Przypisy

wystawiać (daw.) — wyobrażać. [przypis edytorski]

wystawiać na szwank — narażać. [przypis edytorski]

wystawiać sobie coś (daw.) — wyobrażać sobie coś. [przypis edytorski]

wystawiać sobie coś — wyobrażać sobie coś. [przypis edytorski]

wystawiać sobie (daw.) — wyobrażać sobie. [przypis edytorski]

wystawiać sobie (przestarz.) — wyobrażać sobie. [przypis edytorski]

wystawiać — tu o psie łowieckim: wskazywać myśliwemu nieruchomym ciałem miejsce, gdzie znajduje się zwietrzona zwierzyna. [przypis edytorski]

wystawiać — tu: wyobrażać. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — tu: przedstawić. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — ukazać. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — wyobrazić, przedstawić. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — wyobrazić. [przypis edytorski]

wystawić (daw.) — wyobrazić sobie. [przypis edytorski]

wystawić sobie co (daw.) — wyobrazić sobie co. [przypis edytorski]

wystawić sobie coś (daw.) — wyobrazić sobie coś. [przypis edytorski]

wystawić sobie (daw.) — wyobrazić sobie. [przypis edytorski]

wystawić sobie (daw.) — wyobrazić sobie. [przypis edytorski]

wystawić sobie (przestarz.) — wyobrazić sobie. [przypis edytorski]

wystawić — tu: przedstawić (kogoś w pewien sposób). [przypis edytorski]

wystawić — tu: unaocznić, pokazać. [przypis edytorski]

wystawioną więcej — dziś popr.: wystawioną bardziej. [przypis edytorski]

wystawiony — dziś: przedstawiony. [przypis edytorski]

wystawiwszy sam komedię wygwizdaną w teatrze w Paryżu, wymyśla tym, którzy wystawiają komedie o sto mil stamtąd — Rousseau był autorem komedii Narcisse (Narcyz), granej tylko raz, w Komedii Francuskiej w 1752; kiedy w artykule Encyklopedii pt. Genewa d'Alembert wyraził żal, że tak oświecone miasto nie posiada teatru, Rousseau wypowiedział się publicznie Listem do d'Alemberta o widowiskach (1758), krytykując teatr, zarzucając przedstawieniom szkodliwość i niemoralność, co zapoczątkowało burzliwą polemikę w licznych pismach i broszurach. [przypis edytorski]

wystawując — dziś: wystawiając. [przypis edytorski]

wystawujący (daw.) — wystawiający, pokazujący. [przypis edytorski]

wystawy sklepowe biły łuną gazowego światła — pod koniec XIX w. w dużych miastach używano zasilanych z gazowni lamp gazowych, emitujących silne światło dzięki rozgrzewaniu do białości siatki żarowej płomieniem spalanego gazu; oświetlano nimi ulice, budynki publiczne, warsztaty, sklepy, a także domy klasy średniej. [przypis edytorski]

wystębnowany — przyszyty ciągłym ściegiem, widocznym po wierzchniej stronie materiału. [przypis edytorski]

występne sądzi (starop. konstrukcja) — dziś: występnych sądzi. [przypis edytorski]

występowanie — tu: wystąpienia publiczne. [przypis edytorski]

występ (starop.) — tu: występek; przestępstwo. [przypis edytorski]

występuje z całą gwałtownością przeciwko wykształceniu kobiet. „Nie pozwałam, by przez naukę niewiasta panowała nad mężczyzną, ale chcę, by była pokorna” — 1 Tm 2 11–12; jednak sens cytatu w kontekście jest nieco inny: „Niewiasta niech się uczy w milczeniu ze wszelkim poddaństwem. Bo niewieście nie pozwalam uczyć, ani władzy mieć nad mężem, ale aby była w milczeniu” (tłum. Biblia Gdańska), przy czym „nauka” oznacza tu nauczanie religijne, nie zaś ogólnie wykształcenie (por. następny przytoczony cytat). [przypis edytorski]

występ — wystająca część jakiejś powierzchni. [przypis edytorski]

występy (starop.) — tu: występki, wykroczenia. [przypis edytorski]

wysterkać (daw.) — wysterczać, sterczeć, wystawać. [przypis edytorski]

wysterkać — wystawać, sterczeć. [przypis edytorski]

wysterk — tu: fragment skały wystający znacznie poza jej obręb, główny zrąb. [przypis edytorski]

wystrachany (pot.) — wystraszony. [przypis edytorski]

Wystruć — dziś: Czerniachowsk; miasto w obwodzie kaliningradzkim. [przypis edytorski]

wystrzyganka — wycinanka. [przypis edytorski]

wyswobodziemy (starop. forma) — wyswobodzimy. [przypis edytorski]

wyszarzany — wyblakły, wytarty, pozbawiony pierwotnej barwy. [przypis edytorski]

wyszastać się z funduszów — wydać pieniądze. [przypis edytorski]

wyszcia (starop. forma) — dziś D.lp: wyjścia. [przypis edytorski]

wyszcie (starop. forma) — wyjście. [przypis edytorski]

wyszedłem był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: wyszedłem wcześniej, uprzednio (tzn. przed czynnościami i wydarzeniami wyrażonymi czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]

wyszedszy — dziś popr.: wszedłszy. [przypis edytorski]

wyszedszy (starop. forma) — dziś: wyszedłszy. [przypis edytorski]

wyszego (daw.) — dziś: wyższego. [przypis edytorski]

Wyszegrad — w oryg. łac. castellum Wysegrad; gród nad Wisłą. [przypis edytorski]

Wyszehrad — tu: wzgórze w Pradze, na prawym brzegu Wełtawy (w innym znaczeniu: miasto na Węgrzech). [przypis edytorski]

wyszej (daw.) — dziś: wyżej. [przypis edytorski]

wyszła Lea naprzeciw niego — «Cały ten fragment [przytoczony jest w Torze] po to, by pouczyć, że intencją Pramatek było urodzić dzieci pochodzące od Jakuba, gdyż był to człowiek sprawiedliwy i dobry […]. A to że Lea wyszła mu naprzeciw powodowane było względami obyczajowymi, ponieważ Jakub nie wiedział o sprawie [z mandragorami] i szedł jak zwykle do namiotu Rachel, a nie byłoby to obyczajne, gdyby Lea wyciągnęła go z namiotu siostry po tym, gdy już tam wszedł», zob. Radak do 30:16. [przypis edytorski]

wyszłe — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym: które wyszły. [przypis edytorski]

wyszłe — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły (tu: pochodziły) z Chalkis na Eubei. [przypis edytorski]

wyszłe — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np.: które wyszły (tu: pochodziły) z pracowni Golfe-Juanu. [przypis edytorski]

wyszłe — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły (tu: pochodziły) z obozu konfederackiego. [przypis edytorski]

wyszłe — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły (tu: zostały wydane, ogłoszone). [przypis edytorski]

wyszłe — dziś: takie, które wyszło. [przypis edytorski]

wyszłem — dziś popr. forma: wyszedłem. [przypis edytorski]

wyszły czas — przeszły czas, przekroczony czas. [przypis edytorski]

wyszły — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np. które wyszły jakby spod jednego odlewu. [przypis edytorski]

wyszły — dawna forma imiesłowu przymiotnikowego, dziś zastępowana raczej zdaniem podrzędnym, np.: który wyszedł. [przypis edytorski]

wyszlą — dziś popr.: wyślą. [przypis edytorski]

wyszlamować — wyjąć (metafora odnosząca się do wyjmowania szlamu z cieku wodnego). [przypis edytorski]

wyszlę — dziś popr.: wyślę. [przypis edytorski]

wyszle (daw.) — dziś: wyśle. [przypis edytorski]

wyszle — dziś popr. forma 3 os. lp. cz.przysz.: wyśle. [przypis edytorski]

wyszle — dziś popr.: wyśle. [przypis edytorski]

wyszlem — dziś popr.: wyślemy. [przypis edytorski]

wyszli byli — forma daw. czasu zaprzeszłego, wyrażająca czynność wcześniejszą od wydarzeń opisywanych w czasie przeszłym: wyszli do góry wcześniej, zanim Tvardstrup rozpoczął ćwiczenia. [przypis edytorski]

wyszlij — dziś popr.: wyślij. [przypis edytorski]

wyszliśmy byli — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym; znaczenie: wyszliśmy wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]

wysznuchtać (gw.) — wywąchać. [przypis edytorski]

wyszprycowany — wymyty, spryskany. [przypis edytorski]

Wysz Radoliński, Piotr (ok. 1354–1414) — biskup krakowski od 1392, poznański od 1412, przeniesiony na to drugie stanowisko na skutek intryg dworskich, wykonawca testamentu królowej Jadwigi. [przypis edytorski]

wyszrubowany — dziś: wyśrubowany. [przypis edytorski]

wysztyftowany — daw. wystrojony, wyszykowany. [przypis edytorski]

wysztywniony — dziś: usztywniony. [przypis edytorski]

wyszwarcowany (z niem.) — uczerniony. [przypis edytorski]

wyszybajło (daw. pot.) — wykidajło, mężczyzna pilnujący porządku, którego zadaniem jest usuwanie niepożądanych gości z lokalu. [przypis edytorski]

Wyszy — niestaranne skrócenie oznaczające zapewne butelkowaną wodę mineralną z Wysowej Zdroju. [przypis edytorski]

wyszyplił — wysupłał. [przypis edytorski]

wyszywać to kolorami — na wspaniałej szacie ofiarowywanej bogini Atenie podczas jej głównego święta w Atenach. [przypis edytorski]

wytaskać (gw.) — wynieść (z trudem), wydźwignąć. [przypis edytorski]

wytchli — dziś popr. forma: wytchnęli. [przypis edytorski]

wytchniony — tu: wydostający się w płuc wraz z wydechem. [przypis edytorski]

wytępiona zostanie dusza ta z ludu swojego — hebr. נכרתה הנפש (nichreta hanefesz): dosł. 'dusza zostanie odcięta'. כרת (karet): 'odcięcie' to szczególnie dotkliwa kara odłączenia od ludu żydowskiego. Tora wymienia 36 takich przypadków, gdy złamanie prawa pociąga za sobą karet (zob. Miszna, Keritot 1:1). Istnieją różne interpretacje rabiniczne, czym jest ta kara, może to być ostracyzm społeczny, przedwczesna śmierć (przed 60 rokiem życia), rodzaj śmierci duchowej, czy bezpotomność. Lecz jest to kara wymierzana przez Boga, nie przez ludzi. Nieobrzezany mężczyzna naraża się na karet dopiero, gdy dorośnie do wieku, w którym odpowiada już za swoje czyny, ale ojciec, który nie obrzezał swojego syna, nie ponosi tej kary, niemniej jednak ojciec ten jest winny, że złamał przykazanie, zob. Raszi do 17:14. [przypis edytorski]

wytecz (daw.) — choroba nożna koni, psów itp. [przypis edytorski]

wytelefonować kogoś (daw.) — dziś: zatelefonować do kogoś. [przypis edytorski]

wytelefonować kogoś (daw.) — osiągnąć kogoś przez telefon, zatelefonować do kogoś. [przypis edytorski]

wytelefonować kogoś (daw.) — zatelefonować do kogoś. [przypis edytorski]

wytkę — dziś popr. forma 1. os.lp: wytkam a. utkam. [przypis edytorski]

wytknąć — tu: wytyczyć. [przypis edytorski]

wytknąć — zarzucać coś komuś. [przypis edytorski]

wytłómaczać — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]

wytłómaczyć — dziś popr. pisownia: wytłumaczyć. [przypis edytorski]

wytłómaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]

wytłoczona z opoki — tryskająca ze skały. [przypis edytorski]

wytłomaczyć (daw.) — dziś: wytłumaczyć. [przypis edytorski]

wytłomaczyć — dziś popr. forma: wytłumaczyć. [przypis edytorski]