Przypisy

kuplet — zwrotka piosenki satyrycznej. [przypis edytorski]

ku południowi — dziś częściej: ku południu. [przypis edytorski]

kupola (z wł.) — kopuła. [przypis edytorski]

kupres (z łac. cupressus) — drzewo cyprysowe; tu: przen. kres życia (cyprys był uznawany za drzewo żałobne, cmentarne). [przypis edytorski]

kupy swawolne — oddziały, które odłączyły się od swojej armii. [przypis edytorski]

kupy swawolne — oddziały nieprzyjacielskie, które odłączyły się od swojej armii. [przypis edytorski]

Kural, właśc. Tirukkural — indyjski traktat poetycki w języku tamilskim napisany w V w. przez Tiruwalluwara, złożony z 1330 dwuwierszy zawierających wskazówki na temat prowadzenia harmonijnego życia. Stanowi jedno z pierwszych świeckich dzieł literatury indyjskiej na temat moralności. Samo słowo kural oznacza lapidarny dwuwiersz. [przypis edytorski]

kurancik — tu: piosenka bądź aria. [przypis edytorski]

kurant i menuet — dawne francuskie tańce dworskie. [przypis edytorski]

kurant — melodia wygrywana regularnie przez zegar. [przypis edytorski]

kurant — melodyjka, grana przez zegar a. pozytywkę. [przypis edytorski]

kurantny (z fr. courant: bieżący, płynny; bieg, prąd) — dobrze prosperujący. [przypis edytorski]

kurantowy — posiadający kurant, czyli mechanizm umieszczony w zegarze wygrywający jakąś melodię. [przypis edytorski]

kurant (starop.) — melodia wygrywana przez zegar o stałych porach (np. co godzinę, co pół godziny lub co kwadrans). [przypis edytorski]

kurant — szybki, skoczny taniec. [przypis edytorski]

kurant — umieszczony w zegarze mechanizm grający melodię. [przypis edytorski]

kurant — umieszczony w zegarze mechanizm odgrywający melodię. [przypis edytorski]

kurara — trucizna używana do zatruwania strzał. [przypis edytorski]

kurara — trucizna z roślin używana przez Indian z Ameryki Płd. do zatruwania strzał. [przypis edytorski]

Kuraś, Ferdynand (1871–1929) — polski poeta ludowy i pamiętnikarz (wspomnienia Przez ciernie żywota, 1924); urodzony w Wielowsi, obecnie część Tarnobrzegu. [przypis edytorski]

kurasek do gwizdania — gliniany gwizdek w kształcie kogucika. [przypis edytorski]

kurasek (gw.) — kogucik. [przypis edytorski]

kurasek (gw.) — tu: kogucik. [przypis edytorski]

kurasek — kurek; kranik. [przypis edytorski]

kurasek — tu: kurek, zawór. [przypis edytorski]

kuratela — opieka prawna nad osobą nieletnią lub z innego powodu niezdolną do działań prawnych; przen. nieustanny nadzór, uciążliwa opieka. [przypis edytorski]

kuratela — opieka prawna nad osobą ubezwłasnowolnioną. [przypis edytorski]

kuratele — dziś popr. forma D.lp: kurateli. [przypis edytorski]

kuratoria (r.ż.) — dziś: kuratorium (r.n.). [przypis edytorski]

kuraż (daw.) — odwaga. [przypis edytorski]

kuraż (daw.) — odwaga, śmiałość. [przypis edytorski]

kuraż (daw., z fr.) — odwaga. [przypis edytorski]

kuraż — śmiałość, odwaga. [przypis edytorski]

kuraż (z fr. courage) — odwaga. [przypis edytorski]

kuraż (z fr. courage) — odwaga, śmiałość; dla kurażu: dla dodania sobie śmiałości. [przypis edytorski]

kuraż (z fr. courage) — odwaga, śmiałość. [przypis edytorski]

kuraż (z fr.) — odwaga. [przypis edytorski]

kurbet — figura w jeździectwie: koń podskakuje na tylnych nogach z przednimi uniesionymi w górę. [przypis edytorski]

kurcgalop (z niem.) — krótki galop. [przypis edytorski]

kur (daw.) — kogut; koguty zazwyczaj pieją o świcie, zwiastując koniec nocy. [przypis edytorski]

kur (daw.) — kogut; kurowie — dziś popr. forma M. lm: kury. [przypis edytorski]

kur (daw.) — kogut. [przypis edytorski]

kur (daw.) — kogut. [przypis edytorski]

kurdesz — wykrzyknienie kończący strofy w tradycyjnych pieśniach litewskich. [przypis edytorski]

kurdzki — dziś popr.: kurdyjski. [przypis edytorski]

kurę, jajam przedała — sprzedałam kurę i jajka. [przypis edytorski]

Kureci (mit. gr.) — bóstwa opiekuńcze a. kapłani (w liczbie dziewięciu) Rei, którzy na Krecie chronili małego Zeusa przed jego ojcem Kronosem; aby nie dowiedział się o nowo narodzonym i nie pożarł go, jak pozostałych swych potomków, kureci tańczyli, uderzając włóczniami o miedziane tarcze, zagłuszając w ten sposób płacz dziecka; także: korybanci (z Frygii) a. daktylowie/daktyle (bóstwa opiekuńcze związane z Reą). [przypis edytorski]

Kureci (mit. gr.) — półbogowie, dziewięciu synów Rhei, którzy na Krecie ukrywali małego Zeusa przed gniewem jego ojca, Kronosa, zagłuszając płacz dziecka hałaśliwą muzyką i tańcami. [przypis edytorski]

Kureci wysłali go biedni — Numa pochodził z Babińskiego miasteczka Cures. [przypis edytorski]

kurek — element zamka broni palnej, odpowiedzialny za odpalenie naboju. [przypis edytorski]

kurek — kogucik. [przypis edytorski]

kurek — tu: część zamka broni palnej. [przypis edytorski]

kurek — wskaźnik wiatru w formie blaszanego koguta. [przypis edytorski]

Kurelli — prawdopodobnie chodzi o Hansa Georga Kurellę (1858–1916), niemieckiego neurologa i psychiatrę, ucznia Cesarego Lombrosa. [przypis edytorski]

kureń — jednostka organizacyjna Kozaków zaporoskich: oddział Kozaków i zarazem należący do nich budynek na Siczy. [przypis edytorski]

kureń — oddział kozacki. [przypis edytorski]

kureń — oddział (w dawnej ukraińskiej terminologii wojskowej). [przypis edytorski]

kurenny — oddziałowy, należący do oddziału; por. kureń: oddział kozacki, pułk; stanica kozacka. [przypis edytorski]

kurfirst — elektor, książę Rzeszy Niemieckiej, mający przywilej obierania cesarza. [przypis edytorski]

kurfirst — książę dawnej Rzeszy Niemieckiej, elektor. [przypis edytorski]

kurfirszt (z niem.) — kurfirst, elektor. [przypis edytorski]

Kurfürstendamm (niem. dosł.: Grobla Elektorska) — główna ulica zachodniej części Berlina. [przypis edytorski]

kurfürst (niem., hist.) — książę elektor; książę Rzeszy niemieckiej uprawniony do udziału w wyborze cesarza. [przypis edytorski]

Kurgarten (niem.) — ogród zdrojowy. [przypis edytorski]

kurhanas — kapavietės rūšis, pilkapis. [przypis edytorski]

kurhan (daw.) — kopiec, mogiła. [przypis edytorski]

kurhan — dawny grobowiec w formie wzgórza. [przypis edytorski]

kurhan — grób usypany z ziemi. [przypis edytorski]

kurhan — grób w formie kopca; tu ma być usypany dla kogoś, kto nie wrócił do ojczyzny. [przypis edytorski]

kurhan — grób w formie ziemnego kopca. [przypis edytorski]

kurhan — kopiec kryjący grób. [przypis edytorski]

kurhan — kopiec, który sypano na grobach dla upamiętnienia zmarłych i miejsc ich spoczynku. [przypis edytorski]

kurhan — kopiec ziemny zawierający gób lub upamiętniający jakieś zdarzenie. [przypis edytorski]

kurhan — mogiła w kształcie kopca, góry. [przypis edytorski]

kurhan — rodzaj daw. mogiły. [przypis edytorski]

kurhan — rodzaj mogiły w formie ziemnego kopca. [przypis edytorski]

kurhan — starożytna mogiła w kształcie kopca. [przypis edytorski]

kurhan — stożkowy kopiec kryjący grób. [przypis edytorski]

kurhany — rodzaj mogiły w formie kopca. [przypis edytorski]

kurhauz (z niem.) — dom uzdrowiskowy. [przypis edytorski]

Kuria Hostylli (łac. Curia Hostilia) — budynek ten po przebudowie już w I w. p.n.e nosił nazwę Curia Julia; od czasów panowania Oktawiana Augusta aż po czasy Dioklecjana odbywały się w nim posiedzenia senatu. [przypis edytorski]

kuria wyborcza — w dawnych systemach wyborczych: okręg wyborczy lub kategoria wyborców wyodrębniona na podstawie różnic stanowych, wielkości lub charakteru posiadanego majątku, mająca prawo wyboru do parlamentu określonej liczby posłów; kurie wyborcze występowały m.in. w wyborach do Rady Państwa w Austrii (1867–1907), gdzie w 1896 wprowadzono najpierw nową V kurię, powszechną, w której mogli głosować wszyscy, a w 1907 zlikwidowano system kurialny, wprowadzając zasadę wyborów równych. [przypis edytorski]

kuria wyborcza — w dawnych systemach wyborczych: okręg wyborczy lub kategoria wyborców wyodrębniona na podstawie różnic stanowych, wielkości lub charakteru posiadanego majątku, mająca prawo wyboru do parlamentu określonej liczby posłów. [przypis edytorski]

„Kurier Czerwony” — dziennik popołudniowy o charakterze sensacyjnym, wydawany w Warszawie w latach 1922–1939, politycznie deklarujący się po stronie obozu piłsudczykowskiego. [przypis edytorski]

kurierek (daw.) — gazeta. [przypis edytorski]

„Kurierek ilustrowany” — właśc. „Ilustrowany Kurier Codzienny”, wydawany w Krakowie w latach 1910–1939. [przypis edytorski]

kurierek — tu: gazeta codzienna. [przypis edytorski]

,Kurier francuski” — „Le Courrier français”, francuski dziennik liberalny, wydawany w l. 1820–1851. [przypis edytorski]

kurier — gazeta codzienna. [przypis edytorski]

kurierkarz — tu: gazeciarz, ulicznik. [przypis edytorski]

kurierkowy — tu: pochodzący z gazet, z brukowców, powierzchowny i nastawiony na sensację. [przypis edytorski]

„Kurier” — „Kurier Warszawski'', gazeta codzienna wydawana w Warszawie od roku 1821 do 1939. Popularna wśród mieszczaństwa, urzędników państwowych i warstwy inteligenckiej. [przypis edytorski]

„Kurier Świąteczny” — czasopismo literackie i humorystyczne, wychodziło w latach 1864–1919. [przypis edytorski]

„Kurier Świąteczny” — warszawski tygodnik literacki i humorystyczny, wydawany w latach 1864–1919. [przypis edytorski]

kurier (tu daw.) — gazeta. [przypis edytorski]

kurier — tu: gazeta. [przypis edytorski]

„Kurier Warszawski” — gazeta codzienna wydawana w Warszawie od roku 1821 do 1939; popularna wśród mieszczaństwa, urzędników państwowych i warstwy inteligenckiej. [przypis edytorski]

„Kurier Warszawski” — gazeta codzienna wydawana w Warszawie w latach 1821–1939, popularna wśród mieszczaństwa, urzędników państwowych i inteligencji. [przypis edytorski]

Kurierzy Cesarscy — fr. Messageries Impériales, francuska firma żeglugowa, zał. w 1851 jako Messageries Nationales, początkowo obsługująca przewozy na Bliski Wschód; podczas wojny krymskiej jej statki służyły jako transportowce: w podziękowaniu cesarz udzielił kompanii praw do działania na trasie do Brazylii; była pierwszą francuską linią transatlantycką wyposażoną w parowce. [przypis edytorski]

Kurjer Warszawski — tytuł gazety codziennej wydawanej w Warszawie od 1821 do 1939 r. [przypis edytorski]