Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 19170 przypisów.
perpetuum mobile (łac.) — mechanizm, który raz uruchomiony, działałby zawsze. [przypis edytorski]
perpetuum mobile (łac.) — Tzn. zarówno nieosiągalne. [przypis tłumacza]
perpetuum mobile (łac: wiecznie będące w ruchu) — maszyna, która wbrew zasadom fizyki byłaby w wiecznym ruchu bez zasilania jej nową energią; przedmiot bezowocnych wysiłków wielu wynalazców. [przypis redakcyjny]
perpetuum silentium (łac.) — wieczyste milczenie. [przypis redakcyjny]
Perpignan — miasto w płd. Francji, na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ok. 40 km od granicy z Hiszpanią. [przypis edytorski]
Perpignan — miejscowość w płd. Francji, w regionie Oksytania. [przypis edytorski]
perpilnas — perpildytas. [przypis edytorski]
Perpinian — miasto w płd.-zach. Francji. [przypis redakcyjny]
perpleksja (daw., z łac.) — zmieszanie, zakłopotanie, niepokój. [przypis edytorski]
perpleksja (daw., z łac.) — zmieszanie, zakłopotanie, niepokój. [przypis edytorski]
perplexitas (łac.) — niejasność. [przypis edytorski]
per portiones (łac.) — cząstkami. [przypis redakcyjny]
per potioritatem (łac.) — tu: przez prawo pierwszeństwa wierzytelności. [przypis edytorski]
perprašyti (lenk.) — atsiprašyti. [przypis edytorski]
per procuram (łac.) — przez pełnomocnika; za pośrednictwem. [przypis edytorski]
per promotionem (łac.) — z pomocą. [przypis redakcyjny]
per rationem (łac.) — z (tej) przyczyny. [przypis redakcyjny]
Perrault, Charles (1628–1703) — fr. bajkopisarz, autor m.in. Kopciuszka, Czerwonego Kapturka i Śpiącej Królewny. [przypis edytorski]
Perrault — Claude Perrault (1613–1688), Arzt und Architekt, nach dessen Plänen die Fassade des Louvre hergestellt wurde. [przypis edytorski]
per regulam (łac.) — stosując się do zasady. [przypis redakcyjny]
per respectum (łac.) — przez wzgląd. [przypis redakcyjny]
Perroneau, Jean-Baptiste (1715–1783) — francuski malarz i grafik, portrecista, posługiwał się głównie pastelami. [przypis edytorski]
perškada (lenk.) — kliūtis. [przypis edytorski]
perškadyti (lenk.) — trukdyti. [przypis edytorski]
Persant z Inde — w oryginale ang.: Persant of Inde (tak również u Malory'ego); dawne średnioangielskie słowo inde, pochodzące ze starofrancuskiego, oznaczało indygo: kolor ciemnoniebieski, albo też, pisane wielką literą: Indie lub indyjski; w przypadku tego przydomku rycerza kontekst oraz realia epoki wskazują na pierwsze znaczenie albo też chodzi o jakąś niezidentyfikowaną miejscowość lub region Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
pers (daw., z fr. perse) — cienka kolorowa tkanina w kwiaty, podobna do batystu. [przypis edytorski]
Persefassa (mit. gr.) — Persefona, żona Hadesa, bogini świata zmarłych. [przypis edytorski]
Persefona a. Kora (mit. gr.) — córka Zeusa i Demeter, porwana przez Hadesa, boga krainy zmarłych, i uczyniona jego żoną. Z wyroku Zeusa Persefona spędza pół roku z matką, a pół z mężem, i każdej jesieni przyroda zamiera z powodu smutku swojej bogini, rozstającej się z córką. [przypis edytorski]
Persefona (mit. gr.) — bogini podziemnej krainy zmarłych, córka Zeusa i Demeter, małżonka Hadesa. [przypis edytorski]
Persefona (mit. gr.) — córka bogini urodzaju Demeter, żona Hadesa, boga podziemnej krainy umarłych. [przypis edytorski]
Persefona (mit. gr.) — córka Zeusa i Demeter, porwana przez Hadesa i uczyniona jego żoną; wraz z nim władczyni podziemia. [przypis edytorski]
Persefona (mit. gr.) — małżonka Hadesa, władcy podziemi. [przypis edytorski]
Persefona (mit. gr.) — żona Hadesa, bogini świata podziemnego. [przypis edytorski]
Persefona (mit. gr.) — żona Hadesa, bogini świata zmarłych. [przypis edytorski]
Persefona — tu: uosobienie śmierci. [przypis redakcyjny]
Persefona — w mit. gr. bogini Podziemia, córka Zeusa i Demeter, małżonka Hadesa. [przypis edytorski]
Persejdowie wywodzą swe imię od Perseusza — do królewny argiwskiej Danae, zamkniętej w żelaznej wieży, zstąpił Zeus w postaci złotego deszczu. Danae powiła wnet syna, Perseusza, sławnego później zabójcę Meduzy. Perseusz ożenił się z Andromedą, królewną etiopską (Etiopia to Nubia, na południe od Egiptu), zabiwszy morskiego potwora, któremu ją rodzice za karę swych grzechów mieli oddać na pożarcie. Synem Perseusza i Andromedy był Perses, praojciec Persów. [greckie wyjaśnienie mityczne; w rzeczywistości Kambyzes należał do rodu wywodzącego się od jego dziadka, władcy Anszanu, Teispesa, który wg legendy dynastycznej miał być synem Achemenesa (Achajmenesa); z kolei etymologia staroperskiego słowa Pārsa (Persja, Pers) pozostaje niepewna; red. WL]. [przypis tłumacza]
persekucja (z łac.) — prześladowanie. [przypis redakcyjny]
persekutywny (z łac., z ang.) — służący szykanowaniu, nękaniu. [przypis edytorski]
persekwować (daw., z łac.) — nękać, prześladować. [przypis edytorski]
per se (łac.: przez siebie) — sama w sobie, jako taka. [przypis edytorski]
Persephone — Greek goddes of vegetation, daughter of Demeter and Zeus, abducted by Hades, god of underworld; her Roman counterpart is Proserpine. [przypis edytorski]
Persepolis (dziś ndm) — staroż. miasto w Persji, w ob. zach. Iranie; zał. przez Dariusza I Wielkiego w 518 p.n.e.; jedna z królewskich rezydencji perskiego imperium Achemenidów, ceremonialna stolica państwa; W Persepolisu skałach grób wyrąbie: w górskiej dolinie ok. 12 km od Persepolis wykuto w ścianie skalnej komory grobowe, w których pochowano perskich królów z dynastii Achemenidów, w tym Dariusza I Wielkiego. [przypis edytorski]
Persepolis — miasto w staroż. Persji, założone przez Dariusza I w 518 r. p.n.e., zamieszkiwane wiosną i jesienią, stanowiło jedną z czterech stolic imperium perskiego (obok Suzy, stolicy zimowej, Ekbatany, stolicy letniej i Pasargadów); tu w dniu równonocy wiosennej świętowano początek nowego roku, Noruz. Persepolis zostało zdobyte, ograbione i spalone przez Aleksandra Wielkiego w 330 r. p.n.e. Wśród ruin można oglądać do dziś szczątki prywatnych rezydencji oraz budowli reprezentacyjnych, pałaców Dariusza I oraz jego syna Kserksesa I, monumentalnych kolumnad, reliefów, inskrypcji pismem klinowym. [przypis redakcyjny]
Persepolis — stolica staroż. imperium perskiego, po zdobyciu przez Aleksandra Wielkiego zniszczona w pożarze. [przypis edytorski]
Persepolis — [stolica staroż. imperium perskiego, po zdobyciu przez Aleksandra Wielkiego zniszczona w pożarze; red. WL] w przenośni tej, Persepolis oznacza oczywiście Paryż. [przypis tłumacza]
persergėti — apsaugiti. [przypis edytorski]
Perseus — ostatni król macedoński, umarł w niewoli rzymskiej w 166 r. p.n.e. [przypis redakcyjny]
Perseusz, król Macedonii, Paweł Emilian — Cicero Tuscul. V. 40. cyt. u Montaigne, Próby I, 19. [przypis tłumacza]
Perseusz (mit. gr.) — heros, syn Zeusa i Danae, pogromca Meduzy. [przypis edytorski]
Perseusz (mit. gr.) — heros, syn Zeusa i Danae. [przypis edytorski]
Perseusz (mit. gr.) — heros, syn Zeusa i królewny Danae. Na polecenie króla Polidektesa, który chciał się go pozbyć i pojąć za żonę jego matkę, Perseusz udał się po głowę straszliwej Meduzy, jednej z trzech Gorgon, która spojrzeniem obracała ludzi w kamienie. Patrząc tylko na jej odbicie w tarczy, Perseusz obciął Meduzie głowę i schował do torby. Powrócił na dwór Polidektesa i wyjąwszy z torby głowę Meduzy, zamienił króla i jego dwór w kamienne posągi. Później podarował głowę potwora Atenie, która umieściła ją na swojej tarczy. Uratował księżniczkę Andromedę, przykutą do skały jako ofiara dla morskiego potwora, którego zabił po ciężkiej walce. Po śmierci został przeniesiony na niebo jako gwiazdozbiór. [przypis edytorski]
Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, córki króla Argos, heros, zabójca straszliwej Meduzy, która spojrzeniem obracała ludzi w kamienie; uratował księżniczkę Andromedę, przykutą do skały jako ofiara dla nasłanego przez boga mórz, Posejdona, morskiego potwora, pustoszącego kraj, którego zabił po ciężkiej walce. [przypis edytorski]
Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, heros, zabójca Meduzy; Perseusza uskrzydlony rumak: z krwi Meduzy zrodził się skrzydlaty koń, Pegaz, jednak według tradycji antycznej podróżował na nim inny bohater: Bellerofont. Szekspir skorzystał tutaj, podobnie jak w innych miejscach sztuki, z dzieła Raoula Lefèvre'a, przetłumaczonego przez Williama Caxtona pt. Recuyell of the Historyes of Troye (1473), pierwszej książki po angielsku wydanej drukiem, kilkakrotnie wznawianej w XVI w. [przypis edytorski]
Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, heros, zabójca Meduzy. [przypis edytorski]
Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, wnuk króla Argos Akrizjosa, heros, zabójca straszliwej Meduzy, która spojrzeniem obracała ludzi w kamienie. [przypis edytorski]
Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, założyciel Myken, po śmierci przeniesiony na niebo jako gwiazdozbiór; obciął głowę Meduzie. [przypis edytorski]
Perseusz, wyzwoliciel Andromedy — gr. heros Perseusz ocalił etiopską księżniczkę Andromedę, która miała zostać złożona w ofierze morskiemu potworowi pustoszącemu jej królestwo. [przypis edytorski]
perseweracja (psych., z łac.: obstawanie przy czymś) — uporczywe nawracanie pewnych myśli lub wyobrażeń. [przypis edytorski]
persewerować — trwać. [przypis redakcyjny]
persewerować (z łac.) — trwać uporczywie w czymś. [przypis edytorski]
Pershing, John (1860–1948) — amerykański dowódca wojskowy, uczestnik I wojny światowej. [przypis edytorski]
persico — nalewka na pestkach brzoskwiń. [przypis redakcyjny]
persiimti dideliai (lenk.) — išgyventi labai. [przypis edytorski]
persimainyti — keičiasi. [przypis edytorski]
persiprašyti — atsiprašyti. [przypis edytorski]
persiprašyti (lenk.) — atsiprašyti. [przypis edytorski]
persistit (łac.) — trwa przy swoim. [przypis redakcyjny]
persitikrinimo — įsitikinimo. [przypis edytorski]
Persja — dawna nazwa Iranu. [przypis edytorski]
Persja — obecnie Iran, państwo na Bliskim Wschodzie. [przypis edytorski]
Persjusz — Aulus Persius Flaccus (34–62 n. e.), satyryk rzymski z okresu cesarstwa. Piętnował zepsucie moralne i obyczajowe współczesnego Rzymu i przeciwstawiał mu starorzymską cnotę. „Satyry jego wiadomości wieków naszych doszły i między wyborniejszymi rzymskimi autorami dały mu miejsce” (Zbiór potrzebn. wiad.). Wiersze satyry dotyczące Persjusza nie są zgodne z rzeczywistością. (S. Skimina, Persjusz w Polsce, Toruń 1952, s. 55). [przypis redakcyjny]
perskie łuki są duże — tak samo jak greckie. [przypis tłumacza]
perskie prawa już z góry troszczą się o to, aby obywatele zgoła nie byli takimi, żeby pożądali jakiegoś nikczemnego lub hańbiącego czynu — tak samo wyraża się Ksenofont o prawach Sparty (Konstytucja Lacedemończyków, rozdz. 2). [przypis tłumacza]
Perskie (starop. forma ort.) — dziś popr.: perskie. [przypis edytorski]
perskie szczęty — La guerre de Darius fils d'Hystaspes [fr.: wojna Dariusza, syna Hystaspesa; red. WL]. [przypis autorski]
perski proszek — organiczny związek chemiczny z grupy steroidów. [przypis edytorski]
perski proszek — środek owadobójczy. [przypis edytorski]
perski proszek — substancja służąca dawniej do zwalczania owadów, zwłaszcza pcheł, uzyskiwana ze sproszkowanych koszyczków kwiatowych niektórych gatunków złocieni, pochodzących z Dalmacji i Persji. [przypis edytorski]
perski proszek — substancja służąca dawniej do zwalczania owadów, zwłaszcza pcheł, uzyskiwana z wysuszonej i sproszkowanej rośliny, zwanej wcześniej złocieniem dalmatyńskim, a dziś raczej wrotyczem dalmatyńskim (łac. Pyrethrum cinerariaefolium a. Tanacetum cinerariifolium). [przypis edytorski]
perski proszek — substancja służąca dawniej do zwalczania owadów, zwłaszcza pcheł, uzyskiwana z wysuszonej i sproszkowanej rośliny, zwanej wcześniej złocieniem dalmatyńskim, a dziś raczej wrotyczem dalmatyńskim. [przypis edytorski]
Pers, który obdarzył nas barwnikiem z marzanny — Jean Althen, właśc. Hovhannes Althounian (1709–1774), Ormianin urodzony pod panowaniem perskim, osiadł we Francji, gdzie w Awinionie od 1763 z wielkim powodzeniem rozwinął uprawę marzanny, z której wytwarzano czerwony barwnik. [przypis edytorski]
Pers — mieszkaniec Persji, dzisiejszego Iranu. [przypis edytorski]
Persów ma być ogółem blisko sto dwadzieścia tysięcy — w oryg.: δώδεκα μυριάδας; liczba ta jest zdecydowanie zbyt niska. [przypis edytorski]
Persów zabierca — Aleksander Macedoński, który w latach 334–330 p.n.e. podbił Imperium Perskie (obejmujące wówczas m.in. Anatolię, Fenicję i Egipt). [przypis edytorski]
persona grata (łac.) — osoba mile widziana w danym towarzystwie. [przypis edytorski]
persona grata — osoba pożądana, mile widziana, por. persona non grata. [przypis edytorski]
persona (łac.) — osoba. [przypis edytorski]
personaliter (łac.) — osobiście. [przypis edytorski]
personaliter (łac.) — osobiście. [przypis redakcyjny]
persona maschia (wł.) — osoba męska; maschio po włosku oznacza mężczyznę. [przypis edytorski]
persona non grata (łac.) — osoba niepożądana. [przypis edytorski]
persona piacularis — osoba pokutująca, pokutnik. [przypis tłumacza]
persona promota (łac.) — osoba odznaczona. [przypis redakcyjny]
personat (daw.) — osobistość. [przypis redakcyjny]
personat (daw.) — ważna osobistość. [przypis edytorski]
personat (daw., z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]
personat (daw., z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]
personat (daw., z łac. persona: osoba) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]
personat — osoba okazała. [przypis redakcyjny]
