Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11155 przypisów.
król Amaurotów w Utopii — amauros po grecku: ciemny, nieznany; Utopia kraj imaginacyjny, stworzony przez Tomasza Morusa w jego Utopii, która ukazała się po raz pierwszy w r. 1516. W książce Morusa miasto Amaurotów jest stolicą kraju. [przypis tłumacza]
króla miał wiązać w Warszawie — aluzja do nieudanej próby porwania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przez konfederatów barskich w 1771 r. [przypis edytorski]
króla (…) Michała, który (…) zaraz umarł — we Lwowie 10 listopada, a więc dzień przedtem. [przypis redakcyjny]
króla Persów — Persja była wówczas królestwem lennym, podległym Medii. [przypis tłumacza]
króla Piasta — Wyspiański pisał w latach 1900–1902 nieukończony rapsod (poemat) Piast. Do podania o Piaście nawiązywali już romantycy, wiążący tak odległą przeszłość, jak i przyszłość Polski z mitem ludu-narodu, z rolą chłopów w historii. Rzecz charakterystyczna, jedno ze stronnictw ludowych w I poł. XX w. przyjmie właśnie nazwę „Piast”. [przypis redakcyjny]
królaś widział — konstrukcja w ruchomą końcówką czasownika: króla widziałeś. [przypis edytorski]
król Assar — władcą Asyrii był wówczas Tiglat-Pileser I (1114–1076 p.n.e.), wsławiony szeregiem wypraw wojennych przeciwko plemionom aramejskim i państwom syrohetyckim zagrażającym jego państwu od zachodu. Podbił Syrię, zmusił fenicki Sydon i Byblos do płacenia daniny oraz złupił główne miasta Babilonii, której jednak nie udało mu się podporządkować. [przypis edytorski]
Król asyryjski — anachronizm. Asyria już od dawna nie istniała. Około 608 r. przed Chr. zjednoczyli się przeciw niej namiestnik babiloński Nabopolassar, ojciec Nabuchodonozora, i król Medii Kyaksares (po persku Hvakhshatra), a w parę lat później państwo asyryjskie upadło doszczętnie. Kiedy w dwieście kilka lat potem Ksenofont maszerował z wojskiem przez gruzy Niniwy, nikt nie umiał mu powiedzieć, że depce ruiny stolicy Asyrii. [przypis tłumacza]
król Babilończyków — Nabuchodonozor [II, zm. 562 p.n.e.], Nabû-Kuduri-usur, נְבוּכַדְנֶאצַּר. [przypis tłumacza]
król barbarzyniec (daw. forma) — dziś: król barbarzyńca. [przypis edytorski]
król bawarski — Ludwik II Bawarski (1845–1886), król Bawarii (od 1864) z dynastii Wittelsbachów, przyjaciel i mecenas kompozytora Ryszarda Wagnera, budowniczy wystawnych pałaców oraz fantazyjnego zamku Neuschwanstein; w 1886 uznany za niepoczytalnego i ubezwłasnowolniony. [przypis edytorski]
król Bela — legendarny król norweski (nie mylić z władcami Węgier o tym samym imieniu). [przypis edytorski]
król Bohemii Lancelot — nie było władcy czeskiego o tym imieniu. [przypis edytorski]
król Bolesław, opływającym w dostatki miastem i najpotężniejszym królestwem Rusi przez dziesięć miesięcy rozporządzając i wysyłając z tychże pieniądze do Polski — Bolesław Chrobry zajął Kijów 14 sierpnia 1018 r. wyprawa kijowska miała na celu głównie osadzenie na tronie ruskim zięcia Bolesława, Świętopełka I (starszego brata Jarosława Mądrego). Po dokonaniu tego, zabrawszy znaczne łupy, w drodze powrotnej z Kijowa książę polski odzyskał utracone w 981 r. Grody Czerwieńskie, strategicznie ważny punkt na skrzyżowaniu szlaków handlowych. Wyprawa trwała do końca 1018 r. [przypis edytorski]
Król Bomba — przydomek nadany przez lud Ferdynandowi II, królowi Obojga Sycylii (1830–1859), który, tłumiąc w r. 1848 ruchy wolnościowe na Sycylii, kazał okrutnie zbombardować Mesynę. [przypis redakcyjny]
król Bułgarów — to król pruski Fryderyk II; Bułgarzy: Prusacy; Abarowie: Francuzi. Cała anegdota stanowi aluzję do wojny siedmioletniej. [przypis tłumacza]
król, cesarz — te słowa zostały usunięte w wydaniu z 1816 r. ze względu na cara. [przypis edytorski]
Król Chłopków — przydomek Kazimierza Wielkiego. [przypis edytorski]
król — chodzi o Ludwika XIV. [przypis edytorski]
król chrześcijański — właśc. król arcychrześcijański; honorowy tytuł króla francuskiego. [przypis edytorski]
Król cnoty i obyczajów kazicielem — bywał nim, jako rozdawca starostw, gdy zamiast nagradzania nimi ludzi zasłużonych, używał swego prawa do kupowania przychylności. [przypis redakcyjny]
król dahomejski — król afrykańskich plemion z Dahomeju. [przypis redakcyjny]
król Dawid, kiedy budował swoją świętą wieżę, to urobił ją z kości — w biblijnej Pieśni nad pieśniami występuje wzmianka o warownej wieży zbudowanej przez żydowskiego króla Dawida (Pnp 4, 4), którą utożsamia się z występującą w innym porównaniu wieżą z kości słoniowej (Pnp 7, 5). [przypis edytorski]
Król Dawid, prorok w świecie rzadki, Boiaźni bożey zzuł kaydany Widząc gładziuchne dwa pośladki — aluzja do historii Dawida i Batszeby. [przypis edytorski]
król (…) dowiedział się od Tissafernesa — Tissafernes przy pierwszym starciu nie uciekł z resztą swego skrzydła, lecz przełamał peltastów greckich wzdłuż linii Eufratu, a potem połączył się z królem w Cyrusowym obozie. [przypis tłumacza]
Król-Duch — nieukończony poemat historiozoficzny napisany przez Juliusza Słowackiego w latach 1845–1849. [przypis edytorski]
Król Duch — poemat historiozoficzny z okresu mistycznego Juliusza Słowackiego, który wydano po raz pierwszy w 1847 roku. [przypis edytorski]
król duński — Fryderyk III (1648–1670). [przypis redakcyjny]
król dzwonkowy — figura w kartach do gry. [przypis edytorski]
królech (daw.) — dziś popr. Ms. lm: królach. [przypis edytorski]
Król Edyp (mit. gr.) — Edyp został królem Teb, ponieważ uwolnił miasto od Sfinksa, który zadawał przechodniom zagadkę i zabijał tych, którzy nie umieli odpowiedzieć. [przypis edytorski]
króle — dziś popr. forma: królów. [przypis edytorski]
króle — dziś popr. forma M.lm: królowie. [przypis edytorski]
króle — dziś popr.: forma M. lm: królowie. [przypis edytorski]
Króle — dziś popr. forma M. lm: królowie. [przypis edytorski]
króle — dziś popr. forma M. lm: królowie. [przypis edytorski]
królem Hyrkanów — τῶν Ὑρκανῶν; Hyrkania: kraina na południowo-wschodnim pobrzeżu Morza Kaspijskiego, od zachodu graniczyła z Medią, od południa z Partami. [przypis tłumacza]
królestwiech (daw.) — dziś popr. Ms. lm: królestwach. [przypis edytorski]
królestwo Agryppy — p. dalej. III, III, 5. [przypis tłumacza]
królestwo Aragonii — państwo, którego zjednoczenie z królestwem Kastylii dało początek Hiszpanii; istniało w latach 1035–1707, od 1469 w unii z Kastylią. [przypis edytorski]
Królestwo bez sprawiedliwości jest rozbójstwo — Augustyn z Hippony, Państwo Boże (De civitate Dei) IV, 4, 1 (w oryginale w formie pytania retorycznego). [przypis edytorski]
królestwo Boże nie wspiera się na ciele, ale na duchu — Rz 8, 2 i n. [przypis tłumacza]
królestwo Gebarim — Być może Francja; gebarim: kraj kogutów. [przypis tłumacza]
królestwo ichmość — ich królewskie moście; król i królowa. [przypis edytorski]
Królestwo i tyranię uważał za dwie formy rządu — Grek, republikanin, ustrojowi monarchicznemu nie raczyłby może nadać zaszczytnej nazwy „rząd”; „rząd” może być jedynie republikański. [przypis tłumacza]
Królestwo, które tobie (…) służyć nie będzie, upadnie i narody spustoszeją — Iz 60, 12. [przypis edytorski]
królestwo Kusz — starożytna kraina położona nad Nilem. Obecnie tereny północnego Sudanu. [przypis edytorski]
królestwo Lizaniasza — [oryg.: βασιλείαν τὴν Λυσανίου; obejmowało ono region wokół stołecznego miasta Abila, ok. 20 km na płn.-zach. od Damaszku; red. WL]; Ἄβιλα (Ἄβελ), Starożytności XIX, V, 1; Ἀβιληνή, Łk 3, 1. [przypis tłumacza]
Królestwo Lombardzko-Weneckie — Królestwo Lombardzko-Weneckie powstało na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 r. [przypis redakcyjny]
Królestwo moje nie jest z tego świata — J 18,36 (cytat za: Biblia Jakuba Wujka). [przypis edytorski]
królestwo Nizam — królestwo Hajdarabadu w płd. Indiach, istniejące w latach 1724–1954, rządzone przez islamskich władców zwanych nizamami. [przypis edytorski]
królestwo — para królewska; [przypis edytorski]
Królestwo Polskie a. Królestwo Kongresowe, a. Kongresówka — państwo utworzone w 1815 roku decyzją kongresu wiedeńskiego, połączone unią personalną z Imperium Rosyjskim (praktycznie zabór rosyjski). [przypis edytorski]
Królestwo Polskie — państwo utworzone na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego z terenów dawnej Rzeczpospolitej pod zaborem rosyjskim, połączone unią personalną z Imperium Rosyjskim, istniejące w latach 1815–1918. [przypis edytorski]
Królestwo Polskie — państwo utworzone na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego z terenów dawnej Rzeczpospolitej pod zaborem rosyjskim, połączone unią personalną z Imperium Rosyjskim, istniejące w latach 1815–1918. [przypis edytorski]
Królestwo Polskie — państwo utworzone na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego z terenów dawnej Rzeczpospolitej pod zaborem rosyjskim, połączone unią personalną z Imperium Rosyjskim, istniejące w latach 1815–1918; granica pomiędzy Królestwem Polskim a Galicją, wchodzącą w skład austriackiego państwa Habsburgów, przebiegała wzdłuż Wisły, od Krakowa do ujścia Sanu pod Sandomierzem, i na płn.-wsch. od Doliny Dolnego Sanu. [przypis edytorski]
królestwo prawdy (…) co mnie na wieczne wygnanie skazało — Wergiliusz jako poganin wejść do nieba nie może, ponieważ rozum bez wiary objawionej i łaski oświecającej sam o swojej sile nie jest mocen podnieść się do nieba. [przypis redakcyjny]
Królestwo się przenosi od narodu do narodu, dla niesprawiedliwości i krzywd, i potwarzy, i dla rozmaitych zdrad. — Syr 10, 8. [przypis edytorski]
Królestwo — tu: Królestwo Polskie a. Królestwo Kongresowe, pot. Kongresówka (utworzone na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego). Tereny dawnej Polski pozostające pod zaborem rosyjskim w latach 1815–1918. Królem tego organizmu państwowego był car Rosji. Początkowo Królestwo miało odrębną konstytucję, sejm, walutę i wojsko, ale utraciło je w ramach represji po powstaniu listopadowym. [przypis edytorski]
Królestwo — tu: Królestwo Polskie a. Królestwo Kongresowe, pot. Kongresówka (utworzone na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego). Tereny daw. Polski pozostające pod zaborem rosyjskim w latach 1815–1918. Królem tego organizmu państwowego był car Rosji. Początkowo Królestwo miało odrębną konstytucję, sejm, walutę i wojsko, ale utraciło je w ramach represji po powstaniu listopadowym; zaborcy zaczęli też używać wtedy nazwy Kraj Nadwiślański. [przypis edytorski]
Królestwo — tu: Królestwo Polskie a. Królestwo Kongresowe (pot. Kongresówka), utworzone na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego z terenów dawnej Rzeczpospolitej pod zaborem rosyjskim, istniejące w latach 1815–1918. [przypis edytorski]
królestwo — tu: król i królowa. [przypis edytorski]
królestwo — tu: para królewska; król i królowa. [przypis edytorski]
królestwy (daw.) — dziś popr. forma N. lm: królestwami. [przypis edytorski]
królewiątko — tak określano szczególnie bogatych i wpływowych magnatów, dla podkreślenia, że są niewiele mniej potężni od króla. [przypis edytorski]
Królewiak — mieszkaniec Królestwa Kongresowego. [przypis edytorski]
królewica (starop. forma) — królewicza. [przypis edytorski]
królewic (daw.) — dziś: królewicz. [przypis edytorski]
królewic (daw.) — syn króla. [przypis edytorski]
królewice (starop. forma) — dziś W.lp: królewiczu. [przypis edytorski]
Królewic mały — syn króla obojga Sycylii i Neapolu Ferdynanda II, późniejszy Franciszek II. [przypis redakcyjny]
królewicowa (daw.) — żona królewica; królewic (daw.): syn króla. [przypis edytorski]
królewic (starop. forma) — królewicz. [przypis edytorski]
królewic — syn króla (por. wojewodzic: syn wojewody itp.); dziś: królewicz. [przypis edytorski]
królewicze — dziś popr. forma: królewiczów. [przypis edytorski]
królewicze — królewiczu. [przypis edytorski]
królewicz na idajskiej górze (mit. gr.) — Ganimedes, syn króla Trosa. [przypis edytorski]
królewiczowi — właściwie: τοῦ βασιλέως; Caesaris, des Prinzen (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. „Das Wort bezeichnet auch die Söhne des wirklichen Königs”, Pape. [przypis tłumacza]
królewicz — Władysław IV Waza (1595–1648), najstarszy syn Zygmunta III, brał udział w wojnach moskiewskich i w wyprawie chocimskiej, król Polski od 1632 roku, tytularny król Szwecji i car Rosji. [przypis edytorski]
Królewiec — historyczne miasto pruskie, obecnie Kaliningrad w Rosji. Znany jest powszechnie fakt, że mieszkający w Królewcu Immanuel Kant prawie nigdy nie opuszczał tego miejsca. [przypis edytorski]
królewiecka — tj. tu: Kantowska. [przypis edytorski]
Króle winne, czerwienne… — staropolskie nazwy kolorów w kartach, obok których w XVIII w. wprowadzono nazwy francuskie: pik, kier, trefl, karo. [przypis redakcyjny]
królewna rumiana — w alchemii mianem „młodej królowej” określano tzw. „dziewiczą ziemię”, z której powstawać miały wszystkie minerały. [przypis edytorski]
królewnéj — dziś popr. forma D. lp: królewny. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
królewne — dziś M.lm: królewny. [przypis edytorski]
królewnej — dziś popr. forma D.lp: królewny. [przypis edytorski]
Królewno lutnie złotej — zwrot do Erato, muzy poezji lirycznej; lutnie (daw. D. lp rodz. ż.): lutni. [przypis redakcyjny]
królewska droga — via regia. [przypis redakcyjny]
królewska opaska — Oznaką królewskiej godności była wełniana opaska na głowę ozdobiona frędzlą, wykonana przez dziewice Słońca. [przypis autorski]
królewski chłopiec — tu: syn Eneasza, Askaniusz (Jul). [przypis edytorski]
królewskiego pogrzebu dostąpił w ojczystej krainie — król lacedemoński za życia nie ma władzy tyrana i słucha praw na równi ze zwykłymi Spartanami, ale po śmierci ma pogrzeb wspaniały i odbiera cześć jako półbóg (bohater, którego czczą, jak np. Herakles, trojańscy bohaterowie itd.); cześć bohaterów u Greków można porównać z czcią świętych u ludów katolickich. [przypis tłumacza]
królewski opis kobiety rumuńskiej — rozprawa w „Revue des Revues” Carmen Silvy: O kobiecie rumuńskiej. [przypis autorski]
królewski przyjaciel — ranga na dworze perskim. [przypis tłumacza]
królewski szczep z jego nasienia (…) zdradą niszczał i przepadał — Zdradą tych, którzy się przyczynili do usunięcia dzieci jego [Karola Martela; red. WL] od tronu. [przypis redakcyjny]
Królewski Teatr Dramatyczny — najważniejszy szwedzki teatr dramatyczny (szwedz. Dramaten), założony w Szrokholmie w 1788 roku. [przypis edytorski]
królewszczyzna (daw.) — dobra ziemskie należące do króla. [przypis edytorski]
królewszczyzna (daw.) — własność państwowa oddawana w dzierżawę w ręce prywatne. [przypis edytorski]
królewszczyzna — własność ziemska należąca w średniowieczu do króla, a od XVI w. do skarbu państwowego. [przypis edytorski]
królewszczyzny — „Królewszczyzny, dobra niegdyś stołu królewskiego, obrócone na nadgrodę zasług i stąd pospolicie nazwane panis bene merentium (chleb dobrze zasłużonych). Dwojakiej były natury: jedne z jurysdykcją (tzw. starostwa), drugie żadnego nie mają obowiązku i te się tenutami albo dzierżawami nazywały. Przedtem według upodobania król jednej osobie kilka królewszczyzn bez jurysdykcji nadawał […]. Starostowie pograniczni, choć bez jurysdykcji, zamków i granic strzec powinni. Lustracja królewszczyzn co lat 5 być powinna i kwarta z nich sprawiedliwa, to jest czwarta część dochodów do skarbu publicznego idzie”. (Zbiór potrzebn. wiad.). Na sejmie rozbiorowym w r. 1775 rozdawnictwo starostw i królewszczyzn wyjęte zostało spod praw przysługujących królowi. [przypis redakcyjny]
król Fezu (…) wygrał (…) bitwę — w r. 1578. Opowieść zaczerpnięta z: Jacques Auguste de Thou, Historia sui temporis LXV. [przypis tłumacza]
