Przypisy

dzierżeć (daw.) — trzymać. [przypis edytorski]

dzierży arendą (daw.) — dzierżawi majątek ziemski, młyn lub karczmę. [przypis edytorski]

dzierżyć (daw.) — trzymać. [przypis edytorski]

dzierżyć (daw.) — trzymać; tu: dotrzymywać słowa. [przypis edytorski]

dzierżyć (daw.) — trzymać, tu: posiadać. [przypis edytorski]

dzierżyć (daw.) — trzymać, tu: posiadać. [przypis edytorski]

dzierzgany (daw.) — haftowany. [przypis edytorski]

dziesiątemu zakazać, powiedzieć itp. (daw., pot.) — niejednemu, każdemu. [przypis edytorski]

dziesięć od sta (daw.) — dziesięć procent. [przypis edytorski]

dziewica (daw.) — młoda, niezamężna kobieta. [przypis edytorski]

dziewka (daw.) — dziewczyna, panna. [przypis edytorski]

dziewka (daw.) — dziewczyna, służąca. [przypis edytorski]

dziewka (daw.) — dziewczyna; służąca. [przypis edytorski]

dziewka (daw., gw.) — dziewczyna, panna; także: córka. [przypis edytorski]

dziewoja (daw.) — dorodna dziewczyna. [przypis edytorski]

dziewosłęb a. dziewosłąb (daw.) — swat. [przypis edytorski]

dziewosłęb (daw.) — swat, pośrednik przy zawieraniu małżeństwa. [przypis edytorski]

dziewosłęb (daw.) — swat, tu: zalotnik. [przypis edytorski]

dziewosłębić (daw.) — być swatem, tu raczej: starać się o rękę. [przypis edytorski]

dziewosłębić (daw.) — wysyłać swatów. [przypis edytorski]

dziewosłęby (daw.) — konkury, swatanie; zaręczyny. [przypis edytorski]

dziryt (daw.) — krótka włócznia. [przypis edytorski]

dziś, jutroli (daw.) — konstrukcja z partykułą pytającą -li; znaczenie: dziś czy jutro. [przypis edytorski]

dzisia (daw.) — dziś: dzisiaj. [przypis edytorski]

dzisia (daw.) — dzisiaj. [przypis edytorski]

dziw (daw.) — tu: zdziwienie. [przypis edytorski]

dziw (daw.) — zdziwienie. [przypis edytorski]

dziwi sie (daw.) — forma trybu rozkazującego: dziw się; przyglądaj się. [przypis edytorski]

dziwki (daw.) — dziewki. [przypis edytorski]

dziwna (daw.) — co dziwne; co zadziwiające. [przypis edytorski]

dziwna (daw.) — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz. [przypis edytorski]

dziwnie (daw.) — niezwykle. [przypis edytorski]

dziwnieście jakoś roztargnieni (daw.) — jest pan jakoś dziwnie roztragniony. [przypis edytorski]

dziwny (daw.) — tu: godny podziwu. [przypis edytorski]

dziwować się (daw.) — dziwić się. [przypis edytorski]

dziwowasz się (daw.) — dziwisz się. [przypis edytorski]

dzwonka ruszać (daw.) — przypominać rzecz niemiłą. [przypis edytorski]

dzwonnice (daw.) — dziś popr. forma D.lp: dzwonnicy. [przypis edytorski]

efronteria (daw.) — bezczelność. [przypis edytorski]

egzamen (daw.) — badanie, egzamin; przesłuchanie. [przypis edytorski]

egzamen (daw.) — egzamin. [przypis edytorski]

egzamina (daw.) — egzaminy. [przypis edytorski]

egzasperacja (daw.; z fr.) — stan wielkiego rozdrażnienia; rozjątrzenie. [przypis edytorski]

egzekucja praw (daw.) — wykonanie praw; postulaty średniej szlachty z XVI w., głoszące konieczność przestrzegania praw przez króla i magnatów. [przypis edytorski]

egzekucyją wziąć (daw.) — mieć w ręku wyrok sądu; egzekucyją: daw. forma B.lp r.ż. [przypis edytorski]

egzulować (daw.) — opuścić ojczyznę, udać się na wygnanie; tu: wygnać, wygonić. [przypis edytorski]

egzystencja (daw.) — pobyt, przebywanie. [przypis edytorski]

egzystymacja (daw., z łac.) — ocena. [przypis edytorski]

ekonomować (daw.) — pracować jako ekonom, nadzorca prac rolnych w majątku ziemskim. [przypis edytorski]

ekscepcja (daw., z łac. exceptio) — wyjątek. [przypis edytorski]

ekscepcja (daw., z łac.) — wyjątek. [przypis edytorski]

eksenterować (daw.) — dokonać sekcji zwłok. [przypis edytorski]

eksepcja (daw., z łac.) — wyjątek. [przypis edytorski]

ekskomunikacja (daw.) — ekskomunika, najsurowsza kara w Kościele katolickim, polegająca na wykluczeniu ze społeczności wiernych. [przypis edytorski]

ekskurs (daw.) — dygresja, dodatek do dzieła. [przypis edytorski]

ekskurs (daw.) — dygresja, wyjaśnienie pobocznej kwestii. [przypis edytorski]

ekskursja (daw.) — wycieczka, wyprawa. [przypis edytorski]

ekskuza (daw.) — usprawiedliwienie. [przypis edytorski]

ekskuza (daw.) — wytłumaczenie, tłumaczenie się. [przypis edytorski]

ekskuzować (daw.) — usprawiedliwiać, tłumaczyć z czegoś; przepraszać. [przypis edytorski]

ekskuzować się (daw., z łac.) — usprawiedliwiać się, przepraszać. [przypis edytorski]

eksorbitancja a. egzorbitancja (daw., z łac. exorbotantia) — nadużycie prawa, bezprawne orzeczenie, wyrok, nakaz. [przypis edytorski]

ekspedycja (daw.) — przesyłka, coś wysłanego. [przypis edytorski]

ekspens (daw.) — wydatek, koszt. [przypis edytorski]

ekspens (daw.) — wydatek. [przypis edytorski]

ekspens (daw.) — wydatek (tu również w sensie: wydatek energii). [przypis edytorski]

ekspensować (daw.) — wydawać. [przypis edytorski]

ekspensować (daw., z łac.) — wydawać. [przypis edytorski]

ekspensować (daw., z łac.) — zużywać; wydawać pieniądze. [przypis edytorski]

ekspensować się (daw., z łac.) — robić znaczne wydatki. [przypis edytorski]

ekspensy (daw., z łac.) — wydatki. [przypis edytorski]

eksperiencja (daw.) — doświadczenie. [przypis edytorski]

eksperiencja (daw., z łac.) — doświadczenie. [przypis edytorski]

eksperiencja (z łac., daw.) — doświadczenie. [przypis edytorski]

eksplikować (daw.) — tłumaczyć. [przypis edytorski]

eksplikować (daw.) — wyjaśniać. [przypis edytorski]

eksplikować (daw.) — wytłumaczyć. [przypis edytorski]

eksplikować (daw., z łac.) — tłumaczyć, wyjaśniać. [przypis edytorski]

ekspres (daw.) — posłaniec, goniec. [przypis edytorski]

ekspresja (daw., z łac.) — wyrażenie. [przypis edytorski]

eksprobracja (daw., z łac.) — zarzut. [przypis edytorski]

ekstemporalia (daw.) — ćwiczenie z tłumaczenia w szkole (np. na lekcjach łaciny, greki). [przypis edytorski]

ekstrameta (daw.) — gra w piłkę studentów i żaków, podobna do dzisiejszego baseballu. [przypis edytorski]

ekstraordynaryjny (daw., z łac.) — nadzwyczajny. [przypis edytorski]

ekstraordynaryjny (z łac., daw.) — nadzwyczajny. [przypis edytorski]

ekstrapoczta (daw.) — bryczka pocztowa specjalnie wynajęta za droższą opłatę, jadąca szybciej niż zwykła. [przypis edytorski]

ekstrapoczta (daw.) — specjalna bryczka pocztowa jadąca szybciej niż zwykła. [przypis edytorski]

ekstra, własc. ekstrameta (daw.) — gra w piłkę studentów i żaków, podobna do dzisiejszego baseballu. [przypis edytorski]

eksulować a. egzulować (daw., z łac.exulere) — iść na wygnanie, wyjechać z kraju; tu: wygnać. [przypis edytorski]

ekwator (daw.) — równik. [przypis edytorski]

ekwator (daw., z łac.) — równik. [przypis edytorski]

ekwipaż (daw.) — lekki, ekskluzywny pojazd konny; tu ogólnie: powóz. [przypis edytorski]

ekwipaż (daw.) — lekki, luksusowy pojazd konny. [przypis edytorski]