Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18549 przypisów.
prerogatywa — uprzywilejowana wysokość. [przypis redakcyjny]
prerogatywy — pierwszeństwa, szczególnych względów. [przypis redakcyjny]
presidio — ciężkie więzienie. [przypis edytorski]
Presniakow, Andriej Korniejewicz (1856–1880) — ros. rewolucjonista, członek Narodnej Woli; uczestniczył w przygotowaniach zamachu na cara; w 1880 aresztowany, skazany w tzw. procesie 16 i stracony. [przypis edytorski]
pressa (łac.) — dobywana. [przypis redakcyjny]
Presser — Hartnäckiger Mahner. [przypis edytorski]
prestancja (daw. rzad., z fr. prestance) — prezencja: okazała powierzchowność, postawa, sposób zachowania. [przypis edytorski]
prestidigitator (daw.) — iluzjonista. [przypis edytorski]
prestidigitator — iluzjonista. [przypis edytorski]
prestidigitator — iluzjonista, sztukmistrz. [przypis edytorski]
prestidigitatorstwo — sztukmistrzostwo, kuglarstwo. [przypis edytorski]
prestidigitatorstwo — sztukmistrzostwo. [przypis edytorski]
prestidigitator — sztukmistrz, iluzjonista. [przypis edytorski]
prestidigitator (z fr.) — sztukmistrz, magik. [przypis edytorski]
prestige (fr.) — poważanie, prestiż. [przypis edytorski]
prestige (fr.) — tu: urok. [przypis edytorski]
prestige'u — dziś popr. zapis spolszczony: prestiżu. [przypis edytorski]
prestissimo (muz., wł.) — tempo w muzyce: bardzo szybko. [przypis edytorski]
prestissimo (wł.) — jak najszybciej. [przypis edytorski]
prestoł (daw.) — tron, siedzisko. [przypis edytorski]
prestoł — ton, tu raczej: honorowe miejsce. [przypis edytorski]
presto (muz., wł.) — tempo w muzyce: spiesznie, szybko. [przypis edytorski]
presto — szybko. [przypis edytorski]
presto (wł.) — szybko. [przypis tłumacza]
presto (wł.) — szybko (też: określenie tempa w muzyce). [przypis edytorski]
Prestuplenje i nakazanje — Zbrodnia i kara, powieść Fiodora Dostojewskiego. [przypis edytorski]
presumpcja (daw.) — zarozumiałość, pycha. [przypis edytorski]
presumpcyą durny — szalony wielkim o sobie mniemaniem (zarozumiałością). [przypis redakcyjny]
presumpta (daw.) — zarozumiałość. [przypis redakcyjny]
presuponować — erudycyjnie: przypuszczać, że coś jest prawdziwe. [przypis edytorski]
Preszburg (z niem. Pressburg) — ob. Bratysława, stolica i największe miasto Słowacji. [przypis edytorski]
preszpanowy — zrobiony ze sztywnej, gładzonej tektury o dużej wytrzymałości. [przypis edytorski]
preteksta (łac.) — szata noszona przez wysokich urzędników i arystokratów przed uzyskaniem pełnoletniości; por. pretekst: pozór, fałszywy powód. [przypis edytorski]
Preteksta — toga urzędnika ze szlakiem purpurowym. W strój ten przebierano także młodzież rzymską do lat 17-tu. [przypis redakcyjny]
pretendent — osoba ubiegająca się o coś; tu: kawaler starający się o rękę panny. [przypis edytorski]
pretendować — podając za przyczynę. [przypis redakcyjny]
pretendować — rościć. [przypis redakcyjny]
pretendować — rościć sobie, domagać się. [przypis redakcyjny]
pretendować — zarzucać. [przypis redakcyjny]
pretendowanej — o którą mu chodziło. [przypis redakcyjny]
pretendowanej — wymaganej. [przypis redakcyjny]
pretensja — prawo, które ktoś sobie rości do czegoś. [przypis edytorski]
pretensja — roszczenie, żądanie. [przypis redakcyjny]
pretensja — tu: prawo, które ktoś przyznaje sobie do czegoś. [przypis edytorski]
pretensja — tu: roszczenie; prawo, które ktoś sobie do czegoś rości. [przypis edytorski]
pretensja — tu: uraza, obraza. [przypis redakcyjny]
pretensjonalność — zachowywanie się w sztuczny sposób. [przypis edytorski]
pretensjonalny — zachowujący się sztucznie. [przypis edytorski]
prete (wł.) — ksiądz. [przypis edytorski]
prete (wł.) — ksiądz. [przypis redakcyjny]
pretia (łac.) — ceny. [przypis redakcyjny]
pretia rerum (łac.) — ceny towarów. [przypis redakcyjny]
Pretojan — w oryg. Preteianni, tj. kapłan Jan. W średniowieczu było bardzo rozpowszechnione podanie o chrześcijańskim władcy w Afryce, który nosił dziwaczne imię kapłana Jana; Marko Polo umieszcza go w Tartarii. „Preto Gijan, którego oni sami (poddani) zową Belul, my zowiemy Pop Jan (…) ma swe królestwo na południe w Afryce (…) wierzy ten król w Krystusa i ewangelie, wszakże nie po rzymsku” etc. M. Bielski, Kronika. Widocznie po części mętne, a po części fantastyczne wiadomości o Abisynii. [przypis redakcyjny]
pretoriański — charakterystyczny dla pretorian, tj. dla straży przybocznej cesarzy rzymskich. [przypis edytorski]
pretorianie — straż przyboczna cesarza rzymskiego. [przypis edytorski]
pretorianie — straż przyboczna cesarza rzymskiego; znani ze swoich intryg pałacowych, wywierali wpływ na politykę cesarską, wielokrotnie sami decydowali, kto zostanie kolejnym cesarzem, często najpierw uśmiercając poprzedniego; formacja rozwiązana przez Konstantyna Wielkiego w 312. [przypis edytorski]
pretorium — trybunał sądowy. [przypis edytorski]
pretor (łac. praetor) — sędzia w staroż. Rzymie; początkowo rolą pretorów było zastępcze sprawowanie władzy podczas nieobecności konsulów; pretorzy mogli wydawać edykty w celu regulowania tych obszarów sądownictwa, które nie zostały ujęte w ustawach senatu i w prawie zwyczajowym (edykty pretorskie często były następnie włączane do kodeksu prawa rzym.); oznaką władzy pretora było krzesło kurulne oraz dwóch liktorów (poza obrębem miasta sześciu) niosących sześciotoporowe fasces (tj. wiązki rózg związanych czerwonym rzemieniem z wetkniętymi w nie toporami). [przypis edytorski]
pretorowie wynaleźli inne formuły postępowania, które nazwano wedle dobrej wiary — w którym używano słów: ex bona fide. [przypis autorski]
Pretor — „urzędnik Rzeczypospolitej Rzymskiej, najpierwszy w dostojeństwie po konsulach, jego obowiązek był sądzić sprawy obywatelów”. (Zbiór potrzebn. wiad.). [przypis redakcyjny]
pretor — w staroż. Rzymie urzędnik pełniący rolę sędziego. [przypis edytorski]
pretor wybierał sędziów za zgodą stron — Nasi przodkowie nie chcieli, powiada Cicero Pro Cluentio, XLIII), aby człowiek, na którego strony się nie zgodziły, mógł być sędzią nie tylko czci obywatela, ale nawet w najdrobniejszej sprawie pieniężnej. [przypis autorski]
pretor — wysoki urzędnik sprawujący władzę sądowniczą w staroż. Rzymie; od czasów cesarza Augusta pretorzy byli odpowiedzialni za organizację świąt państwowych (ludi) i towarzyszących im igrzysk, zawodów i występów teatralnych. [przypis edytorski]
pretor — wyższy urzędnik, członek gwardii cesarza, sprawujący władzę sądowniczą. [przypis edytorski]
pretor — wyższy urzędnik w starożytnym Rzymie, sprawujący władzę sądową i zastępujący konsula pod jego nieobecność. [przypis edytorski]
pretor (z łac.) — urzędnik sądowy. [przypis edytorski]
pretor (z łac.) — wyższy urzędnik. [przypis edytorski]
pretura — urząd pretora; pretor: wyższy urzędnik w starożytnym Rzymie, sprawujący władzę sądową i zastępujący konsula pod jego nieobecność; sprawowanie poprzednio pretury było warunkiem koniecznym do ubiegania się o urząd konsula. [przypis edytorski]
Preussen, Preussen über alles, über alles in der Welt — Prusy, Prusy ponad wszystko, ponad wszystko w świecie. [przypis edytorski]
Previtali, Andrea (ok. 1480–1528) — malarz włoski okresu renesansu tworzący głównie w Bergamo, m.in. dla tamtejszej katedry, autor wielu madonn z dzieciątkiem oraz sławnego zwiastowania; tu: nawiązanie do obrazu Ukrzyżowanie (obecnie w Galerii Akademickiej w Wenecji) przedstawiającego Chrystusa w otoczeniu rozpaczających Jana Chrzciciela oraz kobiet, rozpiętego na niezwykle wysokim krzyżu (żadna z osób znajdujących się u jego podstawy nie sięga nawet stóp ukrzyżowanego), tak że jego postać znajduje się na tle koron drzew. [przypis edytorski]
Prevost, Antoin (1697–1763) — francuski pisarz, prekursor romantyzmu we Francji, autor powieści Historia kawalera des Grieux i Manon Lescaut, poświęconej problemowi namiętności. [przypis edytorski]
prewarykant (daw., z łac.: praevaricator) — zaniedbujący swój obowiązek, sprzedajny obrońca a. oskarżyciel w sądzie. [przypis edytorski]
prewarykator — oszust; sprzeniewierzający się. [przypis edytorski]
prewencyjny cenzor — cenzura prewencyjna: zapobiegawcza, przeprowadzona przed oddaniem rękopisu do druku. [przypis redakcyjny]
prewet (daw. pot.) — ustęp, ubikacja. [przypis edytorski]
prewoschoditielstwo (ros.) — ekscelencja; honorowy tytuł wysokich urzędników państwowych, wg tabeli rang Imperium Rosyjskiego przysługujący generałom i urzędnikom cywilnym III i IV klasy. [przypis edytorski]
prewot — naczelnik, przełożony; urzędnik o uprawnieniach policyjno-sądowych, zajmujący się sprawami przeznaczonymi do niezwłocznego osądzenia, przewodniczący trybunałowi i dysponujący odpowiednią gwardią. [przypis edytorski]
Preyer, Wilhelm Thierry (1841–1897) — niemiecki fizjolog i psycholog, prekursor psychologii rozwojowej. [przypis edytorski]
prezbiterianizm — odłam wyznania protestanckiego charakteryzujący się ustrojem opartym na kolegialnej władzy zgromadzeń prezbiterów, czyli starszych zborów; powstały w XVI w. w Szkocji w wyniku sprzeciwu wobec władzy biskupów w Kościele anglikańskim. [przypis edytorski]
prezbiterium — część kościoła, w której znajduje się główny ołtarz. [przypis edytorski]
prezbiterium — część kościoła, w której znajduje się ołtarz. [przypis edytorski]
prezbiter (z łac.) — przełożony gminy chrześcijańskiej. [przypis edytorski]
prezencją — wygląd zewnętrzny, postawę. [przypis redakcyjny]
prezencja (z łac.) — obecność, osobiste stawianie się; tu: oficerów duńskich przed Czarnieckim. [przypis redakcyjny]
prezencja (z łac.) — obecność, pojawienie się. [przypis redakcyjny]
prezencja (z łac.) — tu: obecność. [przypis edytorski]
prezenta (daw.) — przedstawienie do zatwierdzenia kandydata na jakiś urząd, stanowisko. [przypis edytorski]
prezenta (daw., z łac.) — okazałość. [przypis redakcyjny]
prezenta — dziś popr.: prezenty. [przypis edytorski]
prezentować (daw.) — wyświadczać. [przypis redakcyjny]
prezentować się (z łac.) — tu: pokazać się, wystąpić. [przypis edytorski]
prezentystyczny — nakierowany na teraźniejszość. [przypis edytorski]
prezerwatywa (daw.) — środek ochronny, zapobiegający chorobie. [przypis edytorski]
prezerwatywa (daw.) — tu: zabezpieczenie. [przypis edytorski]
prezerwatywa (daw., z łac.) — tu: ochrona. [przypis edytorski]
prezerwatywa (daw., z łac.) — tu: środek ochronny, zapobiegawczy. [przypis edytorski]
prezerwatywa (tu daw.) — zabezpieczenie, ochrona. [przypis edytorski]
prezerwatywa (z fr. préservation) — tu: ochrona, zabezpieczenie. [przypis edytorski]
prezerwatywa (z łac. praeservare: zachowywać, zabezpieczać) — tu: środek zapobiegawczy, lek uśmierzający a. wzmacniający. [przypis edytorski]
prezerwatywę — zabezpieczenie. [przypis redakcyjny]
