Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 14966 przypisów.
strwagany (daw.) — strwożony. [przypis edytorski]
strwagany — dziś popr.: strwożony. [przypis edytorski]
Strwiąż — rzeka, lewy dopływ Dniestru, w ziemi Przemyskiej, przepływająca przez wieś rodzinną Tarłówny; zwykły szyk wyrazów byłby: Długi Strwiąż, co płynie na krótkim kresie…; wpływ składni łacińskiej. [przypis redakcyjny]
strwon (neol.) — strata. [przypis edytorski]
strwożonej — przestraszonej. [przypis edytorski]
strwożone — przestraszone. [przypis edytorski]
strwożon — strożony, przestraszony. [przypis edytorski]
strwożyć — przestraszyć. [przypis edytorski]
strycharstwo — wyrób ceramiki budowlanej, cegielnictwo. [przypis edytorski]
strycharz (z niem. Ziegelstreicher) — ceglarz, rzemieślnik wyrabiający cegły. [przypis edytorski]
strycha — strzecha. [przypis edytorski]
strychnina — silnie toksyczna substancja uzyskiwana z nasion drzew tropikalnych, stosowana m.in. jako trutka na szczury; powoduje skurcze mięśni i śmierć przez uduszenie; dawniej używana w medycynie w bardzo małych dawkach, zwykle w postaci azotanu, jako środek pobudzający w zaburzeniach krążenia i oddychania. [przypis edytorski]
strychnina — silnie toksyczna substancja uzyskiwana z roślin (drzew o łac. nazwie gatunkowej strychnos), stosowana m.in. jako trutka na szczury; połknął strychniny dziś popr. forma: (…) strychninę. [przypis edytorski]
strychować (daw.) — strzelać. [przypis edytorski]
strychować (daw.) — strzelać. [przypis redakcyjny]
strychować — z boku razić. [przypis redakcyjny]
strychował — górował. [przypis redakcyjny]
strychulec (daw.) — deszczułka do wygładzania cegieł, tu przen.: coś, co wyrównuje. [przypis edytorski]
strychulec (daw.) — deszczułka służąca do wyrównywania cegły; przen.: coś, co ujednolica i zaciera różnice. [przypis edytorski]
strychulec (daw.) — miara, wzorzec (dosł.: deseczka do uklepywania i wyrównywania zboża w miarce). [przypis edytorski]
strychulec — deseczka do wyrównywania wierzchu naczynia służącego jako miara materiałów sypkich (jak mąka, piasek itp.). [przypis edytorski]
strychulec — deseczka służąca do wyrównywania wierzchu naczynia służącego do miary materiałów sypkich (jak mąka, piasek itp.) [przypis edytorski]
strychulec — deseczka służąca do zgarniania nadmiaru towarów sypkich, np. zboża, z wierzchu naczynia służącego jako miara; podciągać pod jeden strychulec: mierzyć jedną miarą. [przypis edytorski]
strychulec — deseczka służąca do zgarniania nadmiaru towarów sypkich z wierzchu naczynia do ich odmierzania. [przypis edytorski]
strychulec — deszczułka zrównująca. [przypis edytorski]
stryflaste buty — buty ze sztylpami, obramowaniem u góry cholewy. [przypis edytorski]
strygoński biskup — kardynał Hipolit d'Este, statysta, wojownik, niepospolity matematyk, mecenas Ariosta. [przypis redakcyjny]
Strygonia — Ostrzyhom (łac. Strigonium, niem. Gran), miasto na prawym brzegu Dunaju, naprzeciw ujścia rz. Gran do Dunaju. Określenie kierunku „ku Strygoniej” o tyle nieściśle, że miasto leży na prawym brzegu, a Polacy ciągnęli lewym brzegiem Dunaju. [przypis redakcyjny]
Strygon — Ostrzyhom, pierwsza historyczna stolica Węgier, gdzie miały miejsce m.in. chrzest i koronacja św. Stefana. [przypis edytorski]
stryja — Dita, tj. Plutona, który był jej mężem, ale zarazem stryjem, jako brat Jowisza i ojciec Prozerpiny. [przypis edytorski]
stryja na Pradze komisarzem od mostu — komisarzem wybudowanego w 1775 mostu łyżwowego (opartego na na płaskodennych łodziach), łączącego wówczas Warszawę z Pragą przy wylocie ul. Bednarskiej, był Kazimierz Kijański. [przypis edytorski]
stryjanka — stryjenka; żona stryja. [przypis edytorski]
stryja twego — chodzi o Menelausa, który pomścił porwanie Heleny przez Parysa. [przypis redakcyjny]
stryjeczny — brat stryjeczny, kuzyn. [przypis edytorski]
Stryjeńska, Zofia (1891–1976) — polska malarka i graficzka, reprezentantka art déco, zajmująca się także projektowaniem i scenografią; żona Karola Stryjeńskiego. [przypis edytorski]
Stryjeński, Karol (1889–1932) — architekt, profesor krakowskiej ASP, działacz Towarzystwa Tatrzańskiego; zaprojektował mauzoleum Jana Kasprowicza i Wielką Krokiew w Zakopanem. [przypis edytorski]
Stryjeński, Kazimierz (1853–1912) — tłumacz, wydawca. [przypis edytorski]
stryj — Janusz (1612–1655) i Bogusław (1620–1669) byli braćmi stryjecznymi, tu słowo „stryj” podkreśla być może różnicę wieku i opiekuńczy stosunek Janusza do Bogusława. [przypis edytorski]
Stryj kanonik do nas idą, matusiu — szczegóły, tyczące się rodziny Wierzynka, zaczerpnięte z dzieła St. Kutrzeby. [przypis autorski]
stryj mój — Jan Pasek. [przypis edytorski]
stryj rodzony — Jan Aleksander z Mirowa Myszkowski. [przypis redakcyjny]
stryju, (…) którego żonę (…) „Matką” nazywałam (…) — Tekla Żmichowska. [przypis redakcyjny]
stryk (daw., gw.) — stryj, brat ojca; używane także jako zwrot grzecznościowy do osób starszych. [przypis edytorski]
stryk (daw.) — stryj. [przypis edytorski]
stryk — stryczek; sznur do wieszania skazańców. [przypis edytorski]
strymoński — od nazwy rzeki Strymon w Tracji. [przypis edytorski]
strymoński — od nazwy Strymon w Tracji. [przypis edytorski]
Strymon — rzeka w Macedonii; wicher wiał od Strymonu, tj. od północy, uniemożliwiając w ten sposób wojskom greckim wyruszenie właśnie na północ, tj. na Troję. [przypis redakcyjny]
strząpie — strzępy, ta sama fabuła co wyżej w. 7–10. [przypis redakcyjny]
strząść się (gw.) — zmęczyć się. [przypis edytorski]
strzałą niemężnej ręki prędką objeżdżon — dogoniony szybką strzałą wypuszczoną przez niemężną rękę; Achilles zginął ugodzony w piętę zatrutą strzałą przez Parysa, który poza tym nie odznaczył się w boju z Grekami szczególnym męstwem. [przypis edytorski]
strzała bogów — piorun. [przypis redakcyjny]
strzałami ładowny — pełen strzał. [przypis edytorski]
strzałami na zdrajcę puszczali — strzelali do zdrajcy. [przypis edytorski]
strzałów — dziś popr. forma D. lm.: strzał. [przypis edytorski]
strzały (daw.) — dziś popr. forma N.lm: strzałami. [przypis edytorski]
Strzały do pierwszej krwi — tj. do pierwszej rany, odniesionej przez któregoś z uczestników pojedynku. [przypis redakcyjny]
strzały — dziś popr. forma N.lm: strzałami. [przypis edytorski]
strzępa — dziś popr. forma: strzępu. [przypis edytorski]
strzępie — dziś popr. forma: strzępy. [przypis edytorski]
strzępki (starop.) — wstążki. [przypis edytorski]
Strzępy, strzępy, strzępy, strzępy, / Ożarły się syto sępy! — cytat z Legionu autorstwa Stanisława Wyspiańskiego. [przypis edytorski]
strzecha — dach kryty słomą lub trzciną. [przypis edytorski]
strzecha — dach kryty słomą. [przypis edytorski]
strzecha — dach ze słomy. [przypis edytorski]
strzecha — pokrycie dachu wykonane ze słomy lub trzciny. [przypis edytorski]
strzecha — pokrycie dachu ze słomy albo trzciny. [przypis edytorski]
strzechsten (z niem. Streichstein) — kamień probierczy. [przypis redakcyjny]
s trzeciego — zwykle obiera się dziesięciu wodzów (strategów). Tu wymienia autor trzech najważniejszych. [przypis tłumacza]
strzeczna (gwar.) — stryjeczna. [przypis edytorski]
strzedz (daw.) — dziś: strzec. [przypis edytorski]
strzedz — dziś popr. forma bezokol.: strzec. [przypis edytorski]
strzedz — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: strzec. [przypis edytorski]
strzedz — dziś popr. pisownia: strzec. [przypis edytorski]
strzedz — dziś popr.: strzec. [przypis edytorski]
strzedz (starop. forma) — dziś popr.: strzec. [przypis edytorski]
strzedz twe kroki — dziś popr.: strzec twych kroków. [przypis edytorski]
strzegąc odpowiednich miejsc — tj. twierdz, warowni pogranicznych, przesmyków górskich itp. [przypis tłumacza]
strzelając np. do kuropatw żerujących po ziemi — Kalifornijskie kurki strzela się siedzące, a nie w lot. [przypis autorski]
strzelający po łacinie — nieumiejętnie, jak nowicjusz (żartobliwie o myśliwym dobrze wykształconym, ale bez praktyki w strzelaniu); por. J. Kraszewski Boża czeladka: „naśmieli się też ze mnie jako z nowicjusza, podrwiwając, że będę z książki strzelał i po łacinie polował”. [przypis edytorski]
strzelali kiedyś przeciw szwoleżerom okupacji napoleońskiej — podczas tzw. powstania Dos de Mayo (hiszp.: 2 maja), ludowego powstania, które wybuchło w Madrycie przeciwko Francuzom okupującym stolicę Hiszpanii i zapoczątkowało wojnę o niepodległość. [przypis edytorski]
strzelba (daw.) — broń palna. [przypis edytorski]
strzelba (daw.) — [tu:] strzelanie. [przypis redakcyjny]
strzelba gwintówka — strzelba z lufą gwintowaną wewnątrz, co nadaje pociskowi ruch wirowy, zapewniając mu stabilniejszy lot i lepszą celność. [przypis edytorski]
strzelba kapiszonowa — długa broń palna z zamkiem kapiszonowym, w której odpalenie następuje przy użyciu kapiszona, miedzianej miseczki zawierającej piorunian rtęci; wynaleziona w 1818, wyparła broń skałkową, również ładowaną od strony wylotu lufy, po czym w drugiej połowie XIX w. została z kolei wyparta przez broń odtylcową na naboje zespolone. [przypis edytorski]
strzelba skałkowa — długa broń palna z zamkiem skałkowym, ładowana od strony lufy, używana od XVII w. do połowy XIX w.; po naciśnięciu spustu broni kurek ze skałką (kawałkiem krzemienia) opadał na metalową płytkę, krzesząc iskry, które padały na panewkę z prochem, zapalając go. [przypis edytorski]
strzelba (starop.) — strzelanina, strzały. [przypis edytorski]
strzelców-książęcia — mistrza strzelców. [przypis redakcyjny]
strzelcowie — dziś forma M.lm: strzelcy. [przypis edytorski]
strzelcy — członkowie powstałego w 1910 r. we Lwowie Związku Strzeleckiego będącego podstawą budowania struktur wojskowych Legionów Polskich. [przypis edytorski]
strzelcy — członkowie Związku Strzeleckiego założonego w roku 1910. W okresie II RP „Strzelec” prowadził działalność w zakresie przysposobienia wojskowego i polityczno-oświatowego; związany był ściśle z obozem rządzącym. [przypis edytorski]
strzelczyk — tu: bożek miłości, Amor (Kupidyn). [przypis edytorski]
strzelec — często powtarzające się u Prousta wyrażenie „strzelec” (chasseur) okazało się u nas dla wielu zagadkowe. Dowodzi to, że obyczajowość jednej epoki staje się rychło obca następnym pokoleniom. Strzelec był to za czasów Prousta (także i u nas w Polsce) służący w pańskich domach, przeznaczony zwłaszcza do posyłek, a przekształcony zapewne z prawdziwego strzelca, z którego zachował kurtkę z zielonymi wyłogami i czapkę z piórkiem. Wzorem pańskich domów, strzelec przeszedł i do hoteli, w tym samym charakterze służącego do szczególnych zleceń. Przed kilku laty jeszcze grano w Warszawie farsę francuską Strzelec od Maksyma. Strzelec nie odpowiada późniejszemu boyowi, ponieważ strzelcem mógł być zarówno młody chłopiec (zwłaszcza w hotelach), jak i dorosły mężczyzna. [przypis tłumacza]
strzelec — często powtarzające się u Prousta wyrażenie „strzelec” (chasseur) okazało się u nas dla wielu zagadkowe. Dowodzi to, że obyczajowość jednej epoki staje się rychło obca następnym pokoleniom. Strzelec był to za czasów Prousta (także i u nas w Polsce) służący w pańskich domach, przeznaczony zwłaszcza do posyłek, a przekształcony zapewne z prawdziwego strzelca, z którego zachował kurtkę z zielonemi wyłogami i czapkę z piórkiem. Wzorem pańskich domów, strzelec przeszedł i do hoteli, w tym samym charakterze służącego do szczególnych zleceń. Przed kilku laty jeszcze grano w Warszawie farsę francuską Strzelec od Maxyma. Strzelec nie odpowiada późniejszemu boyowi, ponieważ strzelcem mógł być zarówno młody chłopiec (zwłaszcza w hotelach) jak i dorosły mężczyzna. [przypis tłumacza]
strzelec (daw.) — w dawnych dworach: służący do różnych posług, m.in. towarzyszący karecie podczas podróży. [przypis edytorski]
Strzelecki, Jan (1919–1988) — socjolog, eseista, jak również taternik. [przypis edytorski]
Strzelec — popularna wówczas opera romantyczna Wolny Strzelec (1821) Carla von Webera. [przypis edytorski]
Strzelec — Związek Strzelecki, organizacja paramilitarna działająca w l. 1910–1914, reaktywowana w 1918, związana z obozem Józefa Piłsudskiego; podczas zamachu majowego w 1926 uzbrojone oddziały „Strzelców”, liczące ok. 800 osób, stanęły przeciwko stronie rządowej. [przypis edytorski]
strzele — strzały (liczba podwójna). [przypis redakcyjny]
strzelić — tu: posłać wiadomość. [przypis redakcyjny]
