Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 451 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6568 przypisów.
Tusculum — dawna miejscowość w Italii (5 km od Rzymu), dokąd wyjechał ze stolicy staroż. pisarz i filozof Cyceron i żyjąc samotnie w swojej posiadłości, pisał traktaty filozoficzne, m.in. Rozmowy tuskulańskie; tu przen.: ustronie, zacisze z dala od świata i towarzystwa. [przypis edytorski]
Tusculum — dawna miejscowość w Italii (5 km od Rzymu), dokąd wyjechał ze stolicy staroż. pisarz i filozof Cyceron i żyjąc samotnie w swojej posiadłości, pisał traktaty filozoficzne, m.in. Rozmowy tuskulańskie; przen. miejsce odpoczynku lub twórczości, oddalone od zgiełku miasta. [przypis edytorski]
Tusculum — miejscowość 5 km od Rzymu, w której Cyceron napisał Rozmowy tuskulańskie; przen. miejsce odpoczynku lub twórczości, oddalone od zgiełku miasta. [przypis edytorski]
Tu secanda (…) domos — Horatius, Odae, II, 16, 17. [przypis tłumacza]
Tuskańskie (morze) — Morze Tyrreńskie. [przypis redakcyjny]
tusząc (starop.) — mając nadzieję. [przypis edytorski]
tusza — tu: rozmiary ludzkiego ciała, zwłaszcza otyłego. [przypis edytorski]
tuszę (starop.) — mam nadzieję, spodziewam się. [przypis edytorski]
tuszemy sobie (daw.) — mamy nadzieję. [przypis edytorski]
tusze — nadzieje (od: tuszyć, mieć nadzieję, spodziewać się). [przypis redakcyjny]
Tuszkana — kraina w środkowych Włoszech, Toskania. [przypis redakcyjny]
tusz (…) sobie (starop.) — spodziewaj się, miej nadzieję. [przypis redakcyjny]
tusz sobie (starop.) — spodziewaj się. [przypis redakcyjny]
tusz (tu daw.) — prysznic. [przypis edytorski]
tusz — tu: prysznic. [przypis edytorski]
tuszyć czego (starop.) — spodziewać się czego. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — mieć nadzieję; por. otucha. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — mieć nadzieję; por.: otucha. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — mieć nadzieję; por.: otucha. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Charles Dickens, Dawid Copperfield, Dawid Copperfield, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
tuszyć (daw.) — mieć nadzieję, spodziewać się; por. otucha. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — mieć nadzieję, spodziewać się. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — mieć nadzieję; tu: dawać nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — mieć nadzieje. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — myśleć, być przekonanym; spodziewać się. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — oczekiwać, spodziewać się. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — przypuszczać. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — spodziewać się czegoś, mieć nadzieję; por. otucha. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — spodziewać się czegoś. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — spodziewać się. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — spodziewać się; sądzić. [przypis edytorski]
tuszyć (daw.) — uważać, sądzić; spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć — mieć nadzieję; por. wyraz pokrewny: otucha. [przypis edytorski]
tuszyć — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć — mieć nadzieję; tu: dawać nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć — mieć nadzieję; tu: przewidywać. [przypis edytorski]
tuszyć — mniemać, sądzić; mieć nadzieję. [przypis redakcyjny]
tuszyć (przestarz.) — mieć nadzieję, sądzić. [przypis redakcyjny]
tuszyć sobie co dobrego (starop.) — mieć nadzieję na co dobrego. [przypis edytorski]
tuszyć sobie co (starop.) — mieć nadzieję na co. [przypis edytorski]
tuszyć sobie (starop.) — mieć nadzieję na co. [przypis edytorski]
tuszyć sobie (starop.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć sobie (starop.) — mieć nadzieję, spodziewać się. [przypis edytorski]
tuszyć — spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć (starop.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć (starop.) — mieć nadzieję, spodziewać się. [przypis edytorski]
tuszyć (starop.) — mieć nadzieję, spodziewać się; tu: przeczuwać, podejrzewać. [przypis edytorski]
tuszyć (starop.) — mieć nadzieję, spodziewać się; tu: przeczuwać. [przypis edytorski]
tuszyć (starop.) — przeczuwać, mieć nadzieję; tu: wróżyć, dawać przeczucie. [przypis edytorski]
tuszyć (starop.) — spodziewać się, przeczuwać. [przypis redakcyjny]
tuszyć (starop.) — tu: dawać nadzieję. [przypis edytorski]
tuszyć (starop.) — tu: spodziewać się, przewidywać. [przypis edytorski]
tuszyć [swej wygranej] (starop. forma) — mieć nadzieję na wygraną. [przypis edytorski]
tusz (z fr. touche: dotknięcie) — w szermierce: trafienie przeciwnika. [przypis edytorski]
Tutaj (…) nigdy — ustęp wzięty w nawias nie znajduje się w wydaniu oryginalnym. [przypis tłumacza]
Tutaj upadał na bok, a tam gdzieś znowu leżał na wznak… — Iliada XXIV 10–12, żal Achillesa po śmierci jego przyjaciela Patroklosa. [przypis edytorski]
Tutaj więc korzystne jest dla rządu tyrańskiego, że działa na dalekie przestrzenie (…) zwiększa swą siłę na odległość, tak jak dźwignia — To nie sprzeciwia się temu, co powiedziałem przedtem (księga II, rozdz. IX) o złych stronach państw wielkich. Tam chodziło bowiem o władzę rządu nad swymi członkami, a tutaj idzie o siłę jego przeciwko poddanym. Rozrzucani członkowie służą mu za punkty oparcia do działania na odległość wobec narodu, nie ma jednak żadnego punktu oparcia, by działać wprost na swoich członków. W jednym więc wypadku długość dźwigni powoduje jej słabość, w drugim zaś wypadku siłę. [przypis autorski]
tutaj w oryginale pojawia się inna piosenka (kolejna), zapewne autorstwa Charlotte Brontë, licząca kilka zwrotek, jednak tłumaczka tego wydania nie przełożyła jej tekstu:
My feet they are sore, and my limbs they are weary;
Long is the way, and the mountains are wild;
Soon will the twilight close moonless and dreary
Over the path of the poor orphan child.
Why did they send me so far and so lonely,
Up where the moors spread and grey rocks are piled?
Men are hard-hearted, and kind angels only
Watch o'er the steps of a poor orphan child.
Yet distant and soft the night-breeze is blowing,
Clouds there are none, and clear stars beam mild;
God, in His mercy, protection is showing,
Comfort and hope to the poor orphan child.
Ev'n should I fall o'er the broken bridge passing,
Or stray in the marshes, by false lights beguiled,
Still will my Father, with promise and blessing,
Take to His bosom the poor orphan child.
There is a thought that for strength should avail me,
Though both of shelter and kindred despoiled:
Heaven is a home, and a rest will not fail me;
God is a friend to the poor orphan child.
[przypis edytorski]
Tutaj znowu opuściliśmy nazwiska kilku naszych autorów. Kto wie, że zasługuje na pochwały Loty, odczuje to sercem, czytając ten ustęp, inni zaś nie potrzebują się dowiadywać niczego. [przypis autorski]
tuta (…) villis (łac.) — „Chwalę sobie swe małe, lecz bezpieczne mienie,/ A jeśli mi go braknie, to i tak żyć będę;/ Ale gdy mi fortuna poszczodrzy, to twierdzę,/ Że tylko ci są mądrzy oraz życie znają,/ Co na piękny dom łożą pieniądz i na włości” (Horatius, Epistulae, I, 15, 42; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
tut (białorus.) — tu, tutaj. [przypis edytorski]
tuteczność i tameczność, jak wyrażali się polscy filozofowie — neologizmy Bronisława Trentowskiego (zob.); tuteczność — świat doczesny, realny; tameczność — świat metafizyczny, sfera idei, zaświaty. [przypis edytorski]
tuteczny — rodem tutejszy. [przypis redakcyjny]
tutek (gw.) — tutaj. [przypis edytorski]
tu — teraz. [przypis redakcyjny]
tuteur et pupille (fr.) — nauczyciel i uczeń. [przypis edytorski]
tutka — papier zwinięty w rożek, w ten sposób noszono dawniej różne drobne przedmioty: ciasteczka, owoce itp. [przypis edytorski]
tutki (ukr., dial.) — tutaj. [przypis edytorski]
tutki — (z niem.) tu: zwinięte torebki papierowe. [przypis redakcyjny]
Tutmozis — gr. Totmes, egip. Dżehutimes, imię noszone przez czterech faraonów Nowego Państwa, m.in. wielkiego zdobywcę Totmesa III. [przypis edytorski]
Tutmozis I, Totmes I (1506–1493 p.n.e.) — władca Egiptu z XVIII dynastii. W ekspedycjach wojskowych dotarł aż nad Eufrat. Podjął również wyprawy wojskowe do Nubii, poszerzając posiadłości egipskie na południu o tereny pomiędzy II a III kataraktą. Podczas pierwszej z ekspedycji osobiście zabił w bitwie króla Nubijczyków. Krwawo stłumił powstanie nubijskie, które wybuchło na świeżo podbitych terenach. [przypis edytorski]
tutok (gw.) — tutaj. [przypis edytorski]
Tu: Tora sze-be-al pe —- ustna tradycja. [przypis tłumacza]
tutor (daw., z łac.) — opiekun, wychowawca. [przypis edytorski]
tutor (łac.) — opiekun. [przypis edytorski]
Tu trzeba czasu użyteczniej użyć — Tu poeta przypomina, że spoczynek w kształceniu się moralnym jest rzeczą naganną. Stać w miejscu jest toż samo, co wstecz się cofać. Poprzednie porównanie trafnie tę myśl objaśnia. [przypis redakcyjny]
tutti guanti (wł.) — cała reszta. [przypis edytorski]
tutti (muz., wł.: wszyscy) — fragment utworu, gdzie grają jednocześnie wszystkie instrumenty. [przypis edytorski]
tutti quanti (wł.) — cała reszta. [przypis edytorski]
tutti quanti (wł.) — wszyscy bez wyjątku, wszyscy razem. [przypis edytorski]
tutti quanti (wł.) — wszyscy pozostali. [przypis edytorski]
tutti (wł.) — wszyscy. [przypis edytorski]
Tutto sotto aequa. (wł.) — Wszystko pod wodą. [przypis edytorski]
tutumque (…) laeto (łac.) — „Sądził się być bezpiecznym już ten zacny szwagier./ Więc łzy leje obleśne i z radosnej piersi/ Obłudne jęki puszcza” (Lucanus, Pharsalia, IX, 1037; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Tuum fac nec respicias finem (łac.) — czyń swoje, nie myśl o końcu; rób swoje, nie patrz końca. [przypis edytorski]
Tuum fac nes respicias finem (łac.) — Rób swoje i nie patrz końca. [przypis edytorski]
tuum (łac.) — twoje. [przypis edytorski]
Tuum tam spectatum exemplum, tenaci saeculorum memoriae traditum, in ipsa astra sublime pennata Fama fert (łac.) — Twój tak świetny przykład trwałej wieków pamięci przekazany, w górę pomiędzy gwiazdy skrzydlata sława niesie. [przypis redakcyjny]
tu utkwiła spiżowa dzida — Homer, Iliada XX 270 i nast. [w opisie pojedynku włócznia rzucona przez Eneasza „utkwiła” w „złotej warstwie” tarczy Achillesa, przeszywając dwie inne warstwy, gdy trzy pozostałe warstwy tarczy, składającej się w sumie z pięciu warstw: złotej, dwóch spiżowych i dwóch cynowych, pozostały nietknięte; tymczasem wydaje się logiczne, że warstwa ze złota była warstwą zewnętrzną, powstaje więc problem, w jaki sposób włócznia przeszyła dwie następne warstwy, skoro utkwiła w pierwszej; red. WL] [przypis tłumacza]
Tu vas défendre ces saletés-là, les saligauds! (fr.) — Będziesz bronił tych plugawców, tych łajdaków! [przypis edytorski]
tuwalle — ręczniki szerokie do umywania rąk przed obiadem dawane, których nazwisko od włoskiego wyrazu towaglia; bo snać obyczaj ten i ręczniki przejęto od Włochów. [przypis redakcyjny]
tuwalnia (z łac.) — rodzaj szala z delikatnej materii, poprzez który ksiądz ujmuje monstrancję w czasie błogosławieństwa. [przypis redakcyjny]
tuwalnie — ręczniki. [przypis redakcyjny]
„Tu we Włoszech toczy się polemika — tzw. Croce-Carducciańska, właściwie o zasadach, metodach i podstawach krytyki. Erudycja contra filozofia. Właściwie jest to wynik raczej osobistej i przypadkowej antypatii Carducciego do niechlujnego typograficznie i stylistycznie sposobu pisania czy drukowania swych rzeczy przez Francesca de Sanctis. Właściwie bowiem dla postronnego różnice między dwoma tymi wielkimi nieboszczykami znikają w masie powinowactw. Po śmierci jednak rysy indywidualne i nawet przypadki biograficzne urastają w dogmaty. Polemika mogłaby być bardzo ciekawa, gdyby Croce miał godnych przeciwników, ale ci, co mogliby mu dużo trudności stworzyć — młodzi, z różnych filozoficznych kierunków, Prezzolini, Papini, Amendola etc. uważają, że Croce jest zbyt wielkim skarbem kulturalnym, a występuje przeciwko niemu rozmaita mieszanina karierowiczów, politykantów i masonów, więc lepiej trzymać się na stronie. Działalność Crocego jest godna podziwu. Wydał on 3-tomowy system filozofii, który jeżeli nie w dziejach filozofii, to w dziejach heglizmu i literatury włoskiej, duży ślad pozostawi. Obok tego wydał tom krytycznych studiów, w których rewolucjonizuje poglądy na literaturę włoską XVII wieku, marinizm etc. Niewątpliwie pisze on tu rzeczy, które nawet na pojmowaniu polskiej literatury czasu baroku odbić się muszą. (Nawiasem, czy dobrze znacie Prometeusza Shelleyowskiego, ja bowiem doszedłem w ciągu pracy nad nim do stwierdzenia powinowactw niewątpliwych z Pastor Fido i literaturą sielankowo-dramatyczną XVII stulecia włoskiego)”. „Polemikę spowodował pośrednio piemoncki profesor Thover czy Thouver (nie mogę zapamiętać jego dość dziwnego nazwiska), który wydał książkę pt. Pastore, gregge e zampogna. Broni w niej tezy, że Włochy od Dantego dopiero w Leopardim miały samorodnego poetę; resztę zalicza do erudycji poezji uczonej. Przede wszystkim godzi w Carducciego, którego niewątpliwie krzywdzi, równie jak wielu innych, ale książka dość głęboka i nieprzeciętna. Zazdroszczę Włochom wielu dyskusji, które zostały tu wytoczone na poziomie u nas bezwględnie niemożliwym. Bądź co bądź tu człowiek znający Hegla, klasyków filozofii i swojej literatury jest zjawiskiem dość powszednim.”
(Właściwe nazwisko autora wspomnianej wyżej książki włoskiej jest Enrico Thovez). [red. WL].
[przypis redakcyjny]
Tuwim, Adela (1872–1942) — matka Juliana Tuwima, była córką właściciela łódzkiej drukarni, pochodziła z inteligenckiej żydowskiej rodziny zasymilowanej już od kilku pokoleń, tzn. używającej na co dzień języka polskiego i znającej dobrze kulturę polską. Po próbie samobójczej, do której prawdopodobnie przyczyniła się śmierć męża, została umieszczona w ośrodku leczenia nerwic, tzw. Zofiówce, w Otwocku, podwarszawskiej miejscowości uzdrowiskowej położonej nad Wisłą. W czasie wojny jako prywatna pacjentka mieszkała poza gettem, prawdopodobnie przy ul. Ceglanej, a następnie przy ul. Reymonta 1 (obecnie 7). W trakcie likwidacji getta została jednak odnaleziona przez nazistów i zamordowana, a jej ciało wyrzucono przez okno. Jej zwłoki zostały zakopane na terenie posesji. Po powrocie do Polski z wojennej emigracji Julian Tuwim przeniósł zwłoki matki do rodzinnego grobowca w Łodzi. [przypis edytorski]
Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W latach 1939–1946 na emigracji, m. in. w Rio de Janeiro. [przypis edytorski]
Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W czasie, gdy powstawała sztuka Witkacego żył i miał się dobrze, znacznie też przeżył autora Szewców. [przypis edytorski]
Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W latach 1939–1936 na emigracji, m. in. w Rio de Janeiro. [przypis edytorski]
