Przypisy

na przyprzążkę (gw.) — na dodatek. [przypis edytorski]

na przyprzążkę — tu przen.: dodatkowo; przyprzążka: zaprzężenie dodatkowego konia do wozu. [przypis edytorski]

na przysiadki a. prysiudy (z ukr. присюди) — figura w ludowych tańcach ukr. i ros.; przykucnięcie i podskok. [przypis edytorski]

na przyszłego Piotra — na kalendarzowe święto św. Piotra, w liturgii prawosławnej obchodzone 29 stycznia, być może jednak chodzi o święto apostołów Piotra i Pawła obchodzone w kościele katolickim oraz prawosławnym 29 czerwca. [przypis edytorski]

Na psa — charakterystyczny dla Sokratesa (por. także dalipies w Obronie Sokratesa, Fedonie, Gorgiaszu) wykrzyknik o charakterze przysięgi lub zaklęcia dla potwierdzenia prawdziwości tego, co się mówi. [przypis edytorski]

napsować (daw.) — zniszczyć. [przypis edytorski]

na pustoci — na pustyni. [przypis edytorski]

na puszczy (przestarz.) — na pustyni. [przypis edytorski]

na puszczy — właśc. na pustyni. [przypis edytorski]

napuszystość — dziś: napuszenie. [przypis edytorski]

napuszysty (przestarz.) — napuszony. [przypis edytorski]

napytać licho — wywołać diabła; tu: spowodować niepożądaną, trudną sytuację. [przypis edytorski]

na pytki (daw.) — dziś: na spytki; pytka (daw.): przesłuchanie, tortury śledcze. [przypis edytorski]

narączko (gw.) — naręcze, ilość czegoś, którą da się unieść na ręku. [przypis edytorski]

naraczej — najchętniej. [przypis edytorski]

na raczkach (daw.) — na czworakach (por. raczkować). [przypis edytorski]

narada Lukullusa z Lukullusem — nawiązanie do osoby rzymskiego wodza i polityka, Lukullusa, który słynął z wystawnych i drogich uczt. [przypis edytorski]

naradzać — dziś popr.: naradzać się. [przypis edytorski]

naraić (daw.) — polecić. [przypis edytorski]

na raku (daw.) — na czworakach. [przypis edytorski]

naramiennica a. naramiennik — fragment płytowej zbroi rycerskiej, służący do ochrony barków i ramion. [przypis edytorski]

naramiennik — dekoracja noszona na ramieniu przez kobiety niektórych plemion. [przypis edytorski]

naramiennik — w oryginale niem. Armband; tu może: bransoleta. [przypis edytorski]

naramienny — przewieszony przez ramię. [przypis edytorski]

narancha — pomarańcza. [przypis edytorski]

na rany zapomniała swoje — o ranach zapomniała swoich. [przypis edytorski]

na raspaszku (ros. нараспашку) — na oścież. [przypis edytorski]

na raus (z niem.) — na wyjście. [przypis edytorski]

nara — więzienne łóżko. [przypis edytorski]

narażać — tu: zrażać. [przypis edytorski]

naraz (daw.) — nagle. [przypis edytorski]

naraz (daw.) — tu: nagle. [przypis edytorski]

narazić na szwank — wystawić na niebezpieczeństwo doznania jakiejś krzywdy, uszczerbku, straty. [przypis edytorski]

na razie (daw.) — nagle. [przypis edytorski]

naraziłszy (dial.) — naraziwszy. [przypis edytorski]

naraz — nagle. [przypis edytorski]

na razpaszku (z ros.) — na oścież. [przypis edytorski]

naraz — tu: jednocześnie. [przypis edytorski]

Narbona — miejscowość w płd. Francji. [przypis edytorski]

narcys — dziś popr.: narcyz. [przypis edytorski]

narcyz — człowiek skoncentrowany na sobie i bezkrytycznie uwielbiający samego siebie, zwłaszcza zachwycający się własną urodą. [przypis edytorski]

Narcyz (mit. gr.) — urodziwy młodzieniec, który wzgardził uczuciem nimfy Echo, za co bogini Afrodyta wzbudziła w nim miłość do jego własnego obrazu odbitego w wodzie. [przypis edytorski]

Narcyz (mit. gr.) — urodziwy młodzieniec, który wzgardził uczuciem nimfy Echo, za co bogini Afrodyta wzbudziła w nim miłość do jego własnego obrazu odbitego w wodzie; stąd narcyzm: stan skoncentrowania na sobie i zakochania się w samym sobie, występujący we wczesnym dzieciństwie, u dorosłych będący zaburzeniem. [przypis edytorski]

Narcyz (mit. gr.) — urodziwy syn boga rzecznego Kefissosa, który wzgardził miłością nimfy Echo, za co rozgniewana Afrodyta wzbudziła w nim miłość do własnego obrazu odbitego w wodzie. Bez ustanku wpatrzony w swój wizerunek, Narcyz przestał dbać o wszystko inne i zmarł, a na jego grobie wyrósł biały kwiat, noszący jego imię. [przypis edytorski]

Narcyz (mit.) — w mitologii greckiej bardzo urodziwy młodzieniec, który zakochał się w swoim odbiciu. [przypis edytorski]

Narcyz — w mitologii gr. pasterz, który zakochał się we własnym odbiciu w sadzawce; tu i w kilku innych miejscach Villon ironicznie przeinacza znane antyczne lub biblijne opowieści. [przypis edytorski]

nard — aromatyczny olejek roślinny. [przypis edytorski]

nard (bot.) — roślina z gatunku kozłkowatych, z której otrzymuje się olejek eteryczny, ceniony w starożytności jako pachnidło; także: sam olejek. [przypis edytorski]

nard — olejek uzyskiwany z przyjemnie pachnących części niektórych roślin, np. kozłka lekarskiego czy lawendy. [przypis edytorski]

nard — roślina z gór Azji, z której otrzymuje się olejek eteryczny, ceniony w starożytności jako pachnidło; także: sam olejek. [przypis edytorski]

nard (z gr.) — nazwa pachnących części wielu gatunków roślin; także: olejek eteryczny otrzymywany z nich. [przypis edytorski]

Nar — dziś: Nera; rzeka spływająca z Apeninów do Tybru przez kraj Sabinów i Umbrów. [przypis edytorski]

na ręby (daw.) — na odwrót, na nice. [przypis edytorski]

na ręcach (gw.) — na rękach. [przypis edytorski]

naręczniego (daw.) — dziś: naręcznego; naręczni: w zaprzęgu koń po prawej stronie. [przypis edytorski]

naręczny (koń) — koń idący z prawej strony dyszla. [przypis edytorski]

naręcz — tyle, ile można unieść na ręku. [przypis edytorski]

na rękawie morskim, co rozdziela Francję od Anglii — tj. w szerokiej cieśninie morskiej zwanej kanałem La Manche, co po francusku oznacza dosłownie: rękaw. [przypis edytorski]

na rękę — na pojedynek. [przypis edytorski]

na rękę wyzwała — wyzwała na pojedynek. [przypis edytorski]

na regestr — na kredyt. [przypis edytorski]

na (reg.) — masz. [przypis edytorski]

na rejistrze (starop.) — na rejestrze; w pogotowiu. [przypis edytorski]

nareście — dziś: nareszcie. [przypis edytorski]

nareście — dziś popr. forma: nareszcie (zniekształcone dla rymu). [przypis edytorski]

nareście — dziś popr.: nareszcie. [przypis edytorski]

nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]

na respekcie (…) służy — być na utrzymaniu; por. panna respektowa: kobieta niezamężna, mieszkająca stale u bogatszego krewnego lub u pracodawcy i będąca na jego utrzymaniu. [przypis edytorski]

nareszcie (daw.) — tu: ostatecznie, w ostateczności, co najwyżej. [przypis edytorski]

nareszcie (daw.) — zresztą; poza tym. [przypis edytorski]

nareszcie — tu: ostatecznie. [przypis edytorski]

nareszcie — w źródle: nareście; w wydaniu lwowskim: nareszcie. [przypis edytorski]

na resztę naszę (daw.) — na naszą resztę; na resztę tego, co mamy. [przypis edytorski]

Narew — rzeka przepływająca przez północno-wschodnią Polskę, nad Narwią leży Pułtusk. [przypis edytorski]

na rezolucją odpowiednią — na postanowioną odpowiedź. [przypis edytorski]

nargila — fajka wodna popularna na muzułmańskim Wschodzie. [przypis edytorski]

nargila — fajka wodna popularna w krajach arabskich. [przypis edytorski]

nargila — fajka wodna popularna w krajach arabskich. [przypis edytorski]

nargila — fajka wodna. [przypis edytorski]

nargile — fajka wodna popularna w krajach arabskich. [przypis edytorski]

nargile — fajka wodna popularna w krajach Wschodu; rodzaj fajki, w której dym przechodzi przez napełnione wodą naczynie. [przypis edytorski]

nargile — fajka wodna; rodzaj fajki, w której dym przechodzi przez napełnione wodą naczynie. [przypis edytorski]

nargil — fajka wodna. [przypis edytorski]

nargil właśc. nargila — fajka wodna; rodzaj fajki, pochodzącej z Indii, a spopularyzowanej w Europie za pośrednictwem krajów arabskich, w której dym przechodzi przez filtr wodny; palono w ten sposób nie tylko tytoń, ale również opium; także: szisza. [przypis edytorski]

narkom — ros. skrót od narodnyj komisar, tj. komisarz ludowy. [przypis edytorski]

narkomzdraw — skrót od ros. Narodnyj komissariat zdrawoochronienija, tj. Ludowy Komisariat Ochrony Zdrowia. [przypis edytorski]

narkomziem — ros. skrót: Ludowy Komisariat Rolnictwa. [przypis edytorski]

narkotik — und alkoholfrei (niem.) — wolny od alkoholu i narkotyków. [przypis edytorski]

narócił się — tu: nawrócił a. zawrócił. [przypis edytorski]

naród (gw.) — lud, ludzie. [przypis edytorski]

naród (gw.) — tłum, ciżba. [przypis edytorski]

naród — «Jeśli zabijesz mnie, to tak jak gdyby mój naród został zabity, bo ja jestem królem, który kieruje nimi wedle prawa», zob. Radak do 20:4. [przypis edytorski]

naród — lud, ludzie. [przypis edytorski]

naród — ludzie, lud. [przypis edytorski]

naród (starop.) — tu: ród. [przypis edytorski]

naród taki musi mieć w swoim ustroju państwowym warunki dające mu rzeczywiste czy pozorne prawo do wypowiedzenia wojny, człowiek bowiem żywi w sercu swoim tak wielką cześć dla sprawiedliwości, że trudno cokolwiek bądź przedsięwziąć bez wyraźnego pozoru słuszności — por. Bacon, Eseje, XXIX (O prawdziwej wielkości królestw i państw). [przypis edytorski]

naród — to odnosi się do Binjamina, który niebawem się urodzi, zob. Raszi do 35:11. [przypis edytorski]

naród — tu: ludzie, lud. [przypis edytorski]

naród — tu: ludzie. [przypis edytorski]

Naród — tu: sejm. [przypis edytorski]