Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11155 przypisów.
kierbce — dziś popr.: kierpce, lekkie chodaki szyte ręcznie, przeważnie z jednego kawałka skóry, noszone przez górali. [przypis edytorski]
kier — chodzi o kry lodowe. [przypis edytorski]
kierdasz (daw.) — druh, towarzysz (z tatarskiego). [przypis edytorski]
kierdel (gwar.) — stado owiec. [przypis edytorski]
kierdel (reg.) — stado owiec w górach. [przypis edytorski]
kierdel (reg.) — stado. [przypis edytorski]
kierdel — stado. [przypis edytorski]
kiereja (daw.) — płaszcz ocieplany futrem. [przypis edytorski]
kiereja — opończa z kapturem. [przypis edytorski]
kiereja (z tur. kereke) — opończa, szuba, luźny płaszcz męski noszony w Polsce przez szlachtę w XVI-XVIII w. [przypis edytorski]
kierejka (daw.) — strój wierzchni tureckiego kroju, płaszcz podbity futrem. [przypis edytorski]
Kiereński, Aleksander (1881–1970) — socjalista rosyjski, w roku 1917 przewodniczący Rządu Tymczasowego, obalonego przez przewrót bolszewicki. [przypis edytorski]
Kiereński, Aleksandr Fiodorowicz (1881–1970) — rosyjski polityk, parlamentarzysta i prawnik; jeden z przywódców umiarkowanych socjalistów; od 20 lipca do 8 listopada 1917 przewodniczący liberalnego Rządu Tymczasowego w Rosji po rewolucji lutowej, obalonego przez rewolucję październikową. [przypis edytorski]
Kiereński, Aleksandr Fiodorowicz (1881–1970) — rosyjski polityk, parlamentarzysta i prawnik; jeden z przywódców umiarkowanych socjalistów; od 20 lipca do 8 listopada 1917 przewodniczący liberalnego Rządu Tymczasowego w Rosji po rewolucji lutowej, obalonego przez rewolucję październikową; było to w maju, kiedy prowizoryczny rząd Kiereńskiego: od 15 marca do 20 lipca 1917 funkcjonował Rząd Tymczasowy Gieorgija Lwowa, w którym Kiereński był początkowo ministrem sprawiedliwości, a później ministrem wojny i marynarki. [przypis edytorski]
kiereńszczyzna — określenie liberalnych rządów demokratycznych, których słabość ułatwia rewolucję i objęcie władzy przez komunistów; od nazwiska Aleksandra Kiereńskiego, ros. polityka, socjalisty, premiera Rządu Tymczasowego w Rosji po rewolucji lutowej, obalonego przez rewolucję październikową. [przypis edytorski]
kiereszować się — rąbać się, ranić się. [przypis redakcyjny]
kiereszunek — pokiereszowanie, uszkodzenie, zranienie. [przypis edytorski]
kierezja a. karazja — sukmana granatowa z czerwonymi wyłogami i szerokim kołnierzem, ozdobionym haftami i błyszczącymi blaszkami, opadającym nisko na plecy; kierezja i rogatywka czerwona, „krakuska”, należały do szczególnie charakterystycznych składników chłopskiego stroju spod Krakowa. [przypis redakcyjny]
kierezja — bogato wyszywana sukmana krakowska z obszernym, trójkątnym, haftowanym kołnierzem wykładanym na plecy. [przypis edytorski]
kierezja — długie ubranie sukienne, sukmana. [przypis edytorski]
kierezje — wyzywana sukmana krakowska. [przypis edytorski]
kierezyja, dziś kierezja (z ang. kersey) — daw. wyszywany strój z grubego sukna wełnianego; od nazwy materiału wełnianego produkowanego w Kersey w Anglii. [przypis edytorski]
Kierim Giraj a. Krym Girej (1699–1769) — chan tatarski, panował w latach 1758–1764 i 1768–1769, sojusznik konfederatów barskich, przeciwnik Rosji i Stanisława Augusta Poniatowskiego. Za jego panowania doszło do ostatniego wielkiego najazdu Tatarów na Ukrainę polską i rosyjską. Ostatni wielki i wybitny wódz oraz wojownik tatarski. [przypis edytorski]
Kierkegaard, Søren (1813–1855) — duński filozof i teolog. [przypis edytorski]
Kierkegaard, Søren Aabye (1813–1855) — duński filozof, poeta romantyczny i teolog. [przypis edytorski]
Kierkegaard, Søren Aabye (1813–1855) — duński filozof, poeta, teolog; prekursor filozofii egzystencjalnej w chrześcijańskiej odmianie, kontynuował niektóre myśli zaczerpnięte z św. Augustyna, Pascala i Schellinga. Dzieła: Bojaźń i drżenie, Albo-albo, Okruchy filozoficzne. [przypis edytorski]
kier — liche płótno. [przypis redakcyjny]
kiermas — właśc. kiermasz, odpust. [przypis edytorski]
kiermasz (daw.) — uroczyste obchody rocznicy poświęcenia kościoła połączone z odpustem i najczęściej również z jarmarkiem. [przypis edytorski]
kiermasz — uroczysty obchód rocznicy poświęcenia kościoła połączony z odpustem i najczęściej z jarmarkiem. [przypis redakcyjny]
Kiernów (litew. Kernavė) — miasteczko na Litwie, położone ok. 40 km na płn. zachód od Wilna, uważane za najdawniejszą stolicę Litwinów, w średniowieczu ważny ośrodek pogańskiego kultu bogów litewskich. [przypis edytorski]
kiernowski — związany z Kiernowem; Kiernów (litew. Kernavė) — miasteczko na Litwie, położone ok. 40 km na płn. zachód od Wilna, uważane za najdawniejszą stolicę Litwinów, w średniowieczu ważny ośrodek pogańskiego kultu bogów litewskich. [przypis edytorski]
Kiernozia — wieś w woj. łódzkim, ok. 20 km od Łowicza. [przypis edytorski]
kiernoz — samiec świni domowej, knur. [przypis edytorski]
kiernoz (starop.) — wieprz. [przypis redakcyjny]
kiernoz — tu: dzik, odyniec; dosł. knur. [przypis redakcyjny]
kierownik (daw.) — dyrektor szkoły. [przypis edytorski]
kierowników — ἡγεμόνας [hēgemonas] (Niese), κηβεμόνας (Dindorf). [przypis tłumacza]
kierownik — tu daw.: dyrektor szkoły. [przypis edytorski]
kierownik — tu: dyrektor szkoły. [przypis edytorski]
kierownik wiedeńskiego INO, Goldstejn, urządza w Sofii wybuch — mowa o krwawym zamachu bombowym w cerkwi Sweta Nedela w Sofii, przeprowadzonym 16 kwietnia 1925 przez radykalnych działaczy Bułgarskiej Partii Komunistycznej, którego celem był car Borys III oraz wojskowe i polityczne elity kraju; zamach przygotowano z powodu brutalnych represji i egzekucji przeprowadzanych przez siły rządowe po stłumieniu powstania wrześniowego (1923), które wybuchło w odpowiedzi na prawicowy wojskowy zamach stanu, oraz delegalizacji BPK (1924); plan zamachu przedstawiono bułgarskim członkom kierownictwa Międzynarodówki Komunistycznej, którzy go odrzucili; wysuwano przypuszczenia o związkach zamachowców ze służbami Rosji Radzieckiej, jednak nie znajdują one żadnego potwierdzenia. [przypis edytorski]
kierpce — lekkie chodaki, ręcznie szyte zazwyczaj z jednego kawałka skóry; tradycyjne obuwie skórzane noszone przez górali i mieszkańców łuku karpackiego. [przypis edytorski]
Kierszus (z litew.) — mściwy. [przypis autorski]
Kierunek ten (…) postulatem rozwojowym literatury — odczyt ten W. Rabski wygłosił 13 XI 1892 w Poznaniu: sprawozdanie ukazało się w „Dzienniku Poznańskim” 18 XI tegoż samego roku. [przypis autorski]
kierunek — tu: kierownictwo, dowództwo. [przypis edytorski]
kierunek — tu: kierownictwo. [przypis edytorski]
Kierunku literackiego, który by się nazywał modernizmem (…) zastępują u Francuzów inne, rozliczne imiona — J. Lorentowicz, Co to jest modernizm?, „Przegląd Tygodniowy” 1902, nr 3. [przypis autorski]
kierzanka (gw.) — drewniane naczynie do ubijania śmietany na masło. [przypis edytorski]
kierzanka (reg.) — maślnica, wysokie i wąskie naczynie drewniane, w którym za pomocą tłuczka ubija się śmietanę na masło. [przypis edytorski]
kierz (daw. a. reg.) — krzak. [przypis edytorski]
kierz (daw., D. lm: krzów) — krzew, krzak. [przypis edytorski]
kierz (daw.) — krzak. [przypis edytorski]
Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
kierz (daw.) — krzak; tu daw. forma Ms.lp: (w) krzu. [przypis edytorski]
kierz (daw.) — krzew, krzak. [przypis edytorski]
kierz (daw.) — krzew. [przypis edytorski]
kierz (daw., Msc. lm: krzach) — krzew, krzak. [przypis edytorski]
kierz (daw., Msc. lm: krzach) — krzew. [przypis edytorski]
kierz (daw., reg.) — krzak; tu lm: krze: krzaki. [przypis edytorski]
kierz (gw., daw.) — krzaki. [przypis autorski]
kierz (gw., daw.) — krzew. [przypis edytorski]
kierz — krzak, krzaki. [przypis edytorski]
kierz — krzak. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część pierwsza - Jesień
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
kierz płonący (daw.) — płonący krzak, tu: biblijny krzew gorejący, w którym objawił się Mojżeszowi Bóg Jahwe (Wj 3). [przypis edytorski]
kierz (przestarz.) — krzak. [przypis edytorski]
kierz (reg.) — krzak. [przypis edytorski]
kierz (starop.) — krzak. [przypis redakcyjny]
kiesa — woreczek do przechowywania pieniędzy, sakiewka. [przypis edytorski]
kiesa — woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]
kieska — kiesa, sakiewka, woreczek z pieniędzmi. [przypis edytorski]
kieska — kiesa, woreczek do przechowywania pieniędzy, sakiewka. [przypis edytorski]
kieska — woreczek z pieniędzmi. [przypis redakcyjny]
kieska — zdrobn. od kiesa: woreczek do przechowywania pieniędzy, sakiewka. [przypis edytorski]
Kieski — dziś popr.: kijowski. [przypis edytorski]
Kiestrzyn — miasto położone przy ujściu Warty do Odry; wówczas należące do Brandenburgii. [przypis redakcyjny]
kieszeń moia była dla pana ostatnią ucieczką w iego potrzebach — nie iest to rzadkim przykładem (mówi ieden autor) widzieć maiętnego, któremu sto tysięcy nie wystarcza do życia i że pożycza u tego, który żyie z tysiąca. Staraiący się o summy na kontraktach lwowskich upatruią pospolicie czterokonnych skarbników, bo sześciokonny ekwipaż częstokroć nie miewa więcey iak pozłacane szory. [przypis autorski]
kieszeń stratna — tu: rozrzutność. [przypis edytorski]
kieszenię (daw. forma) — dziś B.lp: kieszeń. [przypis edytorski]
Kieżmark a. Kiezmark — miasto powiatowe na Słowacji, w kraju preszowskim, w regionie Spisz. [przypis edytorski]
kijami — ξύλοις. Centurion jako oznakę swej godności nosił kij winogradowy, vitis (Lübker). „Złamawszy na grzbiecie jakiegoś żołnierza laskę winną”, Tacyt, Roczniki I, 23. [przypis tłumacza]
kijam przywiózł — konstrukcja w ruchomą końcówką czasownika, inaczej: kija przywiozłem. [przypis edytorski]
kijanek (gw.) — kij. [przypis edytorski]
kijanka (daw.) — drewniana łopatka do prania bielizny. [przypis edytorski]
kijanka — deseczka służąca do prania w rzece, używana daw. na wsi. [przypis edytorski]
kijanka — deseczka z walcowatym trzonkiem (rodzaj łopatki) służąca do prania tkanin poprzez ich uderzanie po zanurzeniu w wodzie; najstarsze znane narzędzie do prania. [przypis edytorski]
kijanka — drewniana łopatka do prania bielizny. [przypis edytorski]
kijanka — drewniana łopatka służąca dawniej na wsi do prania bielizny. [przypis edytorski]
kijanka — drewniana łopatka służąca do uderzania ubrań podczas prania. [przypis edytorski]
kijanka — kawałek drewna używany do prania poprzez rytmiczne uderzanie sztuki odzieży zanurzonej w wodzie. [przypis edytorski]
kijanka — tu: deseczka służąca do prania w rzece, używana daw. na wsi. Kijanką uderzało się bieliznę, w bieżącej wodzie rzeki wypłukując brud. [przypis edytorski]
kijanka — tu: drewniany przyrząd (płaski kij) służący niegdyś na wsi do prania w rzece. Kijanką uderzało się bieliznę, w bieżącej wodzie rzeki wypłukując brud. [przypis edytorski]
kijaszek z jeżem — dawnym zwyczajem wędrowni żebracy nabijali na koniec kostura, którym się podpierali, skórkę jeża, która służyła im do obrony przed napastliwymi psami. [przypis edytorski]
kijców — kijów. [przypis edytorski]
kije, które w koła gospodarstw (…) włażąc (…) — nawiązując do wyrażenia: „wtykać kij w szprychy”, czyli przeszkadzać, uniemożliwiać jakieś działanie, autorka metaforycznie pisze o represjach stosowanych po upadku powstania styczniowego przez administrację carską w stosunku do polskich właścicieli ziemskich. [przypis edytorski]
Kijew — dziś popr.: Kijów. [przypis edytorski]
kijmi — dziś popr.: kijami. [przypis edytorski]
Kijów — obecnie stolica Ukrainy. Tutaj chodzi o natarcie Wojska Polskiego i Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej na Kijów w kwietniu 1920 r., w czasie wojny polsko-bolszewickiej. [przypis edytorski]
kijonka — narzędzie do robienia prania w rzece. [przypis edytorski]
Kijonka, Tadeusz (1936–2017) — poeta, dziennikarz i dramatopisarz, poseł na sejm. [przypis edytorski]
Kijow — dziś popr. pisownia: Kijów. [przypis edytorski]
Kijowski, Andrzej (1928–1985) — prozaik i krytyk literacki, autor m.in. powieści Dziecko przez ptaka przyniesione. [przypis edytorski]
