Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7933 przypisów.
Calderon de la Barca (1600–1681) — poeta i dramaturg hiszpański okresu baroku. [przypis edytorski]
Calderon de la Barca, Pedro (1600–1681) — dramaturg i poeta hiszpański, klasyk europejskiego baroku; autor m.in. tragedii scenicznych Życie snem i Książę niezłomny. [przypis edytorski]
cale — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
calec — tu: odosobniona, naga skała. [przypis edytorski]
calec — twardy grunt pod warstwą orną; jednolity masyw skały. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, całkowicie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, całkowicie; zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]
cale — (daw.) całkiem. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem. [przypis redakcyjny]
cale (daw.) — całkiem, tu: wcale. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkiem, zupełnie; tu: wcale. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkowicie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkowicie; zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — całkowicie, zupełnie; wcale. [przypis edytorski]
cale (daw., gw.) — całkiem, całkowicie, w pełni. [przypis edytorski]
cale (daw.) — tu: całkowicie; zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — wcale. [przypis edytorski]
cale (daw.) — wcale; zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
cale (daw.) — wcale, zupełnie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — zupełnie, całkowicie. [przypis edytorski]
cale (daw.) — zupełnie. [przypis edytorski]
Calel Perechodnik (1916–1944) — polski inżynier agronom żydowskiego pochodzenia, w czasie okupacji przebywał w getcie w Otwocku, gdzie służył w Żydowskiej Służbie Porządkowej, od 1942 do 1944 ukrywał się w Warszawie, uczestnik powstania warszawskiego, zginął w październiku 1944 r. w niejasnych okolicznościach. Pozostawił po sobie pamiętnik, w którym poddał ostrej krytyce postawę zarówno Polaków, jak i Żydów wobec niemieckiego ludobójstwa. [przypis edytorski]
calem bluźnił — inaczej: cale bluźniłem; bluźniłem zupełnie. [przypis edytorski]
cale (starop.) — całkiem; wcale. [przypis edytorski]
cale (starop.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
cale (starop.) — całkowicie, w całości. [przypis edytorski]
cale (starop.) — w całości. [przypis edytorski]
cale — wcale, w ogóle. [przypis edytorski]
cale — w pełni, całkowicie. [przypis edytorski]
cale zachowany (starop.) — zachowany w całości; całkowicie zachowany; tu: w pełni dochowany (ślub). [przypis edytorski]
cale — zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
Calicut — nazwa w polskim tłumaczeniu jest nieco myląca, wskazuje bowiem jedynie na miasto w Indiach. W oryginale: Caligutte, słowo oznaczające w dialekcie z Tarquinii (caligùtte) bardzo odległe miejsce fikcyjne (znane jest powiedzenie „Jedź do Caligutte, na kolację z księżycem!”). Termin bywa w tym dialekcie stosowany również w odniesieniu do indyjskiego Calicut, jednak polszczyzna nie oddaje w tym przypadku gry słów. [przypis edytorski]
Calińskich było stare wino, dawny zabytek szlacheckiego mienia — matka Józefa Sawy Calińskiego była szlachcianką. [przypis edytorski]
calizna — inaczej: filar; pokład kopalny między chodnikami. [przypis redakcyjny]
calizna — ziemia niezorana. [przypis redakcyjny]
cal — jednostka miary (2,54 cm) dziś używana już tylko w krajach anglosaskich. [przypis edytorski]
cal — jednostka miary długości; ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
cal — jednostka miary długości równa ok. 2,5 cm; czternasta część cala to nieco mniej niż milimetr. [przypis edytorski]
cal — jednostka miary długości równa ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
cal — jednostka miary długości równa ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
calle (hiszp.) — ulica. [przypis edytorski]
calle (wł.) — typowa ulica wenecka, wąska, wciśnięta między dwa szeregi budynków. [przypis edytorski]
Callot, Jacques (1592–1635) — francuski grafik i rysownik, odznaczał się śmiałością i fantastycznością swych dzieł. [przypis redakcyjny]
Callot, Jacques (1592–1635) — francuski grafik i rysownik. [przypis edytorski]
Callot, Jakub (1590–1635) — sławny malarz i rytownik odznaczał się śmiałością i fantastycznością swych utworów. Ulubionym jego tematem byli komedianci, cyganie i włóczęgi, z którymi w młodości swej chętnie przestawał. [przypis tłumacza]
cal — ok. 2,5 cm. [przypis edytorski]
calomniez, calomniez, il restera toujours quelque chose (fr.) — szkalujcie, szkalujcie, zawsze coś przylgnie. [przypis edytorski]
calućki (gw.) — cały. [przypis edytorski]
calus (łac.) — kostnina, grubowłóknista kość powstająca w okresie gojenia się kości, np. po złamaniu, pęknięciu. [przypis edytorski]
Calvino, Italo (1923–1985) — pisarz i eseista włoski, autor prozy eksperymentalnej, łączącej różne gatunki i opierającej się na grze z czytelnikiem, m.in. opowiadania Długi dzień Ameriga, powieści Zamek krzyżujących się losów i Niewidzialne miasta oraz książki pt. Jeśli zimową nocą podróżny składającej się z samych początków powieści różnych gatunków (sformułowanie „zabieg Calvina” prawdopodobnie odnosi się do tego właśnie dzieła włoskiego pisarza). [przypis edytorski]
Calvisius Sabinus po 100,000 sestercyj zapłacił za Greków przywiezionych z Athen, co Homera i Hesioda na pamięć umieli — Seneca [Listy moralne do Lucyliusza 27]. [przypis autorski]
Calvo Sotelo, José (1893–1936) — przywódca hiszpańskiej prawicowej opozycji parlamentarnej w 1936; 13 lipca 1936, dzień po zamordowaniu przez prawicową bojówkę Falangi członka Gwardii Szturmowej i Partii Socjalistycznej, Joségo Castillo, Calvo Sotelo został uprowadzony i zamordowany przez grupę policjantów Gwardii Szturmowej; jego śmierć stała się zapalnikiem wybuchu wojskowego zamachu stanu planowanego od lutego 1936, którego częściowa porażka oznaczała początek hiszpańskiej wojny domowej. [przypis edytorski]
calzoneras (hiszp.) — spodnie do konnej jazdy. [przypis edytorski]
Camaldoli — Via Camaldoli, historyczna ulica rzymska. [przypis edytorski]
camarera mayor (hiszp.) — ochmistrzyni na dworze królewskim. [przypis edytorski]
Camberwell — dzielnica południowego Londynu. [przypis edytorski]
Cambon, Jules (1845–1935) — francuski dyplomata, ambasador Niemiec w latach 1907–1914. [przypis edytorski]
Cambridge — miasto we wsch. Anglii, stolica hrabstwa Cambridgeshire. [przypis edytorski]
Cambronne, Pierre (1770–1842) — francuski generał wojen napoleońskich; wg tradycji podczas bitwy pod Waterloo na propozycję poddania się miał odpowiedzieć: „Gwardia umiera, ale nie się poddaje”, według innej wersji odpowiedział jednym wulgarnym słowem: „Merde!”, tj. „gówno”; we Francji funkcjonuje do dziś określenie mot de Cambronne (słowo Cambronne'a). [przypis edytorski]
Cambronne, Pierre (1770–1842) — generał francuski, żołnierz Napoleona; wg tradycji podczas bitwy pod Waterloo na propozycję poddania się miał odpowiedzieć Merde!, tj. „gówno”. [przypis edytorski]
Cambronne, Pierre (1770–1842) — generał wojen napoleońskich; wedle anegdoty podczas bitwy pod Waterloo wulgarnie odpowiedział na propozycję kapitulacji. [przypis edytorski]
camelote (fr.) — fuszerka, lichy towar, grat. [przypis edytorski]
Camelot — zamek i dwór związany z legendarnym królem Arturem; nieobecny we wczesnych materiałach arturiańskich, pojawił się po raz pierwszy we francuskich romansach z XII w., ostatecznie został opisany jako stolica królestwa Artura i symbol świata arturiańskiego; w opowieściach lokalizowany gdzieś w Wielkiej Brytanii, czasami kojarzony z prawdziwymi miastami, choć częściej jego dokładna lokalizacja nie jest ujawniana. [przypis edytorski]
camerade, filos, compris, Greco bandito — koleżanka, przyjaciele, rozumiesz, grecki bandyto. [przypis edytorski]
Camera degli Sposi (wł.) — Komnata związków małżeńskich. [przypis autorski]
camerade — towarzysz, kolega. [przypis edytorski]
Camera horroris (łac.) — komnata horroru, sala tortur. [przypis edytorski]
camera lucida (łac.) — XIX-wieczne narzędzie optyczne ułatwiające pracę rysownikom i malarzom, rzutujące obraz rysowanego przedmiotu na pulpit albo podobrazie. [przypis edytorski]
camera obscura (łac.) — ciemna komnata; nazwa prototypu aparatu fotograficznego: światłoszczelnej skrzynki z otworkiem, rzutującej obraz na jedną ze ścian. [przypis edytorski]
camera obscura (łac.) — ciemna komnata; także nazwa prototypu aparatu fotograficznego: światłoszczelnej skrzynki z otworkiem, rzutującej obraz na jedną ze ścian. [przypis edytorski]
camera obscura — prototyp aparatu fotograficznego: światłoszczelna skrzynka z otworkiem, rzutująca obraz na jedną ze ścian. [przypis edytorski]
cameriere (wł.) — kelner. [przypis edytorski]
camerista (hiszp.) — pokojówka. [przypis edytorski]
Camestres — tradycyjna nazwa sylogizmu (schematu wnioskowania) mającego postać: „Każde P jest M, żadne S nie jest M, więc żadne S nie jest P”. [przypis edytorski]
CAMILLE — W tym miejscu w wydaniu źródłowym rozpoczyna się kolejna czerwona klamra, w efekcie wypowiedzi Camille'a i Dantona znajdują się w dwóch klamrach jednocześnie. [przypis edytorski]
Camille zacznie wydawać „Młodego Jakobina” — gra słów z tytułem pisma wydawanego przez Camille'a Desmoulinsa pt. „Stary Kordelier”. [przypis edytorski]
Camillus Leonardus (XV w.) — włoski autor dzieła Speculum lapidum (Zwierciadło kamieni, 1502), opisującego ponad 200 kamieni i minerałów, szczególnie ich tajemne moce. [przypis edytorski]
Camillus, [właśc. Marcus Furius Camillus (ok. 446–365 p.n.e.)] — ocalił Rzym od Galów. [Kamillus odznaczył się jako wybitny żołnierz i wódz, pięciokrotnie otrzymywał nadzwyczajną władzę dyktatora; kiedy w 387 p.n.e. Rzym został zdobyty i złupiony przez Brennusa, wodza celtyckich Senonów, a ludność cywilna schroniła się na Kapitolu, odciecz Kamillusa wyzwoliła miasto; red. WL] [przypis tłumacza]
Camino Real (hiszp.) — Trakt Królewski. [przypis edytorski]
Camões, Luís Vaz de (a. z ang. Camoens, 1524–1580) — uważany za najwybitniejszego poetę portugalskiego; autor portugalskiego eposu narodowego pt. Luzjady (1572), opowiadającego o wyprawie Vasco da Gamy, która przyniosła odkrycie drogi morskiej do Indii. [przypis edytorski]
camorra (wł.) — tajna włoska organizacja przestępcza powstała na pocz. XIX w. w Królestwie Neapolu. [przypis edytorski]
Camorra — zawiązana w 1820 w Królestwie Neapolu tajna włoska organizacja przestępcza o charakterze mafijnym, składająca się z 30 klanów podzielonych na 30 grup, które z kolei obejmowały ok. 100 rodzin oraz ok. 5 tys. członków honorowych; na czele każdego klanu stał boss, na czele każdej z grup capo, wszystkie zyski (z napadów, ochrony, szantażów, lichwy, płatnych zabójstw itp.) spływały do bossa, on zaś dysponował finansami tak, żeby podtrzymywać trwanie organizacji; na przełomie XIX i XX w. Camorra działała w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej (gł. w Nowym Orleanie i Nowym Jorku). [przypis edytorski]
Campagna Romana (wł.) — Kampania Rzymska, nizinny obszar we Włoszech, wokół Rzymu. [przypis edytorski]
Campanella, Tommaso (1568–1639) — filozof włoski. [przypis edytorski]
Campanella, Tommaso (1568–1639) — filozof włoski; znany głównie jako autor dzieła Miasto Słońca (Civitas Solis), przedstawiającego idealne państwo. [przypis edytorski]
Campanella, Tommaso (1568–1639) — włoski filozof i myśliciel, wielokrotnie oskarżany o herezję i więziony; według jednej z anegdot w celu wniknięcia w cudze myśli i uczucia używał takiej samej techniki jak chłopiec, o którym opowiada Dupin; Poe znał tę anegdotę z popularnego traktatu Edmunda Burke'a. [przypis edytorski]
Campanella, Tommaso (1568–1639) — włoski filozof, teolog, astrolog, znany dzięki swojej utopijnej pracy Miasto słońca. Jego krytyka instytucji i propozycje reform społecznych budziły obawy wśród władz, był z tego powodu przez większość życia prześladowany przez Inkwizycję (instytucję Kościoła Katolickiego odpowiedzialną za zwalczanie herezji). W 1599 roku został aresztowany. Podczas śledztwa był torturowany, oskarżano go o wiele przestępstw, w tym spiskowanie przeciwko hiszpańskiej monarchii, herezję i rzekome zaangażowanie w spisek mający na celu obalenie rządu Kalabrii. Został skazany na śmierć, ale upozorował szaleństwo, podpalając celę, w której był przetrzymywany, dzięki czemu wyrok złagodzono do 30 lat odosobnienia. W więzieniu kontynuował pisanie, stworzył swoje najbardziej znane dzieło Miasto Słońca, a także Ateizm Zwyciężony i Obronę Galileusza. Po blisko 30 latach więzienia Campanella wreszcie został uwolniony w 1626 roku, gdyż jego astrologiczna wiedza była potrzebna papieżowi, następnie udało mu się przedostać do Francji, gdzie opieką objął go król Ludwik XIII. Pomimo burzliwej historii z Inkwizycją Campanella nadal pisał i wnosił wkład w dyskurs filozoficzny i naukowy aż do swojej śmierci w 1639 roku. Idee Campanelli miały wpływ na późniejszych myślicieli utopijnych i wywarły trwały wpływ na rozwój europejskiej myśli politycznej i społecznej. [przypis edytorski]
Campanella, Tommaso (1568–1639) — włoski filozof, teolog i poeta. [przypis edytorski]
campanila — dzwonnica kościelna charakterystyczna dla architektury włoskiej, wyodrębniona z bryły kościoła i zbudowana obok niej; tu: dzwonnica św. Marka (wł. Campanile di San Marco) przy bazylice św. Marka w Wenecji, najwyższa budowla miasta, licząca niemal 100 m. [przypis edytorski]
Campbell, Colin (1792–1863) — brytyjski oficer, uczestnik wielu wojen; podczas powstania sipajów głównodowodzący armii brytyjskiej w Indiach, uwolnił od oblężenia, a następnie ewakuował Lucknow, a po zwycięstwie w drugiej bitwie pod Cawnpore ponownie zdobył Lucknow (1–21 marca 1858). [przypis edytorski]
Campenon, François-Nicolas-Vincent (1772–1843) — poeta i tłumacz francuski. [przypis edytorski]
campesino (hiszp.) — chłop, rolnik. [przypis edytorski]
campesino (hiszp.) — wieśniak, chłop, rolnik. [przypis edytorski]
Campion, Tomasz (zm. 1620) — autor przepięknych pieśni, które często sam uzupełniał melodią; dopiero w ostatnich czasach wydobyty z pyłu zapomnienia i wynagrodzony zasłużoną sławą. [przypis tłumacza]
Campo di Fiore — główny rynek Rzymu, ob. Campo de' Fiori. [przypis edytorski]
Campo di Fiore (wł.) — obecnie: Campo de' Fiori, słynny plac w Rzymie. [przypis edytorski]
