Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24263 przypisów.
Pośród nimf wiecznych uśmiecha się Febe — Nimfy wieczne to gwiazdy. Febe to księżyc. [przypis redakcyjny]
Pośród tych wieprzów (…) — Poeta wyrzeka tu na zepsucie swojego czasu i kraju: ile razy w tej treści podnosi głos strofujący, zawsze jest niewyczerpany i nieubłagany. Przez pogardę wieprzami nazywa mieszkańców Kassentino; kundlami warczącymi mieszkańców z Arezzo; wilkami florentczyków; a lisami pizańczyków dla wrodzonej ich chytrości i zdrady. Czarownica Cyrce przemieniła towarzyszów Ulissesa w wieprze. [przypis redakcyjny]
po środku miał w sobie nasz obraz własną barwą malowany — W ciało człowieczeństwa wcielone Słowo Boże, Chrystus Pan i Zbawiciel. [przypis redakcyjny]
pośrutować — pokawałkować, zemleć. [przypis redakcyjny]
poświata (daw.) — [tu:] światło księżycowe. [przypis redakcyjny]
poświata — światło. [przypis redakcyjny]
poświata — [tu:] światło księżycowe. [przypis redakcyjny]
Poświęcone Marii — pod imieniem Marii ukrywa się kobieta, która w tym okresie (1834–1838) odegrała w życiu uczuciowym Krasińskiego wybitną rolę: Joanna Bobrowa. W wyd. III utworu dedykacji brak. Dedykowanie utworu osobie o tym samym imieniu co bohaterka dramatu, żona hrabiego Henryka, pobudziło niektórych krytyków do snucia pomysłów interpretacyjnych: „Dedykowanie utworu Marii staje się pięknem już w pierwszej przygrywce poetycznej orkiestry, a występuje i później, kiedy w wyrażeniu: Maria, imieniu o podwójnym sensie, zjawia się amfibolia marzycielskiej miłości. Czy jest to nieszczęśliwa żona bohatera, której nieskończona wierność została nagrodzona obłąkaniem, czy już tu jest to apoteoza katolicyzmu: Maria gwiazda morza, wieczny symbol macierzyńskiej miłości? Są to aluzje do obu, do żadnej z osobna, aluzje, które stapiają się w jedną wierność kobiecą” (A. Jung, Ein polnischer Dante [w:] Charaktere, Charakteristiken und vermischte Schriften, Konigsberg 1848, s. 26). [przypis redakcyjny]
po św. Janie — w drugiej połowie roku. [przypis redakcyjny]
posądzać — [tu:] sądzić. [przypis redakcyjny]
posąg Apollina — Apollo: w greckiej mitologii starożytnej bóg słońca i sztuk pięknych, zwykle przedstawiany w sztuce jako idealnie piękny młodzieniec. [przypis redakcyjny]
posąg Mojżesza — rzeźba Michała Anioła. [przypis redakcyjny]
posąg paryjski — posąg z marmuru paryjskiego. [przypis redakcyjny]
Posadziłeś… nie nagorzej — tj. na miejscu bliskim gospodarza. [przypis redakcyjny]
posag — majątek wnoszony mężowi przez żonę przy zawieraniu małżeństwa. [przypis redakcyjny]
poseł — poseł kurfirsta Wilhelma, Jan Hoverbeck. [przypis redakcyjny]
posesją — [forma B.lm r.ż.:] posiadanie. [przypis redakcyjny]
posesja — tu: dzierżawa; dosł. posiadanie, w odróżnieniu od własności; posesją — dziś popr. forma B. lp: posesję. [przypis redakcyjny]
posesor — tu: dzierżawca. [przypis redakcyjny]
posiadalne — posiadane (użytkowane). [przypis redakcyjny]
Posiadamy orędzie Chilperyka, wnuka Klodwigowego, który się skarży, że prawie wszystkie jego dobra przeszły do kościołów — To stało się przyczyną, że unieważnił testamenty sporządzone na rzecz kościołów, a nawet dary swego ojca: Gontran przywrócił je i uczynił nawet nowe dary. [przypis redakcyjny]
posiężne (daw.) — zamach. [przypis redakcyjny]
posiedź (daw.) — później. [przypis redakcyjny]
positive — twierdząco, pomyślnie [pomyślnie, pozytywnie to w ang.: positively, we fr.: positivement; ang. positive jako przymiotnik oznacza: pozytywny, korzystny, przekonany; zaś jako rzeczownik oznaczy: cecha pozytywna, zaleta]. Od tego wiersza zaczynają się obrazy egipskie i refleksje nimi wywołane, przedstawione przez poetę całkowicie w duchu pseudoklasycznym. Kleiner, Słowacki, t. II, str. 145, twierdzi, że list do Hołyńskiego jest ułożony najbardziej w duchu pseudoklasycznym i przypomina list Mickiewicza do doktora Siemaszki. [przypis redakcyjny]
poskoczny (daw.) — prędki, nierozważny. [przypis redakcyjny]
posła — aresztowanie Bułhakowa 16 sierpnia 1787 przez Turków, doprowadzonych do ostateczności żądaniami i groźbami Rosji. [przypis redakcyjny]
posłać przed Abrama — zabić. [przypis redakcyjny]
posła, gałąź gdy niesie oliwną — Jeszcze za czasów Danta trwał ten starożytny obyczaj, że posłowie pokoju przychodzili z gałązką oliwną w ręku. [przypis redakcyjny]
posłał dziesięć tysięcy wojska — 13 września 1787; wojska było 20 tys. [przypis redakcyjny]
Posłałem Ci (…) „Hermana” — powieść swą pt. Władysław Herman i jego dwór. [przypis redakcyjny]
posłałem ci ostatnią wiadomość o sobie z Aleksandrii — list ten zaginął. [przypis redakcyjny]
posłów czci i chwało, Hermesie! — bystronogi bóg Hermes był przedstawiany zazwyczaj jako poseł bogów. [przypis redakcyjny]
posłuch — straż, czujka. [przypis redakcyjny]
posłuch — straż, czujka. [przypis redakcyjny]
posłuchy (daw.) — straże, patrole. [przypis redakcyjny]
posłuchy (starop.) — czaty. [przypis redakcyjny]
posłuchy — straże, czujki. [przypis redakcyjny]
posłuszna nimfa — Nimfa wodna, zamiast woda; posłuszna rozkazom, zachowująca bieg i kierunek, jaki jej nadać chciano. [przypis redakcyjny]
po sobie — na swoją korzyść. [przypis redakcyjny]
posoka świnia — krew świńska. [przypis redakcyjny]
posowa — pułap, sklepienie. [przypis redakcyjny]
pospólstwo — pospolitowanie się, poufałość. [przypis redakcyjny]
pospołu (daw.) — razem, wespół (por. rzadko już używany wyraz społem: razem). [przypis redakcyjny]
pospolita rzecz — rzeczpospolita; tu: społeczeństwo. [przypis redakcyjny]
pospolita śmierć (starop.) — [tu:] śmierć wszystkich; [powszechna śmierć]. [przypis redakcyjny]
pospolite wiersze — tj. proste, polegające tylko na akcencie słownym [Wortaccent] w przeciwstawieniu do kunsztownych, rytmicznych strof starożytnych. [przypis redakcyjny]
pospolitym torem — utartą drogą. [przypis redakcyjny]
pospolity (starop.) — powszechny; por. wyraz pokrewny: rzeczpospolita. [przypis redakcyjny]
pospolity (starop.) — powszechny. [przypis redakcyjny]
posponować — lekceważyć. [przypis redakcyjny]
posponując — lekceważyć, mieć za nic. [przypis redakcyjny]
postąpić z włości — tu: ustąpić, porzucić swoją własność. [przypis redakcyjny]
post absoluta vota (łac.) — po oddaniu głosów. [przypis redakcyjny]
Postać kochanki pogardzonej biała — wspomnienie Eglantyny Pattey, która kochała się w poecie w Szwajcarii. [przypis redakcyjny]
postanawniejszy (starop.) — dojrzalszy. [przypis redakcyjny]
postanowić (starop.) — ustalić; państwo do końca niepostanowione: [państwo nie do końca ustalone, ustanowione; red. WL]. [przypis redakcyjny]
postanowić — tu: ożenić. [przypis redakcyjny]
postanowić — tu: postawić, umieścić. [przypis redakcyjny]
postanowił uniemożliwić rewolucję, taką jak owa w 1740 roku — mowa tu o powstaniu ludowym w Genui w 1746 r. [które zmusiło Austriaków do opuszczenia zajętego przez nich miasta (wojna o sukcesję austriacką); Red.]. [przypis redakcyjny]
po starej — po starej znajomości. [przypis redakcyjny]
po staremuż — po staremu, po dawnemu, tak samo. [przypis redakcyjny]
Po starym i po nowym pergaminie — To jest: po księgach Starego i Nowego Testamentu. [przypis redakcyjny]
postawa (starop.) — [tu:] osnowa tkacka. [przypis redakcyjny]
postawa ukazuje rogi — skłonność do awantur, stąd wyrażenie: rogata natura. [przypis redakcyjny]
postaw (daw.) — miara długości tkanin, równa 28 łokci, tj. ok. 16 m. [przypis redakcyjny]
postawił — wypełniając ślub chocimski, Lubomirski założył w Wiśniczu wspaniały kościół Zbawiciela i klasztor Karmelitów Bosych. [przypis redakcyjny]
postawką (starop.) — po wierzchu. [przypis redakcyjny]
postawkami — postępowaniem. [przypis redakcyjny]
postawki (starop.) — miny. [przypis redakcyjny]
postawki (starop.) — postępki. [przypis redakcyjny]
postawny (starop.) — okazały, wpadający w oczy. [przypis redakcyjny]
postawy (starop.) — postępki. [przypis redakcyjny]
postaw — zwój sukna. [przypis redakcyjny]
post bellum auxilium (łac.) — po skończonej wojnie pomoc. [przypis redakcyjny]
post bellum auxilium (łac.) — po wojnie posiłki. [przypis redakcyjny]
postęp — podstęp; za sprawą Podoskiego i Radziwiłła, Panie Kochanku' zwabiono konfederatów do Radomia r. 1767, gdzie dowódca rosyjski dał im akt konfed. do podpisania pod grozą bagnetów. [przypis redakcyjny]
postępuje z Krety do Tyczyna — w oryg. „z góry Jowisza” („dal monte di Giove”). Dlaczego tłumacz zrobił z tego Kretę? Czyżby dlatego, że Jowisz miał się urodzić i wychować na Krecie? Może by należało czytać „z Rety”, tj. z Alp Retyckich, przez które wedle Martina (Historya Francyi) miał się Sygebert (a właściwie Hildebert) przeprawić do Włoch. [przypis redakcyjny]
posteritatem (łac.) — potomstwo. [przypis redakcyjny]
posteritati (łac.) — potomstwu. [przypis redakcyjny]
posteritatis (łac.) — potomstwa. [przypis redakcyjny]
post fata indeplorata (łac.) — po nieopłakanym zgonie. [przypis redakcyjny]
post fata (łac.) — po śmierci. [przypis redakcyjny]
post fata regnantis (łac.) — po śmierci panującego. [przypis redakcyjny]
post fundatam ordinationem (łac.) — po ustanowieniu ordynacji (1601). [przypis redakcyjny]
post funera vivit (łac.) — żyje po śmierci. [przypis redakcyjny]
post multas deliberationes (łac.) — po długich namysłach. [przypis redakcyjny]
postoły (daw.) — łapcie. [przypis redakcyjny]
postrachy płonne — nieuzasadniony strach. [przypis redakcyjny]
Po stracie syna pocieszył żal wdowi — Trajan (Patrz o nim w Czyśćcu pieśń X). Niżej w tej pieśni poeta przypomina tradycyjną legendę o Trajanie. Na gorącą modlitwę świętego Grzegorza, który był wielkim wielbicielem cnót tego cesarza, dusza Trajana z piekła, gdzie był wtrącony jako poganin, powróciła znów do swojego ciała i w tym krótkim czasie swojego drugiego życia na ziemi, ten cnotliwy Cezar stał się chrześcijaninem. [przypis redakcyjny]
postraszne kaźni (starop.) — groźne kary. [przypis redakcyjny]
postremitatem (łac. forma B.lp) — ostateczność. [przypis redakcyjny]
postronić się — usunąć się, kierować się w bok. [przypis redakcyjny]
Po stronie oszczepu siedli na wierchu, zajęczycy rozszarpanej jedli niedonoszony płód! — zjawienie się orłów było znakiem wieszczym; zjawienie się ich po prawej stronie było znakiem dobrym, rozszarpywanie zaś zajęczycy mającej płód niedonoszony — złym. Pojawienie się obu znaków budzi więc wątpliwości Atrydów. [przypis redakcyjny]
po stronie oszczepu — tj. po prawej stronie, gdyż oszczep noszono w prawej ręce. [przypis redakcyjny]
Postrzega, że to męstwo samotnego męża — Por. w Korsarzu (II, 6): „Seyd perceives, then first perceives how few compared with his, the Corsairs roving crew”. [przypis redakcyjny]
Post scriptum — list z 19 kwietnia stanowi dopisek do listu z 24 marca, który Werter wysłał dopiero 19 kwietnia. [przypis redakcyjny]
post sterilem decessum (łac.) — po bezpotomnym zejściu. [przypis redakcyjny]
post tot tantasque procellas (łac.) — po tylu i tak licznych burzach. [przypis redakcyjny]
postulata et desideria (łac.) — żądania i życzenia. [przypis redakcyjny]
postura — kształt. [przypis redakcyjny]
