocno uderzona… — Iz 30, 13–14. [przypis edytorski]
I beg you pardon but I don't like the music, I am sorry — przepraszam pana, ale ja lubię muzyki, przykro mi [popr. I beg your pardon]. [przypis redakcyjny]
I beg your pardon (ang.) — proszę wybaczyć; bardzo przepraszam. [przypis edytorski]
ibercjerek (z niem. Überzieher) — lekkie palto. [przypis edytorski]
Iberia — Hiszpania. [przypis redakcyjny]
Iberowie — nieznanego pochodzenia lud, zamieszkujący w starożytności południowe i wschodnie wybrzeże Półwyspu Iberyjskiego; w III w. p.n.e. podbici na krótko przez Kartagińczyków, następnie przez Rzymian. [przypis edytorski]
Iber — rzeka Ebro w Hiszpanii. [przypis redakcyjny]
iberski — dziś popr.: iberyjski, przym. od: Iberia, staroż. nazwa dzisiejszej Hiszpanii. [przypis edytorski]
Iberyjczycy — mieszkańcy prowincji rzymskiej położonej na terenach dzisiejszej Hiszpanii. [przypis edytorski]
Ibidem, s. 122. [przypis autorski]
Ibidem, s. 125. [przypis autorski]
Ibid. — skrót od łac. ibidem: tamże. [przypis edytorski]
Ibikos (VI w. p.n.e.) — grecki poeta liryczny, autor pieśni chóralnych i liryków erotycznych. [przypis edytorski]
Ibilis — nazwa diabła u muzułmanów. [przypis edytorski]
Ibir-Sybir — Syberia. [przypis edytorski]
ibis — gatunek dużego ptaka z rzędu pelikanowych. [przypis edytorski]
ibis — ptak brodzący, czczony w starożytnym Egipcie. [przypis edytorski]
ibis — ptak brodzący o długim, wygiętym dziobie, czczony w starożytnym Egipcie. [przypis edytorski]
ibis — ptak o długich nogach i dziobie, z rodziny pelikanowatych; jego nazwa może być pochodzenia egipskiego. [przypis edytorski]
…i błagał wszystkich Achajów, dwóch zaś Atrydów najbardziej… — Iliada I 15–16. [przypis edytorski]
Iblis — przywódca zbuntowanych dżinnów, odpowiednik szatana. [przypis edytorski]
Ibn Adhari, właśc. Ibn Idhari (XIII–XIV w.) — marokański historyk, autor dzieła Al-Bayan al-Mughrib (1312), kroniki muzułmańskiej Afryki Płn. i Płw. Iberyjskiego. [przypis edytorski]
Ibn Ezra — Abraham ben Meir (1092–1167), hebrajski poeta, uczony i filozof z Hiszpanii; autor komentarzy do Biblii, rozprawy filozoficznej w duchu neoplatonizmu, poematów religijnych i drobnych utworów o tematyce świeckiej. [przypis tłumacza]
I bolsz nie hreszy (białorus.) — i nie grzesz więcej. [przypis edytorski]
Ibrahim (1789–1848) — syn Muhammada Alego, dobry, lecz okrutny administrator. [przypis redakcyjny]
Ibrahim Pasza (1789–1848) — egipski wódz i polityk, syn wicekróla Egiptu Muhammada Alego; jako dowódca armii egipskiej zwyciężył wahhabitów, podbił Sudan; w 1824 mianowany przez sułtana namiestnikiem Morei (Peloponezu); w lipcu 1824 przybył do Grecji z 63 okrętami, setką okrętów transportowych i 16.000 żołnierzy; tłumił powstanie greckie ze szczególnym okrucieństwem. [przypis edytorski]
Ibsen — Brand. [przypis redakcyjny]
Ibsen, Gladstone, Munch (…) jeżeli to wszystko nie skończy się na kobiecie, jestem gips — J. A. Kisielewski, W sieci. Karykatury, Warszawa 1956, s. 180–181. Pozycji Kisielewskiego na tle modernizmu i dziejów scenicznych jego komedii dotyczy kompetentne studium Romana Taborskiego „W sieci” i „Karykatury” (w tomie: Trzech dramatopisarzy modernistycznych. Przybyszewski, Kisielewski, Szukiewicz, Warszawa 1965, s. 68–101). Warto też pamiętać opinię Przybyszewskiego na temat W sieci Kisielewskiego. Zdaniem Przybyszewskiego autor odmalował „Kraków kiepskiego fin-de-siecle'u, lichego blichtru wiedeńskiej secesji i altenbergowskiego snobizmu, a równocześnie bohaterskich wysiłków, by się »z sieci« starego Krakowa wyzwolić”. Por. S. Helsztyński, J. A. Kisielewski i St. Przybyszewski w 1901 roku, „Ruch Literacki” 1937, nr 6, s. 118. [przypis autorski]
Ibsen, Henrik (1828–1906) — dramatopisarz norweski. [przypis edytorski]
Ibsen, Henrik (1828–1906) — norweski dramatopisarz, autor sztuk romantycznych (Peer Gynt), realistycznych (Nora), w ostatnich dramatach nawiązujący do symbolizmu. [przypis edytorski]
Ibsen, Henrik (1828–1906) — norweski dramatopisarz, reżyser, dyrektor teatru, autor m.in. dramatów Dzika kaczka, Nora czyli dom lalki, Peer Gynt. [przypis edytorski]
Ibsen, Henrik (1828–1906) — norweski dramaturg, czołowy przedstawiciel nurtu krycznorealistycznego w Skandynawii; jego Komedia miłości z 1862 wywołała skandal ze strony mieszczaństwa. [przypis edytorski]
Ibsen, Henrik (1828–1906) — wybitny dramaturg norweski, krytyk społeczeństwa mieszczańskiego; autor m.in. dramatów Dzika kaczka, Nora, czyli dom lalki. [przypis edytorski]
Ibsen, Henrik (1828–1906) — wybitny dramaturg norweski, krytyk społeczeństwa mieszczańskiego. [przypis edytorski]
Ibsen, Henrik Johan (1828–1906) — dramaturg norweski. [przypis edytorski]
Ibsen, Henryk (1828–1906) — dramaturg norweski, początkowo tworzący utwory oparte na motywach historycznych, legendach i sagach skandynawskich, później podjął tematykę społeczno-obyczajową w duchu realizmu i naturalizmu; autor m.in. dramatów Nora czyli dom lalki oraz Dzika kaczka. [przypis edytorski]
Ibsen, Henryk (1828–1906) — dramaturg norweski, początkowo tworzący utwory oparte na motywach historycznych, legendach i sagach skandynawskich, później podjął tematykę społeczno-obyczajową w duchu realizmu i naturalizmu (Nora czyli dom lalki 1879, Dzika kaczka 1884, Brand 1865). [przypis edytorski]
Ibsen, Henryk (1828–1906) — dramaturg norweski, początkowo tworzący utwory oparte na motywach historycznych, legendach i sagach skandynawskich (Grób Hunów 1850, Peer Gynt 1867); następnie podjął tematykę społeczno-obyczajową w duchu realizmu i naturalizmu, w późnej twórczości wprowadzał do swych sztuk elementy symbolizmu; od 1857 r. kierował Norweskim Teatrem Kristiania, później przebywał na emigracji we Włoszech i w Niemczech, zmarł w Christianii, będącej dziś dzielnicą Oslo; oprócz wymienionych, do najbardziej znanych jego dzieł należą dramaty Nora czyli dom lalki (1879) i Dzika kaczka (1884). [przypis edytorski]
Ibsen, Henryk (1828–1906) — dramaturg norweski. Początkowo tworzył utwory oparte na motywach historycznych, legendach i sagach skandynawskich, później podjął tematykę społeczno-obyczajową w duchu realizmu i naturalizmu oraz symbolizmu. Dzieła: Grób Hunów, Nora czyli dom lalki, Dzika kaczka. [przypis edytorski]
Ibsen, Henryk (1828–1906) — dramaturg norweski. Początkowo tworzył utwory oparte na motywach historycznych, legendach i sagach skandynawskich, później podjął tematykę społeczno-obyczajową w duchu realizmu i naturalizmu oraz symbolizmu. Dzieła: Grób Hunów, Nora czyli dom lalki, Dzika kaczka, Kobieta morska. [przypis edytorski]
Ibsen, Henryk (1828–1906) — norweski dramatopisarz, reżyser, dyrektor teatru, autor m.in. dramatów Dzika kaczka, Nora czyli dom lalki, Peer Gynt. [przypis edytorski]
Ibsen, Henryk (1828–1906) — wybitny dramaturg norweski, krytyk społeczeństwa mieszczańskiego; autor m.in. dramatów Nora czyli dom lalki (1879), Upiory (1881), Dzika kaczka (1884). [przypis edytorski]
Ibsen, Henryk (1828–1906) — wybitny norweski pisarz, sławny twórca dramatów (Nora, Upiory, Wróg ludu, Dzika kaczka i in.), w których poddaje ostrej krytyce społeczeństwo mieszczańskie; wyrazem głębokiego protestu wobec obłudy jego moralności i kultury w życiu codziennym jest m.in. postać Jadwini w Dzikiej kaczce, wrażliwej i utalentowanej dziewczynki, tragicznie osamotnionej w egoistycznej i zakłamanej atmosferze najbliższej rodziny. [przypis redakcyjny]
Ibsen jest na wskroś dziecięciem swego otoczenia (…) pogardą dla obłudy — J. Wojewódzki, Ibsen w Anglii, „Prawda” 1893, nr 33, s. 392. [przypis autorski]
I była Babel okropna języków — [biblijna] wieża Babel, przy której Bóg pomieszał ludziom języki. [przypis redakcyjny]
I była chwila ciszy. I powietrze stało głuche, milczące, jakby z trwogi oniemiało — Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, ks. X, w. 12. [przypis edytorski]
I była chwila ciszy. I powietrze stało się głuche, milczące, jakby z trwogi oniemiało — fragment utworu Pan Tadeusz, autorstwa Adama Mickiewicza (1798–1855). [przypis edytorski]
i by lampa (…) zagaśnie — tu: i niby lampa (…) zagaśnie. [przypis edytorski]
i całe owo dziesięcioro praw bożych — w tym miejscu na marginesie poniższego wywodu znajduje się adnotacja: „Prawa Tablic”. [przypis edytorski]
I całus, i policzek ozwały się razem — fragment utworu Pan Tadeusz, autorstwa Adama Mickiewicza (1798–1855). [przypis edytorski]
I can't get out (ang.) — nie mogę wyjść. [przypis edytorski]
I can't help smiling (ang.) — nie mogę się powstrzymać od uśmiechu. [przypis edytorski]
Icchak Cukierman ps. „Antek” (1915–1981) — żołnierz Żydowskiej Organizacji Bojowej i Armii Krajowej, uczestnik powstania w getcie warszawskim i powstania warszawskiego, w 1948 roku wyemigrował do Izraela. [przypis edytorski]
ice-cream (ang.) — lody (do jedzenia). [przypis edytorski]
ice-cream (ang.) — lody. [przypis edytorski]
ice krem soda (z ang.) — deser lodowy z wodą sodową a. z napojem gazowanym. [przypis edytorski]
Icek zapieczętowany — popularna komedia ze śpiewami autorstwa Aleksandra Ładnowskiego (1815–1891). [przypis edytorski]
Ich als praktische Einheit (niem.) — ja jako praktyczna (funkcjonalna) jednostka. [przypis edytorski]
