Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3895 przypisów.
globtroter (z ang. globetrotter) — turysta, podróżnik. [przypis edytorski]
glob — tu: globus. [przypis edytorski]
globus (łac. globus hystericus) — objaw chorobowy polegający na odczuwaniu dławienia, zatykania gardła. [przypis edytorski]
globus (łac. pełna nazwa: globus histericus) — kula histeryczna; daw. nazwa znanego objawu zaburzeń nerwicowych polegającego na uczuciu utrudniającego przełykanie i oddychanie ucisku w przełyku. [przypis edytorski]
Globus — właśc. The Globe, teatr działający w Londynie w latach (1599–1642). Jednym z jego udziałowców był Shakespeare. [przypis edytorski]
glon chleba (gw.) — kromka chleba. [przypis edytorski]
glonek (gw.) — kawałek. [przypis edytorski]
glon (gw.) — pajda, kromka. [przypis edytorski]
glon, zdr. glonek (daw. a. gw.) — kromka. [przypis edytorski]
gloria — chwała, sława otaczająca kogoś. [przypis edytorski]
gloria Dei (łac.) — chwała Boga. [przypis edytorski]
Gloria, Gloria, Gloria in excelsis Deo (łac.) — Chwała, chwała, chwała na wysokościach Bogu. [przypis edytorski]
Gloria in excelsis deo (łac.) — chwała na wysokościach Boga. [przypis edytorski]
gloria in excelsis Domino (łac.) — chwała na wysokości Bogu. [przypis edytorski]
gloria — krąg rozproszonego światła otaczający postać świętego lub bóstwa na obrazie; tu: wielobarwna poświata wokół księżyca. [przypis edytorski]
gloria (łac.) — chwała; krąg rozproszonego światła otaczający postać świętego lub bóstwa na obrazie. [przypis edytorski]
gloria (łac.) — chwała; tu skrót od Gloria in excelsis Deo: chwała na wysokości Bogu. [przypis edytorski]
gloria mundi (łac.) — chwała świata. [przypis edytorski]
Gloria (…) tantum est — por. Iuvenalis, Satirae, VII, 81. [przypis edytorski]
Gloria tibi Domine (łac.) — Chwała Tobie, Panie. [przypis edytorski]
gloria — zjawisko optyczne: wielobarwne kręgi poświaty wokół postaci; chwała, sława otaczająca kogoś. [przypis edytorski]
glorieux — chlubny, dumny; tu: żądny sławy. [przypis edytorski]
gloriose (łac.) — chwalebnie. [przypis edytorski]
gloriosius (łac.) — bardziej chwalebnie. [przypis edytorski]
gloryja (z łac. gloria) — chwała. [przypis edytorski]
glosa — tu: niezrozumiałe słowo, zdanie. [przypis edytorski]
glosolalia (z gr. γλῶσσα, glossa: język i λαλῶ, lalo: mówię) — dar języków, wygłaszanie pod wpływem religijnej ekstazy słów w języku nieznanym mówiącemu lub w ogóle nieistniejącym. [przypis edytorski]
glosować — umieszczać notatki lub dopiski na marginesie. [przypis edytorski]
glossa a. glosa — uwaga, komentarz. [przypis edytorski]
glossować — dopisywać glossy, czyli wyjaśniające notatki, umieszczane przeważnie na marginesie lub między linijkami tekstu. [przypis edytorski]
glostet — glimmt. [przypis edytorski]
Gloucester — tłumacz życzył sobie, żeby nazwisko to wymawiać „Gloster”; w takim brzmieniu nie narusza rytmu wiersza. [przypis edytorski]
glūdumas — giluma, tolybė. [przypis edytorski]
Glubb, John Bagot (1897–1986) — brytyjski wojskowy, generał broni; w latach 1939–1956 dowodził Legionem Arabskim w Królestwie Transjordanii. Znany również jako Glubb Pasza. [przypis edytorski]
Gluck, Christoph Willibald (1714–1787) — niemiecki kompozytor okresu klasycyzmu, autor m.in. opery Orfeusz i Eurydyka (1762). [przypis edytorski]
Gluck, Christoph Willibald Ritter von (1714–1787) — niem. kompozytor okresu klasycyzmu; jeden z reformatorów opery klasycznej w myśl prawdy dramatycznej, idei równowagi między muzyką i słowem, podporządkowania muzyki akcji utworu i scalenia obu warstw, muzycznej i treściowej, w jednolite dzieło (począwszy od uwertury mającej zapowiadać akcję i tematy muzyczne, poprzez zbliżenie formalne arii i recytatywów, aby przechodziły płynnie jedne w drugie, nie rozrywając spoistości dzieła, ustanowienie ważnej roli chóru na wzór antyczny, aż po wprowadzenie na scenę operową wielkich tematów z literatury klasycznej czy mitologii w miejsce płaskich intryg miłosnych). Gluck był autorem ponad stu utworów scenicznych: oper (m.in. Orfeusz i Eurydyka 1762; Alcesta 1767, Ifigenia na Taurydzie 1779), baletów, pantomim, kantat dramatycznych i in. Nie znalazłszy wystarczającego zrozumienia dla swoich nowatorskich pomysłów w Wiedniu, przeniósł się do Paryża, gdzie jego wysoką protektorką stała się królowa Maria Antonina, niegdyś jego uczennica. Po paryskiej premierze Ifigenii w Aulidzie wybuchł spór dzielący publiczność i krytykę na „gluckistów” i „piccinistów”, tj. zwolenników reformy opery w duchu Glucka lub klasycznej opery włoskiej w stylu realizowanym wówczas przez Picciniego (sami kompozytorzy pozostali niezmiennie w przyjacielskich stosunkach, darząc się wzajemnie szacunkiem i uznaniem). Ponieważ do sporu włączyła się królowa, ostatecznie ogłoszono zwycięstwo Glucka. [przypis edytorski]
Gluck, Christoph Willibald Ritter von (1714–1787) — niem. kompozytor okresu klasycyzmu; opera Orfeusz i Eurydyka (Orfeo ed Euridice) powstała w 1762 r. [przypis edytorski]
Gluck, Händel, Hasse — niemieccy kompozytorzy XVIII w., twórcy oper: Christoph Willibald Ritter von Gluck (1714–1787), Georg Friedrich Händel (1685–1759), Johann Adolf Hasse (1699–1783). [przypis edytorski]
Gluck (niem.) — szczęście. [przypis edytorski]
gludumas — čia: švelnumas. [przypis edytorski]
Glück auf (niem.) — powodzenia, niech się darzy (zwrot zwyczajowy, niekiedy jako polski odpowiednik podaje się „szczęść Boże!”). [przypis edytorski]
Glück auf! (niem.) — Powodzenia! [przypis edytorski]
Glück auf (niem.) — szczęść Boże. [przypis edytorski]
Glück (niem.) — szczęście. [przypis edytorski]
glukizm — styl naśladujący Christopha Willibalda Glucka (1714–1787), klasycystycznego kompozytora niemieckiego. [przypis edytorski]
gluotna — lygi, daili. [przypis edytorski]
Gluzować lub glozować — zacierać, wymazywać, niszczyć, usuwać (wg Słownika języka polskiego pod red. Jana Karłowicza, Warszawa 1900–1927). [przypis edytorski]
Glycera — imię żeńskie. [przypis edytorski]
gmach jej zawarty nie bierze wolności (starop.) — szyk przestawny, inaczej: nie odbiera jej wolności zamknięty gmach (tj. może swobodnie z niego wyjść). [przypis edytorski]
gmach — tu: komnata. [przypis edytorski]
gmach — tu: konstrukcja, budowla (tj. olbrzymi drewniany koń). [przypis edytorski]
Gmach zbudowałem, co przestoi wieki — nawiązanie do słów rzym. poety Horacego (Pieśń III, 30): „Stawiłem sobie pomnik trwalszy niż ze spiżu…” (tł. L. Rydel), oraz do faktu, że Piotr I nakazał zbudować miasto Sankt Petersburg, swoją nową stolicę; Na kościach zbudowany…: Petersburg zaplanowano na podmokłym gruncie, jego wybudowanie kosztowało życie tysięcy ściągniętych do przymusowej pracy robotników. [przypis edytorski]
gmerać się (pot.) — ruszać się wolno, nieporadnie. [przypis edytorski]
gmerk (hist.) — godło, stempel rzemieślniczy (w oryginle verderame: grynszpan, patyna). [przypis edytorski]
gmerzący — tu: wijący się, pełzający we wszystkie strony. [przypis edytorski]
gmina kmieca — jednostka dawnego samorządu chłopskiego. [przypis edytorski]
Gmina — potoczne określenie Rady Żydowskiej, reprezentującej mieszkańców getta przed władzami okupacyjnymi. [przypis edytorski]
gmina — tu: grupa, gromada. [przypis edytorski]
gmin (daw.) — ludzie z niższej warstwy społecznej; tłum. [przypis edytorski]
gmin — lud, ludność niższych stanów. [przypis edytorski]
gmin — lud. [przypis edytorski]
gmin — ludzie z niższej warstwy społecznej; tłum. [przypis edytorski]
gmin — ludzie z niższych warstw społecznych. [przypis edytorski]
gmin — lud; zwykli mieszkańcy. [przypis edytorski]
gminnie — tu: pospolicie, potocznie. [przypis edytorski]
gmin — niższe warstwy społeczne. [przypis edytorski]
gminność — pospolitość, prymitywizm. [przypis edytorski]
gminność — pospolitość, prymitywizm. [przypis edytorski]
gminny (daw.) — właściwy pospólstwu, pospolity, prostacki. [przypis edytorski]
gminny — pospolity, nie arystokratyczny. [przypis edytorski]
gminny (tu daw.) — pospolity, niski; ludowy, zabobonny. [przypis edytorski]
gminny — tu: pochodzący z gminu, tj. pospólstwa, ludowy, wiejski; pospolity, wulgarny. [przypis edytorski]
gminny — tu: pochodzący z gminu, tj. z pospólstwa, ludowy, wiejski. [przypis edytorski]
gminny — tu: pospolity, potoczny; gminne wyrażenie — zwrot używany w niskim stylu, charakterystyczny dla mowy ludzi niewykształconych. [przypis edytorski]
gminny — tu: pospolity, prostacki. [przypis edytorski]
gminny — tu: prostacki. [przypis edytorski]
gminoruchy (daw. neol.) — ruchy ludowe, rewolucje. [przypis edytorski]
gmin szaraczkowy — szlachta szaraczkowa, uboga, zaściankowa szlachta (nosząca żupany szare, domowej roboty a nie karmazynowe, jak zamożne ziemiaństwo). [przypis edytorski]
gminy — jednostki organizacyjne polskiej emigracji popowstaniowej na Zachodzie. [przypis edytorski]
gminy (starop. forma) — dziś N.lm r.ż.: (pomiędzy) gminami. [przypis edytorski]
Gmunden — uzdrowiskowe miasto w Austrii, w Alpach Salzburskich, nad jeziorem Traunsee. [przypis edytorski]
g'myśli (starop.) — k'myśli; ku myśli; po myśli. [przypis edytorski]
g'myśli (starop.) — ku myśli, po myśli; pomyślnie, według życzenia. [przypis edytorski]
gnać się — dziś: gnać. [przypis edytorski]
gnać się — dziś popr.: gnać. [przypis edytorski]
gnaciasta — koścista. [przypis edytorski]
Gnädige Frau (niem.) — Szanowna Pani. [przypis edytorski]
gnädige Frau (niem.) — szanowna pani. [przypis edytorski]
Gnaeus Pompeius Magnus (106–48 p.n.e) — zwany Wielkim, polityk i dowódca wojskowy, współtwórca I triumwiratu, przegrał wojnę domową z Juliuszem Cezarem. [przypis edytorski]
Gnaeus Pompeius Magnus (106 p.n.e.–48 p.n.e) — zwany Wielkim, polityk i dowódca wojskowy, współtwórca I triumwiratu, przegrał wojnę domową z Juliuszem Cezarem. [przypis edytorski]
Gnaeus Pompeius Magnus (106 p.n.e.–48 p.n.e) — zwany Wielkim, polityk i dowódca wojskowy, współtwórca I triumwiratu, przegrał wojnę domową z Juliuszem Cezarem. [przypis edytorski]
gnan (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
gnan losem (…) pamiętny gniew znosząc Junony — los wybrał Eneasza na założyciela nowego państwa w Lacjum i parł go do wypełnienia przeznaczonej misji; z drugiej strony wszystkie poczynania Eneasza hamował zapamiętały gniew Junony, mściwie prześladującej Trojan. [przypis edytorski]
gnarować się (z niem. nähren: karmić, żywić) — żywić, utrzymywać się, żywić się. [przypis edytorski]
gnat — tu: pistolet. [przypis edytorski]
gnębił — w innej wersji: zniemczył („Nie damy, by nas zniemczył wróg”). [przypis edytorski]
gnejs — skała metamorficzna o krystalicznej strukturze, zwykle pstra. [przypis edytorski]
Gnejusz Marcjusz Koriolan (V–IV w. p.n.e.) — wódz rzymski, sprzymierzył się z wrogami i najechał Rzym. [przypis edytorski]
Gnejusz Pompejusz zw. Magnus (Wielki) (106–48 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz, jeden z twórców I triumwiratu (razem z Juliuszem Cezarem i Markiem Krassusem); po rozpadzie triumwiratu konflikt między nim i Cezarem przerodził się w otwartą wojnę domową, zakończoną bitwą pod Farsalos, w której Pompejusz odniósł druzgoczącą klęskę. [przypis edytorski]
Gnejusz Pompejusz zw. Magnus (Wielki) (106–48 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz, jeden z twórców I triumwiratu (razem z Juliuszem Cezarem i Markiem Krassusem). [przypis edytorski]
