Przypisy

podufały (gw.) — dumny z siebie. [przypis edytorski]

podulić — popalić. [przypis edytorski]

poduška — pagalvė. [przypis edytorski]

pod utwierdzeniem — tu w znaczeniu; (któż) może twierdzić, że (…). [przypis edytorski]

podwal a. podwala (neol.) — podwalina; fundament. [przypis edytorski]

podwalina — coś, co daje czemuś początek lub jest podstawą istnienia czegoś. [przypis edytorski]

podwiązka — część bielizny, opaska lub tasiemka zapinana na nodze, służąca do podtrzymywania pończochy. [przypis edytorski]

Podwiązka — pełen tytuł obrazu Feliciena Ropsa: Kobieta z podwiązką. [przypis edytorski]

podwiązki nie dostałem — aluzja do brytyjskiego Orderu Podwiązki. [przypis edytorski]

pod wiechą (daw.) — karczma, gospoda. [przypis edytorski]

pod wiechami — tj. w karczmach, których znak rozpoznawczy stanowiła wiecha, czyli wieniec albo przyozdobione drzewko, umieszczone nad wejściem. [przypis edytorski]

pod wiechami — tu: w karczmach. [przypis edytorski]

pod wiechę — do karczmy, której znakiem rozpoznawczym była wiecha, tj. wiązanka gałęzi lub małe drzewko, przybrane i przybite nad wejściem. [przypis edytorski]

pod wiechę — do karczmy. [przypis edytorski]

pod wiechę — tj. do karczmy, której znak rozpoznawczy zwyczajowo stanowiła wiecha, czyli wieniec albo przyozdobione drzewko, umieszczone nad wejściem. [przypis edytorski]

podwieczerz (daw.) — późne popołudnie. [przypis edytorski]

podwieczerz (daw.) — posiłek wieczorny, kolacja, wieczerza. [przypis edytorski]

pod wielu — dziś popr. forma N.: wieloma. [przypis edytorski]

podwika a. podwijka — kwef; element stroju noszony przez zamężne kobiety począwszy od wczesnego średniowiecza: biała chusta zasłaniająca włosy, szyję, boki twarzy i część czoła; tu przen.: kobieta. [przypis edytorski]

podwika (daw.) — dziewczyna, kobieta. [przypis edytorski]

podwika (daw.) — dziewczyna; kobieta. [przypis edytorski]

podwika (daw.) — dziewczyna. [przypis edytorski]

podwika (daw.) — kobieta; dziewczyna. [przypis edytorski]

podwika (daw.) — kobieta. [przypis edytorski]

podwika (daw.) — młoda kobieta, dziewczyna. [przypis edytorski]

podwika (daw., starop.) — dziewczyna, kobieta, panna. [przypis edytorski]

podwika — element stroju noszony przez zamężne kobiety począwszy od wczesnego średniowiecza: biała chusta zasłaniająca włosy, szyję, boki twarzy i część czoła. [przypis edytorski]

podwika — element tradycyjnego stroju kobiety zamężnej: chusta zasłaniająca szyję. [przypis edytorski]

podwika — kobieta; od chusty, potem pasa pod brodą, noszonego przez kobiety. [przypis edytorski]

podwikarz — kobieciarz; od starop. podwika: noszona przez kobiety biała płócienna chusta osłaniająca głowę i szyję a. młoda dziewczyna. [przypis edytorski]

podwikarz — kobieciarz. [przypis edytorski]

podwika (starop.) — dziewczyna; kobieta. [przypis edytorski]

podwika (starop.) — dziewczyna, panna. [przypis edytorski]

podwika (starop.) — kobieta; od chusty osłaniającej głowę i szyję, noszonej przez kobiety. [przypis edytorski]

podwika (starop.) — kobieta. [przypis edytorski]

podwika — tu: kobieta. [przypis edytorski]

pod wilczą — chodzi o wilczą jagodę. [przypis edytorski]

podwłośnik (daw.) — luźne okrycie sięgające pasa lub kolan używane podczas czesania i pudrowania a. strzyżenia włosów; czasem w gospodarstwie domowym noszone latem przez cały dzień. [przypis edytorski]

podwłośnik — kaftan chroniący odzież przy czesaniu lub pudrowaniu. [przypis edytorski]

podwójną kredą — prawdop.: zawyżając ceny. [przypis edytorski]

podwójne Triony — gwiazdozbiory: Wielka i Mała Niedźwiedzica. [przypis edytorski]

podwójny nelson — chwyt zapaśniczy, w którym stojąc za przeciwnikiem wsuwa się ręce pod jego pachy i oburącz naciska na głowę. [przypis edytorski]

podwójny — tu: dwuuszny. [przypis edytorski]

podwórcowy (daw.) — przym. od rzecz. podwórzec (daw.): okazałe podwórze, dziedziniec. [przypis edytorski]

podwoda (daw.) — obowiązek dostarczenia przez ludność środka transportu do dyspozycji władzy. [przypis edytorski]

podwoda (daw.) — pojazd obowiazkowo dostarczany przez ludność organom administracji państwowej. [przypis edytorski]

podwoda (daw.) — tu: wóz. [przypis edytorski]

podwoda — jedna z posług komunikacyjnych wobec władcy (księcia), ustanowiona prawnie w średniowieczu i polegająca na obowiązku zapewnienia władcy a. osobom podróżującym z jego polecenia koni wierzchowych lub wozu z zaprzęgiem i woźnicą. [przypis edytorski]

podwoda — jedna z posług komunikacyjnych wobec władcy (księcia), wywodząca się jeszcze z prawa średniowiecznego: obowiązek zapewnienia władcy a. osobom podróżującym z jego polecenia koni wierzchowych; również: konie wierzchowe (użyczane na tych prawach). [przypis edytorski]

podwoda — obowiązek dostarczenia przez ludność środka transportu (wozu z zaprzęgiem) na rzecz władz lub wojska (daw. także dworu); również: taki wóz wraz z woźnicą. [przypis edytorski]

podwoda — obowiązkowy transport zapewniany przez chłopów. [przypis edytorski]

podwoda — pojazd cywilny zarekwirowany przez wojsko. [przypis edytorski]

podwoda — tu: wóz do przewożenia towarów. [przypis edytorski]

podwoda — usługa komunikacyjna organizowana przez chłopów. [przypis edytorski]

podwoda — usługa komunikacyjna polegająca na zorganizowaniu przez chłopów transportu dla kogoś z dworu. [przypis edytorski]

podwoda — wóz z zaprzęgiem dostarczany przez chłopów na żądanie władz, wojska lub dworu. [przypis edytorski]

pod wodę (daw.) — pod prąd. [przypis edytorski]

pod wodę — tu: pod prąd. [przypis edytorski]

podwodnego statku, uwięzłego w Bizercie — prototypowy francuski okręt podwodny Farfadet zatonął 5 lipca 1905 roku w Bizercie, tracąc 14 członków załogi. [przypis edytorski]

podwodowy — tu daw.: transportowy. [przypis edytorski]

podwody — konie wierzchowe. [przypis edytorski]

podwody — przymusowy transport dla wojska, wykonywany przez właścicieli wozów i koni. [przypis edytorski]

podwodzić (starop.) — tu: podżegać. [przypis edytorski]

podwoje (daw.) — drzwi dwuskrzydłowe. [przypis edytorski]

podwoje — drzwi dwuskrzydłowe. [przypis edytorski]

podwoje — drzwi. [przypis edytorski]

podwoje — drzwi, wrota. [przypis edytorski]

podwoje — drzwi; zwykle: okazałe, dwuskrzydłowe. [przypis edytorski]

podwoje — duże, podwójne drzwi wejściowe. [przypis edytorski]

podwoje — dwuskrzydłowe drzwi. [przypis edytorski]

podwoje — dwuskrzydłowe drzwi, z reguły odznaczające się rozmiarem i ozdobnością. [przypis edytorski]

podwoje (książk.) — duże, dwuskrzydłowe drzwi wejściowe; opuścić podwoje: wyjść z budynku. [przypis edytorski]

podwoje — okazałe, dwuskrzydłowe drzwi. [przypis edytorski]

podwoje — podwójne drzwi a. brama. [przypis edytorski]

podwoje — podwójne drzwi. [przypis edytorski]

podwoje (przestarz.) — okazałe, bogato zdobione drzwi. [przypis edytorski]

podwoje — wielkie, dwuskrzydłowe drzwi. [przypis edytorski]

podwojski — niższy urzędnik. [przypis edytorski]

podworzec a. podwórzec (daw.) — podwórze, dziedziniec. [przypis edytorski]

podworzec (daw.) — okazałe podwórze, dziedziniec. [przypis edytorski]

podworzec (daw.) — podwórze, dziedziniec. [przypis edytorski]

pod wschodem (starop.) — pod schodami. [przypis edytorski]

podwstępny — tu: początkowy. [przypis edytorski]

pod wtór — do wtóru. [przypis edytorski]

podwyższenia chciwość (daw.) — usilna chęć wywyższenia się; pożądanie uzyskania wyższej pozycji (w hierarchii urzędów, hierarchii społecznej itp.). [przypis edytorski]

podwyższyć książęciem — mianować księciem. [przypis edytorski]

podybać (daw.) — poczłapać; pójść. [przypis edytorski]

podybać (reg.) — pójść, udać się. [przypis edytorski]

podybać — tu: pójść. [przypis edytorski]

podź (gw.) — pójdź, chodź. [przypis edytorski]

podź (gw.) — pójdź. [przypis edytorski]

podźwignienie (daw. forma) — dziś podźwignięcie; podniesienie. [przypis edytorski]

podźwignienie (daw. forma) — dziś: podźwignięcie; wydźwignięcie. [przypis edytorski]

podźwignienie — dziś popr.: podźwignięcie. [przypis edytorski]

podźwigniono — dziś popr. forma: podźwignięto; podniesiono, postawiono. [przypis edytorski]

podżary — niejednolitej maści, podpalany. [przypis edytorski]

podżegać — podpalać. [przypis edytorski]

podżeg (daw.) — zachęta (por. „podżegać”). [przypis edytorski]

podżegnięty — namówiony do zrobienia czegoś złego. [przypis edytorski]

pod Żółtymi Wodami — przegrana przez Polaków bitwa z Kozakami w roku 1648. [przypis edytorski]