Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160913 przypisów.
Torkwato — własc. Torquato Tasso (1544–1595), wybitny poeta włoskiego renesansu, autor poematu rycerskiego Jerozolima wyzwolona. [przypis edytorski]
Torkwat, popr.: Torquato Tasso (1544–1595) — wybitny włoski poeta renesansowy, autor epickiego poematu Jerozolima wyzwolona, niezmiernie popularny w epoce romantyzmu. [przypis edytorski]
tornady — dziś popr. lm: tornada. [przypis edytorski]
tornate il foglio — te słowa dopisane osobno, u dołu stronnicy. [przypis autorski]
Toro, Corcito, eviva! (hiszp.) — Niech żyje byk Corcito! [przypis edytorski]
toros (z hiszp. lm od toro: byk) — tu: widownia wokół areny, na której odbywają się walki byków. [przypis edytorski]
toros (zwykle w lm) — zwalisko lodowe. [przypis redakcyjny]
To Rozalina, dziedziczka Alençon. — w późn. wyd. popr. tłumaczenie: „To Katarzyna, dziedziczka Alençon”. [przypis edytorski]
torpedo — dawny typ samochodu o wydłużonym nadwoziu, popularny od pocz. XX w. do połowy lat 30. [przypis edytorski]
torpedo — popularny w latach 20. i 30. typ nadwozia samochodowego z miękkim, składanym dachem. [przypis edytorski]
torpor intellectualis (łac.) — otępienie (odrętwienie) intelektualne. [przypis edytorski]
Torquato Tasso (1544–1595) — wybitny włoski poeta renesansowy, autor epickiego poematu Jerozolima wyzwolona, niezmiernie popularny w epoce romantyzmu. [przypis edytorski]
Torquato Tasso — sztuka Goethego z 1870, opowiadająca o XVI-wiecznym włoskim poecie, który podziwiany i wychwalany, stopniowo osuwa się w szaleństwo. [przypis edytorski]
Torquatus — przydomek pochodzi od łac. torques, czyli łańcuch. [przypis edytorski]
Torquemada, Tomás (1420–1498) — dominikanin, od 1483 Generalny Inkwizytor Kastylii, Walencji i Aragonii, królewski spowiednik; jako najbardziej rozpoznawalny urzędnik inkwizycji, stał się synonimem bezwzględności, z jaką działała ta instytucja kościelna. [przypis edytorski]
Torquemada, Tomás (1420–1498) — dominikanin, w latach 1483–1498 generalny inkwizytor w Hiszpanii, królewski spowiednik; jako najbardziej rozpoznawalny urzędnik świętej inkwizycji, stał się synonimem bezwzględności, z jaką działała ta instytucja kościelna. [przypis edytorski]
Torquemada, Tomás de (1420–1498) — dominikanin, od 1483 Generalny Inkwizytor Kastylii, Walencji i Aragonii, królewski spowiednik; jako najbardziej rozpoznawalny urzędnik inkwizycji, stał się synonimem bezwzględności, z jaką działała ta instytucja kościelna. [przypis edytorski]
Torquemada, Tomás de (1420–1498) — dominikanin, zwierzchnik hiszpańskiej inkwizycji. [przypis edytorski]
Torquemada, Tomas (1420–1498) — dominikanin, od 1483 generalny inkwizytor, sprawował także funkcje spowiednika i doradcy władców Hiszpanii: Izabeli I Kastylijskiej oraz Ferdynanda II Aragońskiego. [przypis edytorski]
Torquemado — właśc. de Torquemada, Tomás (1420–1498), Generalny Inkwizytor Kastylii, Walencji i Aragonii (1483–1498), twórca instrukcji dopuszczającej stosowanie tortur przez trybunały; był osobą o wielkich wpływach w państwie jako doradca i spowiednik królowej Izabeli I Katolickiej oraz króla Ferdynanda II Katolickiego; ze szczególnym zapamiętaniem prześladował religię żydowską, tropiąc „kryptojudaizm” (tj. podtrzymywanie praktyk religii żydowskiej mimo formalnej, dokonanej często pod przymusem, konwersji na chrześcijaństwo); osobiście nadzorował w 1490 r. zbiorowy proces Żydów oskarżonych o mord rytualny, bluźnierstwa i kradzież hostii, doprowadził do ich skazania i spalenia na stosie, a następnie wykorzystał politycznie nastroje antyżydowskie wzbudzone w trakcie procesu, by zrealizować swój projekt wydania królewskiego dekretu o wygnaniu Żydów z Hiszpanii (1492); nazwisko Torquemady funkcjonuje jako synonim inkwizycji. [przypis edytorski]
torreador — każdy uczestnik corridy (pikador, matador, banderillero lub kapeador); tu i poniżej w znaczeniu: matador, czyli główny uczestnik tego widowiska, zadający bykowi ostatni cios szpadą. [przypis edytorski]
Torre dell'Orologio (wł.) — Wieża Zegarowa. [przypis autorski]
Torre di Nona — właśc. Torre dell'Annona w Rzymie, średniowieczna twierdza rodziny Orsinich, od XV w. funkcjonująca jako więzienie papieskie, w 1667 przebudowana na teatr. [przypis edytorski]
Torsåker — miejscowość w Szwecji, położona w regionie administracyjnym Gävleborg. [przypis edytorski]
torszi — marynaty. [przypis autorski]
tortilla — meksykański placek kukurydziany. [przypis autorski]
Tortoza — miasto nadbrzeżne w Syrii na płn. od Trypolisu. [przypis redakcyjny]
Tortoza — miasto nadbrzeżne w Syrii. [przypis redakcyjny]
Tortuga — wyspa na M. Karaibskim, u płn. wybrzeży Haiti; w XVII w. główna baza piratów atakujących statki oraz tereny należące do Hiszpanii. [przypis edytorski]
Tortura jest przede wszystkim przywilejem cywilizacji. Przyjęły ją od Rzymu plemiona germańskie… — Helbing–Bauer, op. cit., s. 98–101. [przypis autorski]
tor — tu: sposób postępowania. [przypis redakcyjny]
torty, retorty, banie, alembiki — naczynia ze szkła lub metalu służące do doświadczeń chemicznych. [przypis redakcyjny]
Toruń — polskie miasto na prawach powiatu, jedna z dwu stolic województwa kujawsko-pomorskiego. [przypis edytorski]
toruński piernik pozłacany — pierniki toruńskie, których wyrób osiągnął szczytowy poziom w XVIII w., słynęły z wybornego smaku i bogatej ornamentyki. Często powlekane były dla ozdoby złotą farbą. [przypis redakcyjny]
Toryne — nazwa zachowana jedynie dzięki wzmiance u Plutarcha (60). Jako imię pospolite τορύνη oznaczała jakieś naczynie kuchenne. Kleopatra na wieść o zajęciu tej miejscowości przez Cezara roześmiała się i użyła pod jego adresem drwiącej igraszki wyrazów, która naturalnie w języku angielskim znikła. [przypis tłumacza]
torys — członek konserwatywnego stronnictwa politycznego torysów, przeciwstawiającego się ograniczaniu władzy królewskiej oraz broniącego interesów ziemiaństwa i kościoła katolickiego w Anglii; stronnictwo nosiło początkowo nazwę Abhorrers, tj. oburzonych, było opozycyjne wobec dążeń wigów; w 1834 r. przekształciło się w Partię Konserwatywną. [przypis edytorski]
torys — członek powstałego pod koniec XVII w. angielskiego stronnictwa politycznego, wspierającego silną władzę królewską, interesy ziemiaństwa i Kościoła; w 1834 stronnictwo przekształciło się w Partię Konserwatywną, potocznie nadal nazywaną torysami. [przypis edytorski]
to rzecz postanowiona — myśl o samobójstwie, którą żywił Werter, jako niejasny zamiar, myśl, która przychodziła, niknęła i znowu wracała, przeradza się już teraz w zdecydowany zamiar, który tu po raz pierwszy Werter otwarcie wypowiada. [przypis redakcyjny]
Torz — miasto Tours we Francyi. [przypis redakcyjny]
Tor (…) znacząc drogą mleczną — Zbiór gwiazd przez astronomów zwany drogą mleczną według mitu starożytnego i nauki pitagorejczyków ma oznaczać drogę nieszczęśliwego Faetona. [przypis redakcyjny]
Toś amant — kochanek; żartobliwa aluzja do fantastycznych poematów rycerskich. [przypis redakcyjny]
toście mi rękaw oberwali — dziś: to mi rękaw oberwaliście. [przypis edytorski]
toście na gębach ludzkich głośni — plotkują o was, mówią o was. [przypis edytorski]
toś (…) głupi — dziś: to jesteś głupi. [przypis edytorski]
Tośka, właśc. Towa Stark — członkini żydowskiego ruchu oporu, zginęła w czasie wojny. [przypis edytorski]
toś nie odebrał — dziś: to nie odebrałeś. [przypis edytorski]
toś przepadł prześlicznie (peribis pulcre) — przekład naśladuje aliterację oryginału. [przypis tłumacza]
Tośta po mnie chodziły do kuchni (gw.) — to poszłyście po mnie do kuchni. [przypis edytorski]
tośwa (gw.) — tośmy, to żeśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika w 1. os. lm). [przypis edytorski]
tośwa (gw.) — tośmy, to żeśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika w 1 os.lm). [przypis edytorski]
to samo, co Litwa z Kłajpedą — okręg zwany też Krajem Kłajpedy od 1920 pozostawał pod kontrolą Ligi Narodów. W 1923 Litwini w wyniku akcji polityczno-militarnej przyłączyli go do Litwy. [przypis edytorski]
to samo, co po pokazaniu jej muzeum (s. 153) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment: „Ola zaś mniemała, że już się wszystko skończyło, że skoro zamknięta dotychczas kaplica ukazała jej swoje wnętrze, to nic więcej niepokoić jej nie może” (rozdział VII). [przypis edytorski]
To samo czyni Statius — [w:] Thebais, lib. V, v. 61–64. [przypis redakcyjny]
To samo i dzisiaj od być się ma w naszej społeczności (…) dają wam do tego niezaprzeczone prawa cierpienia wasze, trudy i poświęcenia” — Stefan Witwicki, Towiańszczyzna wystawiona i annexami objaśniona, Paryż 1844, s. 50. [przypis edytorski]
To samo zdziwienie okazuje Spence jeszcze raz przy istotach moralnych (…) — [patrz: Spence,] Polymetis Dial., X, p. 137. [przypis redakcyjny]
Toscanini, Arturo (1867–1957) — wybitny włoski dyrygent. Od 1928 r. przebywał w Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]
To see a World in a Grain of Sand (ang.) — widzieć świat w ziarnku piasku (incipit wiersza Williama Blake'a Auguries of innocence. [przypis edytorski]
Tosefot — suplementy do Talmudu. [przypis tłumacza]
Tosefta a. Tosefot — dodatkowy komentarz, suplement do Talmudu. [przypis edytorski]
Tosefta — dodatkowy komentarz do Talmudu. [przypis tłumacza]
Tosefta — uzupełnienie, suplement do Talmudu. [przypis tłumacza]
tosefty — suplementy do Talmudu. [przypis tłumacza]
To się nazywa „zbawić duszę”. Ależ żołnierza, który ucieka — po francusku se sauver znaczy i zbawić duszę, i uciekać. [przypis tłumacza]
to się nie zabawim — to nie zabawimy zbyt długo. [przypis redakcyjny]
to się tylko tak wydaje, jakoby rzeczywistość można było kopiować niewolniczo (…) wzory ujmowania rzeczywistości — K. Irzykowski, Słoń wśród porcelany, Warszawa 1934, s. 103. [przypis autorski]
To siedź w domu — to zam.: więc, zatem. [przypis redakcyjny]
to sie zeń (gw.) — to się żeń. [przypis edytorski]
Toskania — kraina historyczna i region administracyjny w środkowych Włoszech, położony w Apeninach Północnych. [przypis edytorski]
Toskania — kraina hist. w środkowych Włoszech, nad M. Liguryjskim i M. Tyrreńskim. [przypis edytorski]
Toskania — kraina w śr. Włoszech, granicząca od płn. z Romanią. [przypis edytorski]
Toskaniji — Toskanii; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Toski, Traviaty, Fausta i Żydówki — Tosca: opera Pucciniego z 1900, Traviata: opera Verdiego z 1853, Faust: opera Antoniego Henryka Radziwiłła z librettem Goethego z 1835 lub opera Charles'a Gounoda do libretta Jules'a Barbiera i Michela Carrégo z 1859, Żydówka: opera Jacques'a Fromental Halévy z 1835. [przypis edytorski]
To słabszy, wietszy, bielszy — domyślne: i stał się [słabszy itd.; Red. WL]; wietszy stopniowanie od wiotki. [przypis redakcyjny]
to słówko „siekiera” posiada rozmaite znaczenia — coignee: siekiera, i jako rzeczownik, i jako czasownik coigner, służy w języku francuskim do sprośnych dwuznaczników. Po polsku oczywiście ostrze tej gry słów tępieje. [przypis tłumacza]
To słońce — Tym słońcem jest Beatrycze, czyli teologia. [przypis redakcyjny]
„to słowik śpiewa” — „nie, to skowronek” — cytat z Romea i Julii Szekspira, całość wypowiedzi Julii: „Chcesz już iść? / Jeszcze ranek nie tak bliski, / Słowik to, a nie skowronek się zrywa.” (Romeo i Julia, akt 5, scena 3, tłum. J. Paszkowski). [przypis edytorski]
to słynne: „Lichoż mu kazało?…” Molier wziął ją od ciebie! — w komedii Moliera z 1671 Szelmostwa Skapena (akt II, scena XI), wzięte ze sztuki Cyrana Le pédant joué (Pedant oszukany, 1654). Cyrano nie mógł jednak o tym wiedzieć, gdyż zmarł 16 lat wcześniej. [przypis edytorski]
To smętny marzyciel (…) Ale sny wiodą go nieustannie ku źródłom smutków — S. Lack, Z nowszej poezji, „Życie” 1899, nr 9. [przypis autorski]
to stalk — polować z zasiadki [tj. z zasadzki. Red. WL]. [przypis tłumacza]
Tostat — właśc. Tostado, Alonso (1400–1455), biskup Avila, teolog i erudyta, niezwykle płodny pisarsko. [przypis edytorski]
to straszniejsze, co ściśnie w gardle — dyfteryt, ciężkie zapalenie błon śluzowych gardła i tchawicy, przed wynalezieniem surowicy przeciwdyfterytowej powodował wysoką śmiertelność wśród dzieci. [przypis redakcyjny]
To syn Judasza Iskarioty (…) jak ojciec powieszony będzie na drzewie figowym, a wnętrzności jego rozsypią się po ziemi — okoliczności śmierci Judasza wg interpretacji, która ma uzgadniać ze sobą Mt 27, 3–8 oraz Dz 1, 18. [przypis edytorski]
To Syryjska gospoda (…) przez piękną Aniją wsławiona… którą i Virgili opiewał — Virgilius. Editio Heynii. Fragmenta. [przypis autorski]
to szczyt uprzejmości — tui omnis moris ad venustatem vigent, Ribbeck. [przypis tłumacza]
tota (…) est — Platon u Cycerona, por.: Cicero, Tusculanae quaestiones [Tusculanae disputationes], I, 30. [przypis tłumacza]
To takie, co widzimy — to, co widzimy, jest takie. [przypis redakcyjny]
totaliter (łac.) — całkowicie. [przypis edytorski]
totaliter (łac.) — całkowicie. [przypis redakcyjny]
totam Rempublicam (łac.) — całą Rzeczpospolitą. [przypis redakcyjny]
tota Respublica (łac.) — cała Rzeczpospolita. [przypis redakcyjny]
Tot a. Thoth — egipski bóg mądrości, uosobienie Księżyca; bóg-stwórca, wynalazca pisma egipskiego (hieroglifów), liczb, kalendarza, arytmetyki, geometrii, muzyki i rysunków; patron pisarzy oraz ludzi nauki i sztuki. [przypis edytorski]
Tot circa unum caput tumultuantes deos (łac.) — Seneca Suasoriae I, 4; cyt. u Montaigne, Próby II. 13 „Tylu bogów hałasujących koło jednej głowy”. [przypis tłumacza]
tot conflictus (łac.) — tyle utarczek. [przypis redakcyjny]
tot (…) deos — Seneca [Maior] Suasoriae I, 4. [przypis tłumacza]
totemizm — zespół wierzeń i rytuałów oparty na mistycznym związku jednostką a. grupą z mitycznym przodkiem zwierzęcym lub roślinnym, czasem zjawiskiem przyrodniczym. [przypis edytorski]
totem — mityczny praojciec plemienia; totemem może być zwierzę, roślina lub kamień. [przypis autorski]
Totenmesse (niem.) — Msza żałobna (tytuł pol.: Requiem Aeternam) z 1893. [przypis edytorski]
To ten sam lęk, jaki doznaję — dziś popr.: To ten sam lęk, jakiego doznaję. [przypis edytorski]
Totenstille (niem.) — śmiertelny spokój. [przypis edytorski]
toteż — a więc; dlatego. [przypis edytorski]
