Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8038 przypisów.
co słusze (daw.) — co wypada; co jest obowiązkiem. [przypis edytorski]
Co słuszna rycerskiemu pokazał człowieku — szyk przestawny: pokazał, jakie jest właściwe postępowanie człowieka rycerskiego. [przypis edytorski]
co słychać o koźmianowym „Dniu dzisiejszym” — Dzień dzisiejszy, Krasińskiego wyszedł jako utwór „Autora wiersza Do Mistrzów Słowa”, czyli Stanisława Koźmiana. [przypis redakcyjny]
Co słyszę, Sceledrze — w polskim przekładzie niemożliwa do oddania gra słów oryginału: quod ego, Sceledre, scelus ex te audio, gdzie Plautus, pokpiwając sobie z greckiej mowy i niby etymologizując (zob. Plautus s. 407 i nast.), zestawia łacińskie scelus (wymawiane: skelus) i greckie imię Skeledros (od σκέλος), choć wie dobrze, że między tymi słowami nie ma żadnego związku. [przypis tłumacza]
Co słyszę — słowa te w pierwotnej wersji, w której główna bohaterka nosiła imię Karyna, poprzedzał fragment: „Karyna milczy. Przymkniona powieka;/ Pochyłe czoło, w którem się przebija / Jakaś myśl jeszcze ciemna i daleka: / W niepewnych rysach wschodzi i przemija, / I znowu wschodzi, całą twarz obleka;/ Dojrzewa zamiar, staje się wyrokiem./ Już umyśliła: przystąpiła krokiem, / Skinęła czołem i źrenicą błyśnie: / Ach, od tej myśli, państwa los zawiśnie!”. [przypis edytorski]
cospetto! (wł.) — do licha! [przypis edytorski]
co sroższe (starop. forma) — co groźniejsze; najgroźniejsze. [przypis edytorski]
co stanąwszy na przeciwległym biegunie, poniżają robotników, widząc w nich tylko narzędzie… — Mgr. Baunard, op. cit., s. 403. [przypis autorski]
co stanowiło największą pasję jego życia, tj. teatr — Wolter, mieszkający wówczas w Délices pod Genewą, marzył o tym, aby w tym mieście stworzyć teatr, którego brak czynił mu pobyt z dala od Paryża dolegliwym. Za jego inspiracją, a może i z jego współpracownictwem, d'Alembert, opracowując dla Encyklopedii artykuł pt. Genewa, wyraził w dłuższym ustępie żal, iż miasto tak oświecone nie posiada teatru. W odpowiedzi Rousseau wystosował słynny List do d'Alemberta o widowiskach, w którym broni „czystości obyczajów” swego rodzinnego miasta przed niepowołanymi nowatorami. List ten, będący równocześnie pamfletem przeciw teatrowi i wytaczający proces tej instytucji w osobie najświetniejszego jej przedstawiciela, Moliera, zyskał olbrzymi rozgłos i wywołał polemikę liczącą blisko 400 pism i broszur. [przypis tłumacza]
Costa Rici — według dzisiejszej ortografii: Kostaryki. [przypis edytorski]
co stoi ponad człowieka — popr.: co stoi ponad człowiekiem lub: co wyrasta ponad człowieka. [przypis edytorski]
Co stworzyli Fichci, Hegle,
Kanci, Comci — umiem biegle.
Wszystkie zagraniczne „gajsty”
Znam: Ibseny, Marksy, Kleisty,
I Amiele i Sorele:
Wszystkich, wszystkich na proch mielę.
Wiem, co płonie, a co tli się
W Goethem, w Heinem, w Nowalisie;
Co w Shakespearze, w Macauleyu,
W Millu, w Keatsie i w Shelleyu,
Wiem, co Dante rzekł, Carducci;
Wiem, czego Machiavel uczy.
Nikt nie żywił się tak niczem,
Jak ja Fryderykiem Nietschem.
Wiem, co Budda, co Mahomet;
Co jest Krishna, co Bafomet;
Wiem, co pisał Tomasz z Kempis;
Wiem, kto kocha zło, kto tępi;
Wiem, gdzie zła, gdzie dobra rola,
Jak jaki Savonarola…
Tak, lecz moje własne dzieło —
Moje własne — licho wzięło.
Jeżeli o powyższych pisarzach Lemański powziąwszy wiadomość dopiero z dzieł Brzozowskiego miał istotnie na celu w utworze tym ośmieszyć erudycję tego właśnie autora, to konkluzja, jaką o charakterze erudycji tej wypowiada, świadczyłaby tylko, że poza skorowidzem nazwisk dzieła te były dla niego krainą na wszystkie spusty szczelnie zamkniętą. Analogiczną wzmiankę o Lemańskim zawiera Pamiętnik, wpisy z dn. 31 XII i 10 II. [red.WL].
[przypis redakcyjny]
Cosway, Richard (1742–1821) — angielski malarz portretowy, znany ze swoich miniatur. [przypis edytorski]
co ta (gw.) — co tam. [przypis autorski]
Co tam rozbrzmiewa tak w oddali… — przekład Ludwika Jenikiego, trochę zmieniony i skombinowany z przekładem Syrokomli dla większej zgodności z oryginałem. [przypis tłumacza]
Co tam w walkach ze śmiercią, mimo niej zmartwiało — Mimo śmierci pozostało, stężało we wyrazie martwej twarzy, mimo że śmierć zwykle kształtuje rysy tak, że sprawiają wrażenie spokoju. [przypis redakcyjny]
co temu winno — dziś: co temu winne. [przypis edytorski]
Co też i Arystoteles w swoich o rzeczypospolitej księgach czynić każe — Arystoteles, Polityka, ks. 7. [przypis edytorski]
co też w nas jest najgłębszego i najistotniejszego (…) będzie niewątpliwie najbliższe rdzeniowi świata — tak określa pięknie i trafnie genezę metafizyki u Schopenhauera Theodor Lessing, dając tym samym zwięzłe jej streszczenie; Schopenhauer. Wagner. Nietzsche, München 1906, s. 48. [przypis redakcyjny]
co to będzie za flota (…), i że król buduje ono warowne miejsce Władysławów — w latach 1632–1634 w ramach przygotowań do wojny ze Szwecją Komisja Okrętów Królewskich na polecenie króla Władysława IV zorganizowała nową eskadrę okrętów. Na Półwyspie Helskim zaplanowano system fortyfikacji broniących wybrzeża, m.in. dwie twierdze: Władysławowo oraz Kazimierzowo. [przypis edytorski]
co tobie boli — daw. konstrukcja z C.; dziś z D: co ciebie boli. [przypis edytorski]
co tobie (…) boli (reg.) — co cię boli; co ci dolega. [przypis edytorski]
Co tobie, mój Bokka — Bocca degli Abbati; na początku bitwy pod Montaperti nad rzeką Arbią podstępem uciął rękę gwelfowi, Jakubowi Pazzi, który niósł sztandar stronnictwa; gwelfowie przerażeni upadkiem swojego sztandaru, który ich do boju prowadził, poszli w rozsypkę i bitwę przegrali. Dante, chociaż gibelin, potępia ten czyn nieszlachetny. [przypis redakcyjny]
Co Tobie za talara podpisuje Konrad Wallenrod — K. Wallenrod, landrat w Stumie; mowa o paszporcie. [przypis redakcyjny]
Co to jest „modernizm”? (…) tanich materiałów — Miriam „Modernizm” i poszukiwacze arcydzieł, [w:] Pro arte, Warszawa 1914, s. 107. [przypis autorski]
Co to jest prawda? — słowa, jakie miał wypowiedzieć Piłat w rozmowie z Jezusem (J 18, 38). [przypis edytorski]
Co to jest trochej, a co jamb — w iloczasowej metryce antycznej trochej to stopa (sekwencja sylab) złożona z dwóch sylab: długiej i krótkiej, natomiast jamb ma przeciwny układ sylab: krótka z długą. W wierszach polskich odpowiednikiem sylaby długiej jest sylaba akcentowana, zaś krótkiej nieakcentowana. [przypis edytorski]
co to jest wiedza i niewiedza, co winno być celem nauki; co jest męstwo, umiarkowanie i sprawiedliwość… — zajmowanie się głównie etyką, jak Sokrates. [przypis edytorski]
co to jest za honor, o którym mówi się u ludu, gdzie nic nie można osiągnąć inaczej niż za pomocą kija — Kij włada w Chinach, powiada O. du Halde. [przypis autorski]
Co to nam Bóg uczynił! — bracia byli przerażeni, że spada na nich kolejne nieszczęście i te pieniądze zwrócono im tylko po to, by ich oskarżyć, zob. Raszi do 42:28. [przypis edytorski]
Co to są palmety, co mówi o nich botanika — z opisu podanego przez autora wynika, że „palmeta” to występująca wyłącznie na pustyni Mohave jukka krótkolistna (Yucca brevifolia), zwana też drzewem Jozuego (Joshua tree), największy przedstawiciel rodziny agawowatych na świecie; mimo że nie jest prawdziwym drzewem, dorasta nawet do 12 metrów wysokości i 3,5 m w obwodzie. [przypis edytorski]
co to się ma znaczyć — w wyd. Czubka i poprzednich Bibl. Nar.: „co to ma się znaczyć”. [przypis redakcyjny]
co to wiesz (starop.) — [tu:] który wiesz. [przypis edytorski]
co to znać, co stamtąd uciekli, powiedzieli (…) — Szwedzi, co uciekli z narożnika, powiedzieli muszkieterom, że Polacy przez okno wdzierają się do twierdzy. [przypis redakcyjny]
Co to znaczy Nostromo? — po włosku nostromo oznacza bosmana, a chociaż pochodzi od katalońskiego nostramo, nostre amo: nasz pan, to przypomina wł. nostro uomo: nasz człowiek. [przypis edytorski]
co — tu dziś popr.: coś. [przypis edytorski]
co — tu dziś popr.: czego. [przypis edytorski]
co — tu: jak. [przypis edytorski]
co — tu: którym. [przypis edytorski]
co tu ma do czynienia — co tu robi. [przypis edytorski]
co tydzień dawał pięćdziesiąt groszy — za ówczesne 50 gr można było kupić więcej, niż dzisiaj, a 12 zł, o których mowa niżej, stanowiło pokaźną sumę nie tylko dla dziecka. [przypis edytorski]
co tygodnia — dziś raczej: co tydzień. [przypis edytorski]
co tyle wody dał mi żłopać — aluzja do popularnej metody torturowania podejrzanych. [przypis edytorski]
Co tyle wody dał mi żłopać — aluzja do popularnej metody torturowania podejrzanych. [przypis edytorski]
co tylko — dopiero co, niedawno. [przypis edytorski]
co tylko sił mu staje (daw.) — co tylko sił mu starczy. [przypis edytorski]
co tylko — tylko co; właśnie, niedawno. [przypis edytorski]
co uczynić chcę — „co uczynić chcę” «w Sedomie. Nie jest właściwe, bym uczynił to bez powiadomienia [Abrahama], Ja dałem mu tę ziemię i te pięć miast (zob. Genesis 14:2) także należy do niego […]. Nazwałem go Abrahamem, „ojcem mnóstwa narodów”. Czyż zgładzę synów, a nie powiadomię o tym ojca, który Mnie miłuje?», zob. Raszi do 18:17. [przypis edytorski]
Co uczyniłem synowi Priama — Achilles zabił w walce Hektora, syna Priama, po czym wlókł jego zwłoki za rydwanem. [przypis edytorski]
Co uczyniliście dla jednego z maluczkich, mnie uczyniliście — Mt 25,40. [przypis edytorski]
cou de cygne et les épaules d'albâtre (fr.) — szyję łabędzią i alabastrowe ramiona. [przypis edytorski]
Coudenhove-Kalergi, Richard (1894–1972) — polityk austriacki, głosił idee zjednoczenia państw Europy, założyciel Ligi Paneuropejskiej. [przypis edytorski]
Coudenhove-Kalergi, Richard Nikolaus Eijiro (1894–1972) — polityk austriacki, twórca paneuropeizmu, autor książki Pan-Europe (wyd. Wiedeń 1923) oraz wydawca pisma „Paneuropa”, na łamach którego propagował utworzenie jednego państwa europejskiego. Urodzony w Tokio, był synem Japonki Mitsu Aoyamy i arystokraty austriackiego, Henryka Jana Marii Coudenhove-Kalergi, dyplomaty austro-węgierskiego, jego prababką ze strony ojca była słynna muza romantyków, Maria Kalergis. [przypis edytorski]
couleur (fr.) — kolor. [przypis edytorski]
couleur locale (fr.) — koloryt lokalny. [przypis edytorski]
country (ang.) — kraj; wieś. [przypis edytorski]
county (ang.) — okręg, hrabstwo. [przypis edytorski]
coup d'état (fr.) — przewrót. [przypis edytorski]
coup d'état (fr.) — zamach stanu, przewrót. [przypis edytorski]
coup de force (fr.) — nagły atak; gwałtowny akt przemocy. [przypis edytorski]
coup de foudre (fr.) — miłość od pierwszego wejrzenia. [przypis edytorski]
coup de grace (fr.) — dosł. cios łaski, cios miłosierdzia; śmiertelny cios dobijający kogoś nadmiernie cierpiącego lub ciężko rannego; coups (lm. od coup): ciosy. [przypis edytorski]
coup de théâtre — hasło teatralne. [przypis autorski]
coup du théâtre właśc. coup de théâtre (fr.) — dosł. cios (sztych) teatralny; przen. nagłe a. nieoczekiwane zdarzenie w sztuce, teatralny trik dający dramatyczny efekt. [przypis edytorski]
coupé d'amour (fr.) — przedział miłości. [przypis edytorski]
coupé (fr.) — przedział kolejowy. [przypis edytorski]
coupé (fr.) — przedział. [przypis edytorski]
coupé (fr.) — przedział w wagonie kolejowym. [przypis edytorski]
coupé (fr.) — przedział w wagonie. [przypis redakcyjny]
coupé — tu: przedział. [przypis edytorski]
Couperin, François (1668–1733) — francuski kompozytor. [przypis edytorski]
coup (fr.) — cios, uderzenie. [przypis edytorski]
coups d'éclat, które są często tylko coups de tête, a kończą się zwykle na coups de force — idiomatyczne wyrażenia francuskie ze słowem coup, oznaczającym cios, wybuch: coups d'éclat: wyczyny; coups de tête: spontaniczne decyzje, zachcianki; coups de force: zamachy stanu. [przypis edytorski]
coups de théâtre (fr.) — zwroty akcji. [przypis edytorski]
courage (fr.) — odwagi. [przypis edytorski]
Courage, madame (fr.) — odwagi, proszę pani. [przypis edytorski]
Courbet, Gustave (1819–1877) — francuski malarz, naturalista. [przypis edytorski]
Courbet, Gustave (1819–1877) — malarz francuski, przedstawiciel realizmu, często odnoszący się w swej twórczości do zjawisk społecznych; członek Rady Komuny Paryskiej. [przypis edytorski]
Courbet, Gustave (1819–1877) — malarz francuski, przedstawiciel realizmu, często odnoszący się w swej twórczości do zjawisk społecznych. [przypis edytorski]
cour d'amour (fr. dosł.: trybunał miłości) — średniowieczna zabawa dworska naśladująca procedury sądowe, trybunał złożony z dam wysokiego rodu, które rozstrzygały skomplikowane kwestie związane z miłością. [przypis edytorski]
Courier, Paul Louis (1772–1825) — francuski hellenista i publicysta liberalny; jeden z najbardziej zaciekłych krytyków rządów Restauracji, atakował je w szeregu listów i pamfletów. [przypis edytorski]
Courier, Paul-Louis (1772–1825) — pisarz i publicysta francuski, słynny z pamfletów politycznych, wymierzonych przeciwko dworowi, szlachcie i duchowieństwu w epoce restauracji Burbonów, zapalony miłośnik hellenizmu, niesforny poprzednio oficer armii napoleońskiej. Brzozowskiemu znany był, zdaje się, tylko pośrednio z lektury Sainte-Beuve'a, który pisał o nim w Causeries du Lundi (tom 6. ed. Garnier-Frères), skąd także powziął był Brzozowski wiadomość o Armandzie Carrelu, wydawcy czterotomowych pism Couriera (1834). Patrz przypis do wpisu z dnia 21 XII w Pamiętniku. Jednotomowy wybór pism Couriera, wystarczający do zapoznania się z tym publicystą, wydał Charles Simond w bibliotece Les prosateurs illustres français et etrangers. (Paris. Louis Michaud). [red. WL]. [przypis edytorski]
Courier — prawdop. Paul Louis Courier (1773–1825), francuski badacz greckiej starożytności i pisarz polityczny. [przypis edytorski]
Cournot, Antoine Augustin (1801–1877) — francuski ekonomista i filozof; profesor uniwersytetu w Grenoble i Dijon; zastosował metody matematyczne do badań ekonomicznych, sformułował analizę krzywej popytu oraz teorię cen monopolowych. [przypis edytorski]
cours d'amour (fr. dosł.: trybunały miłości) — legendarne średniowieczne sądy dworskie złożone z dam wysokiego rodu, które rozstrzygały skomplikowane kwestie związane z miłością. [przypis edytorski]
Cours d'histoire de la philosophie, professé en 1819 (…) — Kurs historii filozofii, wyłożony w latach 1819 i 1820, ogłoszony przez Vacherota w r. 1841. [przypis tłumacza]
Courteline, Georges (1858–1929) — francuski prozaik i dramaturg, zasłynął zwłaszcza jako autor fars. [przypis edytorski]
Courtilz de Sandras, Gatien (1644–1712) — francuski powieściopisarz, dziennikarz, publicysta; autor prac historycznych i politycznych, biografii i na wpół fikcyjnych „pamiętników” postaci historycznych z niedalekiej przeszłości m.in. La Vie de Jean-Baptiste Colbert (Życie Jean-Baptisty Colberta, 1695) oraz Mémoires de M. d'Artagnan (Pamiętniki pana d'Artagnan, 1700), na podstawie których Aleksander Dumas stworzył postać D'Artagnana, bohatera swoich powieści. [przypis edytorski]
Court, Joseph-Desire (1797–1865) — malarz francuski, autor portretów i scen historycznych. [przypis edytorski]
court of justice — sąd. [przypis autorski]
Cousin! Comme c'est ennuyant ici (fr.) — Kuzynie! Jak tu nudno! [przypis edytorski]
cousine (fr.) — kuchnia. [przypis edytorski]
cousin germain (fr.) — syn wuja bądź ciotki. [przypis edytorski]
Cousin germain — (frz.) Geschwisterkind, Neffe. [przypis edytorski]
Cousin, Victor (1792–1867) — francuski filozof i historyk filozofii, popularyzator niem. filozofii klasycznej (gł. Schellinga, ale również Hegla); w swoich poglądach łączył empiryzmu ze spirytualistyczną filozofią religii; autor hasła „sztuka dla sztuki”; minister oświecenia publicznego, dyrektor École normale supérieure, członek Institut de France, pełnił ważną rolę we fr. systemie szkolnictwa. [przypis edytorski]
Cousin, Victor (1792–1867) — francuski filozof i historyk filozofii, popularyzator niemieckiej filozofii klasycznej. [przypis edytorski]
Cousin Viktor — ur. 1792 w Paryżu; kształcił się tamże w École normale, gdzie od r. 1814 był profesorem filozofii; dzięki swej wolnomyślności był dobrze widzianym u rządu za czasów monarchii lipcowej i dzierżył wiele godności; po wypadkach z 1848 r. usunął się od życia publicznego, poświęcając się odtąd wyłącznie pracy literackiej. Um. 1867 r. Ważniejsze dzieła filozoficzne: Cours de l’histoire de la philosophie moderne (dzieło to zostało potem przerobione i wydane pod rozmaitymi tytułami); Fragments philosophiques; Nouveaux fragments philosophiques; De la métaphysique d’Aristote; Études sur Pascal. [przypis autorski]
Cousin, Wiktor (1792–1867) — francuski filozof epoki porewolucyjnej. Eklektyk, spirytualista, któremu brakowało zupełnie samodzielności i głębokości w badaniach filozoficznych. Uczeń Royer Callarda i Maine de Birana. Pozostawał pod wpływem Hegla i starał się we Francji rozpowszechnić filozofię niemiecką. Filozofia jego jest metafizyką opartą na psychologii. Wydawca tekstów Proklusa, Platona, Abélarda, Kartezjusza, Pascala. [przypis tłumacza]
coute que coute (fr.) — bez względu na koszty. [przypis edytorski]
coute que coute (fr.) — za wszelką cenę. [przypis edytorski]
