Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6283 przypisów.
ozdoby — dziś popr. N. lm: ozdobami. [przypis edytorski]
ozdoby, jakie w średnich wiekach miłość splatała nieufną dłonią — pasy cnoty. [przypis edytorski]
ozdoby na czole… — Wszystkie te rzeczy wypowiadane w obecności młodej panny, o którą chodzi, stanowią rys pewnej grubości obyczajowej ówczesnego teatru. [przypis tłumacza]
ozdoby — popr. forma N. lm: ozdobami (daw. forma N. lm z końcówką -y była używana w rzecz. r.m. i r.n., zanim wyparła ją końcówka -ami, właściwa dotąd tylko dla r.ż.) [przypis edytorski]
Ozdoby (…) tworzą paciorki wyrabiane z gliny… — w Muzeum Techniczno-Przemysłowym w Krakowie znajduje się taki naszyjnik pomiędzy zbiorami przywiezionymi przez ekspedycję. [przypis autorski]
ozdziela (gw.) — rozdziela. [przypis edytorski]
Ozeasz — syn Beeriego, jeden z proroków mniejszych Starego Testamenu. Bóg polecił mu wziąć za żonę prostytutkę i wychowywać jej dzieci (Oz 1,2), co zostaje porównane do relacji Boga i narodu żydowskiego. [przypis edytorski]
ozerwać (gw.) — rozerwać. [przypis edytorski]
oześmiać się (gw.) — roześmiać się. [przypis edytorski]
ozgniewać się (gw.) — rozgniewać się. [przypis edytorski]
ozgniwał (gw.) — rozgniewał. [przypis edytorski]
O, zgrozo zgróz! (…) tonie! — Rękopis w butli znaleziony zjawił się w druku po raz pierwszy w r. 1831, a dopiero po upływie lat wielu zapoznałem się z mapami Mercatora, na których widać ocean czworgiem ujść wpadający do polarnych otchłani (na północy) i znikający we wnętrzach ziemi — sam biegun przedstawiono w kształcie czarnej skały, która wznosi się na wysokość niepomierną (E. A. P). [przypis autorski]
ozielenienie — dziś popr.: zazielenienie. [przypis edytorski]
o zielu zwanym pantagruelion — Owo cudowne ziele, zwane pantagruelionem, jest to nie co innego jak konopie. Roślina ta urasta pod piórem Rabelais'go do pięknego symbolu płodnej działalności człowieka i w ogóle społecznego porządku. W końcowych tych rozdziałach, jak w wielu innych miejscach, Rabelais objawia genialne wyczucie przyszłej linii rozwoju społeczeństwa. Zarazem niejednokrotnie potwierdzono wielką kompetencję wiedzy botanicznej, jaką zdradza w tych rozdziałach Rabelais, i pod tym względem o wiele wyprzedzający swą epokę. [przypis tłumacza]
o ziem (daw. forma) — o ziemię. [przypis edytorski]
o ziem (daw., gw.) — dziś: o ziemię. [przypis edytorski]
o ziem (daw., gw.) — o ziemię. [przypis edytorski]
o ziem — dziś popr. forma: o ziemię, na ziemię. [przypis edytorski]
o ziem — dziś popr.: na ziemię. [przypis edytorski]
O ziemiorodztwie Karpatów — właśc. O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski, dzieło Stanisława Staszica (1755–1826) opublikowane w 1815 r. [przypis edytorski]
Ozierow, Władysław Aleksandrowicz (1770–1816) — ros. dramaturg, autor tragedii pseudoklasycznych. [przypis edytorski]
ozimina — roślina uprawna, która do prawidłowego przejścia całego cyklu rozwojowego potrzebuje okresu niskich temperatur; dlatego jest wysiewana jesienią, zimuje, a plon wydaje od wiosny do jesieni następnego roku. [przypis edytorski]
ozimina — zboże siane na jesieni. [przypis edytorski]
ozimy — wysiany jesienią. [przypis edytorski]
ozionąć — tchem owiać, oczarować. [przypis redakcyjny]
ozjaśnić (gw.) — rozjaśnić. [przypis autorski]
O złych oczach i urzekaniu złym okiem, powszechna jest wiara między ludem w Turcji i w wielu innych krajach. [przypis autorski]
O zmierzchu, kiedy wracałem do hotelu (…) uleczy nas z pragnienia nieśmiertelności — fragment skreślony. [przypis tłumacza]
oznaczają jedynie powszechność — Tzn. powszechność w ogóle, nie twierdząc wyraźnie, iż ta powszechność jest bez wyjątków. [przypis tłumacza]
oznaczamy nazwą wziętą od wspólnoty (…) nazywamy ją polityką, czyli umiejętnością państwową — od greckiego słowa polis, oznaczającego miasto-państwo, zorganizowane jako wspólnota obywateli (koinonia ton politon). [przypis edytorski]
oznaczenie ciężaru atomowego radu — [por.] M. Curie, „Comptes rendus” 1899, 13 listopada; 1900, sierpień i 1902, lipiec. [przypis autorski]
” ” ” — oznaczenie powtórzenia wyrazów z poprzedniej linii: Helcia zagadała do. [przypis edytorski]
” — oznaczenie powtórzenia wyrazu z poprzedniej linii: Helcia. [przypis edytorski]
oznaczony — tu: wyznaczony, naznaczony, przeznaczony. [przypis edytorski]
oznaczyć — zaznaczyć, wyrazić. [przypis redakcyjny]
Oznajmić im zwyżkę kursu o pięćdziesiąt centymów lub zmianę taryfy celnej w Kolumbii — powiadają mi: „Opuść ten ustęp; to szczera prawda, ale strzeż się przemysłowców, okrzykną cię arystokratą”. W roku 1817 nie lękałem się prokuratora; czemuż miałbym się uląc milionerów w r. 1826? Okręty dostarczone egipskiemu paszy otwarły mi oczy co do nich, lękam się zaś tylko tego, co szanuję. [przypis autorski]
oznajmiono dwóch nadchodzących od Krzyżaków heroldów (…) — o przysłaniu tych dwu mieczów są różne podania: Kromer odwołując się do pieśni starej mieni je skrwawionemi, Schütz jeden skrwawionym, drugi czystym; my poszliśmy za najgodniejszym wiary Długoszem. Król oba je zatrzymał, były w skarbie koronnym. [przypis autorski]
oznajmować — dziś: oznajmiać. [przypis edytorski]
oznajmując — dziś: oznajmiając. [przypis edytorski]
oznajmując — dziś popr.: oznajmiając. [przypis edytorski]
oznajmuje — dziś: oznajmia. [przypis edytorski]
oznajmywać — dziś: oznajmiać a. znamionować. [przypis edytorski]
oznajmywały — dziś: oznajmiały. [przypis edytorski]
oznak czci bogom należnej — owego padania na twarz; satrapowie domagali się od poddanych Greków tej samej czci, co król od rodowitych Persów. [przypis tłumacza]
oznaliśmy się zwycięstwy, bitwami (starop.) — poznaliśmy się w zwycięstwach i bitwach. [przypis redakcyjny]
ozór — język zwierzęcia. [przypis edytorski]
ozon — gaz złożony z trójatomowych cząsteczek tlenu, powstających pod wpływem wyładowań elektrycznych (np. piorunów), charakteryzuje się orzeźwiającym zapachem i ma własności dezynfekujące. [przypis edytorski]
Ozon — potoczna nazwa Obozu Zjednoczenia Narodowego, sanacyjnej organizacji utworzonej w 1936 roku przez marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, podkreślającej znaczenie armii dla państwa, o ideologii zawierającej elementy nacjonalistyczne. [przypis edytorski]
ozon — trójatomowe cząsteczki tlenu, powstające np. na skutek wyładowań elektrycznych w czasie burzy, mają charakterystyczny orzeźwiający zapach. [przypis edytorski]
o Zorobabelu (…) u monarchy świata Daryusza (…) dowodząc, iż ta [prawda] mocniejsza i trwalsza niżli wino, niżli król, niżli niewiasta… — cały akapit stanowi przeplecione cytatami streszczenie opowieści z 3 Ezd 3, 1–4, 46. Starotestamentowa Trzecia Księga Ezdrasza nie jest uznawana przez Kościoły zachodnie za kanoniczną (zalicza się ją do apokryfów), mimo że znajduje się w Septuagincie oraz dawnych przekładach Biblii na łacinę; w Wulgacie klementyńskiej z 1592 występuje jako jeden z dodatków. Księgę tę cytowali również kaznodzieje husyccy, w szczególności ze streszczonego przez Skargę opowiadania pochodzi fraza Zorobabela: „prawda wszystko zwycięża” (3 Ezd 3, 12), użyta przez Jana Husa w liście z czerwca 1413 oraz w liście pisanym tydzień przed śmiercią z lochu w Konstancji. [przypis edytorski]
ozowie — dziś popr. forma: ozwie; odezwie. [przypis edytorski]
ozowie się (starop.) — odzywa się. [przypis edytorski]
ozsierdzeni — zagniewani, [rozsierdzeni; WL]. [przypis autorski]
ozug (gw.) a. ożóg (daw.) — kij, głownia lub opalone drzewo. [przypis edytorski]
ozwać — dziś popr.: odezwać się. [przypis edytorski]
ozwać się (daw.) — dziś: odezwać się. [przypis edytorski]
ozwać się (daw., gw.) — odezwać się. [przypis edytorski]
ozwać się (daw.) — odezwać się. [przypis edytorski]
ozwać się (daw.) — tu: rozbrzmieć. [przypis edytorski]
ozwać się — dziś: odezwać się. [przypis edytorski]
ozwać się — dziś: powiedzieć. [przypis edytorski]
ozwać się — odezwać się, powiedzieć. [przypis edytorski]
ozwać się — odezwać się. [przypis edytorski]
ozwał się (daw.) — odezwał się. [przypis edytorski]
ozwały się (daw.) — rozległy się, dały się słyszeć. [przypis edytorski]
ozwar (gw.) — rozwarł, otworzył. [przypis edytorski]
ozwarte — rozwarte, otwarte. [przypis edytorski]
ozwarty (gw.) — otwarty. [przypis edytorski]
ozwarty (gw.) — rozwarty. [przypis edytorski]
ozweselić się (gw.) — rozweselić się, rozbawić się. [przypis edytorski]
ozwierać (gw.) — otwierać. [przypis edytorski]
Ozymandias — zniekształcone za pośrednictwem źródeł greckich egipskie określenie „Usermaatre”, imię tronowe faraona znanego współcześnie jako Ramzes II (ok. 1303–1213 p.n.e.), jednego z najwybitniejszych i najdłużej żyjących władców starożytnego Egiptu, panującego ponad 66 lat w okresie największej potęgi tego państwa. Ramzes II zasłynął z kampanii wojennych na Bliskim Wschodzie, wielkiej bitwy z imperium Hetytów pod Kadesz oraz z szeroko zakrojonej działalności budowlanej, m.in. wielkiej świątyni grobowej, zwanej Ramesseum. Ocalała górna część (głowa i tułów) jednego z dwóch kolosalnych granitowych posągów stojących niegdyś przed wejściem tej świątyni, przedstawiających samego Ramzesa II, mierzy ok. 2,7 m wysokości i waży ponad 7 ton. Na zlecenie konsula brytyjskiego została ona w 1816 przewieziona do Kairu, zaś w 1817 zakupiona przez British Museum, dokąd trafiła dopiero w 1821. Zachowana część posągu nie obejmuje piedestału ani nie nosi żadnego napisu. Wiersz powstał po ogłoszeniu wiadomości o kupnie posągu przez British Museum i planowanym szybkim jego przewiezieniu, ale przed przybyciem zabytku do Wielkiej Brytanii. Poeta inspirował się fragmentem pracy greckiego historyka Diodora Sycylijskiego (ok. 80–ok. 20 p.n.e.), który opisywał olbrzymi egipski posąg i cytował widniejący na nim napis: „Jestem król królów Ozymandias. Jeśli ktoś chce wiedzieć, jak jestem wielki i gdzie spoczywam, niech prześcignie moje dzieła”. [przypis edytorski]
Ozyrys — bóstwo egipskie. [przypis redakcyjny]
Ozyrys — egipski bóg śmierci i odradzającego się życia, jak również sędzia ludzi zmarłych. [przypis edytorski]
Ozyrys — egipski bóg świata pozagrobowego, sędzia zmarłych. [przypis edytorski]
Ozyrys — jeden z najważniejszych bogów staroegipskich; władca świata podziemnego, sędzia zmarłych, bóg płodności i życiodajnego światła. Zamordowany i poćwiartowany przez swego brata Seta odzyskał życie dzięki czarom Horusa, boga wiosny i porannego słońca. Każdy z faraonów staje się po śmierci Ozyrysem bądź łączy się z nim dzięki specjalnym obrzędom. [przypis redakcyjny]
Ozyrys — jeden z najważniejszych bogów starożytnego Egiptu. Brat i mąż Izydy, panował jako władca ziemi. Zabity przez swego brata, Seta, został wskrzeszony przez Izydę, z którą przed powtórną śmiercią spłodził Horusa. Jako zmarły władca panował w świecie pozagrobowym, sądząc zmarłych. Odradzał się w swoim synu Horusie, który przejął po nim władzę ziemską. Jako umierający i powracający do życia był bogiem wegetacji, odradzającej się przyrody i wiecznego życia. Przedstawiany w postaci człowieka w koronie władcy i insygniami królewskimi, owiniętego w bandaże na kształt mumii. [przypis edytorski]
Ozyrys-Mer-amen-Ramzes będzie odtąd jadał i pijał wszystko, co jedzą i piją bogowie. […] Bóg go skarze zniszczeniem jego osoby na tej ziemi — autentyczne. [przypis autorski]
Ozyrys (mit. egip.) — bóg śmierci i życia, Wielki Sędzia umarłych. [przypis edytorski]
Ozyrys (mit. egip.) — jeden z najważniejszych bogów staroż. Egiptu. Brat i mąż Izydy, panował jako władca ziemi. Zabity i rozczłonkowany przez swego brata, Seta, został wskrzeszony przez Izydę, z którą przed powtórną śmiercią spłodził Horusa. Jako zmarły władca panował w świecie pozagrobowym, sądząc zmarłych. Odradzał się w swoim synu Horusie, który przejął po nim władzę ziemską. Jako umierający i powracający do życia był bogiem wegetacji, odradzającej się przyrody i wiecznego życia. [przypis edytorski]
Ozyrys (mit. egipska) — jeden z najważniejszych bogów Egiptu. Brat i mąż Izydy, panował jako władca ziemi. Zabity przez swego brata, Seta, został wskrzeszony przez Izydę, z którą przed powtórną śmiercią spłodził Horusa. Następnie panował w świecie pozagrobowym, sądząc zmarłych. Odradzał się w swoim synu Horusie, który przejął po nim władzę ziemską. Jako umierający i powracający do życia był bogiem wegetacji, odradzającej się przyrody i wiecznego życia. Przedstawiany w postaci człowieka w koronie władcy i z insygniami królewskimi, owiniętego w bandaże na kształt mumii. [przypis edytorski]
Ozyrys — w mitologii egipskiej bóg śmierci i odrodzonego życia. [przypis edytorski]
ozywać się rycerzem (starop.) — głosić, że jest się rycerzem. [przypis edytorski]
