Pieśń XIX (Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy...) → ← Pieśń XVII (Niegodzien tego ten świat zawikłany...)

Spis treści

Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XVIII [1][2]

Ucieszna [3] lutni, w której słodkie strony [4]

Bijąc, Amfijon [5] kamień rozproszony

Zwabił na kupę, a z chętnej opoki

Wstał mur szeroki.

Niemowna [6] przedtym ani ulubiona,

Dziś na wszytek świat wielce zalecona [7],

Zaśpiewaj, co by trudnej [8] Bogumiły

Uszy lubiły.

Która jakoby źrzóbek [9] niełapany

Ani pasterzką ręką ugłaskany

Ucieka w pole, a pędęm człowieka

Mija z daleka.

Ty umiesz tygry, umiesz lasy wodzić

I bieg pochopnym [10] strumieniom zagrodzić;

Tobie ustąpił stróż nieokrócony [11]

Piekielnej brony [12],

Cerber [13], chocia mu wściekły łeb nakrywa

Sto srogich wężów, a para smrodliwa

I sprosna piana ciecze miedzy zęby

Z trojakiej [14] gęby.

Biedny Iksyjon, Tytyjus [15] zmiękczony [16],

Rozśmiał sie nie chcąc; i dzban osuszony

Stał chwilę, za czym [17] cieszył twój rym drogi

Dziewki niebogi [18].

Niech Bogumiła srogość jadowitą

Złych panien słyszy i wody niesytą

Banię bezdenną, i pomstę nieskorą,

Którą źli biorą

Na drugim świecie. Bo co, prze żywego

Boga, już mogły uczynić gorszego?

Pomordowały, jędze niecnotliwe,

Męże właściwe [19].

Jedna z nich, wierna łożu małżeńskiemu [20],

Przeciwko ojcu krzywoprzysiężnemu

Zacnie skłamała: panna czci [21] bez końca

Pod kręgiem słońca.

Która: «Wstań — rzekła — wstań, mężu, by wieczny

Sen [22] na cię nie padł, skądeś ty bezpieczny [23];

Schroń sie przed ojcem i przed bezecnemi

Siostrami złemi,

Które jak lwice z głodu nieznośnego

Wpadwszy na stado, każda morzy [24] swego;

Ja, litościwsza, ani cię chcę tykać,

Ani zamykać.

Mnie niechaj ojciec trzyma w pęcie srogim,

Żem lutość miała nad mężem ubogim;

Mnie niechaj zaśle [25] w pogańskie narody

Przez morskie wody.

Idź, gdzie cię nogi i wiatry powiodą,

Za tą życzliwej ćmy [26] nocnej pogodą [27];

Idź zdrów, a skargę na mogiłę smętną

Włóż więc pamiętną [28]».

Przypisy

[1]

Ks. 2, Pieśń XVIII — pieśń jest parafrazą ody Horacego (Carmina III 11) noszącej tytuł Ad Mercurium (Do Merkuriusza). [przypis redakcyjny]

[2]

W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

[3]

ucieszny (daw.) — przynoszący radość. [przypis redakcyjny]

[4]

strony (daw.) — struny. [przypis redakcyjny]

[5]

Amfijon — Amfion: w mit. gr. muzyk, który potrafił za pomocą dźwięku liry przenosić kamienie używane do budowania murów Teb, w których panował; zob. też Ks. 1, Pieśń XXI. [przypis redakcyjny]

[6]

niemowny (daw.) — niemy. [przypis redakcyjny]

[7]

zalecony (daw.) — sławny. [przypis redakcyjny]

[8]

trudny — tu: nieprzystępny. [przypis redakcyjny]

[9]

źrzóbek — źrebak (obecnie gwarowe: źróbek). [przypis redakcyjny]

[10]

pochopny (daw.) — prędki, wartki. [przypis redakcyjny]

[11]

nieokrócony (starop.) — nie dający się zjednać. [przypis redakcyjny]

[12]

brona (daw.) — brama; zob. też: Ks. 2, Pieśń XIII, w. 43. [przypis redakcyjny]

[13]

Tobie ustąpił stróż (…) / Piekielnej brony, / Cerber — aluzja do historii Orfeusza, który wybrał się do Hadesu śladem swej zmarłej żony Eurydyki; zob. też objaśnienia do Pieśni XXI, Ks. 1. [przypis redakcyjny]

[14]

trojaki — potrójny. [przypis redakcyjny]

[15]

Iksyjon, Tytyjus — Iksjon za znieważenie Junony został wtrącony do Tartaru, gdzie cierpi męki przywiązany do koła ognistego; Totyos, mityczny olbrzym, prześladowca Latony, pokonany przez jej dzieci, Apollina i Dianę odbywa okrutną karę w Hadesie: dwa sępy wyżerają mu wątrobę, która wciąż odrasta. [przypis redakcyjny]

[16]

zmiękczony — czujący ulgę, rozbrojony. [przypis redakcyjny]

[17]

za czym — następnie. [przypis redakcyjny]

[18]

dzban — w którym nosiły wodę Danaidy (Dziewki niebogi) skazane za zabicie mężów (zob. w. 31–32) na wieczne napełnianie beczki bez dna (czyli bani bezdennej z w. 27); w mit. gr. Danaidy czerpały wodę za pomocą sit. [przypis redakcyjny]

[19]

właściwy — tu: własny. [przypis redakcyjny]

[20]

Jedna (…) wierna łożu małżeńskiemu — tylko jedna z Danaid, Hypermnestra, oszczędziła męża, Lynkeusa. [przypis redakcyjny]

[21]

panna czci — panna posiadająca cześć. [przypis redakcyjny]

[22]

wieczny sen — śmierć. [przypis redakcyjny]

[23]

skądeś ty bezpieczny — stąd, skąd nie spodziewasz się niebezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]

[24]

morzyć — mordować. [przypis redakcyjny]

[25]

zaśle — wyśle. [przypis redakcyjny]

[26]

ćma (daw.) — ciemność. [przypis redakcyjny]

[27]

pogoda — tu: odpowiednia pora. [przypis redakcyjny]

[28]

Włóż (…) pamiętną — umieść na dowód pamięci. [przypis redakcyjny]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Jeśli wciąż chcesz mieć nasze książki zawsze pod ręką — wesprzyj Wolne Lektury 1,5%!
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Wolne Lektury to biblioteka, która jest czynna 24 godziny na dobę i w dodatku można z niej korzystać bez wychodzenia z domu. No i można tam znaleźć mnóstwo klasycznych pozycji, również tych mniej oczywistych

Barbara Klicka

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Zapisz się na newsletter, a nie przegapisz naszych publikacji. Zawsze możesz zrezygnować. Kliknij i podaj adres email

Przyjaciele Wolnych Lektur jako pierwsi mają dostęp do premierowych publikacji. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz >>>

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Nasi Przyjaciele pomagają nam stałymi, comiesięcznymi wpłatami. Jeśli będzie ich wystarczająco dużo, biblioteka będzie działać stabilnie, bez obaw o przyszłość. Kliknij i dorzuć się!

Czy wiesz, że wystarczyłoby 1000 osób, udzielających nam regularnego wsparcia, żeby zaspokoić podstawowe potrzeby Wolnych Lektur? Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.

Urke Nachalnik Rozpruwacze

Pieśń XVIII (Ucieszna lutni, w której słodkie strony)

Spis treści