Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10888 przypisów.
koma (daw.) — tu: przecinek. [przypis edytorski]
Komalcis — popr. Kamalsis (ros. Камалсис), rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ rzeki Sym. [przypis edytorski]
komanderówka — w gwarze obozowej: rodzaj komanda, grupa więźniów pracująca poza terenem obozu. [przypis edytorski]
komandir krasnawo pojezda (ros.) — komendant czerwonego pociągu. [przypis edytorski]
komandirowka (ros.) — zlecenie wyjazdu, delegacja służbowa; tu: oddzielna placówka głównego obozu pracy przymusowej. [przypis edytorski]
komandir połka (ros.) — komendant pułku. [przypis edytorski]
komandir (ros.) — dowódca wojskowy. [przypis edytorski]
Komandoführer (niem.) — dowódca komanda więźniarskiego. [przypis edytorski]
komandoführer (z niem.) — szef komanda więźniarskiego. [przypis edytorski]
komandor Eugeniusz Pławski (1895–1972) — oficer Marynarki Wojennej, przed wojną dowodził m.in. Dywizjonem Okrętów Podwodnych, w latach późniejszych pełnił także funkcję dowódcy ORP „Piorun” i ORP „Dragon”, od 1944 do 1945 szef sztabu Kierownictwa Marynarki Wojennej. Służbę zakończył w stopniu komandora. Po wojnie na emigracji w Kanadzie. [przypis edytorski]
komandoria a. komturia — jednostka administracyjna w zakonach rycerskich. [przypis edytorski]
komandoria — komandoria a. krzyż komandorski; drugi stopień orderów wielostopniowych. [przypis edytorski]
Komandor — postać z legendy o Don Juanie. Według jednej z wersji (podanie doczekało się wielu interpretacji tak literackich, jak i operowych) Komandor zginął z ręki Don Juana, w pojedynku o honor córki, Donny Anny. Zmarłemu wystawiono posąg, potem dla żartu wezwany przez Don Juana na ucztę. Zaproszona figura przybyła i zabrała uwodziciela do piekła. [przypis edytorski]
komandor Św. Ludwika — osoba odznaczona Orderem Świętego Ludwika drugiej klasy (komandoria), nadawanym za zasługi wojenne. [przypis edytorski]
komando Wagner — chodzi prawdopodobnie o komando (grupę więźniów wyznaczonych do wykonania konkretnej pracy) pracujące dla firmy Wagner, budującej drogi obozowe. [przypis edytorski]
komando — w gwarze obozowej: grupa więźniów obozu koncentracyjnego wykonujących pracę przymusową. [przypis edytorski]
komando — w gwarze obozowej: w obozie koncentracyjnym grupa więźniów, wykonujących pracę przymusową. [przypis edytorski]
komando — w gwarze obozowej: zgrupowanie więźniów na czas pracy w drużynę roboczą. [przypis edytorski]
komando (z niem.) — drużyna robocza, złożona z więźniów obozu. [przypis edytorski]
koma — przecinek; chodzi dalej o okresy zdania, jego logiczne części. [przypis edytorski]
koma (przestarz.) — przecinek. [przypis redakcyjny]
Komarę — Komorno, twierdza przy ujściu rzeki Wag do Dunaju. [przypis redakcyjny]
Komarno — miejscowość na pd.-zach. od Lwowa; hetman Sobieski rozgromił tam wojska tatarskie 10 października. [przypis redakcyjny]
Komarow, Wissarion Wissarionowicz (1838–1907) — ros. publicysta, redaktor; pułkownik armii ros., monarchista, zagorzały zwolennik idei zjednoczenia Słowian pod patronatem Rosji; współpracownik Murawjowa, redaktor dziennika „Russkij Mir”; uczestnik wojny serbsko-tureckiej, podczas której otrzymał stopnień generała armii serbskiej; po powrocie do Rosji wydawał własne pisma: „Swiet”, „Zwiezda”, „Russkij wiestnik”. [przypis edytorski]
komaryński, właśc. kamarinskaja — bardzo szybki rosyjski taniec ludowy. [przypis edytorski]
komata (z gr.) — znaki pisarskie. [przypis redakcyjny]
komat (muz.) — bardzo drobna, trudna do uchwycenia różnica między dźwiękami niemal tej samej wysokości. [przypis edytorski]
komatule — rodzaj morskich bezkręgowców należących do szkarłupni, pokrojem przypominających gwiazdy. [przypis edytorski]
kombatant (daw.) — wojownik, żołnierz. [przypis edytorski]
kombatant — tu dosł. z fr. combattant: towarzysz broni. [przypis edytorski]
kombinacja — tu daw.: jednoczęściowa bielizna damska, majtki połączone z koszulką na ramiączkach. [przypis edytorski]
kombineza — dziś: kombinezon. [przypis edytorski]
kombinezka (daw.) — jednoczęściowa bielizna damska, halka przedłużona doszytymi szortami. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Komedia Francuska — Comédie-Française, francuski teatr narodowy. [przypis edytorski]
Komedia Francuska (fr. Comédie-Française) — francuski teatr narodowy znajdujący się w Paryżu. [przypis edytorski]
komedialnia — teatr. [przypis redakcyjny]
Komedia ludzka — cykl powieści i opowiadań francuskiego pisarza Honoriusza Balzaka składający się z ponad 130 utworów, pokazujący życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa, pisany w latach 1829–1848. [przypis edytorski]
Komedia ludzka — cykl powieści i opowiadań, których autorem jest Honoré de Balzac (1799–1850). [przypis edytorski]
komediant (daw.) — aktor; tu: pogardliwe określenie aktora. [przypis edytorski]
komediantko — ze względy na rytm czytamy ten wyraz tak, by miał 5 sylab (komedyjantko). [przypis edytorski]
Komedia o człowieku, który pojął żonę niemowę — Komedia ta, wedle kanwy zostawionej przez Rabelais'go, napisana została przed kilkunastu laty na nowo przez Anatola France [1908; Red. WL]. [przypis tłumacza]
Komedia Piekła, Czyśćca i Raju — Non v'acorgete voi che noi siam vermi/ Nati a formar l'angelica farfalla/ Che volla alla giustizia senza schermi? (Dante, Czyściec, pieśń X, w. 123). [przypis tłumacza]
komedia ta nie przestaje być komedią — Pierwotny tytuł brzmiał: Mizantrop, czyli żółciowy kochanek. [przypis tłumacza]
Komedia Włoska (fr. Comédie-Italienne) — paryski teatr, gdzie grywano sztuki i opery włoskie. [przypis edytorski]
komedię o człowieku, który pojął żonę niemowę — Z kanwy tej napisał przed kilkoma laty Anatol France komedię pod tymże tytułem (wyszła w druku po polsku w przekł. tłumacza niniejszego dzieła). [przypis tłumacza]
komedii Tartufe, jeszcze nieprzedstawianej publicznie — Pierwsze przedstawienie trzech aktów Świętoszka miało charakter dworski, tym samym prywatny. [przypis tłumacza]
Komedya Boska — porównaj wstęp do włoskiego wydania Komedyi, napisany przez Eugeniusza Camerini (Milano 1891). Porównaj też Krauza, który szczególnie szeroko uwzględnia i rozpatruje wpływ sztuki na Danta. [przypis autorski]
Komendant — Józef Piłsudski (1867–1935), dowódca wojskowy, działacz niepodległościowy i socjalistyczny, w czasie I wojny światowej organizator Legionów, naczelnik państwa po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918, wycofał się z polityki w roku 1922, by w 1926 przejąć władzę w wyniku tzw. przewrotu majowego. [przypis edytorski]
komendant obozu — komendantem obozu w latach 1940–1943 był SS-Obersturmbannführer Rudolf Höß; kolejni funkcjonariusze SS pełniący tę funkcję to: Obersturmbannführer Arthur Liebehenschel w l. 1943–1944 oraz Sturmbannführer Richard Baer w l. 1944–1945. [przypis edytorski]
Komendant świeżego powietrza, [w oryg.: le Commandant de la campagne] — był to tytuł, jakiego używał Teodor Poli. [przypis autorski]
komendarstwa (forma lm) — stanowiska zlecone. [przypis redakcyjny]
komenda — [tu:] oddział. [przypis redakcyjny]
komendy — konkury, zaloty. [przypis redakcyjny]
komendy — zaloty. [przypis redakcyjny]
komendy (z łac.) — zaloty. [przypis redakcyjny]
komentarz do Diophanta — komentarz do Arytmetyki Diofantosa (215–299), działającego w Aleksandrii wybitnego gr. matematyka, który zajmował się metodami rozwiązywania równań algebraicznych. [przypis edytorski]
komentarz — objaśnienie. [przypis autorski]
komeraż (daw.) — intryga, plotka. [przypis edytorski]
komeraż (daw.) — złośliwa plotka, obgadywanie. [przypis edytorski]
komeraż (daw.) — złośliwa plotka. [przypis edytorski]
komeraże — plotki, intrygi. [przypis redakcyjny]
komersant (z ros.) — handlowiec. [przypis edytorski]
komers — regularne spotkania studentów, połączone z piciem piwa lub wina. [przypis tłumacza]
komers — studenckie przyjęcie, zabawa. [przypis edytorski]
komes — dostojnik dworski bądź zarządca okręgu. [przypis edytorski]
komes — tu raczej w znaczeniu „możny rycerz” niż jako urząd. [przypis edytorski]
kometa grożący — dziś r.ż.: kometa grożąca. [przypis edytorski]
Kometa — opowiadanie zainspirowane pojawieniem się komety Halleya wiosną 1910. Wzbudziło ono powszechny niepokój z powodu przewidywanego znacznego zbliżenia się komety do Ziemi oraz wykrycia w jej warkoczu cyjanu, silnie trującego gazu. [przypis edytorski]
kometa — w dawnej polszczyźnie wyraz ten występował w rodzaju męskim. [przypis edytorski]
kom her (jid.) — chodź tu. [przypis edytorski]
komicje a. komicja (łac. comitia) — w starożytnym Rzymie zgromadzenia ludu, które w okresie republiki wybierały urzędników oraz uchwalały ustawy (leges). [przypis edytorski]
komięga — flisacki statek rzeczny, pozbawiony masztu, poruszany za pomocą wioseł, używany od XVI do XIX w. [przypis edytorski]
komięga (przestarz.) — starop. wiosłowy statek rzeczny. [przypis edytorski]
komięga — statek wiosłowy używany do transportu towarów. [przypis edytorski]
komiega a. komięga (daw.) — statek używany przez flisaków do spławiania zboża: pozbawiony masztów, czworoboczny i dość obszerny środek transportu rzecznego; krypa. [przypis edytorski]
komiega a. komięga — flisacki statek rzeczny, pozbawiony masztu, poruszany za pomocą wioseł, używany od XVI do XIX w. [przypis edytorski]
komiega — statek rzeczny do spławiania zboża. [przypis redakcyjny]
komiliton (przestarz.) — kolega. [przypis edytorski]
komiliton — sprzymierzeniec, wspólnie walczący. [przypis redakcyjny]
komiliton — towarzysz broni. [przypis redakcyjny]
komiliton (z łac., daw.) — towarzysz broni. [przypis edytorski]
komiliton (z łac., przestarz.) — towarzysz broni. [przypis edytorski]
komiliton (z łac.) — towarzysz broni. [przypis edytorski]
komin (daw.) — piec kuchenny. [przypis edytorski]
komin (daw.) — piec z paleniskiem do gotowania. [przypis edytorski]
Komintern — Międzynarodówka Komunistyczna, w skrócie Komintern (ros. Коммунистический интернационал, Kommunisticzjeskij internacionał), międzynarodowa organizacja zrzeszająca partie komunistyczne. [przypis edytorski]
Komintern (skrótowiec z ros.) — Międzynarodówka Komunistyczna, zw. też Trzecią Międzynarodówką, organizacja międzynarodowa założona w 1919 w Moskwie przez kilkanaście partii i ruchów komunistycznych, z inicjatywy Włodzimierza Lenina; miała na celu propagowanie idei komunistycznych i przygotowanie światowej rewolucji; rozwiązana w 1943 przez Józefa Stalina. [przypis edytorski]
komiśny chleb a. komiśniak (niem. Kommissbrot) — ciemny, razowy chleb z mąki żytniej. [przypis edytorski]
komiśny (rzad.) — wojskowy; taki, jaki przydziela się żołnierzom. [przypis edytorski]
komisant a. faktor — pośrednik, osoba lub firma zajmujące się komisem towarów. [przypis edytorski]
komisant — człowiek sprzedający (lub kupujący) przedmioty na rzecz zleceniodawcy, ale we własnym imieniu, za co pobiera określoną prowizję; dawniej: agent handlowy, przedstawiciel przedsiębiorstwa. [przypis edytorski]
Komisariat Rządu na m. st. Warszawę — organ rządowy zarządzający Warszawą w latach 1919–1939; Warszawa nie wchodziła wówczas w skład województwa warszawskiego, nie była też powiatem, ale stanowiła odrębną jednostkę administracyjną; Komisarz Rządu był przedstawicielem rządu (podlegał Ministrowi Spraw Wewnętrznych) oraz władzą przełożoną dla zarządu miejskiego. [przypis edytorski]
komisarz — administrator dóbr. [przypis edytorski]
komisarz — administrator, urzędnik do specjalnych zleceń. [przypis redakcyjny]
komisarze nasi — byli to z Litwy: Jerzy Hlebowicz, starosta żmudzki, Krzysztof Zawisza, marszałek w. litewski i Cyprian Brzostowski, referendarz; z Korony: Hieronim Wierzbowski, wojewoda sieradzki, i Stanisław Sarbiewski, wojewoda mazowiecki, brat jezuity, poety Macieja. [przypis redakcyjny]
komisarze targowi — dozorowali cen i sądzili spory między kupcami a kupującymi. [przypis tłumacza]
komisarzów — dziś popr. forma D. lm: komisarzy. [przypis redakcyjny]
Komisarz policji — w nieprzetłumaczonym fragmencie (Paralipomena): Policjant. [przypis edytorski]
komisarz targowy (agoranómos) — wykonywał policję targową w najszerszym zakresie. Wyznaczał taryfę maksymalną, stwierdzał wagę chleba, rozstrzygał spory między kupcami a kupującymi, wzbraniał nieuprawnionym dostępu na targowisko, pobierał czynsze za stanowiska targowe i przepisaną „akcyzę” od pewnych towarów. Energia i sprężystość komisarzy targowych dawała się nieraz we znaki przekupniom, a czasem mogła być niemiła i dla kupujących (por. z Wyprawy Cyrusa V 7, o komisarzu targowym Zelarchu). Obywateli karali grzywną, niewolników, a może i obcych, chłostą. W czasach późniejszych nadzór nad cenami zboża i wagą chleba objęli komisarze zbożowi (sitofylakes), już i dawniej ustanowieni celem kontroli handlu zbożem. [przypis tłumacza]
komisarzy radomskich i deputatów trybunalskich — osobne sejmiki „deputackie” wybierały co roku deputatów do trybunału koronnego. Trybunał był sądem odwoławczym najwyższej instancji od wyroków sądów ziemskich i grodzkich, nadto sądem pierwszej instancji w sprawach przeciw starostom i urzędnikom grodzkim o naruszenie obowiązków przy wymiarze sprawiedliwości. Przewodniczył mu wybierany przez deputatów marszałek. Trybunał skarbowy, urzędujący w Radomiu, składał się z wybieranych na każdym sejmie senatorów oraz z deputatów, obieranych zazwyczaj na sejmikach relacyjnych. Pociągał on do odpowiedzialności poborców i tych wszystkich, na których ciążył zarzut przywłaszczenia sobie grosza publicznego, wyrokował w sprawach zatargów pomiędzy obywatelami a wojskiem, badał rachunki wojskowe itd. Trybunał radomski został zniesiony przez Konstytucję sejmu konwokacyjnego 1761 r., a atrybucje jego przekazano utworzonej wtedy Komisji Skarbowej. [przypis redakcyjny]
