Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15204 przypisów.
schować dudy w miech — zrezygnować, ustąpić. [przypis redakcyjny]
schować się (starop.) — [tu:] wychować się. [przypis redakcyjny]
schowaj go do szuflady, niech leży obok siostry — jeden z Psalmów Przyszłości, zapewne pierwsza redakcja Psalmu Miłości. [przypis redakcyjny]
schowałem moją nominacją (daw.) — dziś: schowałem (…) nominację. [przypis edytorski]
schowany — tu: wychowany. [przypis edytorski]
schrecklich (niem.) — straszne, okropne. [przypis edytorski]
schreiber — w gwarze obozowej: pisarz blokowy (więzień funkcyjny). [przypis edytorski]
Schrein — jaszczur, Schuppentier, Eidechse, steht wohl hier statt jaszczurowy pokrowiec also ein Futteral mit jaszczur-Haut überzogen. Eines solchen erwähnt Czaykowski (pow. kos. pag. 183), das als Überzug eines goldenen Bechers diente. [przypis tłumacza]
Schrempf, Christoph (1860–1944) — niemiecki duchowny ewangelicki i filozof. [przypis edytorski]
Schrenck-Notzing, Albert von (1862–1929) — niemiecki lekarz psychiatra. [przypis edytorski]
Schrift — Bibel. [przypis edytorski]
Schriftsteller vom Rang (niem.) — uznany pisarz; pisarz pewnej rangi. [przypis edytorski]
Schritt und Tritt (niem.) — (wyrażenie idiomatyczne) na każdym kroku; tu: krok i tempo. [przypis edytorski]
Schroedinger, Heisenberg, Dirac — Erwin Schrödinger (1887–1961): austriacki fizyk teoretyk, współtwórca mechaniki kwantowej, laureat Nagrody Nobla (1933) za prace nad matematycznym sformułowaniem mechaniki falowej; Werner Heisenberg (1901–1976): niemiecki fizyk teoretyk, współtwórca mechaniki kwantowej i laureat Nagrody Nobla (1932) za fundamentalny wkład w tę dziedzinę; Paul Dirac (1902–1984): brytyjski fizyk teoretyk, współtwórca mechaniki kwantowej i laureat Nagrody Nobla (1933) za wkład w jej rozwój. [przypis edytorski]
schroń (daw.) — schronienie. [przypis edytorski]
schrona (daw.) — schronienie. [przypis edytorski]
schrona — dziś: schron a. ochrona. [przypis edytorski]
schrona — dziś: schronienie a. schron. [przypis edytorski]
schrona — schronienie. [przypis edytorski]
schron (daw.) — schronienie. [przypis edytorski]
schronia a. schroń — forma zarchaizowana przez zmianę rodzaju (na wzór rzeczowników typu: ustroń); dziś: schron a. schronienie. [przypis edytorski]
schronił się do brytańskich posiadłości — tj. do Kanady. [przypis edytorski]
Schronisko nad Morskim Okiem — jedno z najpopularniejszych schronisk w Tatrach polskich, funkcjonujące prawdopodobnie już lat dwudziestych XIX w. [przypis edytorski]
schronisko Towarzystwa — schronisko Polskiego Towarzystwa Narciarzy, które stało na Kalatówkach od 1911 do 1943 roku (w ostatnich latach funkcjonowało jako magazyn). [przypis edytorski]
Schrotamt — urząd przeładunku beczek winnych. [przypis edytorski]
schrustawszy — schrupawszy. [przypis edytorski]
Schubert, Franciszek, właśc. Schubert, Franz Peter (1797–1828) — kompozytor austriacki, prekursor romantyzmu w muzyce; wielu jego utworom patronują teksty Göthego. [przypis edytorski]
Schubert, Franz (1797–1828) — kompozytor austriacki, jeden z pierwszych przedstawicieli romantyzmu w muzyce. [przypis edytorski]
Schubert, Franz (1797–1828) — kompozytor austriacki, uważany za prekursora romantyzmu. [przypis edytorski]
schuchrać się (gw.) — zmizernieć. [przypis edytorski]
schudłem — dziś popr. forma N. lp r.n.: schudłym, wychudłym. [przypis edytorski]
Schuhu — Uhu. [przypis edytorski]
Schulmeister, Karl Ludwig (1770–1853) — austriacki podwójny agent Francji za panowania Napoleona I. [przypis edytorski]
Schultz, Fritz Emil — pochodzący z Gdańska współwłaściciel firmy Toebbens und Schultz, produkującej w getcie warszawskim tekstylia i mundury mieszczącej się przy ul. Nowolipie 44. [przypis edytorski]
Schultz, Michael — gdański wytwórca zegarów z XVII w., postać historyczna. [przypis edytorski]
Schulz, Bruno (1892–1942) — pisarz, malarz i krytyk, autor zbiorów opowiadań Sklepów cynamonowych i Sanatorium pod klepsydrą. [przypis edytorski]
Schulze — profesor Schopenhauera na uniwersytecie w Getyndze; zob. Wstęp. [przypis redakcyjny]
Schumann, Clara (1819–1896) — niemiecka pianistka i kompozytorka romantyczna, żona Roberta Schumanna (1810–1856), kompozytora i krytyka muzycznego, uznawany za jednego z najbardziej wpływowych twórców epoki romantyzmu. [przypis edytorski]
Schuman, Robert (1810–1856) — niemiecki kompozytor i krytyk muzyczny, przedstawiciel romantyzmu; autor m.in. zbioru utworów na fortepian pt. Sceny dziecięce (Kinderszenen, 1838), z których dwa ostatnie to Dziecko zasypia oraz Poeta mówi. [przypis edytorski]
Schuman, Robert (1810–1856) — niemiecki kompozytor i krytyk muzyczny, przedstawiciel romantyzmu. [przypis edytorski]
Schupo — Schutzpolizei, policja ochronna. [przypis edytorski]
Schurke, Lump (niem.) — łotr, szmaciarz. [przypis edytorski]
Schurtz, Heinrich (1863–1903) — niemiecki etnolog i historyk; autor książki Altersklassen und Männerbünde (Grupy wiekowe i związki męskie), w której podkreślał rolę płci i kwestii pokoleniowych w instytucjach społecznych oraz argumentował, że oparcie społeczeństwa na rodzinie, którą uważał za zdominowaną przez kobiety, było krokiem wstecz. [przypis edytorski]
schutnieć — poddać się działaniu chuci (tj. pożądania). [przypis edytorski]
Schutzhaft (niem.) — dosł. areszt ochronny, wprowadzony w r. 1933 r. na mocy rozporządzenia o „ochronie narodu i państwa”, był ważnym elementem wprowadzonego przez nazistów „państwa stanu wyjątkowego”. [przypis edytorski]
schwacić — tu: okuleć (ochwat to zapalenie miękkich części kopyta końskiego, wynikłe z niedożywienia lub przemęczenia). [przypis edytorski]
Schwären — Geschwüre. [przypis edytorski]
Schwam-drüber (niem. Schwamm drüber) — zapomnijmy o tym; nieważne. [przypis edytorski]
Schwarzen — Teufel. [przypis edytorski]
schwarze Stunde — Todesstunde. [przypis edytorski]
schwarzlebrigen Grillen — melancholische Schwärmereien. [przypis edytorski]
Schweinedreck (niem.) — świńskie gówno. [przypis edytorski]
Schweinehund (niem.) — bydlak. [przypis edytorski]
Schwein (niem.) — świnia. [przypis edytorski]
Schwein und Dreckperiode (niem.) — okres świni i gówna. [przypis edytorski]
schwere Not (niem.) — ciężka bieda; wielki kłopot. [przypis edytorski]
schwermerych — żartobliwie, urobione od niemieckiego schwärmen: marzyć. [przypis redakcyjny]
Schwizerland — Szwajcaria. [przypis edytorski]
Schwung (niem.) — zapał; rozmach. [przypis edytorski]
schwycić go podług rozkazu królewskiego, oddać go królowi i zgłosić, cośmy upolowali — zapewne odniesienie do zwyczaju, zgodnie z którym król perski osobiście przewodził polowaniom, gdyż stanowiły przygotowanie do zadań wojennych (zob. Ksenofont, Wychowanie Cyrusa II 2.9–10). [przypis edytorski]
schwycić się na nogi — dziś: zerwać się na nogi; gwałtownie wstać. [przypis edytorski]
schwyciłem karabin na tuj — na skróconą komendę: gotuj broń! [przypis redakcyjny]
schwyciłem naturę na gorącym uczynku — wyrażenia tego użył Fontenelle, zdając sprawę z jakiegoś przyrodniczego spostrzeżenia. [przypis tłumacza]
schwytać Tatarzyna… — odniesienie do powiedzenia: „Złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma”, oznaczającego, że ktoś sądzi, że wygrał w konflikcie, ale okazuje się, że druga strona pod innym względem ma nad nim przewagę. [przypis edytorski]
schwytana dzieckiem (daw.) — schwytana, kiedy była dzieckiem. [przypis edytorski]
schylać — dziś popr.: schylać się; tu w znaczeniu: kłaniać się. [przypis edytorski]
schylić — tu: schylić się. [przypis edytorski]
schyl — [tu:] przychyl. [przypis autorski]
schytrzyć — dziś raczej: przechytrzyć. [przypis edytorski]
schyzmatyk (z gr.) — oddzielony, odszczepiony; tutaj: nieuznający papieża za głowę kościoła. [przypis redakcyjny]
sciągać — dziś popr. pisownia: ściągać, tj. wyciągać. [przypis edytorski]
sciągnął — dziś zmiękczone: ściągnął. [przypis edytorski]
Sciapodzi a. Monopodzi — legendarny lud istot mających tylko jedną, wielką stopę na zakończeniu jedynej nogi, wyrastającej im centralnie z tułowia; mieli mieszkać w Indiach i Etiopii. [przypis edytorski]
sciekła — dziś popr. pisownia: ściekła. [przypis edytorski]
sciences oraz lettres (fr.) — nauki matematyczne i przyrodnicze oraz nauki humanistyczne. [przypis edytorski]
sciences sociales (fr.) — nauki społeczne. [przypis edytorski]
sciencja (daw.) — mądrość, wiedza. [przypis edytorski]
sciencya (daw.) — wiedza. [przypis edytorski]
scienda ex probatissimis authoribus (łac.) — wiadomości z licznych wypróbowanych autorów. [przypis edytorski]
scienie (daw. forma) — dziś: (na) ścianie. [przypis edytorski]
scientia (łac.) — wiedza, nauka; a Deo oznacza natomiast „od Boga”, z czego widać, że Ubu zna znaczenie sentencji, lecz nie rozumie poszczególnych słów. [przypis edytorski]
scientia (łac.) — wiedza, nauka. [przypis edytorski]
Scientia (łac.: wiedza, nauka) — włoskie wielojęzyczne czasopismo naukowe zał. w 1907 jako „Rivista di scienza” (Przegląd nauki), wydawane od 1910 do 1988 pt. „Scientia: rivista internazionale di sintesi scientifica” (Scientia: międzynarodowy przegląd syntez naukowych); w 1. poł. XX w. odgrywało znaczącą rolę w dziedzinie filozofii nauki. [przypis edytorski]
scientiam (łac., forma B.) — naukę. [przypis redakcyjny]
scientiam (łac.) — nauka. [przypis redakcyjny]
scientibus loquor (łac.) — do świadomych mówię. [przypis redakcyjny]
scierać — dziś popr. pisownia: ścierać. [przypis edytorski]
scierpieć — dziś popr. pisownia: ścierpieć. [przypis edytorski]
scierpiszże — dziś popr.: ścierpisz, ścierpiszże. [przypis edytorski]
Scilicet (…) debet (łac.) — „Bo człowiek musi czekać na swój dzień ostatni,/ Nikomu nie lza zwać się szczęśliwym przed końcem/ I przed pogrzebem swoim” (Ovidius, Metamorphoses, III, 135, fab. 2; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Scilicet (…) fingit (łac.) — „Wszak rzeka, choć niewielka, jest ogromna temu,/ Który nie widział większej: tak drzewo lub człowiek/ Zda się nam wnet olbrzymem i tak wszystkie twory/ Olbrzymieją, gdy większych nie ma w wyobraźni” (Lucretius, De rerum natura, VI, 674; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Scilicet (…) potat (łac.) — „Choć drogie ma szmaragdy, sadzone na złocie/ I szatę purpurową bezcenną, by w oną/ Przybrany, miłej żłopał Wenery rozkosze” (Lucretius, De rerum natura, IV, 1, 23; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Scilicet (…) toto — Lucretius, De rerum natura, III, 562. [przypis tłumacza]
Scilitet (…) dabuntur — Iuvenalis, Satirae, XIV, 156. [przypis tłumacza]
Scimus quia a Deo venisti, magister; nemo enim potest haec signa facere quae tu facis (…) (łac.) — J 3, 2: „Wiemy żeś przyszedł od Boga, mistrzu; bo nikt tych znaków czynić nie może, które ty czynisz, gdyby Bóg nie był z nim”. [przypis tłumacza]
Scindite corda vestra (łac.) — „Rozdzierajcie wasze serca (nie odzież)”. [przypis tłumacza]
Scio (daw., wł.) — Chios, wyspa na Morzu Egejskim w pobliżu wybrzeży Azji Mniejszej. [przypis edytorski]
Scipio Africanus — Publiusz Korneliusz Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.), wódz i polityk rzymski z okresu II wojny punickiej. [przypis redakcyjny]
Scipio, Publius Cornelius Africanus Maior a. Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.) — rzym. wódz z okresu II wojny punickiej; kiedy Rzymianie nie mogli pokonać kartagińskiego wodza Hannibala, który wtargnął do Italii, Scypion wylądował z armią w Afryce Płn. i zaatakował ziemie Kartaginy; Hannibal został wezwany do kraju, by go powstrzymać, i w 202 p.n.e. w bitwie pod Zamą poniósł klęskę, co zadecydowało o wyniku wojny. [przypis edytorski]
Scipio, Publius Cornelius Africanus Maior, Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.) — rzymski wódz z okresu II wojny punickiej; kiedy Rzymianie nie mogli pokonać kartagińskiego wodza Hannibala, który wtargnął do Italii, Scypion wylądował z armią w Afryce Płn. i zaatakował ziemie Kartaginy; Hannibal został wezwany do kraju, by go powstrzymać, i w 202 p.n.e. w bitwie pod Zamą poniósł klęskę, co zadecydowało o wyniku wojny. [przypis edytorski]
