Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7655 przypisów.
Alhambra — zespół pałacowy w Grenadzie w Hiszpanii, zbudowany w latach 1232–1273 i rozbudowywany do XIV w. [przypis edytorski]
Alhazen (Ibn-al-Haitam) — ur. 965 w Basra, umarł w Kairze, napisał około 100 dzieł matematycznych, astronomicznych, fizykalnych, między nimi rzecz o optyce, której przekład łaciński (De aspectibus) sporządzony około 1200 służył Witelonowi za główną podstawę w jego Perspectiva. [przypis autorski]
ali — ale oto, ale tymczasem, ale wtedy. [przypis redakcyjny]
alianci — sojusznicy. [przypis edytorski]
alians — przymierze; szczególnie: przymierze polityczne między państwami. [przypis edytorski]
alians — sojusz, przymierze między państwami lub organizacjami. [przypis edytorski]
alians (z fr. alliance) — sojusz. [przypis edytorski]
alians (z fr. alliance) — związek, sojusz. [przypis edytorski]
alias — a raczej. [przypis redakcyjny]
alias haeres (łac.) — a raczej dziedzic, właściciel. [przypis redakcyjny]
alias in forma (łac.) — a raczej z postaci. [przypis redakcyjny]
alias (łac.) — albo. [przypis redakcyjny]
alias (łac.) — czyli, innymi słowy. [przypis redakcyjny]
alias (łac.) — czyli. [przypis redakcyjny]
alias (łac.) — inaczej, albo. [przypis edytorski]
alias (łac.) — inaczej, albo. [przypis redakcyjny]
alias (łac.) — inaczej, albo też. [przypis edytorski]
alias (łac.) — inaczej, czyli. [przypis edytorski]
alias (łac.) — inaczej, czyli. [przypis redakcyjny]
alias (łac.) — inaczej. [przypis edytorski]
alias (łac.) — inaczej. [przypis redakcyjny]
aliaż — daw. stop (metali); dziś raczej: mieszanina, połączenie różnorodnych pojęć, właściwości, stylów itp. [przypis edytorski]
aliaż — daw. stop (metali); połączenie różnorodnych pojęć, właściwości, stylów itp. [przypis edytorski]
aliaż (daw.) — stop, mieszanka. [przypis edytorski]
aliaż (daw.) — stop. [przypis edytorski]
aliaż (daw., z fr.) — stop metali; tu: domieszka. [przypis edytorski]
aliaże — właściwie stopy metali, tu w znaczeniu: związki chemiczne. [przypis redakcyjny]
aliaż — mieszanka, stop. [przypis edytorski]
aliaż (z fr. alliage) — przest. stop, mieszanina; przen. połączenie różnych właściwości, pojęć, cech. [przypis edytorski]
aliaż (z fr.) — daw.: stop metali; dziś przen.: mieszanina, połączenie różnych właściwości, pojęć, cech. [przypis edytorski]
aliaż (z fr.) — stop metali. [przypis edytorski]
alibo — dziś popr.: albo. [przypis edytorski]
alić (daw.) — ale też; jednakże. [przypis edytorski]
alić (daw.) — jednak, wszakże. [przypis edytorski]
alić (daw.) — jednak, wszakże. [przypis edytorski]
alić (daw.) — jednak, wszakże. [przypis redakcyjny]
alić (daw.) — jednakże. [przypis edytorski]
alić (daw.) — oto, aż; jednak, wszakże. [przypis edytorski]
alić — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do „ć”; znaczenie: jednakże, przecież. [przypis edytorski]
alić (starop.) — i oto, oto. [przypis edytorski]
alić (starop.) — jednak, wszakoż. [przypis redakcyjny]
alić (starop.) — jednak, wszakże. [przypis redakcyjny]
Alicante — miasto na wsch. wybrzeżu Hiszpanii, z portem śródziemnomorskim; stolica prowincji. [przypis edytorski]
Alice d'Or (fr.) — dosł. Alicja ze Złota; Złota Alicja. [przypis edytorski]
A lichoż mi kazało na ten statek włazić — Molier, Szelmostwa Skapena, akt II, scena 11 (powtarzane słowa Geronta do Skapena, którymi komentuje rzekome porwanie swojego syna; w przytoczeniu zmieniono „mu” na „mi”). [przypis edytorski]
Alicja Haskelberg (1906 lub 1910–1995) — przed 1939 r. mieszkała z mężem Aronem Dawidem przy ulicy Siennej, po 1945 r. wyemigrowała do Izraela, swoją relację spisaną w 1986 roku powierzyła Instytutowi Yad Vashem, zmarła w Hajfie. [przypis edytorski]
Alicja w Krainie Czarów (ang. Alice's Adventures in Wonderland) — powieść z 1865 r. autorstwa Lewisa Carrolla (właśc. Charlesa Lutwidge'a Dodgsona). [przypis edytorski]
Alicja w krainie czarów Tadeusza Borowskiego — pierwodruk w „Pokoleniu” 1947, nr 1. Przedruk wg pierwodruku. Recenzja ta stała się punktem wyjścia nagonki prasowej na Borowskiego i dalszej, burzliwej polemiki. Por. Wstęp, s. XIX. [przypis redakcyjny]
alidada — ruchoma, górna część instrumentu geodezyjnego, w postaci ramienia lub koła z podziałką, mogąca obracać się względem dolnej części. [przypis edytorski]
alienacja — wyobcowanie; pojęcie filozoficzne obecne zarówno u Hegla (jako obcość państwa wobec ducha dziejów), jak i u Marksa (oddzielenie się pracy, pojmowanej jako twórcza działalność człowieka, od rzeczywistości społecznej na skutek mechanizacji środków produkcji). [przypis edytorski]
alienigenam (łac.) — cudzoziemskiego. [przypis redakcyjny]
alienować — wynosić się. [przypis redakcyjny]
Alighieri, Dante (1265–1321) — poeta wł., autor Boskiej Komedii, poematu opisującego podróż w zaświaty: poprzez kolejne kręgi piekła, czyściec do nieba. [przypis edytorski]
Alighieri, Dante (1265–1321) — poeta włoski, autor Boskiej Komedii, poematu opisującego podróż w zaświaty: poprzez kolejne kręgi piekła, czyściec do nieba. [przypis edytorski]
Alighieri, Dante (1265–1321) — włoski poeta, filozof i polityk. [przypis edytorski]
Aligieri, właśc. Dante Alighieri (1265–1321) — poeta włoski, autor Boskiej Komedii. [przypis edytorski]
alii sacerdotia et consulatus ut spolia adepti, procurationes et interiorem potentiam alii, odio et terrore omnia agunt (łac.) — jedni urzędy kapłańskie i konsulat jakby łup uzyskali, drudzy zarządy i większą władzę, nienawiścią i strachem wszystko działają. [przypis redakcyjny]
alija — dosł.: „wznoszenie się”; uroczyste wezwanie na bimę [red. WL: podium w środku bożnicy] do odczytania urywku z Pięcioksięgu. [przypis tłumacza]
alikant (daw.) — rodzaj hiszp. wina czerwonego. [przypis edytorski]
alikant (daw.) — słodko-cierpkawe czerwone wino hiszpańskie, od nazwy miasta Alicante. [przypis edytorski]
alikant — wino z Alicante. [przypis edytorski]
alikolia — zniekształcone: melancholia. [przypis edytorski]
alikwot — składowa harmoniczna dźwięku, proporcjonalna do tonu podstawowego. [przypis edytorski]
alimentacja — obowiązek utrzymywania osób, którym winnym się jest opiekę (zwykle dzieci, ale także zniedołężniałych rodziców czy współmałżonka). [przypis edytorski]
alimenta — dziś popr.: alimenty. [przypis edytorski]
alimenta misanthropiae (łac.) — pożywki dla mizantropii. [przypis edytorski]
alimentować (z łac.) — dostarczać środków utrzymania. [przypis edytorski]
alimentum (łac.) — pożywienie, posiłek, tu B. lm alimenta. [przypis redakcyjny]
a limine (łac.) — dosł.: na granicy; od samego początku. [przypis edytorski]
a limine (Latin) — from the threshold, from the beginning. [przypis edytorski]
Alina Mazurkiewicz ps. „Myszka” (1925– ) — w konspiracji od 1940 roku, w powstaniu łączniczka składnicy meldunkowej K-1 Komendy Okręgu Warszawskiego AK, po wojnie służyła w 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, powróciła do kraju. [przypis edytorski]
Alin, częściej Alyn — anglosaskie imię żeńskie. [przypis edytorski]
Ali Pasza Janiny (1741–1822) — także: Ali Pasza z Tepeleny (w Albanii); możnowładca osmański, lennik sułtana, władca Epiru. W 1785 został mianowany paszą miasta Janina, następnie podporządkowywał sobie Peloponez, Epir i terytoria należące do dzisiejszej Albanii, budując niezależne od Turcji grecko-albańskie państwo; w Janinie wzniósł twierdzę, był mecenasem sztuki, przyczyniając się do zachowania staroż. kultury greckiej; zawierał sojusze z Francją (Napoleonem Bonaparte), Wielką Brytanią, wspierał spiskowców greckich dążących do niepodległości. W 1821 sułtan wystąpił zbrojnie przeciw Alemu Paszy, który po półtorarocznej wojnie zakończonej wielomiesięcznym oblężeniem Janiny, został pokonany, aresztowany i stracony w 1822 na jeziorze Pamvotida; ten finalny akt życia Alego Paszy zyskał artystyczne opracowanie w powieści Hrabia Monte Christo Alexandre'a Dumas. [przypis edytorski]
Ali Pasza Janiny (1741–1822) — także: Ali Pasza z Tepeleny (w Albanii); możnowładca osmański, lennik sułtana, władca Epiru. W 1785 roku został mianowany paszą Janiny, następnie podporządkowywał sobie Peloponez, Epir i terytoria należące do dzisiejszej Albanii, budując niezależne od Turcji grecko-albańskie państwo; w Janinie wzniósł twierdzę, był mecenasem sztuki, przyczyniając się do zachowania staroż. kultury greckiej; zawierał sojusze z Francją (Napoleonem Bonaparte), Wielką Brytanią, wspierał spiskowców greckich dążących do niepodległości. W 1821 r. sułtan wystąpił zbrojnie przeciw Alemu Paszy, który po półtorarocznej wojnie zakończonej wielomiesięcznym oblężeniem Janiny, został pokonany, aresztowany i stracony w 1822 r. na jeziorze Pamvotida; ten finalny akt życia Alego Paszy zyskał artystyczne opracowanie w powieści Hrabia Monte Christo Alexandre'a Dumas. [przypis edytorski]
Aliquis (…) fuit — Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 13. [przypis tłumacza]
aliquo suo merito praesumebant (łac.) — z powodu zasługi względem niego spodziewali się. [przypis redakcyjny]
aliści (daw.) — ale, gdy naraz. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — ale, jednak, przecież, tymczasem. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — ale, jednak. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — ale, lecz, jednakże. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — ale. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — jednakże. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — jednakże; tu: ale też. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — partykuła wzmacniająca sygnalizująca odmienność, dziś: jednakże. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — partykuła wzmacniająca, sygnalizująca zmianę sytuacji; nagle, wtem. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — spójnik wyrażający przeciwieństwo. [przypis edytorski]
aliści (daw.) — tu: a nuż. [przypis edytorski]
aliście a. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
A liście — jedne — ku ziemi wiatr zmiata… Tak i ród ludzi — z Iliady, VI, 147–149.: Jaki jest liści rodowód, zupełnie ten sam i u ludzi./ Liście albowiem na ziemię strącają wiatry, lecz lasy/ Nowe puszczają pędy, gdy pora wiosenna powraca./ Tak pokolenia i ludzie to rosną, to znów upadają (przekład Pawła Popiela, Kraków 1882). [przypis tłumacza]
aliści — jednak, mimo to. [przypis edytorski]
Aliści — partykuła wzmacniająca, podkreślająca nagłą zmianę sytuacji. [przypis edytorski]
aliści (starop.) — jednakże. [przypis edytorski]
ali (starop.) — ale (tylko w rymie). [przypis edytorski]
ali (starop.) — tymczasem. [przypis redakcyjny]
aliteracja — środek stylistyczny polegający na powtórzeniu jednakowych głosek lub zespołów głosowych na początku wyrazów sąsiadujących ze sobą w tekście lub zajmujących analogiczne miejsce w wersie lub w zdaniu. [przypis edytorski]
aliud stantes, aliud sedentes, utroque pede claudi, quibus nec ara nec virtus, religio ad ostentationem, oratio magnifica sed fide careas, hos ama tanquam osurus (łac.) — inni stojąc, inni siedząc, kulawi na obie nogi, dla których nic nie znaczy ołtarz ni cnota, religia dla popisu, mowa wspaniała, ale kłamliwa; tych tak kochaj, jakbyś miał nienawidzieć. [przypis redakcyjny]
Alix — w oryginale fr.: Alice, tj. Alicja. [przypis edytorski]
aliż (starop.) — dopóki. [przypis edytorski]
alizaryna — organiczny związek chemiczny z grupy chinonów, substancja wykorzystywana jako barwnik, znany już w starożytności (Egipcjanom, Fenicjanom i Izraelczykom), uzyskiwana z korzeni marzany barwierskiej (rośliny znanej też jako barwica, brocz, czerwone korzenie, czerwony gryk, knap, krap, marzanka, marzanna, marzka, reta), występującej naturalnie na terenach Europy płd.-wsch. (w Jugosławii, europejskiej części Rosji, na Krymie), w Azji (na Cyprze, w Iraku, Iranie, Jordanii, Libanie, Syrii, Turcji, Armenii, Gruzji, a także w Tadżykistanie, Turkiestanie i Uzbekistanie), do XIX w. hodowanej w Europie centralnej do wyrobu farb. [przypis edytorski]
