Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10888 przypisów.
Krynica — ob. Krynica-Zdrój, miejscowość uzdrowiskowa w Beskidzie Sądeckim. [przypis edytorski]
krynica (poet.) — źródło. [przypis edytorski]
krynica — źródełko, strumyczek. [przypis redakcyjny]
krynica — źródło. [przypis edytorski]
krynice (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (do) krynicy. [przypis edytorski]
krynice (starop. forma) — (z) krynicy. [przypis edytorski]
Krynicki, Ryszard (ur. 1943) — poeta, tłumacz (m. in. poezji Paula Celana), opozycjonista i wydawca. [przypis edytorski]
kryniczny — źródlany. [przypis edytorski]
Krynisus — rzeka na Sycylii i bożek tej rzeki; por. krynica. [przypis edytorski]
krynolina (fr.) — szeroka suknia na stelażu. [przypis edytorski]
krynolina — szeroka halka na metalowej obręczy, noszona pod suknią w XIX w. przez eleganckie damy. [przypis edytorski]
krypa — duża, otwarta łódź o płaskim dnie, używana na rzekach i w portach do transportu piasku, żwiru, węgla itp. [przypis edytorski]
krypa — duża, otwarta łódź transportowa. [przypis edytorski]
krypa — duża, otwarta łódź, używana do przewozu piasku, żwiru etc. [przypis edytorski]
krypa — łódź rzeczna o płaskim dnie. [przypis edytorski]
krypa — tu: czółno wydrążone z pnia drzewa. [przypis edytorski]
krypta — sklepiona podziemna komora grobowa a. pomieszczenie w podziemiach kościoła przeznaczone do pochówku znamienitych zmarłych, czasem też do przechowywania relikwii świętych. [przypis edytorski]
kryptogamy (bot.) — rośliny skrytopłciowe (zarodnikowe), niewytwarzające kwiatów, rozmnażające się głównie przez zarodniki. [przypis edytorski]
kryptogram — szyfrogram, tekst w postaci zaszyfrowanej. [przypis edytorski]
kryptogram — tu: zagadka. [przypis edytorski]
Kryptoportyk — sklep podziemny, galerja zamknięta, korytarz. [przypis redakcyjny]
kryptoportyk — ukryte przejście. [przypis edytorski]
kryptorchizm (med.) — wnętrostwo, wada rozwojowa polegająca na zatrzymaniu się jądra lub obu jąder w kanale pachwinowym lub jamie brzusznej, ich braku w mosznie od razu po urodzeniu. [przypis edytorski]
kryślał (starop.) — forma 3.os. od: kryślić; kreślił, zapisywał w pamięci. [przypis edytorski]
kryślić (daw.) — kreślić, pisać. [przypis edytorski]
kryślić (daw.) — kreślić. [przypis edytorski]
kryślić (daw.) — kreślić; w głowie kryślił: układał w myślach, planował. [przypis edytorski]
kryślić (daw.) — rysować a. pisać. [przypis edytorski]
kryślić — dziś popr. forma: kreślić. [przypis edytorski]
kryślić — dziś popr.: kreślić. [przypis edytorski]
kryśli (daw.) — dziś: kreśli. [przypis edytorski]
kryśli (daw.) — wyznacza, zamierza, kreśli plany. [przypis redakcyjny]
kryśli — dziś popr.: kreśli. [przypis edytorski]
krysa (daw.) — kreska; tu: cięcie, szrama. [przypis edytorski]
krysa, kresa (daw.) — szrama, blizna. [przypis edytorski]
krysa — kreska, tu: zmarszczka. [przypis edytorski]
kryska (przestarz.) — kreska; tu: kreska oznaczająca wybór podczas głosowania. [przypis edytorski]
Kryspus (zm. 326) — syn Konstantyna Wielkiego, władca rzymski od 317, niespodziewanie z rozkazu ojca postawiony przed sądem, skazany na śmierć i stracony. [przypis edytorski]
krys (starop.) — kres, kraniec; koniec (tu: życia). [przypis edytorski]
Krystalizacja — jedynie dla skrócenia i przepraszając za to nowe słowo. [przypis autorski]
krystalizacja — Przypisek: Rodzaj obłędu dopatrujący się wszystkich możliwych doskonałości i ukazujący w idealnym świetle wszystko u osoby, która działa na macicę. „Jest biedny — ach, o ile bardziej za to go kocham! jest bogaty — ach, o ile bardziej za to go kocham!”. [przypis autorski]
krystalizacja — radzono mi usunąć zupełnie ten wyraz lub też, jeśli tego nie zdołam osiągnąć dla braku talentu literackiego, przypominać często, że pod krystalizacją rozumiem pewną gorączkę wyobraźni, która zmienia do niepoznania przedmiot najczęściej dość pospolity i czyni zeń coś jedynego w świecie. Dla dusz, które nie znają innej drogi do szczęścia niż próżność, konieczne jest, aby człowiek, który stara się wzbudzić tę gorączkę, wiązał starannie krawat i baczył nieustannie na tysiąc szczegółów wykluczających wszelką swobodę. Kobiety światowe uznają skutek, przecząc równocześnie przyczynie lub nie widząc jej. [przypis autorski]
kry (starop.) — krew. [przypis edytorski]
krystera (starop.) — lewatywa. [przypis edytorski]
Krystian, własc. Chrystian II Oldenburg (1481–1559) — król Danii i Norwegii w latach 1513–1523; próbował zjednoczyć Skandynawię. W latach 1520–1521 zdobył koronę Szwecji i starał się ją utrzymać terrorem. W czasie tzw. „krwawej łaźni sztokholmskiej” kilkadziesiąt osób ze szwedzkiej szlachty zostało zaproszonych do pałacu na ucztę, podstępnie uwięzionych, oskarżonych o herezję i spalonych na rynku w Sztokholmie. Ten akt przemocy pozbawił Christiana poparcia i przyczynił się do jego obalenia i śmierci. [przypis edytorski]
Krystyna Krahelska ps. „Danuta” (1914–1944) — harcerka, poetka, żołnierz ZWZ/AK od grudnia 1939 r., w powstaniu w stopniu kaprala sanitariuszka I dywizjonu „Jeleń” 7 Pułku Ułanów Lubelskich AK. Zmarła 2 sierpnia z ran odniesionych w walce. Autorka znanej piosenki powstańczej Hej, chłopcy, bagnet na broń. [przypis edytorski]
Krystyna Narbutt malowała tak sadzami tutejszy świat kobiecy — w listach z Ameryki, które publikowała „Gazeta Polska” w 1874 oraz „Biblioteka Warszawska” w 1875 (Pamiętnik z pobytu w Ameryce). Krystyna Narbutt wyjechała do Stanów Zjednoczonych w celu uregulowania rodzinnych spraw spadkowych po Tadeuszu Kościuszce i przebywała tam od 1873 do 1874. [przypis edytorski]
Krystyna Szwedzka (1626–1689) — córka Gustawa Adolfa, ostatnia z rodu Wazów, królowa Szwecji w latach 1632–1654, po przejściu na katolicyzm abdykowała na rzecz Karola Gustawa, potem starała się o elekcję kolejno na tron Neapolu i Polski; była mecenasem nauk i sztuk, uczyła się filozofii od Kartezjusza, pisała listy miłosne do jednej ze swoich dam dworu. [przypis edytorski]
Krystyna z dynastii Wazów (1626–1689) — królowa Szwecji w latach 1632–1654; była mecenasem nauk i sztuk, uczyła się filozofii od Kartezjusza. [przypis edytorski]
Krystyn z Ostrowa (1352–1430) — marszałek dworu królowej Jadwigi, w bitwie pod Grunwaldem wystawił własną chorągiew. [przypis edytorski]
kryszka (gw.) — okruch, okruszek. [przypis edytorski]
Kryszna a. Kriszna — najwyższy bóg w hinduizmie. [przypis edytorski]
Kryszna — bóg w hinduizmie; wg Bhagawadgity Najwyższa Istota i Najwyższy Bóg; zrealizował swoje boskie wcielenie (inkarnację) w rodzinie pasterskiej, w okresie dojrzałości został bohaterskim wojownikiem i nauczycielem. [przypis edytorski]
kryształ — tu: cukier. [przypis edytorski]
kryształ — zegar słoneczny i klepsydra (z miałkim piaskiem). [przypis redakcyjny]
krysztalić — tu o wodzie: lśnić jak kryształ. [przypis edytorski]
krysztali — zamienia się w kryształ. [przypis edytorski]
kryterium dobrego smaku (por. s. s. 117 i 118) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku na odnośnych stronach znajdują się w rozdz. VI akapity: „Naturalnie, że tak radykalne (…) tak dalej” oraz: „Dysputa ta była (…) i to nigdy zupełnie”. [przypis edytorski]
Krytolaus — uczeń Arystotelesa. [przypis tłumacza]
Kryton — imię wiernego przyjaciela greckiego filozofa Sokratesa. [przypis edytorski]
Krytycy (…) byli dla niej z wielkim uznaniem — Marian Kowanz, Maria Dulębianka. Wspomnienie, nr 45 „Kobiety Współczesnej” z 1928. [przypis autorski]
Krytycznie na temat metafory mieszania jako podstawy uzasadniającej własności por. m.in. J. Waldron, Two worries about mixing one's labour, „The Philosophical Quarterly”, Vol. 33, No. 101 (1983 r.), B. Russel, Dzieje zachodniej filozofiiWarszawa 2012, s. 723 oraz R. Noznick, Anarchy, State, Utopia, New York, 1974. W tym kontekście Noznik pyta: Dlaczego czyjeś uprawnienie powinno rozciągać się na cały obiekt, zamiast na samą tylko wartość dodaną, którą wytworzyła praca? Można powiedzieć, iż za pracę dodającą wartości istniejącym ówcześnie obiektom należy się wynagrodzenie, którego formą może być własność rzeczy, w jaką praca została włożona. Czy jednak takie uzasadnienie nie wymagałoby reguły przeciwnej? Jeżeli twoja praca zmniejszałaby wartość twoich rzeczy, czy nie należałoby ciebie pozbawić tej własności? Czy praca powinna uzasadniać własność całego przedmiotu? Czy jedynie jego części? Jak pisze Noznik, „Jeżeli jestem właścicielem puszki soku pomidorowego i wleję ją do morza tak, żeby molekuły soku (skażone radioaktywnie, żebym mógł to sprawdzić) wymieszają się równomiernie z całą wodą, to czy stałem się właścicielem morza, czy też głupio zmarnowałem sok pomidorowy?”. [przypis autorski]
Krytyka czystego doświadczenia — niem. Kritik der reinen Erfahrung (1889–1890), najważniejsze dzieło Richarda Avenariusa, w którym zawarł swój wykład empiriokrytycyzmu i postulat filozofii naukowej, odchodzącej od używania pojęć metafizycznych, a opierającej się na „czystym doświadczeniu”. [przypis edytorski]
Krytyka Czystego Doświadczenia — Richard Avenarius, Kritik der reinen Erfahrung, Lepizig 1888. [przypis edytorski]
Krytyka czystego rozumu (niem. Kritik der reinen Vernunft) — I wyd. 1781, II wyd. zmienione 1787; najważniejsze i najpowszechniej znane dzieło Immanuela Kanta, w którym analizuje on w sposób krytyczny pojęcia i zasady, dzięki którym rozum pracuje, nie posługując się doświadczeniem zmysłowym (empirią). [przypis edytorski]
Krytyka czystego rozumu (niem. Kritik der reinen Vernunft) — I wyd. 1781, II wyd. zmienione 1787; najważniejsze i najpowszechniej znane dzieło Immanuela Kanta, w którym analizuje on w sposób krytyczny pojęcia i zasady, dzięki którym rozum pracuje, nie posługując się doświadczeniem zmysłowym (empirią). [przypis edytorski]
Krytyka czystego rozumu (niem. Kritik der reinen Vernunft) — I wyd. 1781, II wyd. zmienione 1787; najważniejsze i najpowszechniej znane dzieło Immanuela Kanta, w którym analizuje on w sposób krytyczny pojęcia i zasady, dzięki którym rozum pracuje, nie posługując się doświadczeniem zmysłowym (empirią). [przypis edytorski]
„Krytyka” — miesięcznik społeczno-literacki i naukowy, wydawany w latach 1896–1914 w Krakowie. [przypis edytorski]
Krytyka — Molier ma na myśli Krytykę szkoły żon, wystawioną w kilka miesięcy później. [przypis tłumacza]
Krytyka praktycznego rozumu — jedna z trzech głównych prac krytycznej filozofii Kanta, poświęcona filozofii moralnej, wyd. w 1788; wywarła wielki wpływ na rozwój etyki. [przypis edytorski]
krytykę ustępu pamiętnika — Patrz: Przypisy (Co opuścił „Bluszcz”?) [w dalszej części tej publikacji; red. WL]. [przypis autorski]
krytyki [autorstwa] tych, którzy sami nic nie pisali — Ci, który tym końcem czytaią pisma, aby w nich dostrzegali błędów, podobni są (mówi autor O rozumie) do stworzeń nieczystych, które dlatego chodzą po ulicy, aby szukały kloaki, w którey by się nurzały. Nie potrzeba wielkiego na to rozumu, aby zganić słabe mieysca iakiego pisma. Wiemy, iż Molier czytywał komedye swoie kobiecie służącey. [przypis autorski]
krytyk, który zacytował wszystkie najważniejsze ustępy o pokoleniach (…) ale w ogóle nie dostrzegł, o co chodzi — T. Grabowski, „Polska literatura współczesna” Potockiego, „Tygodnik Ilustrowany” 1912, nr 27. [przypis autorski]
krytyk Nowej Reformy, Władysław Prokesch — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Mały Prokesch (rys. L. Wyczółkowski, z „Liberum Veto”). [przypis edytorski]
Krywań (2494 m n.p.m.) — szczyt w słowackich Tatrach Wysokich. [przypis edytorski]
Krywań — nazwa szczytu w Tatrach po stronie słowackiej. [przypis edytorski]
Krywań — szczyt tatrzański, obecnie na Słowacji. [przypis edytorski]
Krywań — szczyt w słowackich Tatrach Wysokich (2494 m n.p.m.). [przypis edytorski]
Krywicze — plemię wschodniosłowiańskie, zamieszkujące w średniowieczu tereny dzisiejszej Białorusi lub zach. Rosji. [przypis edytorski]
krywo idet pane mistru — krzywo idzie, panie kacie! [przypis redakcyjny]
krywula właśc. krywuła — laska obrzędowa używana w obchodach kultowych i weselnych w dawnej Litwie. [przypis edytorski]
Krywult, Aleksander (1845–1903) — polski mecenas sztuki, organizował wystawy i był właścicielem galerii, w tym Salonu Sztuk Pięknych. [przypis edytorski]
kryza — kolisty marszczony kołnierz, noszony w XVI–XVII w. [przypis edytorski]
kryza — kolisty marszczony kołnierz. [przypis edytorski]
kryza — plisowany lub fałdowany szeroki kołnierz. [przypis redakcyjny]
kryzejski — związany z Kryzą, miastem w pobliżu Delf. [przypis edytorski]
kryzys agadirski a. drugi kryzys marokański (1911) — incydent militarny i dyplomatyczny między Francją a Niemcami, spowodowany rozmieszczeniem znacznych sił francuskich w głębi Maroka i wysłaniem przez Niemcy kanonierki SMS Panther do marokańskiego portu Agadir; wobec stanowczej reakcji Wielkiej Brytanii zakończony po kilku miesiącach uznaniem przez Niemcy francuskiej dominacji w Maroku oraz przekazaniem części terenów Francuskiej Afryki Równikowej na rzecz Niemiec. [przypis edytorski]
krząkać — dziś: chrząkać. [przypis edytorski]
krzak gorejący — biblijny płonący ogniem krzew, postać, pod którą wg Księgi Wyjścia objawił się Mojżeszowi Bóg Jahwe i przemawiał do niego (Wj 3). [przypis edytorski]
krzaki dzikiego jaśminu — jasminum trifollatum. [przypis autorski]
krzak kusso — bariera authelmitica, wspaniała roślina, której ziarna są znakomitym lekarstwem na solitera. Rośnie przeważnie w południowej Abisynii. [przypis autorski]
krzak na górze Horeb — także: krzew gorejący; postać, pod którą wg Księgi Wyjścia (Wj 3–4) Bóg Jahwe objawił się Mojżeszowi na górze Synaj (inna nazwa: Horeb) i przemówił do niego, wyjaśniając znaczenie swego imienia („jestem, który jestem”) oraz oznajmiając swój zamiar wyzwolenia swego wybranego ludu z niewoli egipskiej, by wprowadzić go do Ziemi Obiecanej. [przypis edytorski]
krzcić — chrzcić, tu: nazywać dowolnie. [przypis edytorski]
krzcić (starop. forma) — chrzcić. [przypis edytorski]
Krzciciel — Chrzciciel; chodzi o św. Jana Chrzciciela. [przypis edytorski]
krzcił — dziś popr.: chrzcił. [przypis edytorski]
k'rzeczny (daw.) — odpowiedni („do rzeczy”). [przypis edytorski]
krzeczot — białozór, ptak drapieżny z rodziny sokołowatych. [przypis edytorski]
krzeczot (daw.) — sokół norweski, białozór. [przypis edytorski]
krzeczot — ptak drapieżny podobny do sokoła. [przypis edytorski]
